Christina Aguilera (album)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Christina Aguilera
ilustracja
Wykonawca albumu studyjnego
Christina Aguilera
Wydany

24 sierpnia 1999

Nagrywany

19981999

Gatunek

pop, dance-pop, R&B

Długość

46:21

Wydawnictwo

RCA, BMG[1]

Producent

Ron Fair, Diane Warren (producenci wykonawczy), Johan Åberg, David Frank, Ron Harris, Rob Hoffman, Khris Kellow, Steve Kipner, Travon Potts, Guy Roche, Carl Sturken i Evan Rogers, Pro J, Robin Thicke, Matthew Wilder, Aaron Zigman[1]

Oceny
Album po albumie
Christina Aguilera
(1999)
Mi Reflejo
(2000)
Single z albumu Christina Aguilera
  1. Genie in a Bottle
    Wydany: 22 czerwca 1999
  2. What a Girl Wants
    Wydany: 29 listopada 1999
  3. I Turn to You
    Wydany: 30 marca 2000
  4. Come on Over Baby (All I Want Is You)
    Wydany: 11 lipca 2000

Christina Aguilera – debiutancki studyjny album amerykańskiej wokalistki Christiny Aguilery, wydany 24 sierpnia 1999 roku nakładem RCA Records. Po nagraniu przez Aguilerę piosenki „Reflection”, wykorzystanej na ścieżce dźwiękowej filmu Mulan (1998), RCA natychmiast zawarło z artystką kontrakt płytowy. Utwory zawarte na krążku napisane i wyprodukowane zostały między innymi przez Diane Warren, Robina Thicke, Steve’a Kipnera, Davida Franka, Rona Faira i Guya Roche. Muzyka na debiutanckim albumie Aguilery balansuje na pograniczu popu, dance-popu i rhythm and bluesa.

W momencie publikacji album zebrał pozytywne recenzje krytyków, którzy chwalili teksty piosenek oraz zdolności wokalne wykonawczyni[5]. Magazyn Billboard umieścił debiutancki album studyjny Aguilery na pozycji dwudziestej trzeciej swojego zestawienia „200 najlepszych płyt dekady”. Rock and Roll Hall of Fame, muzeum rocka, uwzględniło krążek na autorskiej liście dwustu najważniejszych wydawnictw muzycznych wszech czasów. Christina Aguilera odniósł także sukces na listach przebojów, obejmując pozycje pierwsze notowań najlepiej sprzedających się albumów w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz plasując się w Top 20 zestawień w Austrii, Belgii, Niemczech, Nowej Zelandii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. Organizacja fonograficzna Recording Industry Association of America (RIAA) wyróżniła krążek statusem ośmiokrotnej platyny za sprzedaż ośmiu milionów egzemplarzy na terenie USA. Na całym świecie wyprzedano ponad siedemnaście milionów kopii płyty.

Album promowany był przez cztery single. Pierwszy z nich, „Genie in a Bottle”, spotkał się z uniwersalnym entuzjazmem krytyków. Zajmował też miejsca pierwsze światowych list przebojów, w tym Billboard Hot 100, a obecnie znajduje się wśród najlepiej sprzedających się wydawnictw singlowych w historii. Dwa pozostałe single, „What a Girl Wants” i „Come on Over Baby (All I Want Is You)”, również objęły szczytową pozycję na Billboard Hot 100, podczas gdy kolejny, „I Turn to You”, zajął na liście miejsce trzecie. Promując płytę, Aguilera wykonywała pochodzące z niej piosenki na łamach popularnych programów telewizyjnych. W 2000 roku ruszyła też w trasę koncertową Sears & Levis US Tour, która przebiegała po Ameryce Północnej i Południowej, Europie oraz Azji. Album przysporzył artystce nagrodę Grammy w kategorii Best New Artist.

Informacje o albumie oraz singlach[edytuj | edytuj kod]

Sesje nagraniowe rozpoczęły się w 1998 roku[6]. Wytwórnia RCA Records przeznaczyła milion dolarów na gaże dla producentów, tekściarzy oraz na lekcje wokalne Aguilery[6]. W okresie prac nad albumem Aguilera obchodziła osiemnaste urodziny: przebywała wtedy w studiu[6]. Artystka nie chciała, by nagrywane przez nią piosenki przypominały dokonania Britney Spears – innej nastoletniej wokalistki, a także jej byłej przyjaciółki[6]. Wolała, by album bliższy był gatunkowi R&B, nie bubblegum popowi[6].

