Kalendarium inwazji Rosji na Ukrainę – kwiecień 2024

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
2022 2023 2024
styczeń styczeń
luty luty luty
marzec marzec marzec
kwiecień kwiecień kwiecień
maj maj maj
czerwiec czerwiec czerwiec
lipiec lipiec lipiec
sierpień sierpień sierpień
wrzesień wrzesień wrzesień
październik październik październik
listopad listopad listopad
grudzień grudzień grudzień

Kwiecień 2024[edytuj | edytuj kod]

1 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Stacja straży pożarnej i pogotowia ratunkowego we wsi Kozacza Łopań (obwód charkowski) po nocnym rosyjskim bombardowaniu.
Pożar w prywatnym domu w Kupiańsku po rosyjskim ostrzale.

Według Institute for the Study of War (ISW) wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Awdijiwki i na wschodnim brzegu Dniepru w ramach ciągłych walk pozycyjnych na całej linii frontu[1].

Sztab Generalny Ukrainy oświadczył, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto cztery ataki. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 71 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły osiem ataków rakietowych, 93 naloty i 126 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało siedmiu nalotów na miejsca koncentracji i jednego na stanowisko dowodzenia, z kolei artyleria uderzyła w naziemną stację kontroli dronów, system przeciwlotniczy, dwie stacje walki radioelektronicznej, magazyn amunicji i obszar koncentracji[2][3]. Straż Graniczna Ukrainy ostrzelała rosyjską grupę dywersyjną próbującą przedostać się do obwodu sumskiego. Według doniesień po strzelaninie rosyjscy sabotażyści wycofali się[4][5]. Gubernator obwodu kijowskiego, generał Ołeksandr Pawluk powiedział, że stolicy broniło wówczas ok. 1000 km fortyfikacji, w tym trzy pierścienie obronne[6][7].

Według lokalnych władz w wyniku rosyjskiego ostrzału na Ukrainie zginęło kilka osób, zarówno w pobliżu Charkowa i Doniecka, jak i daleko od frontu w obwodzie lwowskim[8]. Gubernator Ołeksandr Prokudin powiedział, że Rosjanie ostrzeliwali obwód chersoński, w tym Berysław, Jantarne, Dnieprowśke, Kizomys, Antoniwkę, Sadowe, Lwowe i Chersoń. Rosyjskie wojsko uderzyło w zaludnione obszary regionu, w wyniku czego dwie osoby zostały ranne oraz został uszkodzony wieżowiec i cztery domy prywatne. Odnotowano również uszkodzenia infrastruktury gospodarczej i gazociągu[9]. Ukraina poinformowała o zestrzeleniu 2 z 3 dronów Shahed 136/131 w godzinach nocnych. W wyniku ataku drona została uszkodzona podstacja energetyczna w obwodzie zaporoskim[10][11]. Mer Ihor Terechow powiedział, że rosyjskie ataki zniszczyły całą krytyczną infrastrukturę energetyczną w Charkowie, w tym prywatne obiekty energetyczne[12]. Miejska Administracja Wojskowa w Kijowie podała, że w pierwszych trzech miesiącach 2024 roku Rosja wystrzeliła w kierunku stolicy pięć rakiet hipersonicznych Cyrkon oraz ponad 180 rakiet różnego typu i dronów[13][14]. Rosyjskie władze okupacyjne poinformowały, że mianowany przez Rosję urzędnik w Starobielsku w obwodzie ługańskim, Wałerij Czajka, zginął po tym, jak w jego samochodzie wybuchła bomba[15][16].

Grecki rząd przygotowywał się do wysłania na Ukrainę dużej ilości amunicji przez Czechy i zwrócił się o zgodę komisji parlamentarnej; „To amunicja pochodząca z magazynów armii greckiej i została sklasyfikowana przez greckie siły zbrojne jako «użyteczna». Zostaną sprzedane Czechom za 150 mln euro”[17]. Szwedzki rząd przeznaczył ok. 3,7 miliona dolarów na pomoc humanitarną dla Ukrainy[18].

Prezydent Wołodymyr Zełenski poinformował, że odbyło się spotkanie z wojskowymi i urzędnikami wysokiego szczebla w celu omówienia produkcji dronów i systemów walki elektronicznej, w tym produkcji wszystkich typów dronów, a w szczególności dronów bombowych, rozpoznawczych i dalekiego zasięgu do misji specjalnych. Omówiono także sposoby, jak zapewnić elastyczność przemysłu obronnego, aby reagował na zmieniające się potrzeby pierwszej linii frontu[19]. Minister transformacji cyfrowej Mychajło Fedorow stwierdził, że Ukrainie udało się wyprodukować drony szturmowe, mogące latać na dystansie ponad 1000 km; „Większość dronów, które atakowały rosyjskie rafinerie ropy naftowej, miały zasięg od 700 do 1000 km, ale teraz są modele, które mogą latać ponad 1000 km”[20].

2 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Zniszczenia w Dnieprze po rosyjskim ataku rakietowym; 18 osób zostało rannych.
Zawodowa Szkoła Sportowa
Przedszkole
Dom w rejonie nikopolskim po rosyjskim ostrzale.
Niewybuch bomby lotniczej FAB-500 znaleziony na polu w obwodzie donieckim.

W opinii ISW wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Kreminnej i Awdijiwki w ramach ciągłych walk pozycyjnych na całej linii frontu[21].

SG Ukrainy oświadczył, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto osiem ataków. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 75 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły dwa ataki rakietowe, 78 nalotów i 66 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 13 nalotów na miejsca koncentracji i jednego na kompleks rakiet przeciwlotniczych, z kolei artyleria uderzyła w sześć obszarów koncentracji, osiem jednostek artylerii, broń przeciwpancerną i wyrzutnię rakiet[22][23]. Rzecznik SG Ukrainy Andrij Kowalow podał, że w zeszłym tygodniu na froncie doszło do ponad 450 starć bojowych, a Rosjainie przeprowadzili 114 ataków rakietowych, 560 nalotów i 750 ostrzałów z wyrzutni rakiet na pozycje ukraińskie i obiekty infrastruktury cywilnej[24].

Ministerstwo Obrony Ukrainy oświadczyło, że w marcu tego roku siły ukraińskie zniszczyły 976 rosyjskich systemów artyleryjskich, co stanowiło największą liczbę w ciągu jednego miesiąca od rozpoczęcia inwazji[25]. Zastępca szefa wywiadu ukraińskiego generał Wadym Skibicki oświadczył, że siły rosyjskie prawdopodobnie tymczasowo wstrzymają ataki na ukraińską infrastrukturę energetyczną w celu uzupełnienia zapasów rakiet. Rosjanie posiadali wówczas ok. 950 rakiet dalekiego zasięg. Według ukraińskich szacunków Rosjanie miesięcznie produkowali ok. 40 rakiet Ch-101, ok. 40 rakiet Kalibr, kilkadziesiąt Iskanderów i kilka rakiet Kindżał[26][27]. Ukraińska armia stwierdziła, że zestrzelono nad Morzem Czarnym jednego z najdroższych rosyjskich dronów Forpost (rus. Форпост), licencjonowaną kopię izraelskiego IAI Searchera. Według ukraińskich informacji taki dron kosztuje ok. 7 mln dolarów[28][29].

Dowódca Sił Powietrznych generał Mykoła Ołeszczuk podał, że w nocy Rosjanie zaatakowali Ukrainę za pomocą 10 dronów Shahed 136/131, wystrzelonych z Krymu. Ukraińska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła dziewięć dronów w obwodzie dniepropietrowskim. Ponadto wystrzelono rakietę manewrującą Ch-59 z okupowanego obwodu zaporoskiego[30][31]. W rosyjskich atakach w obwodach charkowskim (Nowoosynowe) i chersońskim (Tokariwka) zginęły dwie osoby, a jedna została ranna[32][33][34][35]. Gubernator Serhij Łysak podał, że Rosja przeprowadziła atak rakietowy na Dniepr, w wyniku którego 18 osób zostało rannych, w tym pięcioro dzieci. MSW Ukrainy podało, że odnotowano zniszczenia przedszkola, uczelni i lokalnego przedsiębiorstwa[36][37][38].

Według doniesień drony zaatakowały obiekty przemysłowe w Jełabudze i Niżniekamsku w rosyjskiej autonomicznej republice Tatarstanu, ok. 1200 km od granicy z Ukrainą. Według ukraińskich urzędników dwa drony uderzyły w fabrykę produkującą drony Geranium-2 (rosyjska wersja Shahed 136) w Jełabudze, powodując „znaczne szkody”. Zniszczono także pobliskie akademiki wybudowane w 2022 roku dla pracowników specjalnej strefy ekonomicznej i studentów miejscowej uczelni Alabuga Polytechnic; 12 osób zostało rannych[39][40][41][42][43]. Kolejne drony uderzyły w dużą rafinerię ropy naftowej Taneko Elaz-Naftoprodukt w Niżniekamsku, należącą do Tatnieftu, powodując pożar, który ugaszono po 20 minutach, jednak nie powodując „krytycznych uszkodzeń”[44][45][46][47]. Według doniesień jeden z dronów był lekkim samolotem ukraińskiej produkcji, prawdopodobnie Aeroprakt A-22 Foxbat, przystosowanym do lotów bezzałogowych[48][49][50].

Gubernator obwodu kurskiego Roman Starowojt powiedział, że obrona przeciwlotnicza zestrzeliła cztery drony, które uszkodziły wiele budynków w Kursku[51]. Wywiad ukraiński podał, że wysadzono podstację elektroenergetyczną w Sewastopolu, powodując przerwy w dostawie prądu w mieście. Gubernator Michaił Razwożajew zdementował doniesienia o wysadzeniu podstacji, twierdząc, że przyczyną przerwy było „zwarcie”[52].

Ministerstwo Gospodarki poinformowało, że Ukraina otrzymała od Korei Południowej 2,1 miliarda dolarów pożyczek uprzywilejowanych, które zostały przeznaczone na projekty odbudowy[53]. Rząd Łotwy zatwierdził nowy pakiet kompleksowej pomocy dla Ukrainy, w którym na odbudowę przeznaczono 5,3 mln euro, a na wsparcie armii ukraińskiej za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Pokoju 4,3 mln euro[54].

Prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał trzy ustawy zmieniające procedury mobilizacyjne, zatwierdzające obniżenie minimalnego wieku obowiązkowej służby wojskowej z 27 do 25 lat, ustanawiające internetowy rejestr poborowych i znoszące „częściową kwalifikację” w ramach wojskowego badania fizycznego. Wraz z wejściem w życie ustawy służba wojskowa na Ukrainie została ograniczona do 36 miesięcy; wcześniej nie było na to żadnego limitu czasowego. Zgodnie z prawem nabór odbywa się online. Po wejściu w życie ustawy państwo będzie mogło zablokować prawo jazdy i konto bankowe osobom, które nie zgłoszą się do wojska[55][56][57]. Dzięki nowemu prawu do służby wojskowej będzie można powołać ok. 400 tys. żołnierzy[58].

Prezydent Władimir Putin mianował admirała Aleksandra Moisiejewa na dowódcę Marynarki Wojennej FR, a wiceadmirała Siergieja Pinczuka nowym dowódcą Floty Czarnomorskiej. Według doniesień rosyjskich agencji informacyjnych Moisiejew od połowy marca pełnił funkcję p.o. głównodowodzącego rosyjskiej Marynarki Wojennej[59][60].

FSB poinformowała, że na przejściu granicznym w obwodzie pskowskim z Łotwy przechwycono 70 kg RDX, cztery improwizowane ładunki wybuchowe, 91 detonatorów, RPG-7 i inne materiały do produkcji bomb. Z dokumentów wynikało, że pochodziły one z Ukrainy i przed dotarciem do granicy z Rosją podróżowały przez sześć krajów UE i NATO, w tym Rumunię, Węgry i Słowację. Materiały znaleziono ukryte w ikonach prawosławnych i innych przedmiotach kościelnych. FSB zatrzymała osobę, której tożsamość nie została jeszcze ujawniona[61].

