Idzbark
53°40′36″N 20°02′55″E/53,676667 20,048611| wieś | |
 Dawny młyn w Idzbarku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
113m m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
562[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
14-100[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NOS |
| SIMC |
0485026 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Ostróda  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego  | |
| 53°40′36″N 20°02′55″E/53,676667 20,048611[1]
| |
Idzbark (niem. Hirschberg) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Ostróda[4][5], nad jeziorem Ostrowin.
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
We wsi znajduje się szkoła podstawowa, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[6], gospodarstwa agroturystyczne, sklep spożywczo-przemysłowy, prywatne przedszkole ze żłobkiem. We wsi działa Wioska Pana Twardowskiego.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0485032 | Idzbarski Młyn | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś czynszowa, lokowana na 60 włókach w 1327 r. przez komtura ostródzkiego Lutera z Brunszwiku. Zasadźca był niejaki Henryk. W 1338 r. Aleksander von Kornre wystawił przywilej na 30 włók wiernemu słudze Hanusowi Messerowi. W czasie wojny polko-krzyżackiej z 50 włók (w tym 10 włók szkolnych i kościelnych) aż 10 włok leżało odłogiem. Przed reformacją w Idzbarku była kaplica, powiązana z parafią ostródzką. W 1540 roku we wsi był sołtys, karczmarz, młynarz, dwóch pszczelarzy, 11 chłopów, trzech zagrodników i pastuch. W 1552 r. Idzbark był zamieszkany przez ludność pochodzenia polskiego i niemieckiego. W 1576 r. pszczelarze z Idzbarka, Samborowa, Zwierzewa, Dągu i Parwółk skarżyli się, że nie mogą według starych zwyczajów zatrzymywać dla siebie po jednym plastrze miodu z każdej wybranej barci. Skarga ta nie został uwzględniona i pozwolono im na zatrzymywania dla siebie tylko po jednym plastrze miodu w ogóle. W 1577 r. kasa kościelna w Ostródzie przekazała pieniądze na zniszczony kościół w Idzbarku. W tym czasie wieś obejmowała 52 włoki, żyło w niej 22 chłopów (każdy uprawiał po 2 włóki), sołtys, młynarz, karczmarz, kowal, krawiec i dwóch pastuchów.
W 1614 r. na 60 włók aż 14 było niezagospodarowanych. W 1621 we wsi mieszkała ludność wyłącznie pochodzenia polskiego. W 1626 r. we wsi stacjonowała konnica elektorska pod dowództwem porucznika Wolfa von Wernsdorfa. Okoliczne wsie zobowiązane były dostarczać furaż dla koni oraz żywność i piwo dla żołnierzy. W 1633 r., po wojnie i po epidemii która dotknęła okolice, 18 gospodarstw chłopskich leżało odłogiem a pięć kolejnych nie miało spadkobierców. We wsi panował głód. W 1665 r. proboszcz z Ostródy odprawiał w Idzbarku co trzecią niedzielę mszę w języku polskim. Pod koniec XVII w. szafarz z Tyrowa założył w Idzbarku owczarnię na 150 owiec. Na potrzeby majątku i szafarni przyznano 12 włók ziemi, które w 1699 r. wydzierżawił miłomłyński szafarz Mateusz Witkowski. W 1770 r., po rozebraniu kaplicy, nabożeństwa odbywały się w budynku szkolnym. Jednakże pod koniec XVIII w. budynek szkolny nie nadawał się już do użytkowania. W tym czasie we wsi było 29 domów. Młyn należał do Ostrowina.
W 1820 r. we wsi było 40 domów i mieszkało w niej 247 osób.. W 1880 r. w Idzbarku było 993 mieszkańców. W 1895 r. mieszkało tu 1088 osób. W 1925 r. Idzbark zajmował obszar 1044,9 ha ziemi i mieszkało w nim 924 osoby. W 1939 r. we wsi było 826 mieszkańców.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42268
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 355 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ O.S.P. Idzbark. Gmina Ostróda. [dostęp 2010-01-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
- IDZBARK – WIEŚ PANA TWARDOWSKIEGO [1]
