Przejdź do zawartości

Gan Jawne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gan Jawne
‏גן יבנה‎
Ilustracja
Rzeźba przy wjeździe do Gan Jawne
Państwo

 Izrael

Dystrykt

Centralny

Burmistrz

Aaron Dror

Powierzchnia

10,962 km²

Wysokość

42 m n.p.m.

Populacja (2010)
• liczba ludności
• gęstość


18 900
1 724 os./km²

Nr kierunkowy

+972 8

Kod pocztowy

70800

Położenie na mapie Dystryktu Centralnego
Mapa konturowa Dystryktu Centralnego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Gan Jawne”
Położenie na mapie Izraela
Mapa konturowa Izraela, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Gan Jawne”
Ziemia31°47′19″N 34°42′19″E/31,788611 34,705278
Strona internetowa

Gan Jawne (hebr. גן יבנה; pol. Ogród Jawne; w oficjalnej pisowni ang. Gan Yavne) – samorząd lokalny położony w Dystrykcie Centralnym, w Izraelu.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Miasteczko jest położone na nadmorskiej równinie w północno-zachodniej części pustyni Negew, w odległości 6 kilometrów od Morza Śródziemnego. W jego otoczeniu jest miasta Aszdod, moszawy Gan ha-Darom, Bicaron, Azrikam i Szetulim, oraz kibucu Chacor-Aszdod. Na południowy wschód od miasteczka znajduje się wojskowa baza lotnicza Chacor.

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

Gan Jawne jest gęsto zaludnionym miasteczkiem położonym pośrodku niezabudowanego obszaru nadmorskiej równiny, dla której charakterystycznym elementem krajobrazu są intensywne uprawy rolnicze. W miejscowości znajdują się następujące osiedla mieszkaniowe: Neot HaMakabim, Givat Szimszon, Szikun Ovdim, Neot HaPerahim, Neot Hadarim, Givat HaSavjonim oraz Motta Gur.

Środowisko naturalne

[edytuj | edytuj kod]

Miasteczko Gan Jawne zajmuje powierzchnię 10 962 hektarów, z czego 4,8 tys. są zakwalifikowane pod budownictwo mieszkaniowe, 600 pod tereny przemysłowe i 5 180 hektarów jako grunty rolnicze. Większość z gruntów rolnych jest przeznaczona pod przyszłą zabudowę mieszkaniową. Tutejsze ziemie są mieszane, a większość gruntów rolnych zajmują sady owocowe. Klimat śródziemnomorski charakteryzujący się gorącymi i wilgotnymi latami oraz chłodnymi i deszczowymi zimami. Średnia suma rocznych opadów wynosi 510 mm[1].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2010 roku w mieście żyło 18,9 tys. mieszkańców, z czego 98,1% było Żydami. W rankingu społeczno gospodarczego rozwoju Gan Jawne zajmuje 10 miejsce w kraju. Przeciętne wynagrodzenie mieszkańców w 2007 wynosiło 8 281 NIS[2].

Populacja miasta pod względem wieku:

Wiek (w latach) Procent populacji w %
0-4 10,4%
5-9 10,5%
10-14 11,7%
15-19 9,5%
20-29 12,2%
30-44 23,3%
45-59 15,7%
ponad 60 6,6%

Źródło danych: Central Bureau of Statistics.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Osada Gan Jawne została założona w 1931 jako rolniczy moszaw. Grupa założycieli składała się z żydowskich imigrantów z Rosji i Polski, którzy przeszli szkolenie rolnicze w rejonie miasta Ra’ananna. W 1930 rozpoczęli negocjacje w sprawie zakupu ziemi i rok później założyli własną osadę rolniczą. W 1936 posiadali dużą plantację cytrusów[3].

