Powiat garwoliński

Powiat garwoliński
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
TERC	1403
Siedziba	Garwolin
Starosta	Mirosław Walicki
Powierzchnia	1284,29 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności	; 108 634
• gęstość	84,9 os./km²
Urbanizacja	27,31%
Tablice rejestracyjne	WG
	Adres urzędu:ul. Mazowiecka 26; 08-400 Garwolin
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	2
Liczba gmin miejsko-wiejskich	2
Liczba gmin wiejskich	10
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat garwoliński – powiat w Polsce (województwo mazowieckie), utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Garwolin.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 108 981 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 108 940 osób^[3].

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

W skład powiatu wchodzą:

Gminy miejskie: Garwolin, Łaskarzew

Gminy miejsko-wiejskie: Pilawa, Żelechów

Gminy wiejskie: Borowie, Garwolin, Górzno, Łaskarzew, Maciejowice, Miastków Kościelny, Parysów, Sobolew, Trojanów, Wilga

Miasta: Garwolin, Łaskarzew, Pilawa, Żelechów

Gminy powiatu według liczby mieszkańców

Miejscowość	Liczba ludności (grudzień 2016)
Miasto Garwolin	17 338
Gmina Garwolin	13 118
Pilawa	10 924
Żelechów	8 386
Sobolew	8 237
Trojanów	7 413
Maciejowice	7 020
Górzno	6 463
Gmina Łaskarzew	5 527
Wilga	5 341
Borowie	5 226
Miasto Łaskarzew	4 898
Miastków Kościelny	4 879
Parysów	4 073

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Powiat położony jest na pograniczu historycznego Mazowsza (ziemia czerska) obejmującego północą część regionu wraz z miastami Garwolin i Pilawa. Południowa część należy natomiast do ziemi stężyckiej w Małopolsce, położone są tam miasta Łaskarzew i Żelechów.

Zachodnią granicę powiatu stanowi Wisła. Północna część regionu wchodzi w skład Równiny Garwolińskiej, wschodnia należy do Wysoczyzny Żelechowskiej, zachodnia do Dolin Środkowej Wisły.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Historię regionu ze stolicą w Garwolinie wywodzi się do 25 lutego 1539 r., kiedy to król Zygmunt I Stary nakazał przeniesienie roków ziemskich dla prawobrzeżnej części powiatu czerskiego (z wyłączeniem Karczewa i Radwankowa) do Garwolina. Do okresu zaborów region obejmował jednak tylko obszar na Mazowszu. Dopiero w XIX w. włączono weń większą część ziemi stężyckiej. W latach 1918-1938 należał do województwa lubelskiego, następnie został włączony do województwa warszawskiego. W podobnej postaci powiat przetrwał do 1975 r., kiedy to zlikwidowano powiaty. Po przywróceniu tych jednostek podziału administracyjnego w 1999 r. południowa część dawnego powiatu znalazła się w powiecie ryckim w woj. lubelskim.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2009):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	106 927	100	53 908	50,42	53 019	49,58
Miasto	29 993	28,05	15 459	14,46	14 534	13,59
Wieś	76 934	71,95	38 449	35,96	38 485	35,99

Gęstość zaludnienia wynosi 88,82 osób na 1 km². Stopień urbanizacji wynosi 27,3%, co oznacza, że zdecydowana większość ludzi zamieszkuje wsie – 72,7% (powiat jest klasyfikowany jako słabo zurbanizowany).

Piramida wieku mieszkańców powiatu garwolińskiego w 2014 roku^[4].

Religia[edytuj | edytuj kod]

Większość mieszkańców jest katolikami. Istnieje zbór Garwolin oraz diaspora Kościoła Katolickiego Mariawitów. Wyznaje się również prawosławie. Świadkowie Jehowy posiadają dwa zbory w Garwolinie i Pilawie^[5]. Działalność religijną prowadzi też kilka innych wyznań.

Jeszcze kilka lat temu w Gocławiu (gm. Pilawa) istniał Kościół Starokatolickich Mariawitów. Budynek popadał w ruinę i został rozebrany.

Władze powiatu[edytuj | edytuj kod]

Przewodniczący Rady Powiatu:

Zbigniew Leszek (2002-2006)
Marek Niedźwiedź (2006-2010)
Urszula Teresa Zadrożna (2010-2014)
Piotr Osmólski (2014-2018)
Waldemar Trzaskowski (od 2018)

Starostowie:

Stefan Gora (1999–2006) (AWS)
Grzegorz Woźniak (2006–2010) (PiS)
Marek Chciałowski (2010–2018) (PSL)
Mirosław Walicki (od 2018) (PiS)

Sąsiednie powiaty[edytuj | edytuj kod]

Z powiatem garwolińskim sąsiadują: Powiat grójecki, Powiat kozienicki, Powiat łukowski, Powiat miński, Powiat otwocki, Powiat rycki

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Powiat garwoliński w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2021-04-30] .

