Golczewo (gmina)

Golczewo
	gmina miejsko-wiejska
	; Urząd miasta w Golczewie
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	kamieński
TERC	2407023
Burmistrz	Maciej Zieliński; (od 2018)
Powierzchnia	175,39 km²
Populacja (31.12.2016); • liczba ludności	; 5925
• gęstość	33,8 os./km²
Urbanizacja	50,8%
Nr kierunkowy	91
Tablice rejestracyjne	ZKA
	Adres urzędu:ul. Zwycięstwa 23; 72-410 Golczewo
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	14
Liczba miejscowości	28
	Położenie na mapie powiatu;
	53°49′34″N 14°58′55″E/53,826111 14,981944
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Golczewo (1945–1946 gmina Goliszewo) – gmina miejsko-wiejska położona w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie kamieńskim. Siedzibą gminy jest miasto Golczewo.

Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 5925 mieszkańców^[1].

Miejsce w województwie (na 114 gmin):
powierzchnia 65., ludność 64.

Gmina stanowi 17,4% powierzchni powiatu.

Położenie

Gmina jest położona w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowo-wschodniej części powiatu kamieńskiego.

Sąsiednie gminy:

Kamień Pomorski, Świerzno i Wolin (powiat kamieński)
Nowogard i Przybiernów (powiat goleniowski)
Gryfice i Płoty (powiat gryficki)

Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa szczecińskiego.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	6077	100	3061	50,4	3016	49,6
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	34,6		17,5		17,2

Gminę zamieszkuje 12,7% ludności powiatu.

Piramida wieku mieszkańców gminy Golczewo w 2014 roku^[3].

Przyroda i turystyka

Gmina leży na równinach: Gryfickiej i Goleniowskiej. Przez gminę przepływają rzeki Niemica i Wołczenica dostępne dla kajaków od Golczewa (Niemica) oraz od wsi Czarnogłowy (Wołczenica) do ujścia do Zalewu Kamieńskiego. Tereny leśne zajmują 44% powierzchni gminy, a użytki rolne 46%. Samo miasto Golczewo leży w dolinie między dwoma jeziorami: górnym, „Szczuczym” i dolnym „Okonie” o łącznej powierzchni ponad 95 ha lustra wody w pierwszej klasie czystości. Z uwagi na ich walory przyrodnicze utworzono na terenie gminy zespoły przyrodniczo-krajobrazowe:

Las Golczewski (214,84 ha)
Las Samliński (108,88 ha)
Las Widłakowy (97 ha)
Bukowa Góra (8,73 ha)
Dolina Stawny (2555,48 ha)
Golczewskie Uroczysko – rezerwat przyrody obszar lasu i torfowisk o łącznej powierzchni 16,28 ha
Rezerwat przyrody Bór Samliński im. Henryka Zięciaka (55,62 ha)
23 pomniki przyrody, którymi są drzewa

Obszary chronione stanowią 4% obszaru gminy. Ich zadaniem jest ochrona cennych leśnych zespołów biocenotycznych. Są to m.in. szczególnie bogate przyrodniczo tereny podmokle, bagienne, mszarne i torfowiska oraz mało zniszczone i szczególnie pielęgnowane obszary leśne z bankiem genów drzew tj. jawor, dąb, buk, sosna, modrzew, świerk. Usytuowane są one wzdłuż cieków wodnych, półnaturalnych łąk, ekologicznymi zespołami źródliskowymi z unikalną zoocenozą ptaków (gągoły, dzięcioł czarny) i ssaków drapieżnych (kuna leśna, borsuk i wydra). W niżej położonych partiach lasu na bagniskach i przy źródłach rosną olchy czarne. Na szczytach wzgórz zobaczyć można przede wszystkim modrzew europejski, który wraz z podlegającymi całkowitej ochronie gatunkowej roślinami (wiciokrzew pomorski, grążel żółty, barwinek czerwony, śnieżyczka, przebiśnieg, bluszcz pospolity) tworzą malowniczy krajobraz. Spacerując drogami leśnymi można napotkać kwitnącą konwalię majową, marzankę wonną i turówkę leśną. W zespołach spotkamy również zwierzęta: jeża, sarnę, wydrę i jelenia europejskiego oraz symbol Golczewa – zieloną żabę. Ogromne trzcinowiska to baza pokarmowa dla trzciawa, strumieniówki oraz błotniaka stawowego. Wody jeziora Okoniego i rzeki Niemicy to miejsce polowań orła bielika i kani rudej. W bagnach, po zarośniętym jeziorze Samlińskim żyją czaple, żurawie, kaczki ogorzałki, głowienki, tracze oraz remizy i rybołowy. Klejnotem przyrodniczym są liczne śródleśne jeziorka dystroficzne oraz w wyniku postępującej erozji powstały tutaj jary, wąwozy i liczne źródliska.