44 kraje wzięły udział w „Spotkaniu w sprawie przywrócenia sprawiedliwości na Ukrainie” w Holandii i zgodziły się wydać wspólne oświadczenie wzywające do powołania specjalnego sądu, który pociągnąłby Rosję do odpowiedzialności za popełnienie zbrodni wojennych na Ukrainie. Podczas spotkania omówiono 10-punktowy plan pokojowy zaproponowany przez prezydenta Zełenskiego. W punkcie 7. wezwano Rosję do wypłaty odszkodowań za zbrodnie popełnione na Ukraińcach i poparto zbadanie możliwości wykorzystania zamrożonych rosyjskich aktywów do wypłaty odszkodowań[62][63]. Minister spraw zagranicznych Hanke Bruins Slot oświadczyła, że Holandia przekazała 10,8 mln dolarów na pomoc Ukrainie w prowadzeniu dochodzeń ws. rosyjskich zbrodni wojennych[64][65]. Ponadto oficjalnie otwarto Rejestr Szkód Wyrządzonych Agresją Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie (RD4U), internetowy rejestr umożliwiający Ukraińcom zgłaszanie roszczeń o odszkodowania za szkody spowodowane rosyjską inwazją. W pierwszych godzinach działania zgłoszono co najmniej 100 roszczeń[66][67].

3 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Pożar lasu w pobliżu Kolesnykiwki (rejon kupiański) po rosyjskim ostrzale. Powierzchnia pożaru przekroczyła 9 ha.

W opinii ISW w ciągu ostatnich dwóch tygodni siły rosyjskie zwiększyły liczbę i rozmiar zmechanizowanych ataków lądowych na wybrane odcinki linii frontu, co oznaczało ogólny wzrost rosyjskich ataków zmechanizowanych na całym teatrze działań. Tymczasem wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Bachmutu i Doniecka oraz na granicy obwodu donieckiego i zaporoskiego[68]. Brytyjskie MON podało, że liczba rosyjskich ataków na linii frontu w marcu 2024 roku wyniosła ok. 2120, co oznaczało spadek o 9% w porównaniu z 2340 w lutym, choć zwiększyła się ich liczba na południowy wschód od Doniecka. W lutym na osi Awdijiwki miała miejsce ⅛ wszystkich rosyjskich ataków, a w marcu odsetek ten spadł do ¼. Zwiększyła się natomiast liczba ataków na południowy wschód od Doniecka, z 721 w lutym do 806 w marcu, co oznaczało, że stanowiły one 38% rosyjskich ataków. W opinii Ministerstwa „pomimo tych wysiłków, Rosja nie osiągnęła żadnych znaczących zysków na tym obszarze i nadal walczy o małe osady m.in. Nowomychajliwkę, Heorhijiwkę i Urożajne”[69].

Ukraiński Sztab poinformował, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto siedem ataków. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki i Nowopawłowska, gdzie doszło do 65 starć. W ciągu doby wojska rosyjskie przeprowadziły sześć ataków rakietowych, 85 nalotów i 88 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ok. 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 14 nalotów na miejsca koncentracji i jednego na przeciwlotniczy kompleks rakietowy, z kolei artyleria uderzyła w cztery obszary koncentracji, jednostkę artylerii, stację radarową, stację walki radioelektronicznej i punkt kontroli dronów[70][71]. Żołnierze 63, 60 i 21 Brygady Zmechanizowanej oraz 95 Brygady Powietrznodesantowej wytropili i zniszczyli za pomocą drona FPV wyrzutnię rakiet TOS-1A Sołncepiok w pobliżu wsi Terniwka, na granicy obwodów ługańskiego i donieckiego[72]. Wcześniej TOS-1A został zniszczony 11 marca przez 12 Brygadę „Azow” w pobliżu Kreminnej[73].

W nocy Rosjanie zaatakowali obwód doniecki trzema przeciwlotniczymi rakietami S-300 i czterema dronami Shahed 136/131, które wystrzelono z Primorsko-Achtarska. Obrona przeciwlotnicza Ukrainy zestrzeliła wszystkie drony w obwodach chmielnickim, żytomierskim, kirowohradzkim i czerkaskim[74][75]. Regionalna administracja wojskowa podała, że nad ranem w rosyjskim ataku rakietowym na Krasnopole w obwodzie sumskim zginęła jedna osoba, a dwie zostały ranne. Według doniesień, w wyniku ataku uszkodzony został sklep, dom kultury i pięć samochodów[76].

Według Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW) w trzecim tygodniu marca wojska rosyjskie wyparły Ukraińców z Orliwki, Toneńkego i Wodianego oraz opanowały większą część Berdyczi. Zajęcie Orliwki umożliwiło Rosjanom przedostanie się na zachodnią stronę linii stawów, połączonej w tej okolicy rzeczką Durna, i atak od południa na Semeniwkę, o którą trwały walki. Według części źródeł na początku kwietnia Rosjanie przekroczyli tę rzekę także od strony Berdyczi, wychodząc na obrzeża Semeniwki również od północy. Zajęcie Toneńkego i Wodianego pozwoliło im rozwinąć natarcie na południe od linii stawów i podejść do drogi Umanśke–Netajłowe, stanowiącej ostatnią linię ukraińskiej obrony przed Zbiornikiem Karliwskim. Utrudniło też sytuację Ukraińców w miejscowości Perwomajśke, o którą walki toczyły się od kilkunastu miesięcy. Siły rosyjskie operujące na zachód od Bachmutu zajęły Iwaniwśke oraz centralną część Bohdaniwki i wyszły na obrzeża Czasiw Jaru. Wojska rosyjskie poczyniły kolejne postępy w okolicach Siewierska, na południe od Marjinki oraz na południe od Orichiwa, lecz nie przełożyły się one na ogólną zmianę sytuacji[77].

Państwa członkowskie NATO odbyły w Brukseli dwudniowe spotkanie ministrów spraw zagranicznych w celu omówienia wzmocnienia pomocy wojskowej dla Ukrainy. Sekretarz Generalny Jens Stoltenberg zaproponował utworzenie funduszu o wartości 100 miliardów euro z przeznaczeniem go na pomoc wojskową dla Ukrainy przez następne pięć lat. Ponadto zasugerował, aby NATO przejęło większość prac kierowanych przez Stany Zjednoczone w odpowiedzi na potencjalne nieprzedłużenie przez USA pomocy wojskowej po reelekcji byłego prezydenta Donalda Trumpa oraz wskazał, że państwa członkowskie zgodziły się na realizację tego planu. Porozumienie zostanie osiągnięte na lipcowym szczycie w Waszyngtonie[78][79][80].

Podczas swojej wizyty w Kijowie prezydent Finlandii Alexander Stubb i prezydent Zełenski podpisali 10-letnie porozumienie o bezpieczeństwie i długoterminowym wsparciu. Finlandia zobowiązała się do zapewnienia długoterminowej pomocy wojskowej i finansowej, pogłębienia współpracy politycznej, finansowej i humanitarnej, a także wspierania ukraińskich reform. Ponadto będzie uczestniczyć w odbudowie ukraińskiego sektora energetycznego, ocenie szkód dla środowiska oraz wzmocnieniu ochrony granic i infrastruktury krytycznej. Finlandia ogłosiła również przekazanie Ukrainie pakietu pomocy wojskowej w wysokości 188 mln euro i pomocy rozwojowej w wysokości 290 mln euro[81][82][83].

Prezydent Wołodymyr Zełenski i jego fiński odpowiednik oświadczyli na wspólnej konferencji prasowej, że Rosja przygotowuje się do zmobilizowania dodatkowych 300 tys. żołnierzy przed 1 czerwca tego roku[84][85]. Ponadto według Zełenskiego we wszystkich nalotach w marcu br. wojska rosyjskie użyły łącznie ponad 3 tys. bomb lotniczych, 600 dronów i 400 rakiet różnego typu, dodając, że „ukraińskie miasta i wsie cierpią z powodu tego terroru”[86][87]. Rzecznik wywiadu ukraińskiego Andrij Jusow stwierdził, że pogłoski o możliwym ataku Rosji na Charków były częścią „operacji psychologicznych” Rosji i nic nie wskazywało na to, aby Rosja planowała nowy atak[88][89]. Ponadto wywiad podał, że na dzień 3 marca Rosja posiadała ok. 100 myśliwców Su-35, ponad 100 myśliwców Su-34 i 7 samolotów wczesnego ostrzegania A-50[90][91].

4 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Następstwa nocnego ataku dronów na Charków, gdzie doszło do 4 trafień; zginęły cztery osoby, a 12 zostało rannych.

Według ISW Rosjanie zwiększyli skalę ataków przy pomocy pojazdów opancerzonych na wschodnim froncie, zwiększając tempo ofensywy i koncentrując swoje wysiłki na kierunkach Awdijiwki, Bachmutu i Łymanu. Armia rosyjska przeprowadziła zintensyfikowany atak przy wsparciu pojazdów opancerzonych na Czasiw Jar koło Bachmutu. Według materiału geolokalizacyjnego rosyjska „wzmocniona kompania” przeprowadziła atak, gdzie rosyjski konwój ze sprzętem posunął się wzdłuż drogi T0506 Chromowe–Czasiw Jar do wschodniego krańca miejscowości. Jednak siły ukraińskie uniemożliwiły Rosjanom wkroczenie do miasta, w wyniku czego zniszczono 11 z 25 rosyjskich pojazdów opancerzonych, które brały udział w ataku. Ponadto wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Bachmutu i Doniecka[92][93][94]. Rosyjskie media podały, że według blogerów wojennych i kanałów na Telegramie siły rosyjskie znajdowały się w odległości 100–500 m od obrzeży Czasiw Jaru, co było „bezprecedensowe” dla Ukrainy. Niepowodzenie mogłoby spowodować upadek i wycofanie się całego centrum obronnego Donbasu, przynajmniej poza terytorium Doniecka. Zdobycie Czasiw Jaru umożliwi rosyjskiej armii przełamanie ukraińskich linii obronnych zbudowanych na linii od Konstantinówki do Kramatorska i Słowiańska oraz całkowite zdobycie Donbasu[95].

SG Ukrainy podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto pięć ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki i Nowopawłowska, gdzie doszło do 65 starć. W ciągu doby wojska rosyjskie przeprowadziły cztery ataki rakietowe, 80 nalotów i 108 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ok. 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało siedmiu nalotów na miejsca koncentracji i dwóch na przeciwlotnicze kompleksy rakietowe, z kolei artyleria uderzyła w obszar koncentracji, dwie jednostki artylerii, stację radarową, stację walki radioelektronicznej i dwa środki obrony powietrznej[96][97].

Rosja przeprowadziła atak dronów na Ukrainę. Według ukraińskiej armii wystrzelono 20 dronów Shahed 136/131 (z obwodu kurskiego), z czego 11 zostało zniszczonych przez obronę przeciwlotniczą w obwodzie charkowskim. 15 dronów poleciało w kierunku Charkowa[98][99][100]. Gubernator Ołeh Siniehubow powiedział, że co najmniej cztery osoby zginęły, a 12 kolejnych zostało rannych w nocnych atakach rosyjskich dronów na Charków. Wśród ofiar śmiertelnych było trzech pracowników służb ratunkowych DSNS i jeden cywil. Rosyjskie drony uderzyły w miasto ok. 1:00 w nocy czasu lokalnego, uszkadzając kilka domów i 14-piętrowy wieżowiec. Następnie o 1:55 dwa kolejne drony uderzyły w miasto, zabijając trzech ratowników (i raniąc ratownika i pielęgniarkę), którzy zostali wezwani na miejsce po pierwszym ataku. W atakach uszkodzone zostały trzy wieżowce, trzy wozy strażackie, budynek szpitala i dwie karetki pogotowia[101][102][103][104][105]. Ministerstwo Energetyki Ukrainy poinformowało, że w wyniku nocnego ataku dronów ok. 350 tys. ludzi w Charkowie i okolicach zostało odciętych od prądu[106][107].

Siniehubow poinformował, że ok. 13:00 w rosyjskim ataku na obwód charkowski zginął 36-letni pracownik przedsiębiorstwa rolniczego, a dwóch zostało rannych[108]. Gubernator Wadym Fiłaszkin podał, że dwie osoby zginęły, a kolejna została ranna w wyniku rosyjskiego ataku na wieś Nju-Jork w w obwodzie donieckim. Zniszczonych zostało wiele domów[109]. Według ukraińskiej Państwowej Służby Ratunkowej od początku wojny w rosyjskich atakach w ramach „taktyki podwójnego uderzenia” zginęło 91 pracowników służb ratunkowych, a 348 zostało rannych[110].

Ministerstwo Obrony Rosji poinformowało, że zestrzelono 13 dronów nad obwodami biełgorodzkim (3), kurskim (8) i tulskim (2). Gubernator Roman Starowojt stwierdził, że ukraińskie drony zaatakowały obwód kurski późno w nocy, powodując szkody w infrastrukturze cywilnej[111][112].