Przy nagrywaniu albumu Aguilerze pomagali cenieni twórcy muzyczni. Płytę wyprodukowali: Guy Roche („What a Girl Wants”), Steve Kipner i David Frank („Genie in a Bottle”), Travon Potts („Blessed”). Teksty piosenek napisali zaś: słynna, znana ze współpracy z Cher Diane Warren („I Turn to You”, „Somebody’s Somebody”), Heather Holley („Obvious”), Paul Rein („Come on Over Baby”), Carl Sturken i Evan Rogers („Love Will Find a Way”, „Love for All Seasons”).

Około połowy 1999 krążek był już gotowy. 22 czerwca tego roku ukazał się pierwszy singel promujący album, „Genie in a Bottle”, który w przeciągu najbliższego miesiąca zdobył szczyt prestiżowej amerykańskiej listy przebojów Billboard Hot 100 i utrzymywał się na nim przez pięć kolejnych tygodni. Następnie, 24 sierpnia, na półkach sklepów muzycznych pojawił się debiutancki album, zatytułowany po prostu Christina Aguilera, który powtórzył sukces singla. W październiku singel „Genie in a Bottle” został wydany w Wielkiej Brytanii i debiutował na miejscu pierwszym notowania UK Singles Chart. Wkrótce potem, 6 listopada, ukazał się tam także debiutancki album Aguilery. Pod koniec roku, 28 grudnia 1999, jako singel została wydana piosenka „What a Girl Wants”, która stała się pierwszym wydawnictwem, które osiągnęło pozycję #1 notowania Billboard Hot 100 w roku 2000.

W 2000 kolejnymi singlami z debiutanckiego albumu Aguilery zostały: ballada „I Turn to You” (premiera 13 czerwca), która, mimo umiarkowanej popularności w krajach Europy i Oceanii, odniosła podobny sukces do poprzednich singli w Ameryce Północno-Południowej i Azji, oraz „Come on Over Baby (All I Want Is You)” (wyd. 26 września), który to został trzecim singlem #1 Aguilery w notowaniu Billboard Hot 100.

Przyjęcie[edytuj | edytuj kod]

Opinie[edytuj | edytuj kod]

Krążek został pozytywnie oceniony przez krytyków muzycznych[5]. Witryna internetowa AllMusic wyceniła płytę na 4/5 gwiazdek (cztery na pięć gwiazdek). Dziennikarz Stephen Thomas Erlewine napisał: „Kompozycje są tu naprawdę silne – ballady angażują, taneczne kawałki zioną chwytliwością. Album jest wyprodukowany jasno i czytelnie, pozwalając głosowi Aguilery przejąć pierwszy plan. Co najbardziej imponuje, wykonawczyni nie tylko posiada charyzmę – potrafi też śpiewać i wznosi piosenki o miłości na poziom wiarygodności.” Za najlepsze utwory zawarte na płycie Erlewine uznał „Genie in a Bottle”, „What a Girl Wants” i „Come on Over Baby (All I Want Is You)”[7].

W 2016 roku, z perspektywy lat dziennikarz muzyczny Sebastian Mucha (popheart.pl) pisał: „Podczas 42. gali wręczenia nagród Grammy wszyscy byli zdziwieni, gdy Christina Aguilera zgarnęła sprzed nosa Britney Spears nagrodę w kategorii najlepszy debiut. Biorąc jednak pod uwagę jakość debiutanckich albumów Aguilery i Spears, Christina biję księżniczkę popu o głowę.”[8].

Sprzedaż[edytuj | edytuj kod]

Album sprzedał się w nakładzie siedemnastu milionów dwustu tysięcy egzemplarzy na całym świecie[9]. W Stanach Zjednoczonych spędził w sumie siedemdziesiąt dziewięć tygodni w Top 100 zestawienia najlepiej sprzedających się albumów, a dwadzieścia pięć razy znalazł się w czołowej dziesiątce listy[10]. W 2011 znalazł się na pozycji #112 w notowaniu trzystu najlepiej sprzedających się płyt wszech czasów[11].

