Karsibór (Świnoujście)

Karsibór
	Część miasta Świnoujścia
	; Karsibór, widok z Mostu Piastowskiego
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Miasto	Świnoujście
W granicach Świnoujścia	31 grudnia 1959
SIMC	0979805
Populacja (2010); • liczba ludności	; 703
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	72-603
Tablice rejestracyjne	ZSW
	Położenie na mapie Świnoujścia Karsibór
	Położenie na mapie Polski Karsibór
	Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Karsibór
	53°51′20″N 14°18′20″E/53,855556 14,305556
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Karsibór (dawniej Karsibórz^{[potrzebny przypis]}, do 1945 niem. Kaseburg^[1] lub Caseburg^[2]) – część miasta Świnoujście, dawna wieś; pełni funkcję rybacką i wypoczynkową na wyspie Karsibór, nad Mulnikiem i Kanałem Piastowskim. Całą wyspę Karsibór zamieszkuje około 800 osób (stan na rok 2023)^[3]; przystań morska, zachowany zabytkowy gotycki kościół. W Karsiborze ma pętlę linia autobusowa nr 5 i 5T.

Historia

Ta sekcja od 2009-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

W 1242 roku bogaty meklemburski klasztor cysterski w Dargun(inne języki) nabył za zgodą księcia pomorskiego Barnima I znaczne obszary ziemi na wyspie Uznam poprzez zakup kilku wsi, m.in. Karsiboru^[4], i to ze wszystkimi przynależnościami, czyli z polami uprawnymi, łąkami, pastwiskami, lasami i akwenami wraz z rybactwem. Jako właścicieli Gardis i Karsiboru wymienia się dwóch łużyckich szlachciców – Sabika i Rozwara, którzy sprzedali swoje włości za 80 marek klasztorowi w Dargun. Tenże klasztor musiał jeszcze dopłacić 32 marki, gdy dwaj synowie Sabika, którzy byli nieobecni przy sprzedaży, zgłosili także swe prawo do tych włości. W roku 1265 posiadali już darguńscy cystersi w Karsiborze swój folwark.

W dniach 14–19 lipca 1630, podczas marszu z Peenemünde na Wolin, w Kaseburgu nocował król szwedzki Gustaw II Adolf wraz z oddziałem kawalerii.

Do 1945 stosowano niemiecką nazwę Kaseburg. W 1946 ustalono urzędowo rozporządzeniem polską nazwę Karsibór^[5].

W XIX w., gdy wybudowano w 1880 Kanał Piastowski, radykalnie zmienił układ wodno-lądowy: powstała wyspa Karsibór, na którą uruchomiono przeprawę promem linowym, a później łańcuchowym. Most, który dziś łączy wyspy Karsibór i Wolin zbudowano w 1967. 6 grudnia 2012 oddany został do użytku nowy most, a stary został rozebrany.

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Karsibór, która została włączona do Świnoujścia 31 grudnia 1959 roku^[6].

W latach 1991–2004 Karsibór współtworzył jednostkę pomocniczą – Sołectwo Karsibór-Ognica^[7]^[8].

Samorząd pomocniczy

Świnoujście utworzyło jednostkę pomocniczą miasta – „Sołectwo Karsibór”, którego granice stanowi jednostka obszarowa miasta Karsibór – wszystkie wyspy delty wstecznej Świny. Organem uchwałodawczym jest zebranie wiejskie, a organem wykonawczym jest sołtys. Organem doradczym, wspomagającym działalność sołtysa jest 5-osobowa rada sołecka. Zebranie wiejskie wybiera sołtysa i radę sołecką^[8].

Obecnie^{[od kiedy?]} Karsibór nie posiada sołtysa i jest w oczekiwaniu na działania Prezydenta Miasta Świnoujście.

Zabudowa

Zabytki

Inne obiekty

Lista zabytków w Karsiborze^[9]:

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, filialny, z XV/XVI w.
dom (chata rybacka) przy ul. Wierzbowej 7, szachulcowy z początku XIX wieku (został zniszczony w czasie wichury w 2010 roku^{[potrzebny przypis]}).
cmentarz ewangelicki (nieczynny) przy ul. Kwiatowej, którego część A pochodzi z połowy XIX, a część B z lat 1910–1914,

Inne obiekty:

przystań morska w Świnoujściu-Karsiborze
Pomnik lotników RAF
Basen U-bootów – położony jest na wyspie Karsibór. Powstał w 1944 roku, jako stała baza promów wojskowych i miejsce postoju U-Bootów 4 szkolnej flotylli Kriegsmarine ze Szczecina. Obok basenu stoi jeszcze ruina hali warsztatowej, w której obsługiwano zawijające tu okręty. Dziś z basenu korzystają głównie wędkarze^[10].

