Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Kuc islandzki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Kuc islandzki jest rasą konia wyhodowaną w Islandii. Choć konie są małe,czasem wielkoci kuców, większość rejestrów ras wspomina islandy jako konie. Konie islandzkie zostały wyhodowane późno, ale także długo żyją i są wytrzymałe. W ich ojczyźnie jest niewiele chorób; islandzkie prawo zapobiega importowaniu koni do kraju, a wywożone nie mogą wracać. Konie oprócz takich chodów jak stęp, kłus i galop dysponują dwoma innymi. Jedyna rasa koni w Islandii, jest także popularna na świecie, a spore populacje istnieją w Europie i Ameryce Północnej. Rasa jest ciągle używana do tradycyjnych prac gospodarczych w Islandii, tak dobrze jak do rekreacji, Pokazów koni, i wyścigów konnych. Pochodząca od zabranych na Islandię przez wikińskich osadników w IX i X w. kuców rasa jest wspominana w literaturze i kronikach poprzez islandzką historię; pierwsze odniesienia do nazwanych koni pojawiły się w XII w. Konie były czczone w mitologii nordyckiej - jest to zwyczaj przywieziony do Islandi przez pierwszych osadników. Selektywna hodowla przez stulecia doprowadziła rasę do teraźniejszej formy. Dobór naturalny także był ważny, surowy klimat Islandii wyeliminował wiele koni przez zimno i głód. w latach 80. XVIII w., większość rasy została zmieciona w następstwie erupcji wulkanicznej. Pierwsze stowarzyszenie rasy islandzkiej zostało stworzone w Islandii w 1904, a dzisiaj rasa jest reprezentowana przez organizacje w 19 różnych krajach, działających pod głównym stowarzyszeniem, Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Koni Islandzkich (the International Federation of Icelandic Horse Associations).

Charakterystyka rasy[edytuj | edytuj kod]

konie islandzkie osiągają średnią wysokość w kłębie od 130 do 145 cm , która jest często uważana za rozmiar kuców , ale hodowcy i rejestry ras zawsze odnoszą się do islandów jako koni .[1][2] Kilka teorii próbuje tłumaczyć dlaczego islandy są zawsze nazywane końmi, wśród nich jest tłumacząca to żywiołowym temperamentem rasy , ogromną osobowością,[3] i brakiem słowa "kuc" w jęz. islandzkim .[4] Inna teoria sugeruje, że waga rasy, struktura kości i umiejętności dźwigania ciężarów pozwalają na sklasyfikowanie jako konia, prędzej niż kuca.[5] islandy występują w wielu (prawie wszystkich) maściach, wliczając w to kasztanowatą, bułaną, gniadą, karą, myszatą, palomino, srokatą i dereszowatą. W języku islandzkim jest ponad 100 nazw dla różnych kolorów i wzorów.[1][2] Islandy mają bardzo proporcjonalną głowę, z prostym profilem i szerokim czołem. Szyja jest krótka, umieśniona, i szeroka u podstawy; kłąb szeroki i niski; pierś głęboka; ramiona umięśnione i lekko pochylone; grzbiet długi; zad szeroki, umięśniony, krótki i lekko pochylony. Nogi są silne i krótkie, z względnie długimi cannon bones i krótkimi pęcinami. grzywa i ogon są pełne, z grubymi włosami, ogon nisko osadzony. Rasa jest znana jako wytrzymała i stosunkowo niewymagająca dużo jedzenia.[6] Rasa ma podwójne owłosienie, służące do lepszej izolacji w zimnych temperaturach[7]

Długowłosy czarny koń stoi w pokrytej śniegiem trawie z górami w tle
Islandzki koń z ciężkim zimowym futrem