Promocja[edytuj | edytuj kod]

W czerwcu 1999 Aguilera wystąpiła na gali wręczenia nagród ALMA Awards, gdzie zaśpiewała balladę „I Turn to You”. Pojawiała się na okładkach wielu magazynów oraz regularnie śpiewała swoje piosenki w różnych amerykańskich programach telewizyjnych. Jeszcze w październiku ukończone zostały prace nad debiutanckim albumem DVD wokalistki, zatytułowanym Genie Gets Her Wish, który wydany został w lutym 2000. Na album złożyły się zapisy koncertowych występów Aguilery z materiałem ze swojego debiutanckiego krążka. Przed świętami Bożego Narodzenia 1999 roku wokalistka wystąpiła wraz z B.B. Kingiem i Jewel w Białym Domu dla ówczesnego prezydenta Stanów Zjednoczonych – Billa Clintona; wydarzenie było relacjonowane przez amerykańską telewizję. W styczniu 2000 Aguilera zaśpiewała utwory „I Turn to You” i „What a Girl Wants” na gali American Music Awards, a wkrótce potem wystąpiła przy boku Enrique Iglesiasa na imprezie sportowej Super Bowl Half-Time Show. W kwietniu artystka promowała swój debiutancki album na gali Men Strike Back, gdzie koncertowała jako jedyna przedstawicielka płci żeńskiej.

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec 1999, zaledwie w pół roku od momentu swojego komercyjnego debiutu, Christina Aguilera została uznana przez prasę amerykańską za jedną z najbardziej fascynujących kobiet roku. Otrzymała nagrodę w kategorii najlepszy nowy artysta na ALMA Awards, co stanowiło pierwsze prestiżowe wyróżnienie w jej karierze. Pod koniec stycznia 2000 uroczyście ogłoszono nominacje do nagród Grammy; Aguilera została nominowana w dwóch kategoriach: najlepszy nowy artysta i najlepsza wokalistka. Ostatecznie 20 lutego zdobyła złotą statuetkę gramofonu za najlepszy debiut 1999 roku.

Album Christina Aguilera wyróżniono następującymi certyfikatami:

  • złotem w Holandii,
  • platyną w Australii, Europie, Hiszpanii, Nowej Zelandii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii,
  • siedmiokrotną platyną w Kanadzie,
  • ośmiokrotną platyną w Stanach Zjednoczonych.

Magazyn Billboard umieścił debiutancki album studyjny Aguilery na pozycji dwudziestej trzeciej swojego zestawienia „200 najlepszych albumów dekady”. Rock and Roll Hall of Fame, muzeum rocka, uwzględniło krążek na autorskiej liście dwustu najważniejszych wydawnictw muzycznych wszech czasów.

Pełna lista nagród muzycznych przyznanych albumowi, poszczególnym singlom lub samej Aguilerze w okresie promocji krążka prezentuje się następująco:

