Chełmiec (szczyt)

Chełmiec

{{{nazwa oryginalna}}}

Chełmiec wiosną
Państwo	Polska
Położenie	województwo dolnośląskie, Szczawno-Zdrój
Pasmo	Sudety, Góry Wałbrzyskie
Wysokość	851 m n.p.m.
Wybitność	281 m
Położenie na mapie Sudetów Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

{{Góra infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | współrzędne = | nazwa oryginalna = Nieznane pola: "sekundE", "stopniN", "stopniE", "minutE", "minutN" oraz "sekundN".

Chełmiec (niem. Hochwald) – szczyt górski o wysokości 851 m n.p.m., wchodzący w skład Masywu Chełmca, będący wzniesieniem Gór Wałbrzyskich (Sudety Środkowe), wznoszącym się bezpośrednio nad Wałbrzychem. Zbudowany z permskich porfirów.

Historia i opis

Chełmiec to drugi co do wysokości szczyt Gór Wałbrzyskich. Góruje ponad Kotliną Wałbrzyską, między Wałbrzychem, Szczawnem a Boguszowem. Według dawnych pomiarów miał wysokość 869 m n.p.m. i był najwyższym szczytem Gór Wałbrzyskich, przez co zaliczony został do Korony Gór Polski. Po korekcie okazało się, że Borowa (854 m n.p.m.) jest o kilka metrów wyższa.

Zbudowany z porfirów masyw swój kształt zawdzięcza wulkanicznej przeszłości. Chełmiec jest doskonałym punktem widokowym na Sudety, zwłaszcza Sudety Środkowe. Większość masywu pokrywa mieszany i świerkowy las regla dolnego.

Wieża widokowa

W latach 80. XIX wieku na szczyt poprowadzono dwie drogi gruntowe, wycinając las na jednym zboczu oraz wierzchołku, celem udostępnienia góry ruchowi turystycznemu. W 1888 zbudowano kamienną wieżę widokową o wysokości 22 m (do dziś istniejącą i nie udostępnioną do zwiedzania). W latach 20. i 30. XX wieku odbywały się rajdy samochodowe na trasie Boguszów – szczyt Chełmca. Po II wojnie światowej wybudowano budynek, gdzie obecnie znajduje się RTON Chełmiec. W budynku tym zabudowano nadajniki zagłuszające Radia Wolna Europa. Nadajniki pracowały na falach średnich i krótkich. Anteny były zabudowane na drewnianych masztach wkoło obiektu. Cały teren był ogrodzony podwójnym osiatkowanym płotem. Do dziś można znaleźć resztki słupów betonowych ogrodzenia oraz betonowe postumenty odciągów anten. Po likwidacji zagłuszarek obiekt był wykorzystywany przez krótki czas jako ośrodek kolonijny. W latach 60. zabudowano prosty przemiennik TV, który retransmitował program ze Ślęży. Kolejna już poważna inwestycja miała miejsce w 1973, kiedy założono tam Radiowo-Telewizyjny Ośrodek Nadawczy (RTON) i zbudowano maszt telekomunikacyjny o wysokości 69 m (wg innych źródeł 62 m). Obecnie maszt wykorzystywany jest przez telewizję, telefonię komórkową, nadajniki radiowe i służby cywilne. W 2012 wybudowano nowy maszt na którym mają być zabudowane nowe anteny, a stary ma być rozebrany. Budynek wieży widokowej po wojnie wykorzystywany był do celów turystycznych oraz na obiekcie zabudowane były przemienniki Pogotowia Ratunkowego, Gazownictwa, Energetyki, Górnictwa itd. Aktualnie wieża wykorzystywana jest do celów turystycznych.

Po lewej stronie od wieży widokowej znajduje się 45-metrowy krzyż wzniesiony przez Społeczny Zespół Budowy Krzyża. Nocą jest oświetlany dużymi reflektorami. Poświęcenie krzyża-pomnika odbyło się 23 września 2000 r. przez biskupa Tadeusza Rybaka. Budowa krzyża wzbudziła wiele kontrowersji ze względu na ochronę środowiska, zniszczenie naturalnego piękna góry oraz wysokich kosztów i braku racjonalnego uzasadnienia dla tego projektu '. Wszystkie budowle Chełmca, a zwłaszcza wieża RTV, są widoczne z kilkudziesięciu kilometrów przy dobrej pogodzie. Obszar przy milenijnym krzyżu na Chełmcu jest miejscem uroczystości religijnych (msze polowe, lokalne pielgrzymki) organizowanych przez instytucje kościelne diecezji świdnickiej i zakonne, czasem przy współudziale instytucji świeckich

Niektóre starsze przewodniki podają wysokość Chełmca równą 869 m n.p.m. (wysokość ta odnosi się do punktu geodezyjnego umieszczonego na szczycie wieży widokowej o wysokości 18 m), przez co Chełmiec traktowany był jako najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich. Obecnie za najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich uznaje się Borową.

Kolarstwo górskie

W 2004 roku na zboczach tej góry odbyły się mistrzostwa Europy w kolarstwie górskim w konkurencji downhill.

Szlaki turystyczne

• zielony: Trójgarb – Chełmiec – Dzikowiec Wielki
• żółty: Wałbrzych – Chełmiec
• Europejski długodystansowy szlak pieszy E3 (Atlantyk – Morze Czarne), niebieski: Chełmiec

Zobacz też

• Lista najwyższych szczytów w Polsce

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 10 Góry Wałbrzyskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2005, ISBN 83-85773-85-1
• Szałkowski A., 2007: Dla turystów i pątników. Słowo Polskie, 3–4 marca.
• Sudety Środkowe. Skala 1:40 000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9. Brak numerów stron w książce