Kultura i miejscowe atrakcje

Dom Kultury Karsibór (Filia nr 3 MDK w Świnoujściu), ul. 1 Maja 40. W ramach zajęć zespół szantowy, nauka gry na instrumentach muzycznych, aerobik, kółka zainteresowań komputerowe i plastyczne^[11].
prywatna przystań kajakowo-żeglarska „Marina”

Przyroda

Mapa wyspy Wolin z zaznaczonym Karsiborem

pomnik przyrody dęby „Powodzianie” (ul. Trzcinowa)^[12]
rezerwat społeczny Karsiborska Kępa

Zobacz też

Przypisy

↑ MAPSTER: Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/ [online], igrek.amzp.pl [dostęp 2023-08-28] .
↑ MAPSTER: Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/ Caseburg 1932 [online], igrek.amzp.pl [dostęp 2023-08-28] .
↑ Świnoujście w liczbach - Świnoujście – kraina 44 wysp [online], www.swinoujscie.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
↑ CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 284, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 4)
↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 1959 r. (Dz.U. z 1959 r. nr 66, poz. 406)
↑ Uchwała Nr XV/98/91 Rady Miejskiej w Świnoujściu z dnia 27 marca 1991 r. ws. utworzenia na terenie miasta Świnoujścia Sołectwa Karsibór-Ognica
↑ ^a ^b Uchwała Nr XXXIV/293/2004 Rady Miasta Świnoujścia z dnia 29 grudnia 2004 r. ws. utworzenia jednostki pomocniczej Sołectwa Karsibór (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2005 r. Nr 18, poz. 309)
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .
↑ Wyspa Karsibór. [dostęp 2010-08-25].
↑ Filia MDK Świnoujście-Karsibór. Miejski Dom Kultury w Świnoujściu. [dostęp 2009-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-30)]. (pol.).
↑ Jerzy M. Kosacki. Zbiór drzew pomnikowych i pomników przyrody z własnymi nazwami rosnących na terenie województwa zachodniopomorskiego. „Wędrowiec Zachodniopomorski”. 22/2007, s. 59, 2007. Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK w Szczecinie. ISSN 1642-8455. (pol.).

Linki zewnętrzne

Świnoujście Karsibór

[1] MAPSTER: Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/ [online], igrek.amzp.pl [dostęp 2023-08-28] .

[2] MAPSTER: Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/ Caseburg 1932 [online], igrek.amzp.pl [dostęp 2023-08-28] .

[3] Świnoujście w liczbach - Świnoujście – kraina 44 wysp [online], www.swinoujscie.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).

[pomorze1-4] CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 284, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .

[5] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 4)

[6] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 1959 r. (Dz.U. z 1959 r. nr 66, poz. 406)

[7] Uchwała Nr XV/98/91 Rady Miejskiej w Świnoujściu z dnia 27 marca 1991 r. ws. utworzenia na terenie miasta Świnoujścia Sołectwa Karsibór-Ognica

[DU2005-8] Uchwała Nr XXXIV/293/2004 Rady Miasta Świnoujścia z dnia 29 grudnia 2004 r. ws. utworzenia jednostki pomocniczej Sołectwa Karsibór (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2005 r. Nr 18, poz. 309)

[9] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .

[10] Wyspa Karsibór. [dostęp 2010-08-25].

[11] Filia MDK Świnoujście-Karsibór. Miejski Dom Kultury w Świnoujściu. [dostęp 2009-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-30)]. (pol.).

[12] Jerzy M. Kosacki. Zbiór drzew pomnikowych i pomników przyrody z własnymi nazwami rosnących na terenie województwa zachodniopomorskiego. „Wędrowiec Zachodniopomorski”. 22/2007, s. 59, 2007. Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK w Szczecinie. ISSN 1642-8455. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Części miasta	Bożyce Chorzelin Czajczyn Dalimierz Grębice Karsibór Klicz Kwarantanna Lubiewo (leśniczówka) Łunowo Ognica Osiecze Paprotno Płachcin Przytór Śpikorz Smogorze Ulno Warszów
Jednostki planistyczne	Śródmieście Dzielnica Nadmorska Osiedle Matejki Osiedle Posejdon Osiedle Zachodnie
Dawniej w granicach miasta	Gosań (1972–84) Jaromin (Grodno) (1972–84) Kępieńce (1972–84) Lubiewo (1972–84) Lubin (1972–84) Międzyzdroje (1972–84) Rozkolnik (1972–84) Wapnica (1972–84) Wicko (1972–84)