Ceremonia Nagroda
1999
Teen.com Awards Najlepszy album: Christina Aguilera
Teen.com Awards Najlepszy żeński artysta: Christina Aguilera
Teen.com Awards Najlepsza piosenka żeńskiego artysty: „Genie in a Bottle”
2000
ALMA Awards Najlepszy nowy artysta: Christina Aguilera
Amigo Awards Najlepszy nowy artysta międzynarodowy: Christina Aguilera
Billboard Music Awards Żeński artysta roku: Christina Aguilera
Blockbuster Awards Najlepszy nowy artysta żeński: Christina Aguilera
Blockbuster Awards Ulubiony singel: „Genie in a Bottle”
BMI Awards Najlepsza piosenka: „Genie in a Bottle”
Entertainment Weekly Awards Najlepsza witryna internetowa XXI wieku: christinaaguilera.com
Grammy Awards Najlepszy nowy artysta: Christina Aguilera
45. ceremonia Ivor Novello Awards Międzynarodowy hit roku: "Genie in a Bottle"[12]
Maxim Magazine Women of the Year Awards Najlepsza międzynarodowa wokalistka: Christina Aguilera
Premios Amigo Najlepsza nowa artystka międzynarodowa[13]
Teen Magazine Awards Najlepsza żeńska piosenka: „What a Girl Wants
Teen Magazine Awards Najlepszy żeński artysta: Christina Aguilera
Teen Magazine Awards Najlepiej wystylizowany żeński artysta: Christina Aguilera
VH1 Poll Awards Najseksowniejsza idolka nastolatków roku 2000: Christina Aguilera
12. ceremonia World Music Awards Najlepsza nowa artystka[14]
2001
BMI Awards Najlepsza piosenka: „What a Girl Wants”
Teen People Awards 25 najgorętszych gwiazd poniżej 25. roku życia: Christina Aguilera
2002
ASCAP Pop Music Awards Najlepsza piosenka: „Come on Over Baby (All I Want Is You)
BMI Awards Najlepsza piosenka: „Come on Over Baby (All I Want Is You)”

Lista utworów[edytuj | edytuj kod]

# Tytuł Autor tekstu
1. Genie in a Bottle David Frank, Pamela Sheyne, Steve Kipner 3:36
2. What a Girl Wants Guy Roche, Shelly Peiken 3:33
3. I Turn to You Diane Warren 4:33
4. So Emotional Franne Golde, Tom Snow 4:00
5. Come on Over Baby (All I Want Is You) J. Aberg, C. Aguilera, C. Blackmon, R. Cham, E. Dawkins, Ron Fair, Peiken, P. Rein, Roche 3:10
6. Reflection Matthew Wilder, David Zippel 3:33
7. Love for All Seasons Evan Rogers, Carl Sturken 3:59
8. Somebody’s Somebody Warren 5:03
9. When You Put Your Hands on Me J. Gass, Robin Thicke 3:35
10. Blessed Travon Potts, Brock Walsh 3:06
11. Love Will Find a Way Rogers, Sturken 3:56
12. Obvious Heather Holley 3:59
# Japanese Edition Autorzy tekstu
13. „We’re a Miracle” Aguilera, Zippel, Todd Chapman 4:09
14. „Don’t Make Me Love You” Peiken, Chapman 3:52
# Latin Edition Autorzy tekstu
13. Genio atrapado Frank, Sheyne, Rudy Perez, Kipner 4:35
# Special Edition Autorzy tekstu
1. „Genie in a Bottle” (Flavio vs. Mad Boris Remix) Franne Golde, Tom Snow 6:29
2. „What a Girl Wants” (Eddie Arroyo Dance Radio Edit) Roche, Peiken 4:04
3. „I Turn to You” (Thunderpuss Remix) Warren 4:21
4. „Genio atrapado” (Remix) Frank, Sheyne, Perez, Kipner 4:35
5. „Don’t Make Me Love You” Peiken, Chapman 3:52
6. „Come on Over Baby (All I Want Is You)” (Radio Version) Aberg, Aguilera, Blackmon, Cham, Dawkins, Fair, Peiken, Rein, Roche 3:24

Pozycje na listach przebojów[edytuj | edytuj kod]

Christina Aguilera wykonuje w trakcie Back to Basics Tour przebój „What a Girl Wants”, pochodzący ze swojego debiutanckiego albumu (2006).
Notowanie (1999−2001) Najwyższa pozycja
Australia Australian ARIA Albums Chart 21
Australia Australian Dance Albums Chart[15] 8
Austria Austrian Albums Chart 15
Kanada Canadian Albums Chart 1
Holandia Dutch Albums Chart 6
Unia Europejska European Top 100 Albums 1
Finlandia Finnish Albums Chart 36
Francja French SNEP Albums Chart 44
Indonezja Indonesian Albums Chart 2
Japonia Japanese Albums Chart 5
Korea Południowa Korean Albums Chart 1
Meksyk Mexican Albums Chart 13[16]
Nowa Zelandia New Zealand RIANZ Albums Chart 5
Norwegia Norwegian Albums Chart 28
Polska Polish Albums Chart 37
Quebec Quebec Albums Chart 5[17]
Południowa Afryka South African Albums Chart 4[18]
Szwecja Swedish Albums Chart 60
Hiszpania Spanish Albums Chart (Music & Media) 3[19]
Hiszpania Spanish Albums Chart (AFYVE) 1[20] lub 9[21][22]
Top Internet Albums 2[23]
Stany Zjednoczone U.S. Billboard 200 1
Wielka Brytania UK Albums Chart 14

