Dalewo (województwo wielkopolskie)
52°01′30″N 16°55′09″E/52,025000 16,919167| wieś | |
 Jedna z głównych ulic wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
80-85 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
389[2] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
63-100[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PSE |
| SIMC |
0596197 |
Położenie na mapie gminy Śrem  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu śremskiego  | |
| 52°01′30″N 16°55′09″E/52,025000 16,919167[1]
| |
Dalewo (niem. Bruchtal[4]) – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Śrem. Położona jest na Pojezierzu Krzywińskim, nad zachodnim brzegiem móreckiego jeziora. Większość zabudowań mieści się wzdłuż drogi do Mełpina (4068) oraz przy bezimiennych ulicach dochodzących. Przez wieś przebiega również droga wojewódzka nr 432 (Leszno – Września) około 11. kilometra od centrum Śremu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dalewo założone zostało prawdopodobnie na przełomie XI i XII wieku, kiedy podlegało setnikowi z miejscowości Kuszkowo pod Krzywiniem. Około roku 1230 po raz pierwszy nazwę wsi w formie Daleuo wymieniono w dokumencie, jaki miał wydać Władysław III Laskonogi[5]. Przez wieki wchodziła ona w skład majątku Benedyktynów z Lubinia[6][7], pod koniec XVI wieku leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego[8].
Wieś Daliewo położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego[9].
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Dalewo należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej[10]. Dalewo należało do majątku Jerka, którego właścicielem był wówczas (1846) rząd pruski w Berlinie (w Jerce znajdował się urząd pruski)[10]. W skład majątku Jerka wchodziło łącznie 16 wsi. Według spisu urzędowego z 1837 roku Dalewo liczyło 292 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 32 dymów (domostw)[10].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Zabytkiem prawnie chronionym jest[11]:
- Kościół św. Wojciecha z początku XIV wieku[6][7].
Pozostałymi obiektami z gminnej ewidencji zabytków są[12]:
- Budynek szkoły z XIX wieku.
- Zabytkowe domy mieszkalne.
- Dwie kapliczki przydrożne: figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z 1912 naprzeciw cmentarza parafialnego oraz figura Niepokalanego Serca Matki Boskiej z 1955 przy wjeździe do wsi od strony Wyrzeki[13][14].
Świątkami przydrożnymi oprócz wymienionych kapliczek są figury Matki Boskiej Różańcowej z 1919 w parku plebanii oraz z 1980 w przeszklonej niszy wbudowanej w budynek mieszkalny, figura św. Floriana na ścianie budynku Ochotniczej Straży Pożarnej oraz trzy krzyże przydrożne[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 21278
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 205 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Archiwum Map Zachodniej Polski. [dostęp 2014-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-02)].
- ↑ Dalewo, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ a b Śrem. W: Zbigniew Szmidt: Atrakcje turystyczne ziemi śremskiej. Śrem: Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, 2001, s. 17. ISBN 83-910942-7-8.
- ↑ a b Zbigniew Szmidt: Powiat Śremski, przewodnik turystyczny. Śrem: Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego – ŚOWMP, 2010, s. 35-37.
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 246.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 65.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 216.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 229 [dostęp 2015-09-21].
- ↑ BIP Śrem: Gminna ewidencja zabytków – Dalewo. [dostęp 2012-01-02].
- ↑ BIP Śrem: Gminna ewidencja zabytków – Kapliczki przydrożne. [dostęp 2012-01-02].
- ↑ a b Zachowanie lokalnego dziedzictwa. Świątki przydrożne i kościoły w gminie Śrem. Śrem: Unia Gospodarcza Miast Regionu Śremskiego – ŚOWMP, 2010.
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Miasto | |
| Wsie |
|
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