Charakterystyki Między różnymi grupami islandów, zależą od celów indywidualnych hodowców. Niektórzy skupiają się na zwierzętach do pracy , które konformacyjnie różnią się od hodowanych do pracy pod siodłem, które są starannie wyselekcjonowane pod kątem ich zdolności do wykonywania tradycyjnych islandzkich chodów. Inne są hodowane wyłącznie na koninę. Niektórzy skupiają się na uprzywilejowanych maściach. [1]

islandy późno dojrzewają. Zazwyczaj nie jeździ sie na nich, zanim nie osiągną czwartego roku życia, i rozwój płciowy nie jest ukończony przed siódmym rokiem zycia . Najbardziej wydajne są pomiędzy wiekiem óśmiu a osiemnastu lat , jednak zachowują swoją siłę i wytrzymałośc do drugiej dekady życia. Klacz z Danii dożyła rekordowego wieku 56 lat.,[3] podczas gdy inny koń, z Wielkiej Brytanii, osiągnął wiek 42 lat.[8] Islandy są bardzo płodne, a obydwie płci nadaja sie do rozmnażania do wieku 25 lat; Rekordowo klacze rodziły mając 27 lat. Konie nie maja skłonnośći do łatwego spooke, być może dlatego, że nie miały naturalnych wrogów w ojczyxnie.[3] Islandy wydają się być przyjazne, posłuszne i łatwe w hodowli, chociaż również entuzjastyczne i pewne siebie.[9] Kuce te są bardzo przyjaźnie nastawione do człowieka, są również spokojne. Są niezwykle ciekawskie. Są to konie twarde, na Islandii w surowym klimacie i przy zmiennej pogodzie doskonale sobie dawały radę. Często zamiast komfortowej stajni wolą zwykły daszek. Uwielbiają towarzystwo innych koni i pozostawione samotnie na wybiegu cierpią. Jeżeli nie mamy drugiego konia, kuc zadowoli się towarzystwem kozy albo w ostateczności owcy. W wyniku ich izolacji od innych koni, choroby w hodowlach w Islandii najczęściej nie występują, z wyjątkiem kilku typów wewnętrznych pasożytów. Niska częstość występowania choroby w Islandii jest utrzymywana przez prawa uniemożliwiające powrót koni wywożonych z kraju i poprzez wymóg, aby wszystkie sprzęty końskie importowane do kraju były nowe i nieużywane. W rezultacie, rodzime konie nie nabyły odporności na choroby. Epidemia na wyspie mogłaby być katastrofalna dla rasy [3] To stwarza problemy z pokazywanie rodzimych islandzkich koni przeciwko innym rasom spoza kraju, ponieważ żadne konie nie mogą być przywożone do Islandii, a koniom raz opuszczającym kraj nie wolno wrócić. [9] Z tego powodu islandy są w typie kuca pierwotnego, z bardzo niewielką domieszką krwi orientalnych

Chody[edytuj | edytuj kod]

Islandy to rasa o "pięciu chodach ", znana z pewnego kroczenia po ziemi i zdolności do wędrowania po trudnym terenie. Jak również typowe chody takie jak, kłus, galop i stęp, znana jest zdolność rasy do wykonywania dwóch dodatkowych chody. Choć większość ekspertów uważa różne rodzaje galopu za odrębne chody, oparte na niewielkiej zmienności w strukturze odgłosu kroków, [10] Irejestry islandzkie rasy uważają galop i cwał za jeden chód, stąd określenie "pięć chodów".[11]