Sprzedaż i certyfikaty[edytuj | edytuj kod]

Kraj/region Wydawca Certyfikat Sprzedane
egzemplarze
Australia ARIA platyna[24] 70,000–120,000[25]
Austria IFPI Austria 15,000+[25]
Brazylia Pro-Música Brasil 80,000+[26]
Francja SNEP złoto[27] 100,000+
Hiszpania PROMUSICAE platyna[28] 100,000–140,000[25]
Holandia NVPI platyna 100,000+
Hongkong IFPI Hong Kong platyna[27]
Indonezja IFPI złoto[27]
Irlandia IRMA złoto[27]
Japonia RIAJ platyna 200,000–250,000[29][25]
Kanada Music Canada 6x platyna 675,000+[25]
Korea Południowa KMCA platyna[27] 200,000+[30]
Malezja RIM złoto[27] ~25,000
Meksyk AMPROFON platyna[31] 150,000–225,000[31][25]
Niemcy BVMI 175,000+[25]
Nowa Zelandia RMNZ platyna 15,000–25,000[25]
Republika Południowej Afryki RISA 3x platyna[18]
Stany Zjednoczone RIAA 8x platyna 9,500,000+[25]
Szwajcaria IFPI Switzerland złoto 25,000–40,000[25]
Szwecja GLF 15,000+[25]
Tajwan RIT platyna[27] 100,000+
Wenezuela APFV złoto[27]
Wielka Brytania BPI platyna 300,000–440,000[25]
Włochy FIMI platyna 100,000+
Azja 785,000+[25]
Europa IFPI platyna[32] 1,220,000+[25]
Świat 17,200,000+[33][34]