Zastępca sekretarza stanu USA Kurt Campbell stwierdził, że Rosja „niemal całkowicie odbudowała” swoje siły zbrojne po poniesieniu ogromnych strat podczas inwazji na Ukrainę, gwałtownie zwiększając wydatki na obronność od 2022 roku do 6% krajowego PKB w budżecie na 2024 rok[113][114].

5 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Ministerstwo Obrony Rosji ogłosiło, że zajęto wieś Wodiane niedaleko Awdijiwki[115][116]. Rzecznik ukraińskiego Dowództwa „Wschód” Andrij Zadubinny zaprzeczył jakoby siły rosyjskie wkroczyły na przedmieścia Czasiw Jaru, jednakże koncentrowali swoje siły w pobliżu miasta. Dodał, że: „Sytuacja tam jest bardzo trudna; walki trwają, ale ich tam nie ma”[117][118]. W opinii ISW wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Awdijiwki w ramach trwających walk pozycyjnych na całej linii frontu[119].

Sztab ukraiński oświadczył, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto 16 ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 80 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły 14 ataków rakietowych, 107 nalotów i 137 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ok. 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 11 nalotów na miejsca koncentracji, z kolei artyleria uderzyła w dwa środki obrony powietrznej, pięć jednostek artylerii, punkt kontrolny, punkt sterowania dronów, trzy obszary koncentracji[120]. SG Ukrainy poinformował, że biura rekrutacji do wojska rozpoczną wzywanie obywateli, którzy ukończyli 25. rok życia w celu podania danych osobowych, poddania się badaniom lekarskim i uzupełnienia odpowiednich dokumentów do przyszłej mobilizacji[121]. Wiceminister spraw wewnętrznych Ołeksij Sierhiejew powiedział, że w ciągu ostatnich trzech miesięcy wojska rosyjskie przeprowadziły na terytorium Ukrainy ok. 30 tys. ataków, w porównaniu z ok. 66 tys. ataków w całym 2023 roku[122]. Dowództwo Ukraińskich Sił Wsparcia stwierdziło, że armia rosyjska systematycznie i coraz częściej używała amunicji zawierającej zabronione chemikalia, m.in. „granaty z gazem duszącym i łzawiącym” zrzucane z zdronów; w ciągu ostatniego miesiąca odnotowano 371 przypadków, o ponad 90 przypadków więcej niż w lutym 2024 roku. Ukraińscy żołnierze przechodzili szkolenie w zakresie radzenia sobie z takimi atakami, ale brakowało im nowoczesnych masek przeciwgazowych. Stare maski produkowane przez ZSRR były „nieskuteczne” i żołnierze musieli finansować nowe maski[123][124].

Ukraina wystrzeliła 53 drony w zachodnią Rosję, z których dziewięć zestrzelono nad obwodami kurskim, biełgorodzkim, saratowskim i w Kraju Krasnodarskim[125][126][127]. W obwodzie rostowskim gubernator Wasilij Gołubiew stwierdził, że 44 drony zaatakowały bazę lotniczą w rejonie Mrozowska (miejsce stacjonowania 559 Pułku Bombowego 4 Armii Powietrznej), uszkadzając podstację energetyczną i pozbawiając prądu 600 osób. Według gubernatora uszkodzony został także budynek mieszkalny, a osiem osób zostało rannych. Ukraińscy urzędnicy SBU powiedzieli Kyiv Post, że co najmniej sześć samolotów zostało zniszczonych, osiem „poważnie uszkodzonych”, a 20 pracowników zginęło w bazie lotniczej Morozowsk. Analiza białego wywiadu wykazała, że przed atakiem w bazie znajdowało się 26 Su-34 i trzy Su-35[128][129][130][131][132]. Zgłoszono także ataki dronów na bazę lotniczą Engels w pobliżu Saratowa i na lotnisko w Jejsku. Ukraiński wywiad stwierdził, że w bazie lotniczej Engels zostały uszkodzone trzy Tu-95MS, a siedmiu pracowników zostało rannych. W Jejsku uszkodzono dwa Su-25, a czterej pracownicy zostali ranni. Pojawiły się także doniesienia o ataku na bazę lotniczą w Kursku[126][133]. Z kolei źródła rosyjskie twierdziły, że wszystkie drony i ataki zostały udaremnione[134][135].

W nocy Rosja zaatakowała Ukrainę za pomocą 13 dronów Shahed 136/131 (wystrzelonych z Krymu), dwóch przeciwlotniczych rakiet kierowanych S-300/S-400 i trzech rakiet balistycznych Iskander-M (z obwodu biełgorodzkiego). Ukraińska obrona przeciwlotnicza zniszczyła wszystkie drony. Rakiety zostały wystrzelone w kierunku budynków mieszkalnych w Pokrowsku, w wyniku czego pięciu cywilów zostało rannych[136][137]. Gubernator Iwan Fedorow poinformował, że w wyniku rosyjskich ataków rakietowych na Zaporoże cztery osoby zginęły, a co najmniej 23 kolejne zostały ranne, w tym 13 trafiło do szpitala. Po pierwszym ataku, kiedy na miejsce przybyli ratownicy, policja i dziennikarze, doszło do kolejnego ostrzału. Zniszczone zostały obiekty przemysłowe, budynki mieszkalne i infrastruktura cywilna; uszkodzonych zostało ponad 40 budynków, w tym 24 domy, dziewięć wieżowców, internat i przedszkole. Przedstawiciel władz okupacyjnych obwodu zaporoskiego Cyryl Rogow oświadczył, że celem ataku było przedsiębiorstwo Motor Sicz[138][139][140][141]. Ministerstwo Reintegracji nakazało ewakuację dzieci z 52 miejscowości w półocnym obwodzie sumskim w związku z rosyjskimi atakami. W ciągu ostatniej doby siły rosyjskie zaatakowały sześć obszarów przygranicznych i miejscowości, strzelając 15 razy i powodując co najmniej 83 eksplozje[142].

Według premiera Denysa Szmyhala w ostatnich tygodniach Rosja uszkodziła lub zniszczyła 80% ukraińskich elektrowni wodnych i węglowych, stwierdzając, że: „Niestety Rosja kontynuuje swój terror energetyczny. Tylko w ciągu ostatnich kilku tygodni Rosjanie zniszczyli ponad sześć gigawatów mocy naszej sieci energetycznej. Są to zarówno energetyka wodna, jak i węglowa. Nadal strzelają rakietami w nasze obiekty energetyczne, niszczą transformatory i generatory. Niestety, w ostatnich tygodniach Rosja zniszczyła 80% elektrowni cieplnych. Dzisiaj mamy przerwy w dostawach prądu zarówno dla ludności, jak i przemysłu”[143]. Światowa Organizacja Zdrowia podała, że od czasu rosyjskiej inwazji w lutym 2022 roku odnotowano 1682 ataki na ukraińskie placówki medyczne, w wyniku których zginęło 128 osób personelu medycznego i pacjentów, a 288 kolejnych zostało rannych, w tym pracowników karetek pogotowia i innego personelu transportu medycznego[144][145].

Władze Naddniestrza stwierdziły, że atak drona uszkodził obiekt radarowy w rejonie Rybnica[146][147].

6 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Naczelny Dowódca armii ukraińskiej generał Ołeksandr Syrski powiedział, że sytuacja jest „szczególnie trudna na odcinkach Bachmutu i Nowoukrainki. Nowoukrainka to miejscowość w rejonie wołnowaskim obwodu donieckiego, położona w rejonie bitwy w pobliżu Wuhłedaru i Awdijiwki. Najintensywniejsze walki toczyły się w rejonach Perwomajśkego i Wodiane, a także na wschód od Czasiw Jaru, gdzie wróg próbuje przebić się przez obronę naszych wojsk”[148]. W ocenie ISW wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Awdijiwki i Doniecka w ramach walk pozycyjnych na całej linii frontu[149].

SG Ukrainy podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto pięć ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 57 starć. W ciągu doby wojska rosyjskie przeprowadziły 10 ataków rakietowych, 88 nalotów i 71 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 100 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 14 nalotów na miejsca koncentracji i jeden na kompleks rakiet przeciwlotniczych, z kolei artyleria uderzyła w dwa obszary koncentracji, punkt sterowania dronów, jednostkę artylerii i stację walki radioelektronicznej[150][151].

W godzinach nocnych z 5 na 6 kwietnia Rosja zaatakowała Ukrainę za pomocą dronów i rakiet. Według armii ukraińskiej wystrzelono 32 drony Shahed 136/131 (z obwodu kurskiego i Primorsko-Achtarska) oraz dwie rakiety manewrujące Ch-101/Ch-555 (z obwodu saratowskiego), jedną rakietę manewrującą Kalibr (z Morza Czarnego) i trzy rakiety przeciwlotnicze S-300 (z obwodu biełgorodzkiego). Ukraińska obrona przeciwlotnicza zniszczyła 28 dronów, dwa pociski Ch-101/Ch-555 i rakietę Kalibr[152][153][154][155][156]. Według szefa wydziału śledczego policji Serhija Bolwinowa siły rosyjskie przeprowadziły atak dronów oraz „atak podwójnego uderzenia” na dzielnice mieszkalne Charkowa we wczesnych godzinach porannych, zabijając siedem osób i raniąc 11 kolejnych. Do drugiego uderzenia na miasto doszło niecałe 30 minut po pierwszym; Rosja użyła rakiet S-300 z czasów radzieckich. W trakcie ataku zostało uszkodzonych lub zniszczonych co najmniej dziewięć wieżowców, trzy akademiki, kilka budynków administracyjnych, stacja paliw, pojazdy prywatne, linie energetyczne i budynki lokalnych firm[157][158][159][160]. Według władz lokalnych rosyjskie wojska ostrzelały Krasiwkę i Krasnohoriwkę w obwodzie donieckim, zabijając pięć osób i raniąc dwie inne[161][162]. Kolejne dwie osoby zginęły w atakach na Charków[163] oraz Odessę, gdzie po południu uderzyła rosyjska rakieta Iskander-M w przedsiębiorstwo użyteczności publicznej[164][165].

Ministerstwo Obrony Rosji stwierdziło, że zestrzelono 10 rakiet RM-70 nad obwodem biełgorodzkim. Gubernator Wiaczesław Gładkow poinformował, że w czterech wsiach w rejonie Biełgorodu zostało uszkodzonych ok. 12 budynków mieszkalnych, klinika, kompleks sportowy, przedsiębiorstwo handlowe i trzy samochody; nie odnotowano ofiar śmiertelnych[166]. Wywiad ukraiński opublikował nagranie, w którym stwierdzono, że wysadzony został rurociąg naftowy w pobliżu portu Azow w obwodzie rostowskim[167][168].

Litwa dostarczyła na Ukrainę nieokreśloną liczbę gąsienicowych transporterów opancerzonych M577[169]. Minister obrony Estonii Hanno Pevkur ogłosił własną inicjatywę zakupu dla Ukrainy miliona pocisków. Podobnie jak w przypadku czeskiej inicjatywy, na zakup amunicji, w tym pocisków 155 mm i 152 mm oraz rakiet Grad, potrzeba 2-3 miliardów euro[170].

W wywiadzie dla telewizji państwowej prezydent Wołodymyr Zełenski wezwał partnerów międzynarodowych do zapewnienia Ukrainie nowocześniejszych systemów przeciwlotniczych do obrony przed rosyjskimi atakami, wskazując, że aby w pełni osłonić Ukrainę, idealnie byłoby, gdyby Ukraina „posiadała 25 systemów obrony powietrznej Patriot, po 6–8 baterii każdy”[171]. Zełenski powiedział, że: „Dziś Charków nie jest zagrożony”, odnosząc się do lokalnych linii obronnych i gotowości armii ukraińskiej. Zełenski dodał, że Kijów monitoruje całą „rosyjską dezinformację i ruch sił rosyjskich na linii frontu”[172].

Minister infrastruktury Ukrainy Ołeksandr Kubrakow oświadczył, że od otwarcia tymczasowego korytarza czarnomorskiego w sierpniu 2023 roku przewieziono nim ponad 36 mln ton ładunków, czyli więcej niż w początkach wojny; według niego korytarz Ukrainy umożliwił transport większej liczby towarów niż Inicjatywa Zbożowa Morza Czarnego, utworzona w wyniku negocjacji z Rosją za pośrednictwem ONZ i Turcji[173].

7 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

4-piętrowy budynek mieszkalny w Kupiańsku po ocnym rosyjskim bombardowaniu; jedna osoba zginęła.

