Witold Budryk

Witold Budryk
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	24 lutego 1891 ; Białystok
Data i miejsce śmierci	18 listopada 1958 ; Kraków
	profesor nauk górniczych
	Specjalność: Górnictwo
Doktorat	1928 Pierwszy Doktor Górnictwa w Polsce
Habilitacja	1930
Profesura	1937
Uczelnia	Akademia Górniczo-Hutnicza
	rektor AGH
	Odznaczenia

Prof. Witold Budryk (ur. 24 lutego 1891 w Białymstoku, zm. 18 listopada 1958 w Krakowie) – polski inżynier górnictwa, naukowiec, profesor zwyczajny Akademii Górniczej, późniejszej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, dziekan Wydziału Górniczego Akademii (1936–1948), rektor AGH (od 1956–1958). Współtwórca teorii opisującej wpływ eksploatacji na zachowanie powierzchni terenu. Napisał 120 prac naukowych opracowanych w 4 językach, autor patentów z zakresu przetwarzania węgla i rud metali, pierwsza osoba ze stopniem naukowym doktora górnictwa w Polsce.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował górnictwo w Instytucie Górniczym Carycy Katarzyny II w Petersburgu. Ukończył studia inżynierskie w Szkole Politechnicznej we Lwowie i na Politechnice Warszawskiej. W 1928 roku, jako pierwszy w historii Polski, otrzymał tytuł naukowy doktora górnictwa. Od 1936 był członkiem Akademii Nauk Technicznych. 6 listopada 1939 roku został aresztowany wraz z gronem profesorskim Uniwersytetu Jagiellońskiego prze hitlerowców. Więziony był w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, numer obozowy 5177 blok 46. Zwolnienie z obozu nastąpiło w 1940 roku,

Dziekan Wydziału Górnictwa w latach (1936-1948), dziekan Wydziału Geologiczno-Mierniczy (1947–1948). Rektor AGH w latach 1956–1958 wybrany przez studentów, podczas strajków studentów AGH w roku 1956. Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk^[1] – legitymacja nr 29 (30.05.1953)

Witold Budryk w wieku dwóch lat, Białystok, 1893
W Wyższej Szkole Górniczej Katarzyny II w Petersburgu, 1908
Witold Budryk Instytut Górniczy Cesarzowej Katarzyny II, Petersburg, 1909
Witold Budryk z profesorami AGH przed wysyłką do obozu Sachsenhausen (6 listopada 1939)
Prof. Witold Budryk z pracownikami przed budynkiem AGH, 1945
Prof. Witold Budryk Dziekan Wydziału Górniczego AGH (1946)
Trzydziestolecie KWK Budryk (8 marca 2024), delegacja górników przy grobie prof. Witolda Budryka i jego żony Stanisławy Orzechowskiej. Cmentarz Rakowicki w Krakowie – Aleja Zasłużonych

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954)^[2], Złotym Krzyżem Zasługi (1946)^[3], Złoty Krzyż Zasługi (15.11.1946) Medal Zwycięstwa i Wolności (27.05.1949).

Zasłużony Górnik Polskiej Rzeczypospolitej – tytuł honorowy (15.11.1958 – Uchwałą Rady Państwa)

Autor 120 prac naukowych z zakresu Górnictwa, autor patentów naukowych, między innymi patent „Sposób magnetycznego wzbogacenia rud żelaza” (24.01.1947)

Pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w Alei Zasłużonych^[4].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Na Górnym Śląsku, na granicy Siemianowic Śląskich i Chorzowa istnieje osiedle Falklandy nazwane imieniem prof. Witolda Budryka.
Poza tym w Siemianowicach Śląskich imię Prof. Witolda Budryka nadane jest Szkole Podstawowej nr 4 przy ulicy Marii Dąbrowskiej 10.
Prof. Witold Budryk jest też patronem Szkoły Podstawowej nr 28, tzw. tysiąclatki, w Gliwicach przy ulicy ks. Marcina Strzody.
Prof. Witold Budryk jest też patronem Szkoły Podstawowej w Chudowie, rok nadania patrona 1989
Jego imieniem nazwano również uruchomioną w 1994 roku w Ornontowicach kopalnię Budryk^[5], 8.03.2024 kopalnia „KWK BUDRYK” obchodziła uroczystości na uczelni AGH w Krakowie – 30 lecie działalności Kopalni imienia „Prof. Witolda Budryk”
W Bełchatowie z kolei na cześć Witolda Budryka nazwano główną ulicę jednego z większych osiedli Binków.
W Krakowie ulica Witolda Budryka znajduje się na Miasteczku Studenckim AGH.
Na terenie uczelni AGH w Krakowie budynek A-4 Wydział Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami nasi nazwę prof. Witolda Budryka.
Witold Budryk jest patronem jednej z komór w Kopalni Soli „Wieliczka” koło Krakowa, udostępnionej do zwiedzania w ramach trasy turystycznej – Komora solna Prof. Witolda Budryk

Największe dzieła[edytuj | edytuj kod]

Depresja cieplna – 1929
Górnictwo – 1944
Podziemna eksploatacja pokładów węgla – 1952
Zjawiska występujące na powierzchni – 1955
Pożary podziemne – 1956

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ BUDRYK, Witold [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-01] (pol.).
↑ 16 lipca 1954 „za wybitne zasługi w dziedzinie nauki” M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566.
↑ M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 256.
↑ Karolina Grodziska (kwatera LXVII-płn. 2-4)Opis trasy zwiedzania cmentarza Rakowickiego, [w:] Cmentarz Rakowicki w Krakowie wyd. przez Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa, Agencja Omnipress Warszawa 1988, s. 133.
↑ Premier otworzył pierwszą od 25 lat nową kopalnię węgla – Polsat News [online], polsatnews.pl [dostęp 2023-02-01] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Historia AGH

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] BUDRYK, Witold [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-01] (pol.).

[2] 16 lipca 1954 „za wybitne zasługi w dziedzinie nauki” M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566.

[3] M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 256.

[4] Karolina Grodziska (kwatera LXVII-płn. 2-4)Opis trasy zwiedzania cmentarza Rakowickiego, [w:] Cmentarz Rakowicki w Krakowie wyd. przez Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa, Agencja Omnipress Warszawa 1988, s. 133.

[5] Premier otworzył pierwszą od 25 lat nową kopalnię węgla – Polsat News [online], polsatnews.pl [dostęp 2023-02-01] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Akademia Górnicza	Antoni Maria Emilian Hoborski (1919–1922) Jan Studniarski (1922–1924) Jan Krauze (1924–1926) Edmund Chromiński (1926–1928) Stanisław Skoczylas (1928–1930) Henryk Korwin-Krukowski (1930–1931) Zygmunt Bielski-Sariusz (1931–1933) Władysław Takliński (1933–1939) Walery Goetel (1939–1949)
Akademia Górniczo-Hutnicza	Walery Goetel (1949–1951) Zygmunt Kowalczyk (1951–1956) Witold Budryk (1956–1958) Feliks Olszak (1958–1961) Tadeusz Kochmański (1961–1963) Kiejstut Żemaitis (1963–1969)
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie	Jan Anioła (1969–1972) Roman Ney (1972–1975) Henryk Filcek (1975–1979) Roman Ney (1979–1981) Antoni Stanisław Kleczkowski (1981–1987) Jan Janowski (1987–1993) Mirosław Handke (1993–1998) Ryszard Tadeusiewicz (1998–2005) Antoni Tajduś (2005–2012) Tadeusz Słomka (2012–2020) Jerzy Lis (od 2020)