Kolej Ruchu Regionalnego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Kolej Ruchu Regionalnego
Kolejowy Ruch Regionalny (KRR), Górnośląska Kolej Regionalna (GKR)
kolej aglomeracyjna
Państwo  Polska
Lokalizacja Pyskowice, Katowice, Dąbrowa Górnicza
Liczba linii 2 (planowane)
Lata funkcjonowania Nieuruchomiona
Infrastruktura
Długość sieci 71,5 km
Rozstaw szyn 1435 mm
Napięcie zasilania 3kV
Liczba stacji 46
Liczba zajezdni 2
Portal Transport szynowy

Kolej Ruchu Regionalnego (KRR) – system kolei aglomeracyjnej, którego budowa trwała w okresie 1986-1992, na terenie konurbacji górnośląskiej.

Pierwsza linia KRR miała połączyć Pyskowice z Dąbrową Górniczą (przez Gliwice, Katowice, Zabrze, Rudę Śląską, Chorzów, Sosnowiec i Będzin).[1][2][3][4]

Trasa[edytuj | edytuj kod]

I linia Kolei Ruchu Regionalnego miała mieć długość 71,5 km (wliczając do linii głównej odnogę z Pyskowic do Pyskowic Miasta o długości 4,4 km oraz odnogę do Huty Katowice o długości 3,7 km.).[1][2]

W dalszych planach zakładano również budowę II linii w osi północ-południe na trasie Tychy - Katowice - Bytom - Tarnowskie Góry.[2]

Nazwa Miasto Etap budowy
Pyskowice Miasto Pyskowice 1
Pyskowice (Techniczna) 1
Pyskowice 1
Gliwice Czechowice Gliwice 1
Gliwice Kuźnica 1
Gliwice Łabędy 1
Gliwice Kopernika 1
Gliwice Śliwki 1
Gliwice 1
Gliwice Zabrska 1
Gliwice Zatorze 1
Gliwice Sośnica 1
Zabrze Maciejów Zabrze 1
Zabrze Stadion 1
Zabrze 1
Ruda Śląska Zachodnia Ruda Śląska 1
Ruda Śląska 1
Ruda Śląska Niedurnego 1
Ruda Śląska Chebzie 1
Ruda Śląska DTŚ 1
Świętochłowice Huta Florian Świętochłowice 1
Świętochłowice Centrum 1
Chorzów Batory Chorzów 1
Chorzów Gałeczki 1
Katowice Os. Witosa Katowice 1
Katowice Huta Baildon 1
Katowice 1
Katowice Śródmieście 1
Katowice Paderewskiego 1
Katowice Bogucice 1
Katowice Bogucice (Techniczna) 2
Katowice Szopienice 2
Katowice Morawa 2
Sosnowiec Sosnowiec 2
Sosnowiec Pogoń 2
Sosnowiec Środula 2
Będzin Główny Będzin 2
Będzin Fora Zamkowa 2
Będzin Ksawera 2
Dąbrowa Górnicza Centrum Dąbrowa Górnicza 2
Dąbrowa Górnicza Poniatowskiego 2
Dąbrowa Górnicza Smugi 2
Dąbrowa Górnicza Gołonóg 2
Dąbrowa Górnicza Pogoria 2
Dąbrowa Górnicza Ząbkowice 2
Dąbrowa Górnicza Huta Katowice Brama Gł. 2
Dąbrowa Górnicza Huta Katowice Brama 44 2

Historia[edytuj | edytuj kod]

Geneza[edytuj | edytuj kod]

Kolej Ruchu Regionalnego zaczęła powstawać w latach 80. XX wieku, korzystając z założeń wcześniej proponowanej Śląskiej Kolei Regionalnej (której nie udało się uruchomić ze względu na braki finansowe). Utworzono specjalny podmiot w celu budowy i uruchomienia kolei - Biuro Budowy KRR, które odpowiadało za całość przygotowania i realizacji przedsięwzięcia, tj.:[2]

  • Fazę projektową (uwzględniając dostosowanie linii do terenów, na których występują szkody górnicze, oraz ewentualną możliwość przepięcia linii trakcyjnej prądu stałego, na prąd przemienny)
  • Przełożenia torowisk istniejącej średnicy PKP (fragm. linii 141), oraz fragmentów linii 132, w celu uzyskania miejsca dla docelowych torowisk aglomeracyjnych
  • Realizację zadań wymuszanych przez "etap zerowy" inwestycji (likwidacja obiektów kolizyjnych i organizacja nowych lokalizacji domów, firm, ogrodów i garaży dla poszkodowanych mieszkańców i przedsiębiorców)
  • Budowy infrastruktury uwzględniając obiekty specjalistyczne jak: stacje zaplecza technicznego w Pyskowicach i Katowicach Bogucicach oraz Centrum Sterowania Ruchem w Katowicach
  • Organizację i zamówienia taborowe (również warunkowane szczegółowymi kryteriami dotyczącymi parametrów przyszłego taboru KRR)

Biuro Budowy KRR było częścią Biura Projektów Kolejowych w Katowicach. Ściśle współpracowało z województwem katowickim, podwykonawcami robót oraz Śląską DOKP.

