Eliasz I (hospodar mołdawski)

Eliasz I

hospodar mołdawski
Dane biograficzne
Data urodzenia	1409
Data śmierci	1448
Ojciec	Aleksander Dobry
Matka	Anna Neacşy
Rodzeństwo	Stefan, Piotr, Bogdan, Piotr Aron
Małżeństwo	Maria Holszańska od 1424-1427
Dzieci	Roman II, Aleksander II

Eliasz I, hospodar mołdawski, zwraca Władysławowi Warneńczykowi, królowi polskiemu, ziemię szypienicką i miasta Chocim, Cecuń, Chmielów jako rekompensatę za najazd (1437 r.)

Eliasz I (rum. Iliaș; ur. 1409, zm. 1448) – hospodar mołdawski w latach 1432–1433 lub 1434 i 1435–1443 z dynastii Muszatowiczów.

Życiorys

Był synem Aleksandra Dobrego i jego drugiej żony Anny Neacşy. Objął tron po śmierci ojca w 1432. Początkowo próbował utrzymywać wywalczoną przez ojca suwerenność Mołdawii. Już w 1432 rozpadł się sojusz z Wołoszczyzną, na którą Eliasz najechał, a wkrótce później oba kraje wyczerpane starciem dotknął najazd turecki. W tej sytuacji Eliasz uznał w 1433 zwierzchnictwo polskie. Jednak już wkrótce (w 1433 lub 1434) został obalony przez bojarów, popierających jego młodszego brata Stefana II, z którym już wcześniej Eliasz był w konflikcie.

Eliasz został uwięziony na zamku w Sieradzu na żądanie Stefana, wyszedł jednak z niewoli po śmierci sprzyjającego Stefanowi Władysława Jagiełły. W 1435 z pomocą polskiego rodu możnowładczego Odrowążów wygrał bitwę pod Podragą, odzyskał tron, ale musiał podzielić się władzą ze Stefanem (Eliaszowi przypadła Mołdawia północna ze stolicą w Suczawie, a Stefanowi Mołdawia południowa ze stolicą w Vaslui, przy czym Eliasz miał być zwierzchnim władcą całego kraju).

Efektem wsparcia polskiego w walce o tron było uznanie zwierzchnictwa polskiego nad Mołdawią jeszcze w 1435. W 1436 jednak Eliasz został pokonany przez Stefana, który odtąd zapewnił sobie równorzędną pozycję w kraju. W tym samym roku Eliasz złożył we Lwowie hołd lenny królowi polskiemu Władysławowi Warneńczykowi. Na pewien czas stosunki w księstwie się ustabilizowały, choć zmiany w sytuacji międzynarodowej nie działały na korzyść Eliasza. Wykorzystał to Stefan, który go w 1443 zaatakował i pokonał. Próba Eliasza odzyskania tronu zakończyła się klęską w 1444 – został uwięziony przez Stefana i oślepiony.

Małżeństwo i potomstwo

Pomiędzy 1424 a 1427 poślubił Marię Holszańską, siostrę królowej polskiej Zofii Holszańskiej. Z tego małżeństwa pochodzili późniejsi hospodarowie mołdawscy Roman II i Aleksander II.

Bibliografia

• Demel J., Historia Rumunii, wyd. 2, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1986, s. 121-122.
• Tęgowski J., Powiązania genealogiczne wojewodów mołdawskich Bogdanowiczów z domem Giedyminowiczów w XIV-XV wieku, "Genealogia. Studia i materiały historyczne", t. 3, 1993.
• Dominik Musialik. Najdawniejsze próby utrzymania niezależności przez hospodarstwo mołdawskie od XIV do poł. XV wieku. „Studenckie Zeszyty Historyczne”. 14, s. 49–50, 2008. Kraków: Koło Naukowe Historyków Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISSN 0209-0465.