Island palomino w tolcie

Pierwszy dodatkowy krok jest chód czterotaktowy znany jako tölt. Ten znany jest z wybuchowego przyspieszenia i prędkości. Jest to również wygodne dla jeźdzca, cały czas przynajmniej jedna noga znajduje się na ziemi [6] Istnieją znaczne różnice w stylu w chodzie, a więc tölt się różni w porównaniu do podobnych bocznych chodów takich jak rack American Saddlebred, chodów Paso Fino, czy Tennessee Walkerów. Tak jak we wszystkich chodach bocznych, wzór odgłosu kroków jest taki sam (lewa tylna, lewa przednia, tylna prawa, prawa przednia), ale różni się od odległości, w które mogą być wykonywane w zakresie prędkości obrotowych, począwszy od prędkości typowego szybkiego spaceru do prędkości normalnej galopu. Niektóre konie islandzkie wolą tölt, podczas gdy inni wolą kłus; prawidłowy trening może poprawić słabe chody, ale tölt to naturalny chód obecna od urodzenia.[11][12][13] Istnieją dwie odmiany töltu które uznawane są za błędne przez hodowców.Pierwszym jest nierówny chód nazywany "Piggy-pace", który jest bliższy dwutaktowym chodom uderzeń niż czterotaktowym .Drugi nazywa Valhopp i jest to połączenie toltu i cwału najczęściej u niedoświadczonych młodych koni lub koni, które łączą swoje chody. Obie odmiany są zazwyczaj niewygodne do jazdy.

Rasa wykonuje również inochód nazywany Skeið, flugskeið lub "latający inochód". Jest on stosowany w niektórych wyścigach i jest szybki i gładki,[1][3] niektóre konie są w stanie osiągnąć do 30 mil na godzinę (ok 50 kilometrów na godzinę)[9] Nie wszystkie islandzkie konie mogą wykonać ten chód, zwierzęta, które wykonują zarówno tölt i latający skrocz dodatkow oprócz tradycyjnych chodów są uważane za najlepsze z rasy [9] Latający skrocz jest dwutaktowy boczny chód z momentem zawieszenia, każda strona posiada stopy na gruncie niemal jednocześnie (lewa tylna i lewa przednia, zawieszenie, prawa tylna i prawa przednia). To powinno być wykonana przez dobrze wyszkolone i zrównoważone konie z doświadczonymi jeźdźccami. To nie chód wykorzystywany do podróży długodystansowych.Powolne tempo jest niewygodne dla jeźdzcy i nie jest zalecany podczas treningu konia do wykonywania chodu [11]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Koń islandzki zimą czarny koń pokryty śniegiem i lodem stojący w śnieżnym polu z ogrodzeniem i pokryte śniegiem drzewa w tle

Przodkowie konia islandzkiego były prawdopodobnie brani do Islandii przez Wikingów pomiędzy rokiem 860 a 935. Za Wikingami podążali imigranci z nordyckiej kolonii w Irlandii, Wyspy Man i Hebrydów Zewnętrznych. [1] Przybyli oni z końmi, które gdzie indziej stałyby się szetlandami, highlandami i connemarami, które były krzyżowane z wcześniej przywiezionymi zwierzętami [6] Może też być pokrewieństwo z kucami jakuckimi[14] około 900 lat temu próbowano wprowadzić geny koni ze Wschodu do islandów, w wyniku degeneracji koni.[1] W 982 roku islandzki Althing (parlament) przyjął ustawę zakazującą przywóz koni do Islandii, co kończy krzyżowanie. Rasa nie posiada domieszek innych ras od ponad 1000 lat.[15][16]

Najwcześniej ludzie nordyccy czcili konia jako symbol płodności i bóstwa, a białe konie poddawano ubojowi na święta i ceremonie ofiarne. Kiedy osadnicy przybyli do Islandii, przynieśli swoje wierzenia oraz konie. [1] Konie odegrały znaczącą rolę w mitologii nordyckiej, a kilka koni grało główne role w mitach skandynawskich, wśród nich koń o ośmiu nogach zwany Sleipnir, należący do Odyna, najważniejszego z nordyckich bogów, boga bitwy. [17] Skalm, klacz, pierwszy islandzki koń znany z nazwy, pojawiła się w Księdze Rozliczeń z XII wieku. Według książki, wódz o imieniu Seal-Thorir założył osadę w miejscu, gdzie zatrzymała się Skalm i położyła się. Konie również odgrywają kluczową rolę w islandzkich sagach takich jak Saga Hrafnkela, Saga Njala i Saga Grettira Chociaż napisane w XIII wieku, te trzy sagi mają akcję już w IX wieku. Ta wczesna literatura wywiera wpływ dzisiaj, w wielu klubach jeździeckich i stadach koni w nowoczesnej Islandii są konie wciąż noszące imiona koni z mitologii nordyckiej. [9]

