Grabin (wieś w województwie warmińsko-mazurskim)
53°38′52″N 20°03′04″E/53,647778 20,051111
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
442 |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
14-106[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NOS |
| SIMC |
0484995 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Ostróda  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego  | |
| 53°38′52″N 20°03′04″E/53,647778 20,051111[1]
| |
Grabin – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Ostróda[3][4], przy DK7.
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Obecnie we wsi znajduje się przystanek autobusowy, sklep, dwór klasycystyczny z 1879 wraz z pozostałościami wpisanego do rejestru zabytków parku, zabudowania folwarczne z końca XIX wieku[5][6].
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0485003 | Grabinek | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś wzmiankowana w 1325, w dokumencie o nadaniu 400 włók dla Grabina, Grabinka, Kiersztanowa, Pacółtowa, Rychnowa i Szyldaka. W czasach krzyżackich wieś pojawia się w dokumentach w roku 1325, podlegała pod komturię w Ostródzie, były to dobra rycerskie o powierzchni 40 włók[7]. Około 1325 r. rycerz Otatz nadał sołtysowi Albertowi 40 włók ziemi na założenie wsi, z 14 latami wolnizny (długi okres wolnizny wskazuje na zakładanie wsi "na surowym korzeniu"). W 1481 r. Urban z Grabina kupił 5,5 włóki od Janicke Burssego. Informacje o działającym młynie we wsi datują się od roku 1493. Młyn istniał do połowy XVI w.
W 1520 r. na wezwanie komtura, w związku z wojną Zakonu z Polska, z Grabina stawiło się trzech właścicieli majątków ziemskich oraz 16 chłopów. W 1540 r. Grabin był własnością Jerzego von Epingena. We wsi mieszka wspomniany dziedzic, sołtys, karczmarz oraz 15 chłopów uprawiających 60 włók ziemi, ponadto sześciu zagrodników i jeden pastuch. W 1543 r. książę Albrech nadał Kasprowi Zedlitzowi prawo do połowu ryb w Jeziorze Kraplewskim. W 1579 r. w Grabinie uprawianych było 50 włók. 14 chłopów osadzonych było na gospodarstwach dwuwłokowych. W tym czasie we wsi było ponadto czterech zagrodników, karczma i kuźnia. W XI wieku w źródłach wymienianych jest trzech właścicieli ziemskich (a więc liczba majątków nie uległa zmianie). Rody Dehle i Demken mieszkały w Grabinie także w wieku XVII. W XVII w. tutejszy kościół był filia parafii w Ostródzie.
W 1710 r. Jan Demken oddał w zastaw 9 włók francuskiemu hugenocie - Janowi Borée. Wspomniany Francuz, za zgodą władz, podjął się budowy szkoły w Grabinie, Grabinku, Okonkach i Szyldaku. W szkle w Grabinie uczyło się 60 dzieci. Od 1809 r. kościół w Grabinie należał do parafii w Kraplewie. W 1783 r. Granin był określany jako wieś dworska i były tu 22 domy. W 1812 r. we wsi stacjonowało 775 żołnierzy i oficerów wojsk francuskich (napoleońskich). Z tego powodu wieś poniosła duże straty. W 1820 r. we wsi mieszkało 150 osób. W kronikach z 1829 r. odnotowano, że właścicielem majątku ziemskiego w Grabinie był Bogusław Kłobukowski. W 1850 r. zbudowano nowy dwór w stylu późnoklasycystycznym. W 1861 r. we wsi mieszkało 266 osób a Grabin obejmował 3055 mórg ziemi. W 1864 r. we wsi mieszkało 331 osób.
W 1939 r. Grabin miał 549 mieszkańców.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 37154
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 333 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Historia gminy. Oficjalna strona internetowa Urzędu Gminy w Ostródzie. [dostęp 2010-01-20].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych Powiatu Ostródzkiego – Ostróda gmina wiejska. Oficjalna strona internetowa Starostwa Powiatowego w Ostródzie. [dostęp 2010-01-20].
- ↑ Cz. Baszyński: Osadnictwo komturstwa ostródzkiego do połowy XV w. Zapiski historyczne, t. 25, 1960, str.: 103-118, za Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 38