Zdaniem szefa ukraińskiego wywiadu generała Kyryło Budanowa spodziewane jest „nasilenie się rosyjskich działań ofensywnych”, które będą miały miejsce „późną wiosną, wczesnym latem (...) końcem maja, początkiem czerwca”. Do tego czasu, według Budanowa, siły rosyjskie będą próbowały zająć Czasiw Jar i ruszyć w stronę Pokrowska, 70 km na północny zachód od Doniecka[174][175][176]. Rzecznik ukraińskiej brygady walczącej w Czasiw Jarze Ołeh Kałasznikow stwierdził, że „armia rosyjska wykorzystywała piechotę przy wsparciu bojowych wozów opancerzonych i samolotów szturmowych oraz starała się prowadzić akcję szturmową zarówno bezpośrednio na miejscowości Bohdaniwki i Iwaniwśkiego, które otaczają Czasiw Jar, prowadząc także akcje zaczepne pomiędzy tymi miejscowościami”[177]. Według ISW opóźnienia w dostawach broni z Zachodu zmuszały władze Ukrainy do trudnych decyzji w sprawie priorytetów na froncie. Wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Awdijiwki w ramach ciągłych walk pozycyjnych na całej linii frontu. Walki pozycyjne trwały w rejonie Kreminnej, na północny zachód od Bachmutu, na granicy obwodów donieckiego i zaporoskiego oraz w pobliżu Krynek[178][179].

Sztab Ukrainy poinformował, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto osiem ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 76 starć. W ciągu dnia wojska rosyjskie przeprowadziły siedem ataków rakietowych, 104 nalotów i 108 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 100 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 13 nalotów na miejsca koncentracji, jednego na stanowisko dowodzenia, pięciu na kompleksy rakiet przeciwlotniczych i jednego na wieżę komunikacyjną, z kolei artyleria uderzyła w kompleks rakiet przeciwlotniczych, punkt sterowania dronów, jednostkę artylerii, trzy obszary koncentracji, trzy obszary koncentracji, punkt sterowania dronów, jednostkę artylerii i stację walki radioelektronicznej[180].

W nocy Rosjanie zaatakowali Ukrainę za pomocą 17 dronów Shahed 136/131 (wystrzelonych z Krymu), rakiety manewrującej Ch-31P (z okupowanego obwodu ługańskiego) i rakiety balistycznej Iskander-M (z Krymu). Ukraińska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła wszystkie drony nad obwodami charkowskim, dniepropetrowskim i połtawskim[181][182][183]. Ok. 1:00 w nocy Rosjanie po raz kolejny zaatakowali Charków przy użyciu dronów. W wyniku ataku rannych zostało trzech cywilów w wieku 61, 64 i 87 lat oraz zostały uszkodzone domy prywatne, przedszkole, trzy 5-piętrowe budynki i samochody[184]. O 10:00 siły rosyjskie wystrzeliły rakietę manewrującą w stronę Borowej, w wyniku czego dwie osoby zostały ranne i uszkodzonych zostało ponad 30 budynków mieszkalnych, budynków gospodarczych i poczta[185]. Gubernator Iwan Fedorow oświadczył, że w wyniku rosyjskiego ostrzału (za pomocą wyrzutni Grad) na Hulajpole w obwodzie zaporoskim zginęły trzy osoby, a jedna została ranna[186][187][188]. Gubernator Ołeh Siniehubow powiedział, że 85-letnia kobieta zginęła po tym, jak ok. 22:40 w 4-piętrowy budynek mieszkalny trafiła bomba lotnicza[189].

Gubernator Wiaczesław Gładkow powiedział, że rosyjska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła nad obwodem biełgorodzkim cztery ukraińskie drony, w wyniku czego jedna osoba zginęła, a cztery inne zostały ranne, w tym dwoje dzieci[190]. Dziennik Kyiv Independent, powołując się na źródło ukraińskiego wywiadu wojskowego, podał, że podczas ukraińskiego ataku dronów na bazę lotniczą w Jejsku w Kraju Krasnodarskim (5 kwietnia 2024), Rosja straciła siedem samolotów wojskowych, w tym cztery myśliwce Su-30SM, dwa samoloty transportowe i jedną latającą amfibię Be-200 Altair[191].

Rosatom ogłosił, że doszło do zmasowanego ataku dronów na Zaporoską Elektrownię Jądrową, w wyniku którego trzy osoby zostały ranne i powstało bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa elektrowni: jeden dron uderzył w stołówkę, a drugi został zestrzelony nad blokiem reaktora nr. 6[192][193]. Szef MAEA Rafael Grossi potwierdził, że odnotowano trzy bezpośrednie uderzenia w główne konstrukcje zabezpieczające reaktora Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej, powodując „fizyczne uderzenie” w jeden z reaktorów, w wyniku czego co najmniej jedna osoba została poszkodowana. Nie sprecyzował jednak, która strona przeprowadziła atak[194][195][196]. Rzecznik wywiadu ukraińskiego Andrij Jusow powiedział, że „Ukraina nie brała udziału w żadnych zbrojnych prowokacjach w miejscu” elektrowni[197][198].

Prezydent Wołodymyr Zełenski powiedział, że Ukraina przegra wojnę z Rosją, jeśli Kongres USA nie zatwierdzi pomocy wojskowej dla Ukrainy. Stwierdził także, że „trudno” będzie „pozostać” bez pomocy, odnosząc się do przetrwania kraju, dodając, że zamiary Rosji zdobycia większego terytorium będą nadal rosły, jeśli odniesie sukces na Ukrainie[199][200].

Prokuratura Generalna Ukrainy wszczęła śledztwo po ukazaniu się w internecie nagrania filmowego przedstawiającego doraźną egzekucję trzech jeńców wojennych przez rosyjskich żołnierzy w pobliżu Krynek na lewym brzegu Dniepru w obwodzie chersońskim. Rzecznik Praw Człowieka ukraińskiego parlamentu oświadczył, że w związku z incydentem skierowano oficjalne pisma do Organizacji Narodów Zjednoczonych i Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża[201].

8 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Zniszczenia w Białopolu po nalotach rosyjskiego lotnictwa; jedna osoba zginęła, a kilka zostało rannych.
9-piętrowy budynek mieszkalny w Sełydowem po rosyjskim nalocie; pięć osób zostało rannych.

W opinii ISW siły rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Kreminnej, Bachmutu, Awdijiwki i Doniecka w ramach ciągłych walk pozycyjnych na całej linii frontu[202].

Ukraiński SG podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto sześć ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 56 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły cztery ataki rakietowe, 97 nalotów i 92 ostrzały na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ok. 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało siedmiu nalotów na miejsca koncentracji i czterech na kompleksy rakiet przeciwlotniczych, z kolei artyleria uderzyła w system przeciwlotniczy, dwie stacje walki radioelektronicznej i dwa obszary koncentracji[203][204].

Według ukraińskich Sił Powietrznych w nocy Rosja zaatakowała infrastrukturę krytyczną na południu i wschodzie Ukrainy za pomocą 24 dronów Shahed 136/131 (z Krymu, Kurska i Jejska) i rakiety manewrującej Ch-59 (z okupowanego obwodu zaporoskiego). Ukraińska obrona przeciwlotnicza zniszczyła pocisk Ch-59 w obwodzie dniepropetrowskim oraz 17 dronów obwodach odeskim, mikołajowskim, kirowohradzkim, chmielnickim i żytomierskim. Gubernator Ołeh Kiper powiedział, że jeden z dronów uszkodził obiekt transportu logistycznego i stację benzynową w obwodzie odeskim[205][206][207]. Gubernator Iwan Fedorow podał, że (ok. 12:30 czasu lokalnego) w wyniku rosyjskiego ataku rakietowego na fabrykę Krankomplekt w Zaporożu trzy osoby zginęły, a osiem zostało rannych. Podczas ataku uszkodzonych zostało 14 budynków, w tym siedem wieżowców, placówka medyczna i instytucja kultury. Fedorow dodał także, że w ciągu doby siły rosyjskie zaatakowały 357 razy osiem obszarów obwodu zaporoskiego[208][209][210]. W wyniku rosyjskich nalotów w obwodzie sumskim zginęła jedna osoba, a co njamniej pięć zostało rannych[211]. Według władcz lokalnych następne dwie osoby zginęły, a 15 zostało rannych w oddzielnych atakach w Czasiw Jarze, Sełydowem i Połtawie[212][213]. Minister energetyki Herman Hałuszczenko powiedział, że w poprzednich tygodniach zaatakowano aż 80% elektrowni cieplnych, ponad połowę elektrowni wodnych i dużą liczbę stacji przekaźnikowych na Ukrainie[214].

Wywiad ukraiński stwierdził, że przy pomocy dronów morskich Magura V5 zaatakowano korwetę rakietową projektu 21631 (typu Bujan-M) „Sierpuchow”, znajdującą się w bazie w Bałtyjsku w obwodzie królewieckim; do 2016 roku była w składzie Floty Czarnomorskiej, później weszła w skład Floty Bałtyckiej[215][216][217][218]. Według doniesień wewnątrz okrętu wybuchł pożar, w wyniku którego został poważnie uszkodzony; spaleniu uległy środki łączności i automatyzacji okrętu, a przywrócenie zdolności bojowej „Sierpuchowa” prawdopodobnie zajmie dużo czasu[219][220][221].

Ukraińscy hakerzy z grupy „Blackjack” przeprowadzili (z wydziałem cybernetycznym SBU) cyberatak na centrum danych OwenCloud, niszcząc ponad 300 terabajtów danych wykorzystywanych przez rosyjskie wojsko, energetykę i telekomunikację, co dotknęło 10 tys. przedsiębiorstw, w tym m.in. Gazprom, Łukoil, Rosnieft czy Zakłady Lotnictwa Cywilnego Ural[222][223][224].

Podczas rozmowy telefonicznej prezydent Francji Emmanuel Macron i premier Wielkiej Brytanii Rishi Sunak podkreślili potrzebę zwiększenia wsparcia wojskowego dla Ukrainy, w tym amunicji i sprzętu obrony powietrznej[225][226]. Brytyjski minister spraw zagranicznych i były premier David Cameron powiedział, że będzie nalegał na zatwierdzenie pakietu pomocy wojskowej USA dla Ukrainy o wartości 60 miliardów dolarów. Ostrzeże również w rozmowie z republikańskim przywódcą Izby Reprezentantów Mikiem Johnsonem, że Stany Zjednoczone zagrażają zachodniemu bezpieczeństwu, jeśli Republikanie będą kontynuować blokowanie pomocy finansowej zatwierdzonej przez Senat USA[227].

Brytyjski dziennik The Economist, powołując się na anonimowe źródła ukraińskiego wywiadu, podał, że niedawna eskalacja rosyjskich ataków na Charków miała na celu przekształcenie miasta w „szarą strefę” niezdatną do zamieszkania dla ludności cywilnej. Mer Ihor Terechow powiedział, że Ukraina nie ma zamiaru opuszczać Charkowa, podkreślając, że miasto miało już gorszą sytuację na początku wojny, kiedy pozostało w nim zaledwie 300 tys. mieszkańców z 2-milionowej populacji[228].

Dowódca ukraińskich sił lądowych generał Ołeksandr Pawluk oświadczył na portalach społecznościowych, że wojsko boryka się z problemem niedoborów kadrowych i wezwał Ukraińców do wstąpienia do armii. Jeżeli otrzymają wezwanie lub przyjdą do biura poboru w celu uaktualnienia swoich danych osobowych, to nie oznacza, że zostaną oni natychmiast wysłani na linię frontu do działań ofensywnych. Stwierdził również, że rosyjska propaganda wypacza ukraińskie informacje o mobilizacji i werbunku oraz dodał, że ukraińskie prawo stanowi, że każdy, kto okaże się uprawniony, trafi do ośrodka szkoleniowego i przejdzie podstawowe przeszkolenie trwające miesiąc[229][230][231].

9 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

2-piętrowy budynek mieszkalny w Konstantynówce po rosyjskim bombardowaniu, trzy osoby zginęły.

Według analityków DeepState siły rosyjskie przejęły kontrolę nad wsią Perwomajśke w obwodzie donieckim po ponad 1,5 roku walk[232][233][234]. Na nagraniu opublikowanym przez prorosyjski kanał na Telegramie było widać, że rosyjscy żołnierze zawiesili rosyjską flagę w Perwomajśkem, twierdząc, że zajęli ten teren[235]. Według ISW wojska rosyjskie dokonały potwierdzonych postępów w pobliżu Kreminnej, na zachód od Awdijwki oraz na południe i południowy zachód od Doniecka w ramach ciągłych walk pozycyjnych na całej linii frontu[236].

