Końskowola (gmina)

Końskowola
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	puławski
TERC	0614052
Wójt	Mariusz Majkutewicz
Powierzchnia	89,63 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 8902
• gęstość	99,0 os./km²
Nr kierunkowy	81
Tablice rejestracyjne	LPU
	Adres urzędu:ul. Pożowska 3a; 24-130 Końskowola
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	16
Liczba miejscowości	16
	Położenie na mapie województwa;
	51°24′34″N 22°03′08″E/51,409444 22,052222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Końskowola – gmina wiejska w województwie lubelskim w powiecie puławskim.
Siedzibą gminy jest osada^[4] Końskowola.

Według danych z 31 marca 2011^[5] gminę zamieszkiwały 9073 osoby. Ma 89,63 km², a gęstość zaludnienia wynosi 101 mieszk./km². Graniczy z następującymi gminami: gminą miejską Puławy oraz z gminami: Żyrzyn, Kurów, Wąwolnica i Kazimierz Dolny. Głównym dochodem mieszkańców gminy jest rolnictwo, w tym sprzedaż róż do Polski i poza granice kraju. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku^[6] gminę zamieszkiwały 8882 osoby.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[7] gmina Końskowola ma obszar 89,63 km², w tym:

użytki rolne: 84%
użytki leśne: 9%

Gmina stanowi 9,61% powierzchni powiatu.

Historia

Gmina Końskowola powstała za Królestwa Polskiego – 31 maja 1870^[8] w powiecie nowoaleksandryjskim w guberni lubelskiej w związku z utratą praw miejskich przez miasto Końskowola i przekształceniu go w wiejską gminę Końsko-Wola w granicach dotychczasowego miasta^[9]. Do 1924 roku gmina składała się z samej Końskowoli i była określana jako „osada miejska” (SGKP^[10]) lub „gmina miejska” (w Dz.U. z 1924, lecz w Dz.U. z 1925 i 1933 już jako „gmina wiejska”); 1 stycznia 1925 do gminy przyłączono części obszaru: a) gmin Puławy (wsie: Młynki, Opoka, Pożóg, Starawieś, Witowice, przysiółek Końskowola, majątek Końskwola Poduchowna, folwark Końskowola oraz kolonie: Końskowola nr 1, 2 i 3) i b) Kurów (wieś Sielce, miejscowość Sielce-Młyn i folwark Pólki), przez co gmina stała się gminą wielowioskową^[11]. 9 lipca 1925 część obszaru gminy Końskowola – wieś Pożóg – włączono z powrotem do gminy Puławy^[12]. 1 kwietnia 1933 gminę Puławy zniesiono, a jej obszar (miejscowości Michałówka, Parchatka, Pożóg, Ruda Czechowska, Rudy, Skowieszyn, Włostowice, Wólka Profecka i Wronów^[13]) wcielono do gminy Końskowola^[14]. 17 listopada 1933 do Puław przyłączono z gminy Końskowola wsie: Wólkę Profecką, Włostowice, część wsi Rudy oraz obszary leśne^[15], a 1 stycznia 1951 część gromady Rudy Kolonia (las Ruda Czechowska) oraz część gromady Młynki (gospodarstwo rolne Michałówka oraz obszary leśne)^[16].

Z dniem 29 września 1954 roku gminę zniesiono (w ramach ogólnej reformy reorganizującej administrację wiejską)^[17]. Przywrócono ją 1 stycznia 1973, ponownie w powiecie puławskim; w jej skład weszło 16 sołectw^[18]. 12 października 1973 z gminy Końskowola wyłączono i przeniesiono do gminy Kurów Wygodę, stanowiącą do tej pory część sołectwa Chrząchów^[19]. Po kolejnej reformie administracyjnej, 1 czerwca 1975 roku zniesiono powiaty, w tym puławski (gmina wtedy weszła w skład tzw. „małego” województwa lubelskiego). Reforma administracyjna z 1998 roku przywróciła powiaty i od 1 stycznia 1999 gmina Końskowola ponownie należy do powiatu puławskiego w województwie lubelskim.

Demografia

Dane z 2011:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	9073	100	4622	50,94	4451	49,06
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	101		51		50

Piramida wieku mieszkańców gminy Końskowola w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Chrząchów, Chrząchówek, Końskowola, Las Stocki, Młynki, Opoka, Pulki, Nowy Pożóg, Stara Wieś, Stary Pożóg, Rudy, Sielce, Skowieszyn, Stok, Witowice, Wronów^[2]

Sąsiednie gminy

Kazimierz Dolny, Kurów, Puławy (miasto), Puławy (gmina wiejska), Wąwolnica, Żyrzyn

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Końskowola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Strona gminy. Harmonogram wyboru sołtysów
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Lublinie
↑ TERYT
↑ Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna.. GUS. [dostęp 2013-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-05)]. (pol.).
↑ Gmina Końskowola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego
↑ Postanowienie z 6 (18) marca 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 97)
↑ Powiat nowoaleksandryjski (puławski), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 292 .
↑ Dz.U. z 1924 r. nr 99, poz. 917
↑ Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 474
↑ Wronów włączono do gminy Puławy z gminy Gołąb 1 stycznia 1925 (vide Dz.U. z 1924 r. nr 99, poz. 917)
↑ Dz.U. z 1933 r. nr 21, poz. 156
↑ Dz.U. z 1933 r. nr 90, poz. 701
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 47, poz. 430
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Uchwała Nr XXI/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr 12, Poz. 239).
↑ Uchwała nr XXVI/114/73 Wojewódzkiej rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1973 r. w sprawie zniesienia, zmiany granic, siedziby i nazw niektórych gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie Nr 13, poz. 127 (12 października)).

