Wójtowo (gmina Barczewo)
53°47′30″N 20°35′49″E/53,791667 20,596944| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
1467 |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-010[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NOL |
| SIMC |
0470237 |
Położenie na mapie gminy Barczewo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |
| 53°47′30″N 20°35′49″E/53,791667 20,596944[1]
| |
| Strona internetowa | |
Wójtowo (dawniej niem. Fittigsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
W roku 2021 we wsi mieszkało 1467 osób, z czego 50.5% mieszkańców stanowiły kobiety, a 49.5% mężczyźni.[3]
Wójtowo położone jest na Warmii, na trasie Olsztyn – Barczewo, oddalona 3 km od Olsztyna i 9 km od Barczewa, położona między Klebarkiem Małym, a Nikielkowem.
Komunikacja i transport[edytuj | edytuj kod]
Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]
- przez miejscowość przebiega droga krajowa nr
: Dolna Grupa 
– Wójtowo – Przejście graniczne Ogrodniki
W granicach miejscowości droga przebiega obwodnicą, która została wybudowana w 2004 roku. W przyszłości w Wójtowie mają powstać dwa węzły drogowe, które mają połączyć południową obwodnicę Olsztyna[4] z północno-wschodnią obwodnicą Olsztyna[5].
Transport lokalny[edytuj | edytuj kod]
- MPK Olsztyn, linie: podmiejska 114 sezonowa 304
- PKS Olsztyn, prywatne linie autobusowe
- Busy: Olsztyn Dworzec PKS – Barczewo
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś lokowana w 1359 roku, kiedy to wójt kapituły warmińskiej Henryk z Wopów kupił 40 włók lasu i 5 włók puszczy, przy rzece Sorteyke, w pobliżu jezior Amelung (obecnie Jezioro Klebarskie) i Kukulinge (obecnie Kukląg), celem założenia majątku ziemskiego na prawie chełmińskim. Henryk był synem zmarłego rycerza Ernesta, wójta kapituły warmińskiej. Henryk, jako zasadźca uzyskał prawo do większego i mniejszego sądownictwa z prawem wszelkiego użytku. Czynsz w wysokości dwóch kamieni wosku na świece do katedry (potem został zwolniony z jednego kamienia) miał być płacony na święta Bożego Narodzenia. Ponadto otrzymał dożywotnie prawo połowu ryb małymi narzędziami na własne potrzeby w jeziorze Klebarskim, a jego spadkobiercy w jeziorze Kukląg.
W 1470 r. majątek ziemski przekształcono w wieś czynszową, a włóki czynszowe włączono do wsi Bogdany i Skajboty. Od 1478 roku właścicielem majątku był Albrecht von Wittchenwalde. Później kapituła odkupiła majątek i przekształciła go w wieś czynszową. W tym czasie we wsi był jeden sołtys i jedna karczma. W roku 1500 odnotowano 4 włóki leżące odłogiem. Pola uprawiane nosiły nazwy: Pupki, Marchwiaki i Rogostki. Przy wsi było bagno, zwane Kociołek, a po wykonaniu prac melioracyjnych istniejące jeziorko Kiestrój wkrótce wyschło.
Odnowiony dokument lokacyjny wieś otrzymała w 1514 roku. Zapisano w nim, że z 45 włók, na których rozpościerał się dawny majątek, sołtys Peter Kratel otrzymał 1,5 włóki. Wyszczególniono, że za włóki czynszowe trzeba było wnosić coroczną opłatę w wysokości połowy marki za jedną włókę. Z tego trzy czwarte czynszu otrzymać miał zarząd pogrzebowy oraz magister, który odmawia godzinki w katedrze fromborskiej. Wójtowo odwiedził czterokrotnie Mikołaj Kopernik, w czasie gdy przebywał na terenie komornictwa olsztyńskiego[6]. Dwukrotnie w 1516 roku i dwukrotnie w 1517 roku dokonywał lokacji pustych włók, przydzielił 2,5 włóki na rzecz Jorge Woytecka i kolejne 2 włóki na rzecz Marcina, ponadto zatwierdził kupno wolnych włók przez Jakuba ze Skajbot. Bezdzietny Urban Stary („stary z wieku i nazwiska”) z Wójtowa, mimo ciążących na nim zaległości, uzyskał od Kopernika wolność i zgodę na opuszczenie wsi.
