Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna dźwięczna
| ||||
| Numer IPA | 110 | |||
|---|---|---|---|---|
| ɡ | ||||
| Jednostka znakowa | ɡ | |||
| Unikod | U+0261 | |||
| UTF-8 (hex) | c9 a1 | |||
| Inne systemy | ||||
| X-SAMPA | g | |||
| Kirshenbaum | g | |||
| Alfabet Braille'a | ⠛ | |||
| Przykład | ||||
| informacje • pomoc | ||||
| ||||
Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [ɡ].
Spis treści
Artykulacja[edytuj | edytuj kod]
Opis[edytuj | edytuj kod]
W czasie artykulacji tej spółgoski:
- modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
- prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
- tylna część języka dotyka podniebienia miękkiego – jest to spółgłoska miękkopodniebienna
- Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to spółgłoska zwarta.
- wiązadła głosowe periodycznie drgają , spółgłoska ta jest dźwięczna
Warianty[edytuj | edytuj kod]
Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
- wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [ɡʲ]
- przewężenie w gardle, mówimy spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [ɡˤ]
- zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce [ɡʷ]
Spółgłoska może być wymówiona:
- z rozwarciem bez plozji, mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: [ɡ̚].
- * tylko częściowo dźwięcznie, mówimy wtedy o spółgłosce ubezdźwięcznionej: [ɡ̥]
- dysząco dźwięcznie (ang. breathy voice), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (dźwięcznej): [ɡʱ]
Przykłady[edytuj | edytuj kod]
- w języku polskim: gęsty [ˈɡɛ̃stɨ]
- w języku francuskim: gain [ɡɛ̃] "zarobki"
- w języku niemieckim: Lüge [ˈlyːɡə] "kłamstwo"
- w języku japońskim: ガン (gan) [ɡaɴ] "rak"
- w języku portugalskim: língua [ˈlĩɡwɐ] "język"
- w języku rosyjskim: голова [ɡəɫʌˈva] "głowa"
- w języku włoskim: fegato [ˈfeɡato] "wątroba"
| Wargowe | Przedniojęzykowe | Podnie‐ bienne |
Tylnojęzykowe | Gar‐ dłowe |
Nagło‐ śniowe |
Krta‐ niowe | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dwu‐ wargowe |
War‐ gowo‐ zębowe |
Zębowe | Dzią‐ słowe |
Zadzią‐ słowe |
Retro‐ fleksyjne |
Miękko‐ podnie‐ bienne |
Języcz‐ kowe | |||||||||||
| Nosowe | m | ɱ | n̪ | n | ɳ | ɲ | ŋ | ɴ | ||||||||||
| U s t n e |
Ś r o d k o w e |
Zwarte | p b | p̪ b̪ | t̪ d̪ | t d | ʈ ɖ | c ɟ | k ɡ | q ɢ | ʡ | ʔ | ||||||
| Szczelinowe | ɸ β | f v | θ ð | s z | ʃ ʒ | ʂ ʐ | ç ʝ | x ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | ʜ | ʢ | h ɦ | |||
| Półotwarte | β̞ | ʋ | ð̞ | ɹ | ɻ | j | ɰ | |||||||||||
| Drżące | ʙ | r | * | ʀ | * | |||||||||||||
| Uderzeniowe | * | ѵ | ɾ | ɽ | * | |||||||||||||
| B o c z n e |
Boczne szczelinowe | ɬ ɮ | * | * | * | |||||||||||||
| Boczne półotwarte | l | ɭ | ʎ | ʟ | ||||||||||||||
| Boczne uderzeniowe | ɺ | * | ʎ̯ | ʟ̆ | ||||||||||||||
| Podwójna artykulacja i koartykulacja | ||||||
| ʍ | w | ɥ | ɕ | ʑ | ɧ | ɫ |
| Zwarto-szczelinowe | ||||||
| pf | ʦ | ʧ | ʨ | tɬ | kx | qχ |
| Mlaski | |||||
| ʘ | ǀ | ǃ | ǂ | ǁ | |
| Glottalizowane: iniektywne | |||||
| ɓ | ɗ | ʄ | ɠ | ʛ | |
| Glottalizowane: ejektywne | |||||
| pʼ | tʼ | cʼ | kʼ | qʼ | sʼ |
