Durny Szczyt

Durny Szczyt
{{{nazwa oryginalna}}}
	; Widok z Doliny Białych Stawów. Od lewej Poślednia Turnia, Durny Szczyt, Mały Durny Szczyt
Państwo	Słowacja
Położenie	powiat Poprad
Pasmo	Tatry, Karpaty
Wysokość	2623 m n.p.m.
Wybitność	111 m
Pierwsze wejście	8 sierpnia 1877 r.; Ödön Téry, Martin Spitzkopf
• zimowe	27 marca 1910
	Położenie na mapie Tatr Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Karpat Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|}
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 21 sie 2014, była oparta na tej wersji.

Durny Szczyt (słow. Pyšný štít, niem. Schwalbenturm, węg. Fecske-torony, 2623^[1]^[2] lub 2625^[3] m n.p.m.) – czwarty co do wysokości szczyt Tatr, znajdujący się w długiej bocznej grani pomiędzy Baranimi Rogami (Baranie rohy) a Łomnicą (Lomnický štít)^[3].

Topografia

Wierzchołek góruje nad:

Doliną Pięciu Stawów Spiskich (kotlina Piatich Spišských plies) – górnym piętrem Doliną Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina),
Miedzianą Kotliną (Medená kotlina) – odgałęzieniem Doliny Dzikiej (Veľká Zmrzlá dolina), górnego piętra Doliny Zielonej Kieżmarskiej (dolina Zeleného plesa)^[2].

Jest to urwisty wierzchołek o wyraźnej kulminacji położony pomiędzy Małym Durnym Szczytem (Malý Pyšný štít) – rozdziela je Durna Przełęcz (Lastovičia štrbina) – a Poślednią Turnią, oddzieloną Klimkową Przełęczą (Bachledova štrbina). W Durnej Przełęczy króluje niewielka turnia – Durna Igła, rozdzielająca ją na dwa siodła: Przełęcz Pawlikowskiego (położoną bliżej Durnego Szczytu) i Maćkową Przełęcz. Z kolei w grani łączącej Durny Szczyt z Poślednią Turnią (i dalej Łomnicą) najbliższym wzniesieniem jest Durna Turniczka, położona już za Klimkową Przełęczą^[4].

Na południe od południowo-wschodniej grani Durnego Szczytu odgałęzia się długa Durna Grań (Pyšný hrebeň), opadająca w kierunku Złotych Spadów. Znajdują się w niej kolejno następujące obiekty:

Durna Szczerbinka (Pyšná štrbina),
Durna Czubka (Pyšný hrb),
Wyżnie Durne Wrótka (Vyšné pyšné vrátka),
Zadni Durny Kopiniak (Zadná pyšná veža),
Pośrednie Durne Wrótka (Prostredné pyšné vrátka),
Pośredni Durny Kopiniak (Prostredná pyšná veža),
Niżnie Durne Wrótka (Nižné pyšné vrátka),
Skrajny Durny Kopiniak (Predná pyšná veža),
Wyżni Durny Karb (Vyšný pyšný zárez),
Zadnia Durna Baszta (Zadná pyšná bašta),
Pośredni Durny Karb (Prostredný pyšný zárez),
Pośrednia Durna Baszta (Prostredná pyšná bašta),
Niżni Durny Karb (Nižný pyšný zárez),
Skrajna Durna Baszta (Predná pyšná bašta),
Wyżnia Durna Szczerba (Vyšná Pyšná štrbina),
Durne Rogi (Pyšné rohy),
Niżnia Durna Szczerba (Nižná Pyšná štrbina),
Durna Kopa (Pyšná kopa)^[4]^[5].

Nazewnictwo

Słowo durny w gwarze podhalańskiej znaczy: dumny, pyszny. Nazwa szczytu związana jest z jego wyglądem. Dawniej szczyt określano wieloma podobnymi nazwami: Durny Wierch, Durna Góra, Dumna Góra, Głupi Wierch, Głupia Góra, także Mała Łomnica^[4]. W literaturze niemieckiej używano pierwotnie określeń Nordtrabant lub Lomnitzer Nordtrabant, natomiast Węgrzy nazywali wierzchołek: Lomniczi éjszaki lábas lub Északi mellékcsúcs. Później przez pomyłkę przesunięto w językach węgierskim i niemieckich na Durny Szczyt jego obecne nazwy, które pojawiły się także częściowo po czesku i słowacku. Polska nazwa pochodzi sprzed 1880 r.^[1]

Dostępność

Góra jest dostępna jedynie dla bardzo wprawnych turystów górskich, konieczne jest towarzystwo uprawnionego przewodnika lub członkostwo w związku alpinistycznym (np. PZA, JAMES, OEAV, DAV) i poruszanie się drogami o skali trudności co najmniej II według UIAA^[6]. Masyw Durnego Szczytu należy do najbardziej skomplikowanych orientacyjnie miejsc w Tatrach, przez co w razie załamania pogody wycofanie się bywa trudne^[4]. Widok z wierzchołka należy do najbardziej rozległych w Tatrach^[4].

Historia zdobycia

Pierwsze odnotowane wejścia:

pierwsze letnie – Ödön Téry, Martin Spitzkopf, 8 sierpnia 1877 r., po wcześniejszej nieudanej próbie 1 sierpnia,
drugie – Jan Gwalbert Pawlikowski, Maciej Sieczka i Józef Sieczka, 8 sierpnia 1881 r.,
zimowe – Ede Hruby, Oszkár Jordán, Roman Komarnicki i Jenő Serényi, 27 marca 1910 r.^[4]

↑ ^a ^b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
↑ ^a ^b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
↑ ^a ^b Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 406-408. ISBN 83-01-13184-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XX. Baranie Rogi – Durny Szczyt. Warszawa: Sport i Turystyka, 1976, s. 137-162.
↑ Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2013-08-04].
↑ Durny Szczyt (TATRY WYSOKIE) 2623 m. Góryonline.com. [dostęp 2014-08-21].

[wet-1] Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.

[atlas-2] Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.

[bedeker-3] Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 406-408. ISBN 83-01-13184-5.

[whp-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XX. Baranie Rogi – Durny Szczyt. Warszawa: Sport i Turystyka, 1976, s. 137-162.

[fsz-5] Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2013-08-04].

[6] Durny Szczyt (TATRY WYSOKIE) 2623 m. Góryonline.com. [dostęp 2014-08-21].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Tatry Wysokie	1. Gerlach (2655 m) 2. Łomnica (2633 m) 3. Lodowy Szczyt (2628 m) 4. Durny Szczyt (2622 m) 5. Wysoka (2559 m) 6. Kieżmarski Szczyt (2558 m) 7. Kończysta (2537 m) 8. Baranie Rogi (2530 m) 9. Rysy (2501 m) 10. Krywań (2495 m)
Tatry Zachodnie	1. Bystra (2248 m) 2. Raczkowa Czuba (2194 m) 3. Baraniec (2182 m) 4. Banówka (2178 m) 5. Starorobociański Wierch (2176 m) 6. Hruba Kopa (2168 m) 7. Pachoł (2166 m) 8. Zadnia Kopa (2163 m) 9. Trzy Kopy (2150 m) 10. Szczerbawy (2149 m)
Tatry Bielskie	1. Hawrań (2152 m) 2. Płaczliwa Skała (2142 m) 3. Szalony Wierch (2061 m) 4. Zadnie Jatki (2020 m) 5. Skrajne Jatki (2012 m) 6. Nowy Wierch (2009 m)