Sztab Ukrainy poinformował, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto jeden atak. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 83 starć. W ciągu doby wojska rosyjskie przeprowadziły 11 ataków rakietowych, 108 nalotów i 149 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 15 nalotów na miejsca koncentracji i dwóch na przeciwlotnicze kompleksy rakietowe, z kolei artyleria uderzyła w obszar koncentracji i trzy systemy przeciwlotnicze[237][238]. Siły ukraińskie za pomocą systemu HIMARS dokonały ostrzału stacji benzynowej w okupowanej wsi Wełyki Kopani. Na terenie obiektu znajdowała się rosyjska stacja walki radioelektronicznej Pole-21. W wyniku ataku zginęło kilkudziesięciu żołnierzy rosyjskich z Czeczenii[239].

W nocy wojska rosyjskie zaatakowały Ukrainę za pomocą 20 Shahed 136/131 (z Krymu i Primorsko-Achtarska) i czterech rakiet przeciwlotniczych S-300 (z okupowanego obwodu donieckiego). Ukraińska obrona przeciwlotnicza zniszczyła wszystkie drony w obwodach mikołajowskim, odeskim, chersońskim, dniepropetrowskim, połtawskim, winnickim i lwowskim[240][241][242]. Służba Ratownicza DSNS poinformowała, że w rosyjskim ataku bombą lotniczą w Konstantynówce zginęły trzy osoby, w tym 13-letnie dziecko, a dwie zostały ranne. Według gubernatora Wadyma Fiłaszkina w rosyjskim ataku uszkodzono 27 domów, trzy wieżowce, dwa obiekty infrastruktury i budynek administracyjny[243][244][245]. Gubernator Wiaczesław Chaus powiedział, że jedna osoba zginęła w wyniku ostrzału (za pomocą artylerii i wyrzutni rakiet) Semeniwki w obwodzie czernihowskim[246][247][248]. Ok. 20:00 zostały zniszczone dwie rakiety manewrujące Ch-59, których użyto do ataku na Odessę[249]. Ponadto MAEA poinformowała o ataku drona na ośrodek szkoleniowy Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej[250].

Gubernator obwodu briańskiego poinformował, że w wyniku ukraińskiego ostrzału artyleryjskiego w Klimowie zginęły dwie osoby, w tym dziecko[251]. Rosyjskie Ministerstwo Obrony podało, że przechwycono rakietę Neptun w pobliżu wybrzeża Krymu oraz cztery drony, w tym dwa nad obwodem biełgorodzkim i dwa nad obwodem woroneskim[252]. Wywiad ukraiński podał, że zaatakowano dwoma dronami przedsiębiorstwo lotnicze Borisoglebsku w obwodzie woroneskim, a dokładnie w Szkołę Szkolenia Lotniczego, gdzie odbywają się szkolenia załóg lotniczych. Na nagraniu CCTV wraz z dźwiękiem widać strzały automatyczne, po których nastąpiła eksplozja w szkole[253][254][255]. Ponadto armia rosyjska przypadkowo zrzuciła bombę FAB-1500 na sklep spożywczy w mieście Jenakijewe, w okupowanym obwodzie donieckim. Według mediów rosyjskich Astra jest to „21. przypadek w ciągu ostatnich trzech tygodni”[256].

Według OSW wojska rosyjskie rozszerzyły strefę kontroli na obrzeżach Czasiw Jaru, jednak nie były w stanie wedrzeć się w głąb tzw. Mikrorejonu Kanał, części miasta leżącej na wschód od kanału Doniec–Donbas. Rosjanie wyparli Ukraińców z Bohdaniwki, o którą walki trwały od grudnia 2023 roku, i prawdopodobnie wkroczyli do sąsiadniej Kałyniwki. Siły rosyjskie dotarły też do kanału Doniec–Donbas na południe od Czasiw Jaru, od strony miejscowości Iwaniwśke. Kolejne postępy Rosjanie poczynili na zachód od Awdijiwki, lecz nie wpłynęły one na zmianę sytuacji. Trwały walki o leżącą na zachodnim brzegu rzeki Durna Semeniwkę. Siły ukraińskie utrzymywały się w północnej części wsi Berdyczi i w zachodniej Perwomajśkego, jak i w zachodniej części Nowomychajliwki. Bez rezultatów zakończyły się ponawiane przez Rosjan ataki na zachód od Kreminnej, na wschód od Siewierska i na południe od Orichiwa[257].

Rheinmetall zapowiedział dostawę 20 dodatkowych BWP Marder 1A3 dla Ukrainy[258][259]. Centralne Dowództwo Stanów Zjednoczonych ogłosiło, że przekazano Ukrainie broń skonfiskowaną z Iranu, w tym tysiące wyrzutni rakiet, karabinów maszynowych, karabinów snajperskich i setki tys. szt. amunicji[260][261].

Szef Wydziału Zbrodni Wojennych Prokuratury Generalnej Ukraina powiedział, że prowadzono 27 postępowań karnych ws. rozstrzelania co najmniej 54 ukraińskich jeńców wojennych przez żołnierzy rosyjskich[262][263].

10 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Pojazd do rozminowywania Armtrac 400 w obwodzie charkowskim. Niszczy miny lądowe na głębokości do 50 cm.

Siły Południowe Ukrainy podały, że siłom rosyjskim nie udało się zdobyć przyczółku w frontowej wsi Robotyne w obwodzie zaporoskim, zaprzeczając wcześniejszym doniesieniom regionalnego urzędnika, Serhija Łyszenki, który twierdził, że siłom rosyjskim udało się włamać do Robotyne i że w samej wsi trwały walki. Armia ukraińska podała, że: „Nasze siły odpierają ataki artyleryjskie na podejściu do Robotyne, a żołnierze 65 Brygady i przyległych jednostek niszczą rozproszone grupy wroga za pomocą dronów i moździerzy. Dziś miejscowość jest w posiadaniu ukraińskich sił obronnych”[264]. W ocenie ISW siły rosyjskie zajęły niedawno Iwaniwśke, miejscowość na wschód od Czasiw Jaru oraz posunęły się w pobliżu Awdijiwki. Skuteczne wykorzystanie dronów przez armię ukraińską na polu bitwy nie może w pełni złagodzić niedoborów amunicji na Ukrainie na całym froncie. Z kolei prezydent Zełenski ostrzegł przed groźbą potencjalnej przyszłej rosyjskiej ofensywy wymierzonej w Charków, co zmusi Ukrainę do przeniesienia części i tak już nadwyrężonych zasobów siły roboczej i sprzętu z innych aktywnych i krytycznych odcinków frontu[265].

SG Ukrainy oświadczył, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto sześć ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 55 starć. W ciągu dnia wojska rosyjskie przeprowadziły osiem ataków rakietowych, 93 naloty i 78 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało nalotów na miejsce koncentracji, kompleks rakiet przeciwlotniczych, jednostkę artylerii i stację walki radioelektronicznej, z kolei artyleria uderzyła w dziewięć obszarów koncentracji i przeciwlotniczy kompleks rakietowy[266]. Według doniesień między 2 a 10 kwietnia 2024 roku ukraińska armia dronów uderzyła w 30 rosyjskich czołgów, 86 wozów opancerzonych i prawie 100 dział. Wśród dronów była nowa amunicja krążąca RAM X, ulepszona wersja amunicji krążącej RAM II, które wyrządziłaby duże straty[267][268].

Dowódca Sił Powietrznych Ukrainy generał Mykoła Ołeszczuk, że Rosjanie zaatakowali Ukrainę za pomocą 17 dronów Shahed 136/131, wystrzelonych z Krymu oraz ​​dwóch rakiet manewrujących Iskander-K i jednej rakiety balistycznej Iskander-M, także z Krymu. Ukraińska obrona przeciwlotnicza i mobilne grupy ogniowe zniszczyły 14 dronów w obwodach mikołajowskim i odeskim[269][270][271]. Gubernator Ołeh Siniehubow poinformował, że Rosja przeprowadziła naloty w Łypci, Małą Danyliwkę i Wołczańsk w obwodzie charkowskim, zabijając co najmniej trzech cywilów i raniąc trzech kolejnych[272]. Gubernator Ołeh Kiper podał, że ok. 18:20 siły rosyjskie uderzyły rakietami balistycznymi Iskander-M w infrastrukturę transportową i logistyczną Odessy, zabijając cztery osoby, w tym 10-letnią dziewczynkę, a kolejnych 14 raniąc[273][274][275].

Rzecznik Marynarki Wojennej Ukrainy Dmytro Pletenczuk poinformował, że rosyjski helikopter Ka-27 rozbił się w niewyjaśnionych okolicznościach nad Czornomorskim na Krymie, dodając, że spadł on nie tylko z przyczyn technicznych[276][277]. Tego samego dnia Ministerstwo Obrony Rosji poinformowało, że helikopter Mi-24 rozbił się w wyniku możliwej awarii sprzętu u wybrzeży Krymu[278][279].

Departament Obrony USA ogłosił pilną sprzedaż Ukrainie części zamiennych o wartości 138 milionów dolarów w celu konserwacji i modernizacji przeciwlotniczych systemów rakietowych MIM-23 Hawk, które mają pomóc w obronie przed atakami rosyjskich dronów i rakiet manewrujących[280][281][282]. Niemcy ogłosiły nowy pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy, który obejmował 6 tys. szt. pocisków artyleryjskich 155 mm, pojazd do usuwania min Wisent 1, 46 dronów rozpoznawczych Vector i RQ-35 Heidrun, 11 zdalnie sterowanych systemów usuwania min, broń strzelecką i milion nabojów oraz 5 tys. detonatorów[283]. Ukraina i Wielka Brytania podpisały umowę ramową o współpracy w dziedzinie materiałów obronnych. Porozumienie podpisano podczas konferencji wojskowo-przemysłowej w Kijowie, w której uczestniczyli przedstawiciele 29 brytyjskich firm obronnych, które przyjechały na Ukrainę, aby omówić możliwość wspólnych przedsięwzięć z ukraińskimi producentami broni i przedstawicielami przemysłu obronnego[284].

Rosyjskie media państwowe powołując się na źródła Ministerstwa Obrony, donosiły, że armia ukraińska przeprowadziła atak artyleryjski w pobliżu Kreminnej w obwodu ługańskiego, trafiając w ekipę filmową rosyjskiej stacji VGTRK, powodując obrażenia nogi fotografa i wstrząśnienie mózgu reportera. Zginął urzędnik służby prasowej Ministerstwa Obrony FR Jewgienij Połowodow[285][286][287].

11 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Utylizacja głowicy rosyjskiej rakiety Ch-101, która spadła w obwodzie kijowskim i nie eksplodowała.
Utylizacja materiałów wybuchowych znalezionych w obwodzie mikołajowskim.

Ukraiński generał Jurij Sodol podał, że „wojska rosyjskie przewyższają liczebnie siły ukraińskie we wschodnich regionach od siedmiu do dziesięciu razy”[288]. Według ISW Siły rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Kreminnej, w kierunku Czasiw Jaru na zachód od Bachmutu i na granicy obwodu donieckiego i zaporoskiego[289].

Ukraiński Sztab podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto siedem ataków. Rosja atakowała w kierunkach Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 78 starć. W ciągu dnia wojska rosyjskie przeprowadziły 54 ataki rakietowe, 126 nalotów i 95 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 12 nalotów na miejsca koncentracji i jednego na przeciwlotniczy kompleks rakietowy, z kolei artyleria uderzyła w systemy przeciwlotnicze, stację walki radioelektronicznej i dwa obszary koncentracji[290].