Założenia[edytuj | edytuj kod]

Linia była projektowana jako kolej naziemnego metra (o stałym takcie kursowania). Aby zachować charakter szybkiej kolei miejskiej, miała dysponować wyłącznie dedykowanym torowiskiem (nieprzecinającym się z siecią kolejową PKP). Przerwy technologiczne w kursowaniu pociągów, oraz rejony nieobsługiwane koleją, wypełnić miała siatka tramwajowo-autobusowo-taksówkarska, o wspólnej taryfie przewozowej. Tam, gdzie to możliwe, projektowano nawet parkingi w systemie P&R oraz węzły przesiadkowe.[5][6]

Budowę I linii podzielono na trzy etapy:

  • "0" (zerowy, na lata 1986-1993) zakładający likwidację wszelkich przeszkód w torze przebiegu nitki oraz przygotowanie gruntów
  • "1" (pierwszy, na lata 1991-1998) zakładający układanie torowisk wraz z infrastrukturą peronową (i przyległą) na odcinku Pyskowice - Katowice Bogucice, oraz pierwszą stacją zaplecza technicznego w Katowicach
  • "2" (drugi, na lata 1998-2002) zakładający wykonanie prac przezbrojeniowych i ułożenie torowisk wraz z peronami, na odcinku Katowice-Dąbrowa Górnicza Ząbkowice i Huta Katowice.[1][2][7]

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Budowa KRR ruszyła 1 czerwca 1986r. Uroczystość wmurowania kamiennego przy koźle oporowym stacji postojowej w Katowicach-Bogucicach, odbyła się 26 czerwca 1986 r. przy licznym udziale władz Państwowych oraz PKP.[2]

Realizacja budowy I linii bardzo szybko zaczęła odbiegać od zakładanych terminów. Napotykano na wiele problemów, począwszy od nieodpowiedniego doboru podwykonawców, poprzez brak dostępności odpowiednio wykwalifikowanych robotników, trudności z wywłaszczeniami gruntów kolizyjnych, oraz przesiedlaniem mieszkańców; a także nawarstwiającej się pracy biurowej podczas realizacji etapu "0".[2]

W 1990 r. Biuro Projektowe KRR wydaje książeczkę reklamową[7] o budowie I linii KRR w GOP. Chwilę później Biuro Budowy KRR zostaje wcielone w skład Śląskiej DOKP[8]. Prace w terenie zawieszono rok później, zmieniając nazwę projektu na Górnośląska Kolej Regionalna (GKR)[9][10]. W 2002 r. Dyrektor Generalny PKP ostatecznie ogłasza decyzję o całkowitym wstrzymaniu budowy (ze względu na brak obiecanego finansowania ze strony Państwa).

Kontrowersje[edytuj | edytuj kod]

W związku z defraudacją funduszy przy okazji budowy KRR, kilku osobom wytoczono sprawy karne. Ceny budowy poszczególnych obiektów miały być wtedy wielokrotnie zawyżone w odniesieniu do rzeczywistej wartości inwestycji. Brak na ten temat jednak szczegółowych informacji.[3][10]

Zabudowania KRR, lub te przygotowywane "przy okazji" budowy KRR, którym udało się przetrwać do dnia dzisiejszego, w większości nie są używane i ulegają dewastacjom.

Osoby powiązane z KRR[edytuj | edytuj kod]

Zbigniew Szałajda - wicepremier w latach 1982–1988[11]

Andrzej Gołaszewski - wiceminister komunikacji w 1986 r.[11]

Manfred Gorywoda - wicepremier w latach 1983–1987, przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów w momencie otwarcia budowy[11]

Bogumił Ferensztajn - I sekretarz KW PZPR w Katowicach w latach 1983–1987[11]

Tadeusz Wnuk - wojewoda katowicki w latach 1985–1990[11]

Janusz Kamiński - minister komunikacji w latach 1981–1987, minister transportu, żeglugi i łączności w latach 1987–1989[11]

Aleksander Rodak - dyrektor Śląskiej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w 1986 r.[11]

Kazimierz Szczurowski - naczelnik Biura Inwestycji Śląskiej DOKP w 1994 r.[11]

Ludwik Palarz - naczelnik Zarządu Przewozów Śląskiej DOKP w 1992 r.[11]

Jan Sekuła - dyrektor Biura Budowy KRR w 1989 r.[11]