Konie były często uważane za najcenniejsze posiadanie średniowiecznej Islandczyka.[18] Niezastąpione dla wojowników, konie wojenne były czasami pochowane obok poległych jeźdźców, [9] i opowiadano historie o ich uczynkach. Islandczycy również organizowali krwawe walki pomiędzy ogieram; były one wykorzystywane do celów rozrywkowych i by wybrać najlepsze zwierzęta hodowlane, a one zostały opisane w literaturze i oficjalnych wpisach z 930 do 1262 roku.[1] Walki ogierów były ważną częścią kultury islandzkiej i burdy, zarówno fizyczne i słowne, wśród widzów były częste. Konflikty w walkach konnych rywali dawały szansę na poprawę ich pozycji politycznej i społecznej kosztem swoich wrogów i miały szerokie reperkusje społeczne i polityczne, czasami prowadzące do restrukturyzacji sojuszy politycznych. Jednak nie wszystkie ludzkie walki były poważne, a wydarzenia pod scenę dla przyjaciół, a nawet wrogów do walki bez możliwości poważnych konsekwencjach. Zaloty młodych mężczyzn i kobiet było również powszechne w walkach konnych[19]

islandzki źrebak

Dobór naturalny odegrał ważną rolę w rozwoju tej rasy, jako że duża liczba koni zmarła z braku żywności i ekspozycji na działanie żywiołów. Między 874 a 1300 rne, w czasie bardziej sprzyjających warunkach klimatycznych w ciepłym okresie średniowiecza, [20] Islandzcy hodowcy selektywnie hodowali konie według specjalnych zasad koloru i \konformacji. Od 1300 do 1900 roku, selektywne rozmnażanie stało się mniej priorytetowe, gdyż klimat był często ciężki - wiele koni i ludzi zmarło. W latach 1783 i 1784, około 70% koni w Islandii zostało zabitych przez popiół wulkaniczny, zatrucia i głód po wybuchu Lakagígarw 1783. Erupcja trwała osiem miesięcy, pokryte zostały setki kilometrów kwadratowych ziemi z lawą i przekierowywane lub wysuszone kilka rzek [3][21] Populacja powoli odzyskiwała liczebność w ciągu następnych stu lat, i od początku 20 wieku hodowla selektywna ponownie stała się ważna. [3] pierwsze islandzkie towarzystwa rasy powstały w 1904 roku, a pierwszy rejestr rasy w Islandii, został zapoczątkowany w 1923 roku. [12]

Islandy były eksportowane do Wielkiej Brytanii przed XX w. do pracy w kopalniach węgla kamiennego, ze względu na ich wytrzymałość i małe rozmiary. Jednakże, te konie nigdy nie były rejestrowane i niewiele dowodów na ich istnienie pozostaje. Pierwszy formalny eksport islandzkich koni nastąpił w Niemczech w 1940 roku. Pierwszy przywóz do [18] Wielkiej Brytanii oficjalnie nastąpił w 1956 roku, kiedy szkocki farmer, McKintosh Stuart, rozpoczął program hodowlany. Inni hodowcy w Wielkiej Brytanii, podążyli za McKintoshem, a Towarzystwo Koni Islandzkich Wielkiej Brytanii zostało założone w 1986 [15][22] Liczba islandzkich koni eksportowanych do innych narodów stale rosła od pierwszych wywozów w połowie XIX wieku. [18] Od 1969 roku, wiele społeczeństw współpracowało w celu ochrony, poprawy i sprzedaży tych koni pod auspicjami Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Koni Islandzkich[23] Dzisiaj, islandzy pozostają rasą znaną z powodu czystości linii krwi, i to jedyna obecna rasa koni w Islandii [6]