Ukraińskie Siły Powietrzne oświadczyły, że w nocy Rosja przeprowadziła zmasowany atak rakietowy i dronów na miasta i infrastrukturę energetyczną Ukrainy, wystrzeliwując 40 dronów Shahed 136/131 (z Primorsko-Achtarska, Kraju Krasnodarskiego i Krymu), 20 rakiet manewrujących Ch-101/Ch-555 (z samolotów Tu-95MS), sześć pocisków hipersonicznych Kindżał (z MiG-31K), cztery rakiety manewrujące Ch-59 (z Su-34 w obwodzie zaporoskim) i 12 rakiet przeciwlotniczych S-300. Ukraińska obrona przeciwlotnicza zniszczyła 57 z 82 obiektów, w tym 39 dronów, 16 rakiet Ch-101/Ch-555 i dwie Ch-59. W Charkowie i obwodzie charkowskim przeprowadzono co najmniej 10 ataków[291][292][293]. Według ukraińskich informacji rosyjskie ataki uszkodziły podstacje i elektrownie w obwodach odeskim, charkowskim, kijowskim, lwowskim i zaporoskim. Dwie elektrownie DTEK zostały poważnie uszkodzone[294][295][296]. Zniszczono także Trypolską Elektrownię Cieplną (w Ukrajince), najpotężniejszą elektrownię obwodu kijowskiego, wytwarzającą 57% energii zużywanej przez przedsiębiorstwa regionu. Elektrownia została trafiona pociskami Ch-59. W komorze turbiny wybuchł duży pożar. Media donosiły o całkowitym zniszczeniu elektrowni i utracie całego wolumenu produkcji Centrenergo. Wszyscy pracownicy placówki przeżyli[297][298][299][300][301]. Celem ataku były także dwa podziemne magazyny gazu należące do państwowego koncernu gazowniczego Naftohaz[302].

Ok. 6:00 rano przeprowadzono połączony atak rakietowy na magazyn gazu ziemnego w mieście Stryj w obwodzie lwowskim[303][304]. Po południu Rosjanie przeprowadzili atak rakietowy na Mikołajów, zabijając co najmniej pięć osób i raniąc pięć kolejnych[305][306][307]. Wojska rosyjskie dokonały 279 ataków na osiem miejscowości w obwodzie zaporoskim, raniąc kobietę w Hulajpolu[308]. Gubernator Ołeh Siniehubow ogłosił, że w związku z rosyjskimi atakami nakazano ewakuację rodzin z dziećmi z 47 hromad z rejonów bohoduchowskiego, iziumskiego i charkowskiego w obwodzie charkowskim w pobliżu granicy z Rosją[309].

FSB podała, że udaremniono próbę lądowania ukraińskich sił specjalnych na Kosie Tendrowskiej w okupowanym obwodzie chersońskim, powodując straty i biorąc jednego żołnierza 73. Morskiego Centrum Specjalnego Przeznaczenia, Jewgienij Borysowa, do niewoli[310][311][312].

W Wilnie prezydent Wołodymyr Zełenski i prezydent Łotwy Edgars Rinkēvičs podpisali 10-letnie „Porozumienie między Ukrainą a Republiką Łotwy w sprawie długoterminowego wsparcia i zobowiązań w zakresie bezpieczeństwa”. W 2024 zapewni ona Ukrainie pomoc wojskową o wartości ok. 120 mln dolarów, a także środki na odbudowę, ochronę infrastruktury krytycznej, rozminowywanie, technologię dronów i bezpieczeństwo cybernetyczne[313][314]. Podczas szczytu Inicjatywy Trójmorza w Wilnie Zełenski po raz kolejny zwrócił się o pomoc w dostarczeniu Ukrainie sprzętu obrony powietrznej do ochrony miast przed atakami Rosji[315][316]. Kancelaria Prezydenta poinformowała, że prezydent Zełenski spotkał się z prezydentem Czech Pavelem i prezydentem Rumunii Iohannisem, omawiając długoterminowe dwustronne porozumienie ws. bezpieczeństwa z prezydentem Pavelem oraz wcześniejsze ataki na granicy z Rumunią i sytuacji w elektrowni wodnej Dniestr w obwodzie czerniowieckim z prezydentem Iohannisem[317]. Prezydent Polski Andrzej Duda powiedział, że spotka się z Zełenskim, aby omówić transfer na Ukrainę polskich rakiet przeciwlotniczych produkcji radzieckiej[318][319]. Litewskie Ministerstwo Obrony podało, że dostarczy Ukrainie generatory, składane łóżka polowe i systemy obrony powietrznej[320][321]. Ponadto Parlament Europejski odmówił zatwierdzenia finansowania Rady Unii Europejskiej do czasu otrzymania przez Ukrainę nowych systemów przeciwlotniczych Patriot. Decyzja ta, która uzyskała poparcie 515 posłów przy 62 przeciw, była bezprecedensowa[322][323][324].

Ukraińscy dowódcy wojskowi przekonali Radę Najwyższą do wycofania z projektu ustawy o mobilizacji personelu wojskowego klauzuli dającej szansę na zwolnienie żołnierzom walczącym od 36 miesięcy. Powołując się na trwającą rosyjską ofensywę, oficerowie twierdzili, że klauzula „osłabi siły obronne”[325]. Ustawa została przyjęta jeszcze tego samego dnia, po tym jak od jej wprowadzenia w lutym 2024 roku zgłoszono ponad 4 tys. poprawek. Następnie trafiła do podpisu prezydenta Zełenskiego[326].

Wojska Lądowe Ukrainy ogłosiły, że szef Dowództwa Operacyjnego „Południe” Andrij Kowalczuk został mianowany szefem Akademii Wojskowej w Odessie, a szef Dowództwa Operacyjnego „Wschód” Serhij Litwinow został mianowany zastępcą szefa Uniwersytetu Obrony Narodowej Ukrainy. Zastąpili ich na dotychczasowych stanowiskach odpowiednio generał major Hennadij Szapowałow i generał brygady Wołodymyr Szwediuk[327][328][329].

12 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

W opinii ISW Rosja przeprowadzała ataki na ukraińską infrastrukturę energetyczną, ponieważ Władimir Putin liczył na to, że uda mu się zapobiec rozwojowi ukraińskiego przemysłu zbrojeniowego. Rosyjskie ostrzały ograniczały ukraińską produkcję energii i zaostrzały deficyt pocisków przeciwlotniczych. Według ekspertów Putin nie chce dopuścić, aby Ukraińcy osiągnęli w długiej perspektywie poziom zbliżony do samowystarczalności pod względem produkcji uzbrojenia, ponieważ dzięki temu Ukraina znalazłaby się w lepszej pozycji w obliczu przyszłej rosyjskiej ofensywy. Tymczasem siły rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Awdijiwki i Doniecka w ramach ciągłych walk pozycyjnych na całej linii frontu[330].

Sztab Ukrainy poinformował, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto sześć ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 97 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły dwa ataki rakietowe, 91 nalotów i 160 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 12 nalotów na miejsca koncentracji i czterech na przeciwlotnicze kompleksy rakietowe, z kolei artyleria uderzyła w obszar koncentracji, dwa systemy przeciwlotnicze i stację walki radioelektronicznej[331]. Ukraiński SG oświadczył, że znalazł sposób na rotację lub wymianę jednostek frontowych[332]. Wywiad ukraiński oświadczył, że ​​Rosja wysyłała żołnierzy z Dalekiego Wschodu, w tym Floty Pacyfiku, w celu uzupełnienia strat na Ukrainie. Dowódca Floty Pacyfiku wstrzymał rotacje do Syrii i zamiast tego wysłał ok. 2400 żołnierzy na Ukrainę[333].

Siły Powietrzne Ukrainy podały, że w godzinach nocnych Rosja wystrzeliła w kierunku Ukrainy 17 rosyjskich dronów Shahed 136/131 (z Krymu), z których 16 zostało zniszczonych przez ukraińską obronę przeciwlotniczą w obwodach mikołajowskim, odeskim, chersońskim, dniepropetrowskim, winnickim i chmielnickim. Z okupowanego obwodu donieckiego wystrzelono także pocisk manewrujący Ch-59[334][335][336]. Gubernator Serhij Łysak podał, że w wyniku upadku szczątków zestrzelonych dronów na teren stacji dystrybucyjnej w obwodzie kirowohradzkim wybuchł pożar[337]. Wwyniku rosyjskiego ataku artyleryjskiego na Monaczyniwkę w obwodzie charkowskim zginął 64-letni mężczyzna, a dwie osoby zostały ranne[338]. Gubernator Wadym Fiłaszkin podał, że w rosyjskich atakach na Nju-Jork i Krasnohoriwkę zginęły dwie osoby. Ponadto w całym obwodzie osiem osób zostało rannych[339]. Z kolei prorosyjski urzędnik obwodu zaporoskiego stwierdził, że w wyniku ukraińskiego ostrzału w Tokmaku] zginęło 10 osób, w tym dzieci. Atak uderzył w trzy bloki mieszkalne. Według urzędnika Jewhena Balitskiego, pięć osób zostało wydobytych spod gruzów, a 13 trafiło do szpitala[340]. Według mera Witalija Kłyczki rosyjskie ataki na Kijów do kwietnia 2024 roku zniszczyły ponad 800 budynków i zabiły ponad 200 cywilów[341].

Rosja poinformowała, że ok. 3:10 w nocy zestrzelono cztery drony nad rafinerią ropy naftowej w Nowoszachtyńsku w obwodzie rostowskim. Jeden z zestrzelonych dronów spadł na teren zakładu, a jego działalność została zawieszona. Według doniesień nad obwodem biełgorodzkim zestrzelono kolejnego drona[342][343]. Gubernator Wiaczesław Gładkow powiedział, że ukraiński dron uszkodził budynek administracyjny rosyjskiego przedsiębiorstwa Gazprom i ranił co najmniej dwie osoby[344].

Wbrew wcześniejszemu odrzuceniu amerykańskiej pomocy wojskowej dla Ukrainy o wartości 60 miliardów dolarów, kandydat na prezydenta Donald Trump zaproponował zapewnienie Ukrainie dostaw broni w formie pożyczki. Prezydent Wołodymyr Zełenski powiedział, że natychmiast przyjmie dostawy na kredyt, nawet jeśli będzie musiał zdecydować, czy odebrać uzbrojenie od razu na kredyt, czy za rok za darmo[345].

Prezydent Władimir Putin oświadczył, że ataki powietrzne na ukraińską sieć energetyczną „wpłyną na kompleks wojskowo-przemysłowy na Ukrainie”. Według dochodzenia ukraińskich mediów większość ukraińskich elektrowni cieplnych została zniszczona w wyniku masowych rosyjskich ataków lub znalazła się pod kontrolą Rosji od połowy marca 2024 roku[346].

Premier Denys Szmyhal powiedział, że rząd Ukrainy przeznaczył dodatkowe blisko 100 mln dolarów na budowę fortyfikacji, z czego 43 mln dolarów zostanie przeznaczone na umocnienia w obwodzie charkowskim, 38 mln dolarów w obwodzie sumskim oraz dodatkowe środki zostaną przekazywane obwodom donieckim, chersońskim i mikołajowskim[347]. Ponadto Szmyhal stwierdził, że rząd ukraiński przeznaczy środki na zakup systemów walki elektronicznej w celu ochrony infrastruktury krytycznej[348]. Kierownictwo Centrenergo stwierdziło, że Elektrownię Trypolską można naprawić przy pomocy międzynarodowej, ale bez większej liczby systemów przeciwlotniczych prace naprawcze będą daremne[349].

ISW podał, że Rosja produkowała nowy poddźwiękowy pocisk manewrujący Ch-69, który może zostać ponownie wykorzystany do ataku na ukraińską infrastrukturę energetyczną i systemy obrony powietrznej. W ataku rakietowym, który zniszczył Elektrownię Trypolską, siły rosyjskie wystrzeliły rakietę Ch-69 400 km od celu, przekraczając szacowany zasięg wynoszący 300 km oraz 200 km zasięg najnowszego wariantu Ch-59MK2[350]. Według informacji rządu USA, Chiny rozpoczęły w 2023 roku masowe pośrednie wsparcie rosyjskich sił zbrojnych poprzez eksport do Rosji. W 2023 roku łącznie 90% importu rosyjskiej mikroelektroniki, wykorzystywanej do produkcji rakiet, czołgów i samolotów, pochodziło z Chin. Umożliwiło to także Rosji zwiększenie produkcji rakiet balistycznych. Według amerykańskich informacji, bez tego importu Rosja miałaby trudności z utrzymaniem ataków na Ukrainę. Od początku wojny rosyjska armia poniosła poważne niepowodzenia, ale chiński eksport był kluczowym czynnikiem ożywienia rosyjskich sił zbrojnych. Ponad 70% rosyjskiego importu od października do grudnia 2023 roku stanowiły chińskie obrabiarki. Według doniesień Rosja rozbudowuje swój aparat wojskowy szybciej, niż rząd USA uważał za możliwe na początku konfliktu[351][352].