Komunikacja

Przez gminę prowadzą drogi wojewódzkie nr 106 łącząca Golczewo z Kamieniem Pomorskim (22 km) i Nowogardem (22 km), nr 108 przez Wysoką Kamieńską (11 km) do Parłówka (skrzyżowanie z drogą krajową nr 3; 18 km) oraz do Płotów (21 km).

Przez węzłową stację Wysoka Kamieńska prowadzą 3 linie: pierwsza, otwarta w 1892 r. z Goleniowa do Wolina (wcześniej wybudowano fragment do Szczecina Gł.), linia została wydłużona w 1901 r. do Świnoujścia. Druga do Kamienia Pomorskiego także otwarta w 1892 r., w 1906 r. wydłużona do Trzebiatowa. Trzecią jest otwarty w 1910 r. ostatni odcinek linii z Worowa (koło Łobza) przez Golczewo Pomorskie. Po II wojnie światowej rozebrano odcinek Kamień Pomorski – Trzebiatów. W latach 1979–1982 zelektryfikowano linie przez Szczecin Główny – Świnoujście i Wysoka Kamieńska – Kamień Pomorski. W 1992 r. zamknięta została linia przez Płoty do Worowa.

Przez Golczewo istniała prowadziła także kolej wąskotorowa. W 1901 r. otwarto odcinek z Popieli (koło Gryfic Wąsk.) do Golczewa Wąsk., wydłużony 2 lata później przez Łoźnicę Wąsk. do Stepnicy. W 1905 r. otwarto odcinek do Śniatowa, zamknięty i rozebrany w latach 60. W 1979 r. zamknięto inny odcinek Łoźnica – Stepnica, a w 1996 r. pozostały fragment. Obecnie w gminie czynna jest 1 stacja: Wysoka Kamieńska.

W gminie czynny jest 1 urząd pocztowy: Golczewo (nr 72-410).

Zabytki

Obszar gminy jest bardzo bogaty w elementy kultury materialnej i duchowej. Do walorów antropogenicznych Golczewa należą:

Pierścieniowate grodzisko z IX w.
Ruiny zamku z dobrze zachowaną XIII-wieczną, najwyższą na Pomorzu Zachodnim wieżą obroną (33,6 m)
Zabudowa ul. Zwycięstwa
Dom ryglowy z XIII w
Studnia artezyjska z żabą w koronie
Kościół pw. św. Andrzeja Boboli, powstały w XV w. z masywną wieżą dobudowaną w 1882 r.

Poza tym wartymi miejscami do zwiedzania na terenie gminy są:

Gadom – dwór z XIX w. i park naturalistyczny
Kłęby – wiatrak holenderski XIX w.
Mechowo – kościół gotycki z kamienia z ok. XV w. z drewnianą wieżą
Niemica – kościół ryglowy z 1795 r. i dwór z końca XIX w. Z parkiem
Wysoka Kamieńska – wieża ciśnień z początków XX w. i zabytkowy dworzec kolejowy

Rekreacja

Nad Jeziorem Szczuczym znajduje się wypożyczalnia sprzętu pływającego, mały amfiteatr, sceny na występy podświetlane fontanny tryskające z lustra wody oraz od tego roku 70 m molo, na którego końcu znajduje się kawiarenka. Również od tego roku została dopuszczona do zwiedzania baszta w Golczewie, z której rozpościera się wspaniały widok na całą okolicę. Nad jeziorem Okonim usytuowano punkt ornitologiczno-widokowy z tablicą informacyjną w południowej części jeziora. Gęsta sieć dróg w tym, także utwardzonych, duża lesistość oraz specyficzne ukształtowanie terenu czynią Golczewo potencjalnym obiektem zainteresowania dla kolarstwa szosowego, przełajowego i również górskiego. Dla pasjonatów wędkarstwa są dwa jeziora w Golczewie, rzekę Wołczenicę o I klasie czystości, prywatne stawy hodowlane oraz liczne małe leśne jeziorka, gdzie można w ciszy i spokoju łowić ryby. Duża powierzchnia lasów sprawia, że myślistwo rozwija się bez przeszkód. Bogactwem lasów są również owoce runa leśnego. Dla spragnionych wędrówek po leśnych bezdrożach w otoczeniu pięknej przyrody wytyczono trzy ścieżki dydaktyczne:

Las Samliński (ok. 2 km długości, liczba przystanków: 7)
Las Golczewski (ok. 4km długości, liczba przystanków: 7)
Bagna Samlińske (ok. 2,5 km długości, liczba przystanków: 5)

