52°20′14″N 18°04′01″E/52,337222 18,066944Bitwa pod Dobrosołowem
| powstanie styczniowe | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
klęska powstańców | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904)  | |||
| 52°20′14″N 18°04′01″E/52,337222 18,066944
| |||
Bitwa pod Dobrosołowem − bitwa stoczona 2 marca 1863 roku w czasie powstania styczniowego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Świeżo zorganizowany w Księstwie Poznańskim oddział pod dowództwem pułkownika Antoniego Garczyńskiego, liczący 240 strzelców i 30 ułanów połączył się 1 marca wieczorem z oddziałem pułkownika Kazimierza Mielęckiego, po jego starciu z Rosjanami pod Bieniszewem. O świcie Garczyński, nie informując Mielęckiego, postanowił cofnąć się do granicy, do miejscowości Mieczownica. Mielęcki błądził kilka godzin zanim odnalazł jego oddział.
Docierając do wsi Dobrosołowo postanowił osadzić tamtejsze chaty swoimi ludźmi ale Rosjanie go uprzedzili i zajęli zabudowania folwarczne i równocześnie zaatakowali wieś zajętą przez strzelców Mielęckiego.
Oddział płk. Garczyńskiego próbował wesprzeć Mielęckiego ale od Dobrosołowa oddzielały go jezioro i bagna. Jedyną drogę stanowiła wąska grobla. Ową groblą wysłał dwa plutony jazdy ale zostały ostrzelane z przodu i z boku przez Rosjan przez co zawróciły i poszły w rozsypkę. Wtedy Garczyński wysłał tyralierów przez grząskie bagna i głębokie rowy, aby wyparli Rosjan z zabudowań folwarcznych. Powstańcy na otwartym polu byli łatwym celem więc po stracie wielu zabitych i rannych wycofali się.
Mielęcki nie mogąc utrzymać się we wsi, cofnął się i oba oddziały uchodziły ku kordonowi, stale ścigane i oskrzydlane przez wroga. Dla powstrzymania oporu nieprzyjaciela i uchronienia oddziałów od odcięcia, obsadzono znajdujące się przy drodze zagajenie cmentarza, 28 strzelcami pod dowództwem Nepomucena Marczyńskiego. Oddział ten zaczął razić Rosjan silnym ogniem z dubeltówek przez co dragoni musieli zsiąść z koni i atakować pieszo. Ostatecznie obrońcy ulegli i Rosjanie zdobyli cmentarz, dobijając rannych. Ocalał tylko jeden powstaniec, Klemens Wiśniewski, gimnazjalista z Trzemeszna. Dzięki ofiarnej obronie cmentarza, reszta oddziału zdołała ujść z pogromu. Nad samym kordonem jeszcze kolumna kawalerii rosyjskiej zaszła z lewej strony oddział Mielęckiego i odcięła kilkudziesięciu uczniów gimnazjum trzemeszeńskiego, których wycięła.
Rozbity Mielęcki schronił się na terenie Księstwa Poznańskiego, gdzie zbierał ochotników i już w połowie marca przekroczył granicę i na nowo rozpoczął działania zaczepno-oporne w północno-zachodniej części powiatu konińskiego. Klęska pod Dobrosołowem, w której zginął kwiat młodzieży z Wielkopolski, wywarła bardzo złe wrażenie i odbiła się szerokim echem w Księstwie Poznańskim i powiecie konińskim.
Poległo do 100 powstańców po stronie polskiej w których znaleźli się m.in. Józef Poniński, Władysław i Kazimierz Trąmpczyńscy, Władysław Ciesielski, Witold Ulatowski czy porucznik Marczyński.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Polegli w tej bitwie zostali pochowani na cmentarzu parafialnym w Dobrosołowie we wspólnej mogile, która po dziś dzień się tam znajduje. Szkoła Podstawowa w Dobrosołowie nosi imię bohaterów powstania styczniowego.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antoni Czubiński, Powstanie 1863-1864 roku we wschodniej Wielkopolsce, Poznań 1993.
- Stanisław Zieliński, Bitwy i potyczki 1863-1864; na podstawie materiałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rappenswilu, Rappenswil 1913.
- Robert T. Tomczak, Bitwa pod Dobrosołowem – 2 III 1863, Rocznik Koniński, nr 19 (2016), s. 115-137.