13 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Naczelny Dowódca SZ Ukrainy generał Ołeksandr Syrski oświadczył, że sytuacja na froncie wschodnim Ukrainy „znacznie się pogorszyła w ostatnich dniach” w związku z wzmożeniem wysiłków ofensywnych Rosji, dodając, że ciepła i sucha pogoda umożliwiła siłom rosyjskim na zwiększenie ataków pancernych w rejonach Bachmutu, Łymanu i Pokrowska. Według niego Ukraina pracowała nad stabilizacją sytuacji i „wzmocnieniem najbardziej problematycznych obszarów obronnych za pomocą walki elektronicznej i obrony powietrznej”[353][354][355][356][357]. Ministerstwo Obrony Ukrainy potwierdziło, że siły rosyjskie dotarły do północnych obrzeży Bohdaniwki, 10 km od Czasiw Jaru, dodając, że: „Walka trwa, wróg nie przestaje atakować”[358]. Ministerstwo Obrony Rosji ogłosiło, że wojska rosyjskie zajęły wieś Perwomajśke, 11 km na zachód od Awdijiwki[359].

Według ISW wojska rosyjskie realizowały co najmniej trzy działania na poziomie operacyjnym. Im dłużej Ukraina będzie pozbawiona pomocy wojskowej od USA, tym ukraińskim żołnierzom będzie trudniej przeciwstawiać się rosyjskim operacjom. Rosyjskie dowództwo prawdopodobnie oceniło, że siły ukraińskie nie będą w stanie obronić się przed obecnymi i przyszłymi rosyjskimi ofensywami ze względu na opóźnienia lub trwałe zakończenie amerykańskiej pomocy wojskowej. Próba zajęcia Czasiw Jaru pozwoli Rosjanom na najszybszy i znaczący operacyjnie postęp, ponieważ zajęcie miasta prawdopodobnie umożliwiłoby siłom rosyjskim rozpoczęcie kolejnych operacji przeciwko miastom, Drużkiwce i Konstantynówce, które w efekcie tworzą znaczący ukraiński pas obronny w obwodzie donieckim i ogólnie wschodniej Ukrainie. Zdaniem analityków Rosjanie mogą nie być w stanie szybko zająć Czasiw Jar i prawdopodobnie będą mieli trudności z natychmiastowym wykorzystaniem jego znaczenia operacyjnego. Tymczasem wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Czasiw Jaru (na zachód od Bachmutu) i Doniecka[360].

SG Ukrainy oświadczył, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto trzy ataki. Rosja atakowała w kierunkach Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 76 starć. W ciągu doby wojska rosyjskie przeprowadziły jeden atak rakietowy, 109 nalotów i 115 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 12 nalotów na miejsca koncentracji i jednego na punkt kontrolny, dwóch na stacje kontroli dronów i jednego na przeciwlotniczy kompleks rakietowy, z kolei artyleria uderzyła w dwa obszary koncentracji i dwa systemy przeciwlotnicze[361].

Rosjanie zrzucili bombę lotniczą KAB-500 na Oczeretyne w obwodzie donieckim, uderzając w 5-piętrowy budynek, w wyniku czego zginęły dwie osoby, a jedna została ranna[362][363]. Według doniesień pięć osób zginęło, a co najmniej cztery zostały ranne w oddzielnych atakach w obwodzie donieckim i charkowskim[364][365][366]. Jedna osoba zginęła w rosyjskim ataku na samochód przewożący pomoc humanitarną w obwodzie czernihowskim[367]. Ok. 21:00 w wyniku ataku rakietowego na wieś Wesełe zginęło dwóch cywilów[368].

Ok. 11:30 w okupowanym Ługańsku rozległy się dwie eksplozje w wyniku ataku rakietami Storm Shadow. Prorosyjski szef obwodu ługańskiego Leonid Pasiecznik oświadczył, że w godzinach popołudniowych Siły Powietrzne Ukrainy przeprowadziły atak rakietowy na Zakłady Budowy Maszyn w Ługańsku, gdzie planowano rozpocząć produkcję. W wyniku ataku trzy osoby zostały ranne. Według ukraińskich kanałów na Telegramie celem ataku była jednostka wojskowa oraz koncentracja rosyjskiego sprzętu wojskowego w pobliżu fabryki[369][370][371][372]. Ministerstwo Obrony Rosji poinformowało, że rosyjska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła ukraińskiego drona w obwodzie biełgorodzkim[373].

Niemieckie Ministerstwo Obrony ogłosiło, że jak najszybciej dostarczy Ukrainie kolejną baterię MIM-104 Patriot i dodatkowe rakiety[374][375]. System zostanie dostarczany jako uzupełnienie do już dostarczonych i planowanych systemów obrony powietrznej w celu odparcia rosyjskich ataków powietrznych[376][377]. Minister obrony Boris Pistorius zapewnił, że wspierając Ukrainę Niemcy „idą tak daleko, jak to możliwe, mając na uwadze własną gotowość operacyjną”[378][379]. Niemiecki dziennik Bild poinformował, że ukraińskiej firmie zbrojeniowej CDET udało się skopiować rosyjski dron Łancet oraz wdrożyć ich masową produkcję i skutecznie wykorzystać je na polu walki[380].

Dziennik Financial Times, powołując się na anonimowych urzędników ukraińskich i zachodnich, podał, że armia rosyjska może przygotowywać się późną wiosną lub latem do rozpoczęcia ofensywy na szeroką skalę ofensywy, której celem będą obwody doniecki, chersoński i ługański oraz okupowany obwód zaporoski[356][381].

14 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Naczelny dowódca armii ukraińskiej generał Ołeksandr Syrski oświadczył, że rosyjskie dowództwo wojskowe postawiło sobie za cel zajęcie Czasiw Jaru do 9 maja 2024 roku, do rocznicy „Dnia Zwycięstwa w wojnie ojczyźnianej[382][383][384]. Według ISW siły ukraińskie odzyskały swoje pozycje na południe od Kreminnej i na południowy zachód od okupowanego Doniecka. W tym samym czasie wojska rosyjskie w dalszym ciągu kontynuowali ataki poczyniły niedawno potwierdzone postępy w pobliżu Czasiw Jaru i Awdijiwki[385][386].

Ukraiński SG podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto cztery ataki. Rosja atakowała w kierunkach Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 54 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły osiem ataków rakietowych, 85 nalotów i 98 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ok. 100 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 22 nalotów na miejsca koncentracji, z kolei artyleria uderzyła w pięć punktów kontrolnych i skład amunicji[387]. Ukraińskie dowództwo wojskowe oświadczyło, że Rosja chce przeprowadzić operację pod fałszywą flagą w Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej[388][389].

W nocy Ukraina została zaatakowana przez Rosję za pomocą 10 dronów Shahed 136/131 i rakiet manewrujących S-300/S-400, które wystrzelono z terytorium obwodu kurskiego i rejonów okupowanego obwodu donieckiego. Ukraińska obrona przeciwlotnicza zniszczyła wszystkie drony w obwodzie charkowskim[390]. Ok. 6:00 rano siły rosyjskie przeprowadziły kolejny atak na Charków, uderzając w infrastrukturę krytyczną miasta[391][392]. Gubernator Serhj Łysak powiedział, że armia rosyjska uderzyła rakietą manewrującą w miasto Dniepr, uszkadzając dziewięć domów i raniąc co najmniej 12 cywilów, w tym 15-letniego chłopca. Ukraińskie Siły Powietrzne oświadczyły, że ok. 18:00 zestrzelono rosyjski pocisk manewrujący w pobliżu Dniepru[393][394]. Regionalna administracja podała, że siły rosyjskie zaatakowały siedem hromad w północno-wschodnim obwodzie sumskim, zabijając jedną osobę we wsi Krasnopilla. Odnotowano co najmniej 76 eksplozji. Celem rosyjskiej artylerii, rakiet, dronów, moździerzy i min były także hramody Chotyń, Junakiwka, Białopole, Wełyka Pysariwka, Esman i Seredyna-Buda[395].

Ministerstwo Obrony Rosji poinformowało, że ok. 7:00 czasu lokalnego w Kraju Krasnodarskim zniszczono wszystkie 10 dronów wystrzelonych przez Ukrainę[396][397].

Pułkownik armii austriackiej Markus Reisner powiedział w wywiadzie dla Berliner Zeitung, że kompleks wojskowo-przemysłowy Ukrainy został poważnie uszkodzony podczas wojny, a Ukraina w zasadzie polegała na wsparciu Zachodu, zwłaszcza w kwestiach amunicji[398].

15 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

W ocenie ISW siły rosyjskie dokonały potwierdzonych postępów w pobliżu Siewierska (na północny wschód od Bachmutu), Awdijiwki i na zachód od Doniecka w ramach ciągłych walk pozycyjnych na całej linii frontu[399].

Sztab Ukrainy oświadczył, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto pięć ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 104 starć. W ciągu doby wojska rosyjskie przeprowadziły 16 ataków rakietowych, 31 nalotów i 79 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 13 nalotów na miejsca koncentracji, dwóch na kompleksy rakiet przeciwlotniczych i jednego na punkt kontrolny, z kolei artyleria uderzyła w dwie jednostki artylerii, cztery obszary koncentracji i cztery stacje kontroli dronów[400][401]. Rzecznik SG Ukrainy Andrij Kowalow podał, że w ciągu ostatniego tygodnia na froncie doszło do ponad 480 starć bojowych, w tym większość na kierunkach bachmuckim i nowopawłowskim, gdzie odparto ponad 300 ataków. Ponadto Rosjanie przeprowadzili 88 ataków rakietowych, ponad 680 nalotów i ponad 740 ataków z wyrzutni rakiet na pozycje ukraińskie i obiekty infrastruktury cywilnej[402]. Ukraińska Służba Graniczna przechwyciła rosyjską grupę dywersyjną próbującą przedostać się do obwodu sumskiego[403].

Gubernator Wadim Fiłaszkin poinformował, że cztery osoby zginęły w wyniku rosyjskiego ostrzału w Siewiersku w obwodzie donieckim[404][405]. Ponadto podał, że w wyniku ostrzału w Oczeretyne zginęła jedna osoba, a dwie zostały ranne oraz zostały uszkodzone dwa wieżowce[406]. Gubernator Ołeh Siniehubow oświadczył, że siły rosyjskie uderzyły w placówkę oświatową w wiosce Łukianci w obwodzie charkowskim za pomocą bomby lotniczej, zabijając dwie osoby i raniąc co najmniej cztery kolejne[407][408].

Ukraińskie media, powołując się na źródła wywiadu wojskowego, podały, że ok. 12 czasu lokalnego siły ukraińskie przeprowadziły atak rakietowy na rosyjskie stanowisko dowodzenia na okupowanym Krymie. Grupa partyzancka „Atesh” poinformowała, że zostało zaatakowano dowództwo 810 Gwardyjskiej Samodzielnej Brygady Piechoty Morskiej w Sewastopolu[409][410].

Rząd Holandii przeznaczył dodatkowo 4,4 mld euro na wsparcie wojskowe i humanitarne dla Ukrainy w latach 2024–2026[411][412]. Ministerstwo Obrony Ukrainy oświadczyło, że w specjalnym spotkaniu „koalicji dronów” Ukraina poinformowała partnerów o sytuacji na polu bitwy i pilnej konieczności odparcia wrogich ataków. Wśród nich Kanada ogłosiła, że latem 2024 roku rozpocznie transfer na Ukrainę 450 wielozadaniowych dronów SkyRanger, a Litwa przeznaczy trzy miliony euro na produkcję dronów FPV. Holandia potwierdziła także zamiar zakontraktowania partii dronów RQ-35 Heidrun za 200 mln euro we współpracy z Danią i Niemcami, a same Niemcy przekażą Ukraine drony rozpoznawcze Vector 211[413][414]. Minister Przemysłu Strategicznego Ołeksandr Kamyszin powiedział, że tegoroczny budżet obronny Ukrainy wynoszący 40 miliardów dolarów obejmował 6 miliardów dolarów na zakup broni[415]. Ukraińskie media, w tym Ukraińska prawda i Militarnyi potwierdziły, że ukraińscy żołnierze zaczęli używać na linii frontu ukraińskiej wersji rosyjskich dronów Łancet[416].

MAEA ostrzegła, że zamknięta Zaporoska Elektrownia Jądrowa była „niebezpiecznie blisko” awarii nuklearnej z powodu ataków dronów[417]. Stały Przedstawiciel Ukrainy przy ONZ Serhij Kislitsja powiedział Radzie Bezpieczeństwa ONZ, że ataki dronów na elektrownię jądrową w Zaporożu w dniach 7 i 9 kwietnia 2024 roku były częścią operacji fałszywej flagi zorganizowanej przez Rosję[418]. Ukraińskie państwowe przedsiębiorstwo Energoatom oświadczyło, że rozpoczęło budowę reaktorów nr. 5 i 6 w Chmielnickiej Elektrowni Jądrowej z wykorzystaniem technologii amerykańskiej, co pomoże zapobiec masowym przestojom w dostawie prądu w przypadku rosyjskiego ataku. Szef Energoatamu Petro Kotin dodał, że po wybudowaniu bloków nr. 5 i 6 oraz uruchomieniu bloków nr. 3 i 4, moc wytwórcza Chmielnickiej Elektrowni Jądrowej przewyższy moc Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej[419].

