Ciągowice
50°26′48″N 19°21′51″E/50,446667 19,364167
| wieś | |
 Studnia z kapliczką | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
616 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
42-458[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SZA |
| SIMC |
0216622 |
Położenie na mapie gminy Łazy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |
| 50°26′48″N 19°21′51″E/50,446667 19,364167[1]
| |
Ciągowice – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Łazy.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Wieś o zwartej zabudowie położona w północnej części gminy Łazy, blisko źródeł Czarnej Przemszy i jej lewego dopływu Mitręgi. Do dziś zachował się tutaj układ średniowiecznej zabudowy o charakterze miejskim, tj. z upadowym rynkiem i narożnymi wylotami. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 796.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość była wzmiankowana w formach Zancowicz (1326), Czangovicz (1346-58), Czyangowycze (1470-80), Czięgowice (1581), Ciegowice (1629), Ciągowice lub Cięgowice (1880), Ciągowice (1921). Jest to nazwa patronimiczna od nazwy osobowej Ciąg[3].
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0216639 | Zacisze | część wsi |
| 0216651 | Zazdrość | przysiółek |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość a zarazem tutejsza parafia św. Bartłomieja Apostoła po raz pierwszy wzmiankowane zostały w sprawozdaniu z poboru świętopietrza sporządzonym przez Andrzeja de Verulis pośród parafii dekanatu sławkowskiego diecezji krakowskiej w 1326 pod nazwą Zancowicz, jako zobowiązana zapłacić podatek wysokości 6 grzywien[6].
W średniowieczu wieś stanowiła ośrodek hutniczy. Pod względem administracyjnym Ciągowice do końca XIV wieku należały do ziemi krakowskiej. Po utworzeniu województwa krakowskiego weszły w jego skład, ale z przynależnością do powiatu lelowskiego, aż do rozbiorów. Wieś była miejscowością graniczną – tuż za nią przebiegała granica między księstwem siewierskim a Rzecząpospolitą.
W 1789 roku Ciągowice wraz z Turzą i Zazdrością liczyły 50 zabudowań, w tym dwór, 2 karczmy, młyn i 2 browary. Ogółem było 272 mieszkańców, w tym 20 Żydów. W 1791 roku Ciągowice miały 41 zabudowań, w tym dwór, browar, dom dwornika, plebanię, dom organisty, szpital (dom dla ubogich żebraków) oraz szkółkę. W wiosce mieszkało 212 osób (109 mężczyzn i 103 kobiety), w tym 1 pleban, 3 wikarych, 7 osób pochodzenia szlacheckiego i 6 Żydów. W 1879 roku wybudowano murowany kościół w stylu romańskim, który stoi we wsi do dzisiaj.
W latach międzywojennych na terenie Ciągowic wydobywano węgiel brunatny metodą płytkich szybów. Ze względu na duży koszt wydobycia i cienkie pokłady węgla, po zakończeniu II wojny światowej zaniechano eksploatacji.
Obiekty historyczne i zabytkowe
[edytuj | edytuj kod]Kościół pw. św. Bartłomieja
[edytuj | edytuj kod]Drewniany kościół parafialny pw. św. Bartłomieja, pochodzący z XV wieku, spłonął w 1874 roku. Obecny kościół w stylu bazylikowo-romańskim wzniesiono w 1875 roku. Kościół jest kamienny, jednonawowy z wieżą, posiada trzy ołtarze: główny – Matki Bożej z Dzieciątkiem, boczny z prawej – św. Antoniego oraz boczny z lewej – św. Józefa. W prezbiterium wykonane jest belkowanie żebrowane i malatura z czterema ewangelistami, a na suficie w nawie znajdują się obrazy: Matki Bożej Niepokalanej, św. Piotra, św. Pawła i św. Bartłomieja. Zachowały się dwie renesansowe rzeźby z I połowy XVI wieku: św. Floriana i św. Wacława z tarczą. Do innych cennych elementów wyposażenia można zaliczyć: dwie barokowe figury św. Jana Nepomucena z XVIII wieku, rzeźbę barokowo-ludową Chrystusa Zmartwychwstałego, rzeźbę ludową Ecce Homo z XIX wieku, rzeźbę ludową Chrystusa Frasobliwego oraz monstrancję barokową z II połowy XVII wieku z figurkami aniołów.
Na plebanii znajduje się rękopis Hortus Rosarianus z 1779 roku w skórzanej oprawie i współczesnymi okuciami oraz super ekslibrisem z przedstawieniem Chrystusa Ukrzyżowanego, Matki Boskiej i św. Jana oraz literami XABPC odnoszącymi się do ks. Antoniego Biebielskiego, proboszcza w Ciągowicach. Karta tytułowa ma dekorację roślinną.
Studnia z kapliczką
[edytuj | edytuj kod]Na ciągowickim rynku znajduje się studnia z zabytkową kapliczką. Kapliczka pochodzi z I połowy XIX wieku. Ma dach namiotowy, wsparty na czterech kolumnach, kryty blachą. Wewnątrz stoi rzeźba św. Jana Nepomucena, pochodząca z przełomu XVIII i XIX wieku.
Dworek szlachecki
[edytuj | edytuj kod]W zachodniej części wsi częściowo zachował się murowany dworek szlachecki wraz z zabudowaniami dworskimi i parkiem.
OSP w Ciągowicach
[edytuj | edytuj kod]ul. Sienkiewicza 4
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17127
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich , 1967, s. 34.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Monumenta Poloniae Vaticana T.1 Acta Camerae Apostolicae. Vol. 1, 1207-1344. Jan Ptaśnik (redakcja). Cracoviae: Sumpt. Academiae Litterarum Cracoviensis, 1913, s. 141-143.
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady leśne | |
| Części miasta | |
| Części wsi | |
| Przysiółki wsi |