[populacja2016-1] Gmina Końskowola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[sol-2] Strona gminy. Harmonogram wyboru sołtysów

[us-3] Urząd Statystyczny w Lublinie

[4] TERYT

[5] Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna.. GUS. [dostęp 2013-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-05)]. (pol.).

[6] Gmina Końskowola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[autonazwa1-7] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[8] 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego

[9] Postanowienie z 6 (18) marca 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 97)

[10] Powiat nowoaleksandryjski (puławski), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 292 .

[11] Dz.U. z 1924 r. nr 99, poz. 917

[12] Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 474

[13] Wronów włączono do gminy Puławy z gminy Gołąb 1 stycznia 1925 (vide Dz.U. z 1924 r. nr 99, poz. 917)

[14] Dz.U. z 1933 r. nr 21, poz. 156

[15] Dz.U. z 1933 r. nr 90, poz. 701

[16] Dz.U. z 1950 r. nr 47, poz. 430

[17] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[18] Uchwała Nr XXI/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr 12, Poz. 239).

[19] Uchwała nr XXVI/114/73 Wojewódzkiej rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1973 r. w sprawie zniesienia, zmiany granic, siedziby i nazw niektórych gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie Nr 13, poz. 127 (12 października)).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Wsie	Chrząchów Chrząchówek Las Stocki Młynki Nowy Pożóg Opoka Pulki Rudy Sielce Skowieszyn Stara Wieś Stary Pożóg Stok Witowice Wronów
Osady	Końskowola
Części miejscowości	Kąty Okręglica Oleśniak Płósy Pulki-Majątek Zakierzki Zażuk

Miasta	Kazimierz Dolny Nałęczów Puławy
Gminy miejskie	Puławy
Gminy miejsko-wiejskie	Kazimierz Dolny Nałęczów
Gminy wiejskie	Baranów Janowiec Końskowola Kurów Markuszów Puławy Wąwolnica Żyrzyn

Przynależność wojewódzka	gubernia lubelska (1867–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–1939) woj. lubelskie (PRL) (1945–1975)
Miasta	Baranów (do 1870) Bobrowniki (do 1870) Józefów (do 1870) Kazimierz (Dolny) (do 1870 i od 1927) Końskowola (do 1870) Kurów (do 1870) Markuszów (do 1870) Nałęczów (od 1963) Opole (do 1870) Puławy (Nowa Aleksandria) (od 1906) Wąwolnica (do 1870)
Osiedla (1954–1972)	Nałęczów (1956–1963)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975)	Baranów (nad Wieprzem) (do 1877 i od 1933) Celejów (do 1954) Drzewce (do 1929) Garbów Godów (do 1954) Gołąb (1870–1954) Irena (1870–1939 →) Iwanowskie Sioło (do 1870) Janowiec (do 1973) Józefów (do 1877) Kamień (do 1954) Karczmiska (do 1954) Kazimierz (1870–1927) Kazimierz Dolny (od 1973) Końskowola (od 1870) Kowala (do 1874) Kurów Markuszów (1870–1954) Nałęczów (od 1929) Nowa Aleksandria (do 1919) Opole (do 1954) Puławy (1919–1933 i od 1973) Rogów (1874–?) Rybitwy (1877–1954) Szczekarków (do 1954) Wąwolnica (od 1929) Wola Czołnowska (1877–1933) Wronów (do 1874) Zastów (do 1874) Żyrzyn
Gromady (1954–1972)	Baranów (1954–1972) Bochotnica (1954–1972) Borowa (1954–1958) Braciejowice (1954 →) Bronowice (← 1955–1958) Celejów (1954–1972) Chruślina (1954 →) Chrząchów (1954–1958) Dęba (1954–1959) Dobre (1954 →) Drzewce (1954–1959) Garbów (1954–1972) Głusko (1954 →) Godów (1954 →) Gołąb (1954–1972) Góra Puławska (← 1955–1972) Gródek (1954–1958) Idalin (1954 →) Janowiec (← 1955–1972) Józefów n/Wisłą (1954 →) Kaliszany (1954 →) Kamień (1954 →) Karczmiska (1954 →) Klementowice (1954–1972) Kluczkowice (1954 →) Kłoda (1954–1959) Komaszyce Stare (1954 →) Końskowola (1954–1972) Kowala (1954 →) Kraczewice (1954 →) Kurów (1954–1972) Leśce (1954–1957) Łaziska (1954 →) Łubki (1954 →) Markuszów (1954–1972) Nałęczów (1954–1956) Niezabitów (1954 →) Niezdów (1954 →) Opole Lubelskie (1954 →) Osiny (1954–1959) Piotrowice (1954–1972) Poniatowa (1954 →) Pożóg (1954–1959) Prawno (1954 →) Rogów (1954 →) Rzeczyca (1954–1959) Sadurki (1954–1968) Skoków (1954 →) Skrudki (1954–1961) Słotwiny (1954 →) Spławy (1954 →) Śniadówka (1954–1958) Trzcianki (← 1955–1958) Wandalin (1954 →) Wąwolnica (1954–1972) Wilków (1954 →) Wola Przybysławska (1954–1959) Wronów (1954 →) Wrzelowiec (1954 →) Wrzelów (1954 →) Zagłoba (1954 →) Zagóźdź (1954–1958) Zagrody (1954 →) Zagrody (1954–1959) Zarzecze (← 1955–1968) Żyrzyn (1954–1972)