Samogłoska przymknięta centralna niezaokrąglona
Samogłoska przymknięta centralna niezaokrąglona – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to ɨ (litera i z poziomym przekreśleniem).
W praktyce[edytuj kod]
Typowym przykładem [ɨ] jest rosyjskie akcentowane ы (y) w вы (transkrypcja wy).
Symbol ɨ jest często używany do transkrypcji dźwięku zapisywanego y w polskim alfabecie, jednak polskie y jest nieco bardziej otwarte [ɨ̞] i jest samogłoską prawie przymkniętą centralną niezaokrągloną, a nie przymkniętą.
Języki, w których występuje ten dźwięk[edytuj kod]
Samogłoska przymknięta centralna niezaokrąglona występuje w językach:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie |
|---|---|---|---|
| rosyjski[1] | вы | [vɨ] | "wy" |
| rumuński | înspre | [ˈɨn̪s̪pre̞] | "w kierunku" |
W niektórych językach występuje samogłoska prawie przymknięta centralna niezaokrąglona, nie posiadająca odrębnego oficjalnego symbolu IPA (m. in. Oxford English Dictionary stosuje [ᵻ]), zapisywana [ɨ̞] lub [ɪ̈], kiedy niezbędne jest rozróżnienie:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| amharski[2] | ሥር / sər | [sɨ̞r] | "korzeń" | Z reguły transkrybowana /ɨ/. |
| angielski | parallelepiped | [ˌpæɹəlɛlɨ̞ˈpɪpɨ̞d] | "równoległościan" | |
| polski | pył | [pɨ̞w] | "pył" | Z reguły transkrybowana /ɨ/, rzadziej /ɪ/. |
| rosyjski[3] | жена | [ʐɨ̞ˈn̪ä] | "żona" | Występuje tylko w nieakcentowanych sylabach po twardej spółgłosce. |
| Samogłoski podstawowe | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| przednie | centralne | tylne | |||
| przymknięte | i • y | ɨ • ʉ | ɯ • u | ||
| prawie przymknięte | ɪ • ʏ | ʊ | |||
| półprzymknięte | e • ø | ɘ • ɵ | ɤ • o | ||
| średnie | ə | ||||
| półotwarte | ɛ • œ | ɜ • ɞ | ʌ • ɔ | ||
| prawie otwarte | æ • | ɐ | |||
| otwarte | a • ɶ | ɑ • ɒ | |||
| Uwaga. Jeśli podano dwa symbole, to znajdujący się po lewej stronie oznacza samogłoskę niezaokrągloną, a po prawej zaokrągloną. | |||||
Przypisy
- ↑ Jones i Ward 1969 ↓, s. 33.
- ↑ Hayward i Hayward 1999 ↓, s. 47.
- ↑ Jones i Ward 1969 ↓, s. 38.
Bibliografia[edytuj kod]
- Katrina Hayward, Richard J. Hayward: Amharic. W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 45–50. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.)
- Daniel Jones, Dennis Ward: The Phonetics of Russian. Cambridge: Cambridge University Press, 1969. (ang.)