Po raz kolejny odnowiony dokument lokacyjny wystawiono na prośbę sołtysa Clemensa Brauna w latach 1653–1660. Przed rozbiorem Polski, w roku 1772 sołtysem był Peter Braun, karczmarzem Hans Schenk, a kowalem Caspar Schulz. W tym czasie we wsi było 16 chłopów czynszowych, 9 zagrodników, pastuch i bartnik. W roku 1772, decyzją rząd pruskiego, wieś pod nazwą Fittichsdorf przeszła na własność prywatną.
Według spisu ludności z dnia 3 grudnia 1861 roku w Wójtowie nie było ani jednego Niemca, sami Polacy. W 1897 r. w Wójtowie powstała polska biblioteczka w ramach Towarzystwa Czytelni Ludowych. Księgozbiorem opiekował się Józef Sobolewski i niejaki Zink.
W czasie I wojny światowej, w czasie przemarszu wojsk rosyjskich, spłonęło jedno zabudowanie gospodarcze.
W plebiscycie z 1920 roku mieszkańcy Wójtowa oddali 220 głosów za Prusami Wschodnimi, 60 głosów za Polską. W latach 1922–1939 na terenie wsi działał Związek Polaków w Niemczech, do którego należało 11 osób (w tym Jan Meyk).
W 1932 roku we wsi były dwa duże majątki, właścicielem jednego był August Jagalski a drugiego i Teofil Klimmek.
W roku 1939 we wsi mieszkało 375 osób.
Instytucje publiczne[edytuj | edytuj kod]
Społeczeństwo[edytuj | edytuj kod]
Mieszkańcy Wójtowa chcąc wspólnie działać na rzecz rozwoju swojej wsi, w lipcu 2007 roku założyli Stowarzyszenie „Wspólne Wójtowo”. Od chwili powstania stowarzyszenie wielokrotnie występowało w imieniu mieszkańców do władz lokalnych oraz instytucji publicznych, dbając o interesy wójtowian. Jedną z najważniejszych inicjatyw było opracowanie Planu odnowy miejscowości Wójtowo na lata 2009–2016 oraz zaakceptowanie go przez władze gminy Barczewo[8]. Plan ma na celu poprawę estetyki miejscowości oraz powstania ośrodków kulturalnych i sportowych w miejscowości. Finansowanie zadań z planu przewidziane jest ze środków gminy oraz Unii Europejskiej.www.stowarzyszenie.wojtowo.pl
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Wójtowa znajduje się kilka małych firm oraz jednoosobowych przedsiębiorstw, jednak zdecydowana większość mieszkańców pracuje poza miejscowością (przede wszystkim w Olsztynie i Barczewie). Niewielka część mieszkańców wsi zajmuje się rolnictwem. Największymi pracodawcami w Wójtowie są:
- OLMEX S.A. (Przedsiębiorstwo Badawczo-Wdrożeniowe)
- MAZUR TOM (przemysł metalowy)
- ART-MET (przemysł metalowy)
- Elektropol Olsztyn (energetyka)
- Ol-Flora Sp. z o.o. (ogrodnictwo)
- hotel Hier-Man
- zakłady obróbki drewna
Kościoły i związki wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
- rzymskokatolicka parafia w Wójtowie, której siedzibą jest kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Męczenników w Wójtowie
Osoby związane z Wójtowem[edytuj | edytuj kod]
- Augustyn Klimek – polski nauczyciel, działacz społeczny i samorządowiec
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 151048
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1491 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wieś Wójtowo w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-08-08] (pol.).
- ↑ Loading [online], www.olsztyn.obwodnica.com [dostęp 2017-11-27].
- ↑ Loading [online], www.olsztyn.obwodnica.com [dostęp 2017-11-27].
- ↑ Gazeta Wyborcza Olsztyn 4 września 2008, s. 4 „Kopernik oprowadzi nas po Warmii”, T. Kurs.
- ↑ Wykaz jednostek pomocniczych gminy. BIP – Urząd Miasta i Gminy Barczewo. [dostęp 2010-07-25].
- ↑ http://www.barczewo.bip.net.pl/?p=document&action=save&id=669&bar_id=162.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Zenderowski: Historia wsi [1]
- Georg Kellmann: Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim. Klebark Wielki 2007, ISBN 978-83-918968-1-5.
- Strona Sołectwa [www.wojtowo.pl]
- Strona Stowarzyszenia „Wspólne Wójtowo”
- Strona parafii w Wójtowie. parafia.wojtowo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-07)].
- Strona ogrodów działkowych „Na Wójtowej Roli”
- Siedziba gminy: Barczewo
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