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[3] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[populacja2016-4] Powiat garwoliński w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[5] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2021-04-30] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Miasta na prawach powiatu	Ostrołęka Płock Radom Siedlce Warszawa (siedziba)
Powiaty	białobrzeski ciechanowski garwoliński gostyniński grodziski grójecki kozienicki legionowski lipski łosicki makowski miński mławski nowodworski ostrołęcki ostrowski otwocki piaseczyński płocki płoński pruszkowski przasnyski przysuski pułtuski radomski siedlecki sierpecki sochaczewski sokołowski szydłowiecki warszawski zachodni węgrowski wołomiński wyszkowski zwoleński żuromiński żyrardowski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia lubelska (1912–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (II RP) (1939) woj. warszawskie (PRL) (1945–75)
Miasta	Dęblin (1954–55 →) Garwolin Łaskarzew (do 1870 i od 1969) Maciejowice (do 1870) Osieck (do 1870) Parysów (do 1870) Stężyca (do 1870) Żelechów
Osiedla (1954–72)	Łaskarzew (1959–68)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Borowie (od 1973) Dąbrowa (do 1870) Garwolin (od 1973) Górzno (od 1874) Irena (←1939–54) Kłoczew (do 1954) Łaskarzew-Osada (1927–54) Łaskarzew(–Wieś) (od 1870) Maciejowice Miastków (Kościelny) (← od 1922) Osieck (do 1954) Parysów (od 191?) Pawłowice (do 191?) Pilawa (od 1973) Podłęż (1868–1954) Pszonka (do 191?) Ruda Talubska (do 1874) Ryki (do 1954) Sobienie-Jeziory (do 1954) Sobolew Stężyca (191?–1954) Trojanów (do 1954) Ułęż (do 1954) Unin (do 1874) Warszawice (1868–1939) Wilga Wola Korycka (do 1874) Wola Rębkowska (do 1954) Żelechów Życzyn (do 1874)
Gromady (1954–72)	Bazanów Nowy (1954–55 →) Białki Dolne (1954–55 →) Bobrowniki (1954–55 →) Borowie (1954–72) Budy Uśniackie (1954–68) Czernic (1954–55 →) Dąbrowa (1954–59) Dęblin (1954) Głosków (1954–72) Goniwilk (1954–59) Gończyce (1954–72) Gościewicz (1954–59) Górzno (1954–72) Grabów Szlachecki (1954–55 →) Izdebno (1954–59) Jagodne (1954–55 →) Jaźwiny (1954–59) Kłoczew (1954–55 →) Kobyla Wola (1954–57) Korytnica (1954–55 →) Kotłówka (1954–56) Krempa (1954–59) Łaskarzew-Osada (1954–72) Maciejowice (1954–72) Marianów (1959–72) Mariańskie Porzecze (1954–59) Miastków Kościelny (1954–72) Mierzączka (1954–56) Moszczanka (1954–55 →) Niwa Babicka (1954–55 →) Nowodwór (1954–55 →) Oblin (1954–57) Osieck (1954–57 →) Oziemkówka (1954–59) Parysów (1954–72) Pawłowice (1954–55 →) Piastów (1954–61) Pilawa (1954–72) Pilczyn (1954–59) Podłęż (1954–72) Puznówka (1954–61) Rębków (1954–59) Rokitnia Stara (1954–55 →) Rososz (1954–55 →) Ruda Talubska (1954–72) Ryki (1954–55 →) Sobienie-Jeziory (1954–57 →) Sobieszyn (1954–55 →) Sobolew (1954–72) Stężyca (1954–55 →) Strych (1954–55 → i ← 1957–59) Sulbiny (1956–57) Swaty (1954–55 →) Szymonowice Duże (1954–57 →) Trąbki (1954–61) Trojanów (1954–55 →) Ułęż (1954–55 →) Unin (1954–61) Warszawice (1954–57 →) Wilga (1954–72) Wola Rębkowska (1954–72) Wola Starogrodzka (1954–61) Wola Zadybska (1954–55 →) Wola Żelechowska (1954–57) Wola Życka (1954–55 →) Zadybie Stare (1954–55 →) Zakrzówek (1957) Zwola (1954–59) Żabieniec Nowy (1954–59) Żelechów (1958–72)