Również przygotowano ok. 66,5 km długości szlaków turystycznych (żółty, czerwony, zielony). Prowadzą one przez najpiękniejsze leśne tereny Nadleśnictwa Rokita. W Imnie (5 km od Golczewa) znajduje się jedyna w Polsce hodowla kucy szetlandzkich oraz śródleśne jeziorko Imno. Otoczone jest z trzech stron torfowiskami, a od wschodniego brzegu znajduje się piaszczysta plaża oraz pole namiotowe. W Golczewie na pd-zach. Brzegu jeziora Szczuczego znajduje się prywatne pole kempingowe z pełnym węzłem sanitarnym. W otoczeniu pięknych lasów wyznaczono leśne parkingi: na drodze Golczewo-Nowogard, Golczewo-Parłówko. Przy leśnych trasach wyznaczone zostały miejsca wypoczynku. Każdy turysta może w tych miejscach po trudach wędrówek pieszych, rowerowych, odpocząć w ciszy i podziwiać leśne krajobrazy. Gmina posiada również na swym terenie trzy biblioteki: Biblioteka Miejska w Golczewie (14076 woluminów); Biblioteka Publiczna w Wysokiej Kamieńskiej (13034 woluminów); Biblioteka szkolno-publiczna w Mechowie (8287 woluminów). Na terenie gminy znajdują się wysokiej klasy obiekty sportowe m.in. trzy sale sportowo-widowiskowe: dwie w Golczewie oraz jedna w Wysokiej Kamieńskiej i również stadiony sportowe z pełnymi zapleczami socjalnymi, które są wykorzystywane przez trzy zespoły piłkarskie:

Znicz Wysoka Kamieńska
Iskra Golczewo

Również na terenie gminy działają dwa kluby kolarskie:

Golczewita Golczewo
Baszta Golczewo

Administracja i samorząd

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy Golczewo wynosiły 23,5 mln zł, a dochody budżetu 24,7 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 8,5 mln zł, co stanowiło 34,4% poziomu dochodów^[4].

Miejscowości

Golczewo, miasto od 1990 r.

Sołectwa gminy Golczewo:

Baczysław, Drzewica, Kłęby, Kozielice, Kretlewo, Mechowo, Niemica, Samlino, Unibórz, Upadły, Wołowiec i Wysoka Kamieńska.

Pozostałe miejscowości: Barnisławice, Dargoszewko, Dargoszewo, Dobromyśl, Gacko, Gadom, Golczewo-Gaj, Imno, Kłodzino, Koplino, Książ, Niwka, Ronica, Sosnowice, Strażnica, Zielonka, Żabie.

Przypisy

↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.
↑ Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gmina Golczewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

Linki zewnętrzne

[GUS_populacja_2016-12-1] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.

[2] Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-3] Gmina Golczewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[4] Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

[1]

[2]

[3]

[4]

Sołectwa	Baczysław Dobromyśl Drzewica Gadom Imno Kłęby Kozielice Kretlewo Książ Mechowo Niemica Samlino Unibórz Upadły Wołowiec Wysoka Kamieńska
Wsie niesołeckie	Barnisławice Dargoszewo Dargoszewko Gacko Golczewo-Gaj Kłodzino Koplino Niwka Ronica Sosnowice Strażnica Zielonka Żabie

Miasta	Dziwnów Golczewo Kamień Pomorski Międzyzdroje Wolin
Gminy miejsko-wiejskie	Dziwnów Golczewo Kamień Pomorski Międzyzdroje Wolin
Gminy wiejskie	Świerzno

Przynależność wojewódzka	woj. szczecińskie
Miasta	Dziwnów (1945–1946) Kamień Pomorski Wolin (← od 1973)
Osiedla (1954–1972)	Dziwnów (od 1958)
Gminy wiejskie (1945–1954 i 1973–1975)	Chomino (Ganice) (1945–1954) Dziwnów (1947–1954) Dziwnów (1973–1975) Golczewo (Goliszew) (1945–1954 i 1973–1975) Gostyń (Gostyń Wielki) (1945–1954) Jarszewo (1945–1954) Kamień Pomorski (1973–1975) Kołczewo (od 1973) Kozielice (1945–1951) Łożnica (Marianowo, Kantrek) (1945–1954) Przybiernów (Przyborowo) (1945–1954) Racimierz (1947–1948) Recław (1945–1954) Samlino (1945–1946) Stepnica (Stobnica) (1945–1954) Świerzno (1973–1975) Trzebieszewo (Trzebieszów) (1945–1954) Wolin (1973–1975) Wysoka Kamieńska (1952–1954) Żarnowo (1945–1946 i 1948–54)
Gromady (1954–1972)	Chomino (1954–1972) Dziwnów (1954–1957) Golczewo (1959–1972) Golczewo I (1954–1959) Golczewo II (1954–1959) Gostyń (1954–1972) Górki (1954–1959) Jarszewo (1954–1972) Kamień Pomorski (1959–1972) Łożnica (1954 →) Mechowo (1954–1959) Moracz (1954 →) Przybiernów (1954 →) Racimierz (1954 →) Recław (1954–1972) Stepnica (1954 →) Świerzno (1954–1972) Troszyn (1954–1959) Trzebieszewo (1954–1959) Wrzosowo (1954–1959) Wysoka Kamieńska (1954–1972)