Islandy są szczególnie popularne w Europie Zachodniej, Skandynawii i Ameryce Północnej. [3] Istnieje około 80.000 islandzkich koni w Islandii (w porównaniu do ludzkiej populacji wynoszącej 270.000), a około 100.000 za granicą. Prawie 50.000 znajduje się w Niemczech, które posiadają wiele aktywnych klubów jazdy i stowarzyszeń rasy. [9]

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Kuce islandzkie nadal odgrywają ważną rolę w islandzkim życiu, pomimo coraz szybszej mechanizacji i poprawy dróg, co zmniejsza konieczność użycia koni. Piwrwszy oficjalny wyścig koni islandzkich odbył się w Akureyri w 1874,[1] i wiele wyścigów się wciaż odbywa w kraju od kwietnia do czerwca. Odbywają się też pokazy ukazujące niezwykłe chody islandów.[1] Odbywają sie też zimiowe wydarzenia, wliczając w to wyścigi na zmrożonej powierzchni wody, które sporadycznie kończą się upadkiem konia i jeźdzca do wody i ich ratunkiem.[24] pierwsze pokazy, zwracające uwagę na jakośc zwierząt jako breeding stock, odbyły się w 1906.[9] Towarzystwo Rolnicze w Islandii wraz z Krajowym Stowarzyszeniem Klubów jazdy konnej, teraz organizuje regularne pokazyy z różnych klas. [1] częsć koni jest nadal hodowana dla koniny, zazwyczaj importowanej do Japonii.[12] Rolnicy nadal korzystają z rasy do spędzania owiec w islandzkie wyżyny, ale większość koni wykorzystuje się do konkurencji i jazdy dla przyjemności.[9]

Rejestracja[edytuj | edytuj kod]

stado islandzkich koni Siedem jasnych i ciemnych konie stojących w pobliżu stosu siana