Moszaw posiadał po stronie zachodniej i południowej sąsiedztwo sześciu arabskich wiosek, co stało się niezwykle uciążliwe podczas Wojny domowej w Mandacie Palestyny w 1947 i 1948. W okolicy dochodziło do licznych incydentów zbrojnych, co zmusiło żydowską organizację paramilitarną Hagana do zdobycia przewagi militarnej w całym obszarze Gan Jawne. W dniu 13 maja 1948 żołnierze Hagany zajęli i wyludnili arabską wioskę Barka, której ziemie weszły po wojnie w obszar Gan Jawne[4]. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej z moszawu operowały Siły Obronne Izraela. W 1950 Gan Jawne otrzymało status samorządu lokalnego. W tym samym roku miasteczko przyjęło dużą grupę imigrantów z Jemenu, przybyłych do Izraela w wyniku operacji Latający Dywan. W latach 60. XX wieku osiedlili się tutaj imigranci z Afryki Północnej i Kurdystanu. W kolejnych latach dołączyli do nich przybysze z Etiopii i Tunezji, a w latach 90. dużą ilość imigrantów z krajów byłego ZSRR. Na przełomie 2008 i 2009 miasto ucierpiało od ostrzału rakietowego prowadzonego z pobliskiej Strefy Gazy[5].

Nazwa nawiązywała do pobliskiego starożytnego miasta Jawne. Pod koniec lat 70. było nazywane także Tachshit Hashfela lub Low-Land Jewel.

Symbole

[edytuj | edytuj kod]

Godło Gan Jawne przedstawia kamienną tablicę z Dziesięcioma Przykazaniami, na której widnieją dwa owoce pomarańczy i jedna cytryna, z polem uprawnym i domami w tle. Symbole te wyobrażają motto miasta: „Tora i praca”, które przyświecało jego założycielom. Studiowali oni Torę, i z miłości do Ziemi Izraela sadzili sady i winnice, oraz budowali nowe domy. W ten sposób powstało Gan Jawne. Miasteczko nie posiada oficjalnej flagi. W razie potrzeby jest używana pomarańczowa flaga z godłem[6].

Polityka

[edytuj | edytuj kod]
Siedziba władz miejskich w Gan Jawne
szkoła podstawowa imienia Ilana Ramona w Gan Jawne

Miasteczko Gan Jawne posiada status samorządu lokalnego - Mo'atza Mekomit Gan Jawne. Od 2003 na czele władz miejskich stoi Aaron Dror.

Burmistrzowie Gan Jawne[7]
Burmistrz Lata sprawowania urzędu
Josef Liebenau 1950–1958
Samuel Ohajon 1958–1976
Stein Israel 1976–1978
Samuel Ohajon 1978–1983
Mosze Alkslsi 1983–2003
Dror Aaron Cohen 2003-nadal

Współpraca międzynarodowa

[edytuj | edytuj kod]

Gan Jawne posiada dwa zaprzyjaźnione miasta partnerskie. Są to: Puteaux w północnej Francji (od 1974) i Winnipeg w środkowej Kanadzie (od 2003)[8].

Architektura

[edytuj | edytuj kod]

W architekturze Gan Jawne dominują niewysokie domy oraz wille. Jedynie kilka budynków jest wyższych.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Z racji młodego wieku miasta tutejsze zabytki są stosunkowo młodymi budynkami. Jako ważne dla lokalnej historii i obiekty zabytkowe uznano:

  1. Dom Ludowy, który pełni funkcję siedziby władz miejskich. Został on wybudowany w koncepcji budowli obronnej, z grubymi i mocnymi ścianami zewnętrznymi, oraz z dziedzińcem wewnętrznym. Brama wjazdowa posiada ciężką bramę. W kolejnych latach budynek przeszedł liczne przebudowy i wiele starych wewnętrznych ścian zastąpiono o wiele praktyczniejszymi cienkimi ścianami betonowymi. Dach budynku był wykorzystywany jako wieża obserwacyjna, co dodatkowo ułatwiała korzystna lokalizacja na wierzchołku wzgórza. Wszystkie drzewa zasadzono po wojnie. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej piwnice wykorzystywano jako szpital wojskowy. W korytarzu znajdowała się szkoła i przedszkole. Parter zajmowała klinika, sklep spożywczy oraz biura. Na piętrze funkcjonowała synagoga oraz klub towarzyski. W budynkach gospodarczych znajdowały się sortownia i pakownia owoców. Budynek przybliża historię całego miasta.
  2. Schron, który w okresie brytyjskiego mandatu pełnił funkcję skrytki na broń i amunicję. W następnych latach pełnił funkcje obronne.
  3. Karawanseraj służący zwierzętom i ludziom jako miejsce odpoczynku podczas podróży z portu Aszdod do Jerozolimy, Betlejem lub Hebronu. Po I wojnie izraelsko-arabskiej w budynku wybudowano synagogę.
  4. Zachodnia wieża strażnicza, była jedną z siedmiu punktów obserwacyjnych rozmieszczonych wokół Gan Jawne[9].

