Kryzys gospodarczy w Rosji (od 2022)

Kryzys finansowy w Rosji (od 2022) – trwający od 2022 kryzys finansowy spowodowany sankcjami nałożonymi na Federację Rosyjską po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku.

Od 2014 Federacja Rosyjska obejmowana była kolejnymi pakietami sankcji wprowadzonymi przez Stany Zjednoczone i Unię Europejską. W marcu 2022 wśród państw, które objęły Rosję sankcjami, znalazły się także m.in. Australia, Nowa Zelandia, Republika Chińska, Kanada, Japonia i Szwajcaria. Dodatkowo liczne zachodnie przedsiębiorstwa zapowiedziały zawieszenie, ograniczenie lub wycofanie swojej działalności prowadzonej w Rosji. Szacuje się, że pierwsze tygodnie prowadzenia działań wojennych, spadku możliwości eksportu i utraconego PKB przełożyły się na ok. 15 mld dolarów strat. W lipcu 2022 rosyjski urząd statystyczny poinformował, że przez sześć miesięcy PKB kraju w porównaniu do IV kwartału 2021 spadło o 19,2%.

Wśród konsekwencji konfliktu zbrojnego i nałożonych na rosyjską gospodarkę sankcji wymienia się m.in.:

• spadek wartości rubla do rekordowo niskiego poziomu;
• wzrost inflacji (w czerwcu 2024 w ujęciu rocznym wyniosła 8,6%, najwięcej od 1,5 roku);
• kilkutygodniowe zamknięcie moskiewskiej giełdy papierów wartościowych;
• obniżenie ratingu przez największe agencje ratingowe;
• problemy sektora stali i żelaza (w 2021 rosyjski eksport produktów stalowych do UE wyniósł ok. 7,4 mld euro);
• problemy sektora lotniczego związane z brakiem dostępu do części zamiennych;
• problemy klientów detalicznych w dostępie do takich dóbr jak cukier czy lekarstwa.

W pierwszym kwartale 2023 zaobserwowano wyraźny wzrost deficytu budżetowego, co związane było ze zwiększeniem wydatków wojskowych przy jednoczesnym znacznym spadku wpływów ze sprzedaży surowców. Według rosyjskiego ministerstwa finansów deficyt za pierwsze trzy miesiące 2023 wyniósł 2,4 bln rubli (1,5% PKB), co odpowiadało kwocie deficytu planowanej na cały rok.

W publicystyce coraz częściej wskazuje się, że pogarszająca się sytuacja budżetowa w połączeniu z zachodnimi sankcjami i brakiem po stronie rosyjskiej długoterminowej strategii wyjścia z kryzysu skutkować będzie coraz silniejszym uzależnieniem Federacji Rosyjskiej od Chińskiej Republiki Ludowej.

W pierwszej połowie 2023 w publikacjach dotyczących rosyjskiej gospodarki wskazywano m.in. na rekordowo niski kurs rubla w stosunku do dolara, odpływ zagranicznego kapitału, a także największe od 2013 roku braki kadrowe na rynku pracy. Odpowiedzią na coraz słabszy kurs rubla była m.in. decyzja o podniesieniu stóp procentowych na zwołanym w nadzwyczajnym trybie posiedzeniu rosyjskiego banku centralnego. Jednym z głównych wyzwań dla rosyjskiej gospodarki pozostaje drastyczny spadek wartości eksportu surowców energetycznych - gazu ziemnego oraz ropy naftowej, znacznie pogorszyła się też kondycja finansowa Gazpromu. Z czasem zaobserwowano poprawę prognoz w zakresie wzrostu gospodarczego, które jednak spowodowane były przez militaryzację gospodarki i wzrost zamówień dla przemysłu zbrojeniowego. Wyzwaniem pozostały natomiast cywilne sektory gospodarki, odczuwające skutki zachodnich sankcji.

Zobacz też

• kryzys finansowy w Rosji (1998)

Linki zewnętrzne

• Iwona Wiśniewska: Gospodarcze skutki wojny: widmo głębokiego kryzysu w Rosji. osw.waw.pl, 2022-03-23. [dostęp 2022-03-24].
• Gospodarka Rosji w 1998 i 2022 roku. Czy ten kryzys znów wstrząśnie światem?. forsal.pl, 2022-03-02. [dostęp 2022-03-24].
• Karolina Trela: Rosja. Tajny raport ujawnił wpływ nałożonych sankcji. Prognozy wskazują na „długą i głęboką recesję”. gazeta.pl, 2022-09-06. [dostęp 2022-09-06].