Dziś koń islandzki jest reprezentowany przez stowarzyszenia w 19 krajach, z Międzynarodową Federacją Stowarzyszeń Konia Islandzkiego (FEIF) służącą jako zarządzająca międzynarodowa organizacja macierzysta[25] FEIF została założona 25 maja 1969 roku z sześciu krajów, jako oryginalnych członków: Austria, Dania, Niemcy, Islandia, Holandia i Szwajcaria. Francja i Norwegia dołączyły w 1971 roku, a Belgia i Szwecja w 1975 roku. Później, Finlandia, Kanada, Wielka Brytania, USA, Wyspy Owcze, Luksemburg, Włochy, Słowenia i Polska stały się członkami, ale Irlandia następnie opuściła organizację z powodu braku członków. Nowej Zelandii nadano status "członka stowarzyszonego" ponieważ baza członkowska jest mała[26] In 2000, WorldFengur was established as the official FEIF registry for Icelandic horses.[27] Rejestr to program bazy danych sieci Web, który jest używany jako księga stadna do śledzenia historii i rodów islandów [28] Rejestr zawiera informacje takie jak rodowód, hodowca, właściciel, potomstwo, fotografia i oceny, i niepowtarzalny identyfikator każdego zarejestrowanego konia. Baza danych została utworzona przez islandzki rząd we współpracy z FEIF. [27] Od momentu powstania, około 300.000 islandzkich koni, żywych i martwych, zostało zarejestrowane na całym świecie. [28] Islandpferde-Reiter- und Züchterverband jest organizacją niemieckich jeźdźców i hodowców koni islandzkich i zrzeszeniem wszystkich klubów islandzkich koni w Niemczech[29]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k The Encyclopedia of the Horse. Wyd. 1st American. New York, NY: Dorling Kindersley, 1994, s. 194–195. ISBN 1-56458-614-6.
  2. a b Colors. United States Icelandic Horse Congress. [dostęp 2009-02-22].
  3. a b c d e f g h International Encyclopedia of Horse Breeds. University of Oklahoma Press, 1995, s. 232. ISBN 978-0-8061-3884-8.
  4. Why Do Horses Sleep Standing Up?: 101 of the Most Perplexing Questions Answered About Equine Enigmas, Medical Mysteries, and Befuddling Behaviors. HCI, 2007, s. 46. ISBN 0-7573-0608-X.
  5. Horse: How the Horse Has Shaped Civilizations. Random House, Inc, 2007, s. 81. ISBN 0-676-97869-X.
  6. a b c d Simon & Schuster's Guide to Horses and Ponies. New York, NY: Simon & Schuster, Inc., 1988, s. Entry 133. ISBN 0-671-66068-3.
  7. Pony Power!. „The Horse”, January 1, 2001. [dostęp 2009-02-21]. 
  8. About the Icelandic Horse. The Icelandic Horse Society of Great Britain. [dostęp 2009-02-22].
  9. a b c d e f g h i Icelandic Horse. [w:] International Museum of the Horse [on-line]. Kentucky Horse Park. [dostęp 2009-02-21].
  10. Understanding balance: the mechanics of posture and locomotion. Nelson Thornes, 1995, s. 204–206. ISBN 1-56593-416-4.
  11. a b c The Gaits of the Icelandic Horse. The Icelandic Horse Society of Great Britain. [dostęp 2009-02-22].
  12. a b c Icelandic. [w:] Breeds of Livestock [on-line]. Oklahoma State University. [dostęp 2009-02-21].
  13. Buyer's Checklist. United States Icelandic Horse Congress. [dostęp 2009-02-22].
  14. The Encyclopedia of the Horse. Wyd. 1st American. New York, NY: Dorling Kindersley, 1994, s. 184–185. ISBN 1-56458-614-6.
  15. a b The History of Icelandic Horses. The Icelandic Horse Society of Great Britain. [dostęp 2009-02-22].
  16. Iceland. Bradt Travel Guides, 2008, s. 60. ISBN 1-84162-215-X.
  17. Gods, Goddesses, and Mythology. Marshall Cavendish, 2005, s. 1024–1030. ISBN 0-7614-7559-1.
  18. a b c Thousand Year History. United States Icelandic Horse Conference. [dostęp 2009-02-21].
  19. Sports and Games in Icelandic Saga Literature. „Scandanavian Studies”. 75, 2003. 
  20. The "Medieval Warm Period". National Climactic Data Center. [dostęp 2009-03-10].
  21. Lakagígar Skaftafell National Park. The Environment Agency of Iceland. [dostęp 2009-02-22].
  22. The Proliferation of Horse Breeds. W: Horses Through Time. Wyd. First. Boulder, CO: Roberts Rinehart Publishers, 1996, s. 171. ISBN 1-57098-060-8. OCLC 36179575.
  23. FEIF Homepage. International Federation of Icelandic Horse Associations. [dostęp 2009-09-06].
  24. Ponies and riders fall through ice during racing in Reykjavík. , February 5, 2009. [dostęp 2009-02-21]. 
  25. Welcome to FEIF. International Federation of Icelandic Horse Associations. [dostęp 2009-02-21].
  26. The Development of FEIF. International Federation of Icelandic Horse Associations. [dostęp 2009-02-21].
  27. a b WorldFengur. International Federation of Icelandic Horse Associations. [dostęp 2009-02-21].
  28. a b WorldFengur: The Studbook of Origin for the Icelandic Horse. WorldFengur. [dostęp 2008-02-22].
  29. IPZV e.V. - ein Kurzportrait. Islandpferde-Reiter- und Züchterverband. [dostęp 2009-09-05]. (niem.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Breed Associations
Other Websites