Anglesey
| Państwo | |
|---|---|
| Księstwo | |
| Powierzchnia |
678,9 km² |
Położenie na mapie Walii  | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |
| 53,29398°N 4,37673°W/53,293975 -4,376728 | |
Anglesey (wym. [ˈæŋɡəlsi]; wal. Ynys Môn, wym. [ˈənɨs ˈmoːn]) – największa wyspa Walii, położona u jej północno-zachodniego wybrzeża, siódma pod względem powierzchni wyspa Wielkiej Brytanii (678,9 km²)[1]. Pod względem administracyjnym stanowi część hrabstwa Anglesey. Oblewają ją wody Morza Irlandzkiego (na północy) oraz Kanału Świętego Jerzego (na zachodzie). Na południowym wschodzie od stałego lądu (wyspy Wielka Brytania oddzielona jest wąską cieśniną Menai Strait. Wyspa połączona jest z lądem stałym za pomocą dwóch mostów. Menai Suspension Bridge wybudował Thomas Telford w 1826 roku jako połączenie drogowe. Po nowszym, dwukrotnie przebudowywanym Britannia Bridge, przechodzą droga i linia kolejowa.
Na wyspie rozwinął się przemysł włókienniczy[2]. Ludność wyspy zajmują się rybołówstwem oraz hodowlą bydła i owiec[2].
Główne miasta na wyspie to Menai Bridge i Llangefni.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia Anglesey długo była powiązana z historią druidów. W 60 roku n.e. wódz rzymski Swetoniusz Paulinus postanowił złamać ich potęgę, zaatakował wyspę, zniszczył celtyckie świątynie i święte groby. Rzymianie nazywali wyspę Mona. Następnie po Rzymianach wyspę najeżdżali wikingowie, Sasi, i Normanowie, jeszcze zanim angielski król Edward I opanował ją na dobre w XIII wieku.
Môn (wal. krowa) jest walijską nazwą wyspy. Angielska nazwa jest nieprawidłową formą nazwy pochodzącej z języka staronordyjskiego i oznacza "Wyspę Ongull". Natomiast starowalijskie nazwy to Ynys Dywyll ("Mroczna Wyspa") i Ynys y cedairn (cedyrn lub kedyrn, co oznacza "Wyspę dzielnego ludu").
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Isle of Anglesey Coastal Path – szlak turystyczny pieszy wokół wyspy Anglesey w Walii
- Menai Suspension Bridge – most łączący wyspę z lądem
- anglezyt – minerał znaleziony na wyspie Anglesey.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Britain’s largest islands (ang.). Ordnance Survey Blog, 2018-06-28. [dostęp 2018-07-29].
- ↑ a b Anglesey, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-03-26].