Jerzy Kowalski - generalny projektant KRR[12]

Stanisław Myszka - kierownik budowy katowickiego odcinka KRR[11]

Andrzej Okólski - główny inżynier odcinka Chorzów-Katowice[11]

Ireneusz Maszczyk - dyrektor Budowy Tras Komunikacyjnych w Katowicach w 1986 r.[11]

Andrzej Cichowicz - kierownik budowy odcinka Pyskowice-Gliwice Łabędy w latach 1990-1992

Anna Jurkiewicz - stała reporterka budowy KRR, Trybuna Śląska (Robotnica),

Oskar Filipowicz - stały reporter budowy KRR, Trybuna Śląska

Piotr Borowiak - monografista historii Kolei Ruchu Regionalnego w latach 2015-2021

Projekty następne[edytuj | edytuj kod]

Po uruchomieniu spółki Koleje Śląskie, kilkukrotnie powracano do tematu budowy szybkiej kolei miejskiej w woj. śląskim[4][13], głównie ze względu na to, iż Drogowa Trasa Średnicowa (która wyparła projekt KRR w całości) oraz fragment autostrady A1 nie odpowiadają już wygórowanym potrzebom transportowym regionu. Obecnie na Śląsku funkcjonuje Szybka Kolej Regionalna na trasie między Katowicami a Tychami (projekt czerpiący wiele inspiracji z KRR). Metropolia GZM oczekuje na wykonanie Studium Wykonalności Kolei Metropolitalnej GZM.[2][14][15]

W 2015 r. powstał internetowy projekt Stacja Pyskowice - Kolej Ruchu Regionalnego. Jego twórcy dążą do utworzenia fizycznej placówki muzealnej lub izby pamięci, poświęconej historii pyskowickiego węzła kolejowego oraz historii kolei aglomeracyjnej na Górnym Śląsku.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Biuro Projektów Kolejowych Katowice, Biuro Budowy KRR, Pierwsza linia KRR w budowie, 1990.
  2. ↑ a b c d e f g h Historia Kolei Regionalnej na Górnym Śląsku, Stacja Pyskowice [dostęp 2021-04-04] (pol.).
  3. ↑ a b WPK » Kolej regionalna na Górnym Śląsku, wpk.katowice.pl [dostęp 2021-04-04] (ang.).
  4. ↑ a b Redakcja, Kolejowy Ruch Regionalny: to miało być metro dla Śląska i Zagłębia, Dziennik Zachodni, 2 kwietnia 2016 [dostęp 2021-04-04] (pol.).
  5. ↑ Jerzy Kowalski, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 1991.
  6. ↑ Dokumentacje Szczegółowe, Stacja Pyskowice [dostęp 2021-04-05] (pol.).
  7. ↑ a b Pierwsza linia KRR w Budowie, Biuro Budowy KRR, Stacja Pyskowice [dostęp 2021-04-04] (pol.).
  8. ↑ Bez Regionalnej nie ruszymy, „Trybuna Śląska”, 1991.
  9. ↑ Metro w krzakach, „Trybuna Śląska”, 1993.
  10. ↑ a b Archiwum, Stacja Pyskowice [dostęp 2021-04-04] (pol.).
  11. ↑ a b c d e f g h i j k l m Archiwum, Stacja Pyskowice [dostęp 2021-04-05] (pol.).
  12. ↑ Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 1991.
  13. ↑ Śląska kolej aglomeracyjna dopiero po 2023 roku. „Województwo zostało oszukane", www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2021-04-04] (pol.).
  14. ↑ Kolej Metropolitalna - Metropolia GZM [dostęp 2021-04-04] (pol.).
  15. ↑ Kolej Metropolitalna: wiemy kto przygotuje Studium Wykonalności - Metropolia GZM, 12 czerwca 2020 [dostęp 2021-04-04] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • "Historia Kolei Regionalnej na Górnym Śląsku", Stacja Pyskowice (www.stacjapyskowice.info), Piotr Borowiak, 2021 r.
  • Archiwum Stacji Pyskowice, Piotr Borowiak, 2021 r.
  • "Pierwsza linia KRR w budowie" - Biuro Budowy KRR, Katowice, 1990 r.
  • "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej" 1991 nr 1128, Jerzy Kowalski, PKP Biuro Projektów Kolejowych Katowice.
  • "Pierwsza linia KRR w GOP", Młody Technik 4/1987
  • "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej" 1985 nr 858, Ewa Kononowicz - Adiunkt Zakładu Budowy Dróg Żelaznych Instytutu Budowy Dróg Wydziału Budowlanego Politechniki Śląskiej
  • Materiały informacyjne i promocyjne Metropolii GZM
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kolej_Ruchu_Regionalnego&oldid=62947174”