Kultura

[edytuj | edytuj kod]

W Gan Jawne znajduje się miejskie centrum kultury z biblioteką, oraz trzy mniejsze osiedlowe ośrodki kultury. W miasteczku aktywnie działają ruchy młodzieżowe Bene Akiwa i Ha'Noar Ha'Oved Ve Ha'Lomed.

Edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Gan Jawne jest miasteczkiem o stosunkowo młodej populacji, stąd dobrze rozwinięta sieć szkół. W miasteczku znajdują się dwadzieścia trzy przedszkola, cztery państwowe szkoły podstawowe (Ben Gurion, Maccabim, Ilan Ramon i Ehud Manor), państwowa szkoła religijna (Synaj) oraz dwie szkoły średnie (Ort Icchak Rabin i Naomi Szemer). Dodatkowo jest tutaj jesziwa Chabad of Gan Jawne[10] i edukacyjna wioska dla dzieci Beit Apel.

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

W południowej części miejscowości utworzono strefę przemysłową, która obecnie zajmuje powierzchnię 250 hektarów. Budowa kolejnych zakładów przemysłowych przyczyniła się do rozwoju miasteczka, dając wpływy i zatrudnienie dla mieszkańców. Firma Cequesta Water rozwija technologie oczyszczania ścieków komunalnych i przemysłowych[11]. Z innych branży działają tutaj firmy elektroniczne, produkujące dźwigi, materiały budowlane, skład drewna, produkcji żywności i inne.

Lokalizacja Gan Jawne w bezpośredniej bliskości Portu Aszdod i obszaru metropolitalnego Gusz Dan sprawiła, że rozwinął się tutaj handel. W miejscowości istnieją duże hurtownie, dwa supermarkety oraz mniejsze niezależne sklepy.

Infrastruktura

[edytuj | edytuj kod]

W Gan Jawne znajduje się centrum opieki nad osobami w podeszłym wieku.

Komunikacja

[edytuj | edytuj kod]

Z miasteczka wyjeżdża się na południowy zachód bezpośrednio na skrzyżowanie będące początkiem autostrady nr 4 (ErezKefar Rosz ha-Nikra), którą jadąc na północny wschód dojeżdża się do węzła z drogą ekspresową nr 41 (Aszdod-Gedera) i drogą ekspresową nr 42 (Aszdod-Riszon le-Cijjon). Natomiast jadąc drogą ekspresową nr 4 na południe dojeżdża się do głównej drogi wjazdowej do miasta Aszdod. Osobna lokalna droga nr 3703 prowadzi na południe do sąsiedniego moszawu Szetulim. Z Gan Jawne można wyjechać także w kierunku wschodnim, jadąc lokalną drogą do sąsiedniego moszawu Bicaron lub położoną bardziej na południu lokalną drogą prowadzącą do drogi nr 3922 i bazy lotniczej Chacor.

Ważną rolę w tutejszej komunikacji odgrywa stacja kolejowa Aszdod.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Dodatkowe dane. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
  2. Israel Central Bureau of Statistics. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2008-05-06]. (ang.).
  3. Historia społeczności. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
  4. Welcome To Barqa. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-09-01]. (ang.).
  5. Factbox - Developments in Israel - Gaza fighting, Dec 28. [w:] Reuters [on-line]. 2008-12-28. [dostęp 2011-09-01]. (ang.).
  6. Local Council of Gan Jawne, Mo'atza Mekomit Gan Jawne. [w:] Flags Of The World [on-line]. [dostęp 2011-09-02]. (ang.).
  7. Burmistrzowie Gan Jawne. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
  8. Miasta partnerskie. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
  9. Zabytki. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
  10. Chabad of Gan Jawne. [w:] Chabad Centers [on-line]. [dostęp 2008-12-25]. (ang.).
  11. Cequesta Water. [w:] Cequesta Water [on-line]. [dostęp 2008-12-25]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]