Tatra T2D
| |
| Dane ogólne | |
| Kraj produkcji | |
|---|---|
| Producent | |
| Miejsce produkcji | |
| Premiera |
1966 |
| Lata produkcji |
1967–1968 |
| Dane techniczne | |
| Liczba członów |
1 |
| Długość |
10 900 mm |
| Szerokość |
2200 mm |
| Wysokość |
3115 mm |
| Masa |
12 500 kg |
| Rozstaw wózków |
1000/1435/1520 mm |
| Moc silników |
2×60 kW |
| Napięcie zasilania |
600 V DC |
| Prędkość maksymalna |
50 |
| Wnętrze | |
| Liczba miejsc siedzących |
22 |
| Liczba miejsc ogółem |
85 |
Tatra T2D – typ dwuosiowego tramwaju, wytwarzanego seryjnie w zakładach ČKD w drugiej połowie lat 60. XX w. na licencji niemieckich zakładów Gothaer Waggonfabrik. Jest to ostatni dwuosiowy tramwaj wyprodukowany w Czechosłowacji. Razem z wagonami doczepnymi Tatra B2D był przeznaczony wyłącznie na rynek wschodnioniemiecki.
Tło historyczne[edytuj | edytuj kod]
W połowie lat 60. XX wieku rządy Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej i Niemieckiej Republiki Demokratycznej zawarły porozumienie, zgodnie z którym cała produkcja tramwajów miała zostać przeniesiona z niemieckiej fabryki Gotha do fabryki ČKD w Pradze. W 1965 roku ČKD uzyskało w ramach RWPG monopol na produkcję tramwajów na rynek wschodnioniemiecki. Dla tego rynku miał zostać zaprojektowany tramwaj, który miał być maksymalnie ujednolicony z produkowaną wówczas czteroosiową Tatrą T3 wywodzącą się z koncepcji PCC. W 1967 roku światło dzienne ujrzały dwa prototypy Tatry T4, które różniły się od siebie rozwiązaniami technicznymi. Dołączono do nich nadwozie Tatra T1 ze zdemontowaną kabiną i panelem sterowania, które nosiło oznaczenie BW-3000 (BW to skrót od Beiwagen (doczepa), a 3000 to numer taborowy) oraz prototypową doczepę Tatra B4[1]. Po testach obu prototypów z doczepami rozpoczęto produkcję seryjną typów T4 i B4. Dla mniejszych systemów tramwajowych Tatry T4 były dość niekorzystne ze względu na wysokie zużycie energii elektrycznej, a także na fakt, że ich pojemność byłaby niewykorzystana. Te mniejsze systemy tramwajowe zwróciły się do fabryk o dostawy przestarzałych koncepcyjnie i technicznie pojazdów dwuosiowych. W związku z tym ČKD przejęła kompletną dokumentację techniczną wagonów Gotha T2-62, zgodnie z którą w 1966 roku wyprodukowała prototyp Tatry T2D. Potem nastąpiła krótka produkcja seryjna typu T2D, po czym zastąpiono go typem T4, który był produkowany do 1987 roku[2].
Litera T w oznaczeniu typu oznacza Triebwagen (wagon silnikowy), cyfra 2 oznacza dwie osie, a litera D (= Deutschland, czyli Niemcy) pochodzi z systemu oznaczeń tramwajów Tatra.
Prototypy[edytuj | edytuj kod]
Prototyp Tatry T2D wyprodukowano w 1966 roku według dokumentacji technicznej przejętej od Gothaer Waggonfabrik. Tramwaj ten był bardzo przestarzały koncepcyjnie i technologicznie (ostatnie tramwaje dwuosiowe wyprodukowano w Czechosłowacji w latach 50. XX wieku). Tramwaje te przeznaczone były wyłącznie na rynek wschodnioniemiecki i ze względu na to, że miały być eksploatowane głównie przez sieci wąskotorowe, w Czechosłowacji nie odbyły nawet jazd próbnych[3]. Produkcja seryjna tego typu miała miejsce w latach 1967–1968[1].
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
W 1962 roku zaprojektowano tramwaj będący modernizacją typu Gotha T2-61, w porównaniu do którego wprowadzono nowy nastawnik jazdy StNFB 4 z dwudziestoma stopniami jazdy i hamowania, hamulec awaryjny, centralne sterowanie drzwiami, siedzenia umieszczone poprzecznie zamiast podłużnych ławek, oświetlenie oparte na żarówkach zamiast świetlówek. W zasadzie była to druga większa modernizacja typu T57 (pierwszą był T59E), która w 1965 roku została ponownie zmodernizowana do typu T2-65, w której główne zmiany polegały na zastąpieniu drzwi drewnianych stalowymi i zamontowaniu nowego optyczno-akustycznego systemu ostrzegania. Ciekawostką w tramwajach Gotha był nastawnik w formie kierownicy z samochodu Wartburg 311.
Tatra T2D to jednokierunkowy, dwuosiowy tramwaj silnikowy z rozruchem rezystorowym. Konstrukcyjnie wywodził się z tramwaju T2-62 (lub T2-65), nadwozie było spawane z profili stalowych, wnętrze posiadało poprzecznie rozmieszczone siedzenia z poręczami. W zakładach ČKD produkowano nadwozia, w których następnie montowano części niemieckich producentów[3]. Wagony mogły poruszać się po rozstawie szyn 1000–1524 mm[4].
Oprócz wagonów silnikowych produkowano także doczepy bierne oznaczone jako Tatra B2D.
Dostawy[edytuj | edytuj kod]
W latach 1966–1968 wyprodukowano 117 tramwajów T2D.
| Państwo | Miasto | Typ | Lata dostaw | Liczba | Numery taborowe | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|
 NRD
|
Brandenburg an der Havel | T2D | 1967–1968 | 3 | 54–56 | |
| Erfurt | T2D | 1967–1968 | 6 | 134–139 | ||
| Gera | T2D | 1968 | 2 | 167–168 | ||
| Görlitz | T2D | 1967 | 3 | 16–18 | ||
| Gotha | T2D | 1967–1968 | 4 | 34–37 | ||
| Halle (Saale) | T2D | 1966–1968 | 77 | 569, 766–841 | 569 – prototyp | |
| Jena | T2D | 1968 | 2 | 136–137 | ||
| Chociebuż | T2D | 1967–1968 | 12 | 65–76 | ||
| Plauen | T2D | 1967 | 2 | 92–93 | ||
| Zwickau | T2D | 1967–1968 | 6 | 132–137 |
Wagony historyczne[edytuj | edytuj kod]
- Erfurt (wagon nr 3 z Gothy)
- Halle (wagon nr 772)
- Arad (wagon nr 8 ze Zwickau)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Jaroslav Čelustka, Tramvajové vlečné vozy Tatra, „Svět železnic”, 6 (1), 2006, s. 23 (cz.).
- ↑ Zdeněk Mazánek, Další historická „té dvojka“ v Liberci. Z Německa [online], Československý Dopravák, 10 grudnia 2016 [dostęp 2024-01-15] (cz.).
- ↑ a b Železničář | Tramvaje ze Smíchova mířily do východoněmeckých měst [online], zeleznicar.cd.cz [dostęp 2024-01-15] (cz.).
- ↑ www.Gothawagen.de - T2-62/B2-62 [online], www.gothawagen.de [dostęp 2024-01-15] (niem.).