Klucze (województwo małopolskie)
50°20′06″N 19°33′36″E/50,335000 19,560000| wieś | |
 Centrum | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
4937[2] |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
32-310[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KOL |
| SIMC |
0214994 |
Położenie na mapie gminy Klucze  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olkuskiego  | |
| 50°20′06″N 19°33′36″E/50,335000 19,560000[1]
| |
.jpg)
Klucze – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Klucze.
Miejscowość jest siedzibą gminy Klucze.
Obok przepływa Biała Przemsza.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Swoje początki wieś Klucze zawdzięczają królowej Elżbiecie, która sprzedając w 1374 roku Jaśkowi i Wawrzkowi kluczewskie sołectwo z 2 sadzawkami rybnymi i łąką z rudą kopalnianą za 30 grzywien zapoczątkowała lokację wsi. Zasiedlający ją kmiecie korzystali z 12-letniej wolnizny od świadczeń co wskazuje, że osada w tym czasie nie była w pełni ukształtowana. W 1388 roku król Polski, którym w tym czasie była Jadwiga Andegaweńska połowę Klucz nadał Włodkowi, cześnikowi krakowskiemu, ale w XV i XVI wieku z powrotem były królewszczyzną należąc na zmianę do niegrodowego starostwa ogrodzienieckiego i rabsztyńskiego[4]. W 1595 roku wieś położona w powiecie proszowskim województwa krakowskiego była własnością wojewody krakowskiego Mikołaja Firleja[5].
W 1789 r. wieś była własnością szlachecką liczącą 164 mieszkańców w 32 domach w tym 4 żydów[4].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Klucze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości znajduje się fabryka papieru producenta Velvet Care, w której zatrudnionych jest kilkuset pracowników[6]. W miejscowości działa również zakład H+H produkujący silikaty.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[7]:
- Pałac Dietlów, ul. Rabsztyńska 1, 1905.
Rekreacja i wypoczynek
[edytuj | edytuj kod]- Pustynia Błędowska, czyli unikatowy w skali kraju obszar pustynny. Obszar jest używany do ćwiczeń wojskowych.
- Czubatka – punkt widokowy na Pustynię Błędowską i okolice.
- Klucze otoczone są ogromnymi kompleksami leśnymi, w których wyznaczono trasy rowerowe.
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]- Kościół rzymskokatolicki:
- Kościół Zielonoświątkowy w RP:
- Zbór „Samarytanin” w Kluczach[9]
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Klucze (Sala Królestwa ul. Hardego 12)[10][11]
Na terenie Klucz znajduje się cmentarz wojenny z 1914 roku (dokładnie w Chechle, las przy stawach kluczewskich)[12]
Demografia
[edytuj | edytuj kod]W ostatnich latach obserwuje się wzrost ludności[13]:
- 1998 – 4620
- 2002 – 4754
- 2009 – 5128
- 2011 – 5182
Komunikacja miejska
[edytuj | edytuj kod]W Kluczach komunikację miejską obsługuje Związek Komunalny Gmin Komunikacja Międzygminna w Olkuszu. Przez Klucze przejeżdżają autobusy linii: 470, 471, 472, 473, 474, 475, 476 i 477. Przez Klucze przejeżdżają też liczni prywatni przewoźnicy.
Ludzie związani z Kluczami
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 54288.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 484 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Feliks Kiryk, Ryszard Kołodziejczyk, Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego t.1, Warszawa-Kraków: PWN, 1978, s. 66, 100.
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 110.
- ↑ Velvet Care rozbuduje zakład w Kluczach kosztem 160 mln zł [online], money.pl [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2025.
- ↑ Klucze, Parafia Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy [online], diecezja.sosnowiec.pl [dostęp 2025-10-09].
- ↑ Leszek Jańczuk, Kościół Zielonoświątkowy w RP, [w:] Wojciech Gajewski, Jan Mironczuk (red.), Pentekostalizm w Polsce. Historia i współczesność, Ostrołęka – Warszawa: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika w Ostrołęce, 2024, s. 294, ISBN 978-83-62775-85-9.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-24].
- ↑ Paweł Mocny, Obchody Pamiątki śmierci Jezusa Chrystusa 2022. Uroczystości odbędą się w pow. olkuskim, wadowickim, oświęcimskim i chrzanowskim [ZDJĘCIA] [online], olkusz.naszemiasto.pl, 15 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-15].
- ↑ Groby i cmentarze wojenne w Małopolsce [online], grobywojenne.malopolska.uw.gov.pl [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Wieś Klucze w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-11-24], liczba ludności na podstawie danych GUS.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osady | |
| Integralne części wsi |
|
| Zniesione części wsi |