Trasy koncertowe promujące album[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Sears & Levis US Tour.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Christina Aguilera – Christina Aguilera. Discogs. [dostęp 2023-03-20]. (ang.).
  2. Loftus, Johnny (1999). „Christina Aguilera – Christina Aguilera. AllMusic. (ang.) [dostęp 2010-07-30].
  3. a b Johnson, Beth (1999-08-20). Christina Aguilera – Christina Aguilera (1999)”. Entertainment Weekly. (ang.) [dostęp 2010-07-30].
  4. (red.) Nathan Brackett, (red.) Christian Hoard: The New Rolling Stone Album Guide. Wyd. 4. New York: Simon & Schuster, 2004, s. 10. ISBN 0-7432-0169-8. LCCN 2004058905. (ang.).
  5. a b „20 lat od wielkiego debiutu Christiny Aguilery”. [w:] Interia.pl [on-line]. muzyka.interia.pl, 2019-08-16. [dostęp 2019-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)]. (pol.).
  6. a b c d e Diller, Nathan (2019-08-23). „Christina Aguilera’s 'Genie In A Bottle’ Almost Had A Different Name & More Secrets From Her Debut Album”. Bustle. Bustle Digital Group. (ang.) [dostęp 2019-08-26].
  7. Erlewine, Stephen Thomas (1999-08-24). „Christina Aguilera Review”. AllMusic. (ang.) [dostęp 2014-04-04].
  8. Mucha, Sebastian (2016-12-18). „10 najlepszych niesinglowych utworów Christiny Aguilery”. popheart.pl. [dostęp 2016-12-18].
  9. „From Moe from RCA (April 2011)”. pastebin.com. 2011-06-08. (ang.) [dostęp 2011-06-09].
  10. „Christina Aguilera :: Charts & Sales History”. ukmix.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-14)].. ukmix.org. (ang.) [dostęp 2013-03-20].
  11. „Albumy Christiny na liście 300-stu najlepiej sprzedających się płyt wszech czasów!”. xtina.pl. 2011-04-02. [dostęp 2011-04-03].
  12. Hunter, Nigel (2000-06-10). "McCartney first Novello fellow". Music & Media. Nielsen Business Media. S. 5. (ang.) [dostęp 2019-09-04].
  13. Llewellyn, Howell (2000-11-25). "Sanz walks off with honours". Music & Media. Nielsen Business Media. S. 4. (ang.) [dostęp 2019-09-04].
  14. Dezzani, Mark (2000-05-20). "World Music Awards honour best-sellers". Music & Media. Nielsen Business Media. S. 4. (ang.) [dostęp 2019-09-04].
  15. „ARIA Dance – Week Commencing 8th January 2001”. The ARIA Report, Pandora Archive. [dostęp 2022-04-09]. (ang.).
  16. „Pepe Aguilar sigue en el primer sitio”. El Siglo de Torreón, 2000-01-16. [dostęp 2022-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-11)]. (hiszp.).
  17. „Compilation des ventes d'albums par ordre alphabétique d'interprètes”. Bibliothèque et Archives nationales du Québec (BAnQ). [dostęp 2022-04-26]. (fr.).
  18. a b „Divas of South Africa & America – Albums”. geocities.ws. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-11)].. geocities.ws. (ang.) [dostęp 2019-09-07].
  19. „SALES: Top National Sellers”. Music & Media. Nielsen Business Media. S. 13. 1999-10-23. (ang.) [dostęp 2019-09-04].
  20. „Christina Aguilera, número 1 de ventas en España con su nuevo disco”. Europa Press, 2018-06-26. [dostęp 2023-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-29)]. (hiszp.).
  21. Salaverri, Fernando (2005). Sólo éxitos. Año a año. 1959–2002 [Only Hits. Year by year. 1959–2002]. Madryt: Iberautor Promociones Culturales. s. 943. ISBN 978-84-8048-639-2.
  22. „Listas Afyve 1999 Albumes (1ª Parte)”. Asociación Fonográfica y Videográfica de España, 2007-08-31. [dostęp 2022-04-23]. (hiszp.).
  23. „Christina Aguilera – Awards”. AllMusic, Rovi Corp.. [dostęp 2022-04-15]. (ang.).
  24. „ARIA Charts – Accreditations – 2000 Albums”. aria.com.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-05)].. Australian Recording Industry Association (ARIA). (ang.) [dostęp 2020-04-06].
  25. a b c d e f g h i j k l m n „Christina Aguilera Albums and Songs Sales”. ChartMasters. [dostęp 2024-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-01)]. (ang.).
  26. Lisboa Garcia, Lauro (2010-12-13). „A Voz das Meninas”. Época. Editora Globo. (port.) [dostęp 2019-09-07].
  27. a b c d e f g h „Christina Aguilera Chart History – Billboard Charts 6". bignoisenow.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-07)].. bignoisenow.com. 2002-01-04. (ang.) [dostęp 2019-09-07].
  28. Salaverrie, Fernando. Sólo éxitos: año a año, 1959–2002. Fundación Autor/SGAE. Madryt, 2005. S. 955. ISBN 84-8048-639-2.
  29. „Gold Album 他認定作品 2000年3月度”. riaj.or.jp. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-22)].. The Record. Recording Industry Association of Japan (RIAJ). 2000-05-10. (jap.) [dostęp 2019-10-21].
  30. „Best Selling Foreign Album in Korea (1999–Now)”. Fan of Music. [dostęp 2021-11-22]. (ang.).
  31. a b „Certificationes Amprofon. amprofon.com.mx. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-19)].. Asociación Mexicana de Productores de Fonogramas y Videogramas. (hiszp.) [dostęp 2019-10-21].
  32. „IFPI Platinum Europe Awards – 2000”. ifpi.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-27)].. International Federation of the Phonographic Industry (IFPI). (ang.) [dostęp 2020-04-06].
  33. Abjorensen, Norman. Historical Dictionary of Popular Music. Rowman & Littlefield. Lanham, 2017. S. 13. ISBN 1-5381-0214-5.
  34. „Christina Aguilera | Music Hub”. Music Hub. 2020. (ang.) [dostęp 2020-04-16].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]