Wilhelm Groener

Wilhelm Groener
Pełne imię i nazwisko	Karl Eduard Wilhelm Groener
Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1867 ; Ludwigsburg
Data i miejsce śmierci	3 maja 1939 ; Potsdam-Bornstedt
	Minister obrony Republiki Weimarskiej
Okres	od 20 stycznia 1928; do 13 maja 1932
Poprzednik	Otto Gessler
Następca	Kurt von Schleicher
	Minister Spraw Wewnętrznych Republiki Weimarskiej
Okres	od 9 października 1931; do 30 maja 1932
Poprzednik	Joseph Wirth
Następca	Wilhelm von Gayl
	Minister Transportu Republiki Weimarskiej
Okres	od 25 czerwca 1920; do 12 sierpnia 1923
Poprzednik	Gustav Bauer
Następca	Rudolf Oeser
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilhelm Groener (ur. 22 listopada 1867 w Ludwigsburgu w Wirtembergii, zm. 3 maja 1939 w Poczdamie) – niemiecki generał, kwatermistrz generalny armii niemieckiej w latach 1918–1919.

Jeden z nielicznych niemieckich wojskowych wysokiego szczebla o poglądach prorepublikańskich. W 1918 opowiadał się za abdykacją cesarza i zakończeniem wojny. Podjął współpracę z przejmującymi władzę w Niemczech socjaldemokratami i opowiedział się za przyjęciem postanowień traktatu wersalskiego.

Od 19 stycznia 1928 do 30 maja 1932 minister obrony (Reichsheer) w kolejnych gabinetach Republiki Weimarskiej. W drugim gabinecie Heinricha Brüninga jednocześnie (1931–1932) minister spraw wewnętrznych. Należał do przeciwników NSDAP. Z rządu ustąpił w maju 1932.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Gerd R. Ueberschär, Wojskowe elity III Rzeszy, Warszawa 2004, s. 49.

[Z-1] Z

[SPD-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j SPD

[DDP-3] DDP

[DVP-4] DVP

[DNVP-5] DNVP

[BVP-6] BVP

[KVP-7] KVP

[NSDAP-8] NSDAP

[CDU-9] CDU

[CSU-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f CSU

[FDP-11] FDP

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

[G]

[H]

[I]

[J]

[K]

Ministrowie transportu Republiki Weimarskiej i III Rzeszy (1919–1945)	Johannes Bell^[A] (1919–1920) Gustav Bauer^[B] (1920) Wilhelm Groener (1920–1923) Rudolf Oeser^[C] (1923–1924) Rudolf Krohne^[D] (1924–1927) Wilhelm Koch^[E] (1927–1928) Theodor von Guérard^[A] (1928–1929) Georg Schätzel^[F] (1929) Adam Stegerwald^[A] (1929–1930) Theodor von Guérard^[A] (1930–1931) Gottfried Reinhold Treviranus^[G] (1931–1932) Paul Freiherr Eltz von Rübenach (1932-1937) Julius Dorpmüller^[H] (1937-1945)
Ministrowie transportu Republiki Federalnej Niemiec (1949–1998)	Hans-Christoph Seebohm^[I] (1949–1966) Georg Leber^[B] (1966–1972) Lauritz Lauritzen^[B] (1972–1974) Kurt Gscheidle^[B] (1974–1980) Volker Hauff^[B] (1980–1982) Werner Dollinger^[J] (1982–1987) Jürgen Warnke^[J] (1987–1989) Friedrich Zimmermann^[J] (1989–1991) Günther Krause^[I] (1991–1993) Matthias Wissmann^[I] (1993–1998)
Ministrowie transportu Republiki Federalnej Niemiec (1998-2005)	Franz Müntefering^[B] (1998–1999) Reinhard Klimmt^[B] (1999–2000) Kurt Bodewig^[B] (2000–2002) Manfred Stolpe^[B] (2002–2005) Wolfgang Tiefensee^[B] (2005–2009) Peter Ramsauer^[J] (2009–2013) Alexander Dobrindt^[J] (2013–2018) Andreas Scheuer^[J] (2018–2021) Volker Wissing^[K] (od 2021)

Cesarstwo Niemieckie (1879–1918)	Karl Hofmann (1879–1880) Karl Heinrich von Bötticher (1880–1897) Arthur von Posadowsky-Wehner (1897–1907) Theobald von Bethmann Hollweg (1907–1909) Klemens Delbrück (1909–1916) Karl Helfferich (1916–1917) Max Wallraf (1917–1918) Karl Trimborn (1918)
Republika Weimarska/III Rzesza (1918-1945)	Friedrich Ebert (1918–1919) Hugo Preuss (1919) Eduard David (1919) Erich Koch-Weser (1919–1921) Georg Gradnauer (1921) Adolf Köster (1921–1922) Rudolf Oeser (1922–1923) Wilhelm Sollmann (1923) Karl Jarres (1923–1925) Martin Schiele (1925) Otto Gessler (1925;komisaryczny) Wilhelm Külz (1926–1927) Walter von Keudell (1927–1928) Carl Severing (1928–1930) Joseph Wirth (1930–1931) Wilhelm Groener (1931–1932) Wilhelm Freiherr von Gayl (1932) Franz Bracht (1932–1933) Wilhelm Frick (1933–1943) Heinrich Himmler (1943–1945) Wilhelm Stuckart (1945)
Republika Federalna Niemiec (od 1949)	Gustav Heinemann (1949–1950) Robert Lehr (1950–1953) Gerhard Schröder (1953–1961) Hermann Höcherl (1961–1965) Paul Lücke (1965–1968) Ernst Benda (1968–1969) Hans-Dietrich Genscher (1969–1974) Werner Maihofer (1974–1978) Gerhart Baum (1978–1982) Jürgen Schmude (1982) Friedrich Zimmermann (1982–1989) Wolfgang Schäuble (1989–1991) Rudolf Seiters (1991–1993) Manfred Kanther (1993–1998) Otto Schily (1998–2005) Wolfgang Schäuble (2005–2009) Thomas de Maizière (2009–2011) Hans-Peter Friedrich (2011–2013) Thomas de Maizière (2013–2018) Horst Seehofer (2018–2021) Nancy Faeser (od 2021)

Hermann Müller (SPD) Gustav Stresemann (DVP) Carl Severing (SPD) Erich Koch-Weser (DDP) Julius Curtius (DVP) Hermann Dietrich (DDP) Rudolf Wissell (SPD) Wilhelm Groener Theodor von Guérard (Zentrum) Georg Schätzel (BVP)
Późniejsi członkowie rządu	Theodor von Guérard (Zentrum) Paul Moldenhauer (DVP) Robert Schmidt (SPD) Georg Schätzel (BVP) Adam Stegerwald (Zentrum) Joseph Wirth (Centrum)

Wilhelm Marx (Zentrum) Oskar Hergt (DNVP) Gustav Stresemann (DVP) Walter von Keudell (DNVP) Heinrich Köhler (Zentrum) Julius Curtius (DVP) Martin Schiele (DNVP) Heinrich Brauns (Zentrum) Otto Geßler (DDP) Wilhelm Koch (DNVP) Georg Schätzel (BVP)
Późniejsi członkowie rządu	Wilhelm Groener