16 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Rzecznik Zgrupowania „Chortycja” Nazar Wołoszyn stwierdził, że jeśli siły rosyjskie zajmą Czasiw Jar, umożliwi im to rozpoczęcie ofensyw na inne miasta obwodu donieckiego, w tym Konstantynówkę, Drużkiwkę, Kramatorsk i Słowiańsk, które staną się ostatnimi bastionami Ukrainy w obwodzie donieckim. Wołoszyn dodał, że Czasiw Jar jest „dominującym wzniesieniem w regionie, a jego kontrola umożliwi rosyjskim najeźdźcom” przedostanie się do innych miast obwodu[420]. Według ISW siły rosyjskie na wschodniej Ukrainie wykorzystywały mniejsze grupy szturmowe, które według doniesień borykały się z problemem niskiego morale, jednak jest mało prawdopodobne, aby rosyjskie ataki osiągnęły kulminację w najbliższej perspektywie. Tymczasem wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Bachmutu, Awdijiwki, Doniecka i w zachodnim obwodzie zaporoskim w ramach ciągłych walk pozycyjnych na całej linii frontu[421].

SG Ukrainy podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto pięć ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 68 starć. W ciągu dnia wojska rosyjskie przeprowadziły dwa ataki rakietowe, 64 naloty i 75 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało sześciu nalotów na miejsca koncentracji i dwóch na punkty kontrolne, z kolei artyleria uderzyła w obszar koncentracji[422][423].

Siły Powietrzne Ukrainy podały, że w nocy siły rosyjskie zaatakowały Ukrainę za pomocą dziewięciu dronów Shahed 136/131 wystrzelonych z Krymu. Mobilne grupy ogniowe zestrzeliły wszystkie drony nad obwodami chersońskim, mikołajowskim, chmielnickim, połtawskim, czerkaskim i dniepropetrowskim[424][425][426]. Gubernator Ołeksandr Prokudin poinformował, że wojska rosyjskie uderzyły bombą lotniczą w budynek mieszkalny w mieście Berysław, w wyniku czego 15 osób zostało rannych[427][428].

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy ogłosiła, że za pomocą siedmiu dronów zniszczono rosyjski zmodernizowany system radarowy Niebo-SWU w obwodzie briańskim[429]. Wywiad ukraiński podał, że w godzinach nocnych pożar podstacji w Briańsku spowodował odcięcie prądu w kilku obiektach wojskowych i przemysłowych jednocześnie. W wyniku zniszczenia transformatora bez zasilania pozostały m.in. jednostka wojskowa nr. 33149 (29 Brygada Kolejowa), 111 Zakład Wojskowy (przedsiębiorstwo budowy maszyn) i 192 Centralne Zakłady Wojskowe (dostawca sprzętu kolejowego)[430][431].

Według OSW wojska rosyjskie wznowiły ataki na północ od Awdijiwki, wychodząc na obrzeża wsi Nowokałynowe i oskrzydlając ją od wschodu, a także podchodząc pod Oczeretyne, stanowiące jeden z punktów nowej linii ukraińskiej obrony. Postępując w kierunku Oczeretynego, jednostki rosyjskie wyszły na flankę przeciwnika we wsi Berdyczi, której północna część wciąż pozostawała pod kontrolą Ukraińców. Przesunęły się także na zachód od Awdijiwki, wypierając Ukraińców z ostatnich pozycji w Perwomajśkem, o którą walki trwały od lata 2022 roku, oraz ze środkowej części Semeniwki na zachodnim brzegu rzeki Durna. Do nieznacznych zmian na korzyść Rosjan doszło w południowej części Krasnohoriwki i na południe od Wełykiej Nowosiłki. Do intensyfikacji starć, choć bez znaczących zmian pozycji obu stron, doszło w Robotynem na południe od Orichiwa. Ponadto ukraińskie dowództwo w Kijowie zaprzeczyło oddaniu kontroli nad Bohdaniwką i rozpoczęciu walk we wschodniej części Czasiw Jaru[432].

Duńskie Ministerstwo Obrony ogłosiło nowy pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy o wartości 313 milionów dolarów, którego część została przeznaczona na produkcję broni w Czechach[433]. Ukraina ogłosiła, że testuje „bezzałogowy okręt podwodny”, który może być wyposażony w głowicę bojową, funkcje i czujniki stealth, przewozić do 10 nurków, przenosić sześć torped lub rakiet i osiągać wytrzymałość 54h/1000 km, przy prędkości pod wodą do 50 km/h[434].

Prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał poprawioną ustawę mobilizacyjną w celu uzupełnienia wyczerpanych sił. Wszyscy mężczyźni w wieku od 18 do 60 lat muszą zaktualizować swoje dane osobowe w biurze poborowym lub za pośrednictwem kont internetowych. Ustawa zniosła pobór do wojska i zamiast niego wprowadziła podstawowe szkolenie wojskowe (pięć miesięcy w czasie pokoju i trzy miesiące w czasie wojny), aby uniknąć przypadków wysyłania na front nieprzygotowanych ludzi jako „mięsa armatniego”[435][436][437]. Zełenski stwierdził także, że bez amerykańskiej pomocy wojskowej o wartości 61 miliardów dolarów, nad którym wówczas dyskutowano się w Kongresie USA, Ukraina nie będzie miała szans na wygranie wojny z Rosją. Według niego pomoc ta miała kluczowe znaczenie dla dalszego skutecznego oporu wobec atakujących Rosjan[438]. Ponadto Zełenski powiedział w wywiadzie, że Rosja ma 10 razy więcej wystrzelonych pocisków artyleryjskich i 30 razy więcej samolotów, wobec czego Ukraina musi dogonić liczbę rosyjskich pocisków artyleryjskich, aby w pełni chronić kontrolowane terytorium[439].

Monitor Praw Człowieka ukraińskiego parlamentu stwierdził, że prawie 37 tys. obywateli Ukrainy uznano za zaginionych, w tym dzieci, ludność cywilną i personel wojskowy. Ukraina zweryfikowała także ok. 1700 osób bezprawnie przetrzymywanych przez Rosję, z których jedynie 147 zostało sprowadzonych do domu. Odnotowano także ponad 19 500 deportowanych lub wysiedlonych dzieci oraz 388 dzieci uratowanych z rosyjskiej niewoli[440][441][442].

17 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Zniszczenia w Czernihowie po rosyjskim ataku rakietowym; zginęło co najmniej 18 osób.

W opinii ISW wojska rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Awdijiwki i Doniecka w ramach ciągłych walk pozycyjnych na całej linii frontu[443].

Sztab Ukrainy podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto trzy ataki. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 87 starć. W ciągu dnia wojska rosyjskie przeprowadziły cztery ataki rakietowe, 57 nalotów i 89 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało ośmiu nalotów na miejsca koncentracji, z kolei artyleria uderzyła w skład amunicji[444].

Ok. 9:00 czasu lokalnego siły rosyjskie przeprowadziły atak rakietowy na 8-piętrowy budynek mieszkalny w Czernihowie, w wyniku czego zginęło co najmniej 18 osób, w tym 25-letnia policjantka, a co najmniej 78 zostało rannych, w tym czworo dzieci. Według władz lokalnych w kierunku centrum miasta wystrzelono trzy rakiety Iskander. Oprócz trafionego budynku, uszkodzone zostały cztery wieżowce, szpital, uczelnia i dziesiątki samochodów[445][446][447][448][449][450].

Ukraina przyznała się do porannego (ok. 4:00) ataku na wojskową bazę lotniczą w Dżankoju na Krymie, gdzie stacjonowały rosyjskie helikoptery szturmowe. Zgłoszono sześć eksplozji[451][452][453]. W lokalnych kanałach na Telegramie pojawiły się nagrania przedstawiające pożar, który objął duży obszar. Według kanału „Crimean Wind” satelita VIIRS/Suomi NPP zarejestrowała sześć pożarów na lotnisku i w jego pobliżu[454][455]. Według rosyjskich blogerów wojennych i źródeł ukraińskich użyto 12 rakiet ATACMS z amunicję kasetową, które z dużym prawdopodobieństwem wystrzelono z obwodu chersońskiego. Atak przeprowadzono w dwóch falach; podczas pierwszego uderzenia użyto siedmiu rakiet, a w drugim – co najmniej pięciu. Część pocisków uszkodziła sprzęt stojący na lotnisku, a część uszkodziła jeden z budynków[452][453][456]. Według doniesień zniszczeniu uległy trzy wyrzutnie i radar systemu S-400. Blogerzy wojenni poinformowali, że w ataku zginęło 30 osób, a 80 zostało rannych[457][458][459]. Dzień później wywiad ukraiński potwierdził, że przeprowadzono atak na lotnisko na okupowanym Krymie, niszcząc cztery wyrzutnie S-400, trzy stacje radarowe, centrum kontroli obrony powietrznej i sprzęt nadzoru przestrzeni powietrznej Fundament-M[460][461][462].

Ukraińskie media podały, że ukraiński wywiad uderzył za pomocą dronów w system radarowy w rosyjskiej Republice Mordowii oraz w fabrykę produkującą samoloty bombowe Tu-22M i Tu-160M w Tatarstanie. Rosyjskie Ministerstwo Obrony poinformowało, że nad dwoma republikami zestrzelono dwa ukraińskie drony[463][464]. Wywiad ogłosił także, że helikopter Mi-8 został zniszczony na lotnisku Kryazh w rosyjskim mieście Samara[465]. Według władz lokalnych rosyjska obrona przeciwlotnicza zniszczyła wieczorem 20 ukraińskich dronów i dwie rakiety balistyczne nad obwodem biełgorodzkim[466].

Rząd Kanady ogłosił, że przeznaczy w budżecie ok. 1,16 miliarda dolarów na pomoc wojskową dla Ukrainy w ciągu najbliższych pięciu lat[467]. Premier Mark Rutte powiedział na szczycie przywódców Unii Europejskiej w Brukseli, że Holandia zamierza kupić systemy obrony powietrznej Patriot od krajów, które je posiadają, a następnie przekazać je Ukrainie[468]. Ponadto Bank Światowy odbył spotkanie, aby omówić sposoby wsparcia Ukrainy. Podczas spotkania prezydent Zełenski stwierdził, że Rosja musi zapłacić „bolesną cenę” za wojnę na Ukrainie, wskazując, że zamrożone rosyjskie aktywa powinny zostać wykorzystane do pomocy Ukrainie w walce z Rosją[469].

Spiker Izby Reprezentantów Mike Johnson powiedział, że nawet jeśli twardogłowi kongresmeni republikańscy nadal będą wywierać naciski, 20 kwietnia odbędzie się przyspieszone głosowanie nad szeregiem ustaw o pomocy zagranicznej na łączną kwotę 950 dolarów dla Izraela, Ukrainy i Tajwanu[470][471]. Prezydent Joe Biden powiedział, że zdecydowanie poprze decyzję Johnsona o głosowaniu nad projektem ustawy o zapewnieniu pomocy zagranicznej Ukrainie, Izraelowi i innym partnerom[472][473].

18 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Cmentarz w Wołczańsku po rosyjskim bombardowaniu.

Wojska rosyjskie prowadziły działania ofensywne mające na celu zajęcie Czasiw Jaru w obwodzie donieckim, jednak ponosili straty. Armia ukraińska schwytała kilku zagranicznych najemników z Nepalu i Sri Lanki[474]. W opinii ISW siły rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Awdijiwki i Doniecka w ramach walk pozycyjnych na całej linii frontu[475].

Ukraiński SG oświadczył, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto 11 ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 86 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły 11 ataków rakietowych, 78 nalotów i 82 ostrzały na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało dziewięciu nalotów na miejsca koncentracji[476][477].

W nocy Rosjanie zaatakowali Ukrainę za pomocą 13 dronów Shahed 136/131, wystrzelonych z Primorsko-Achtarska i Krymu. Wszystkie drony zostały zestrzelone przez ukraińską obronę przeciwlotniczą i mobilne grupy ogniowe w obwodach chersońskim, dniepropetrowskim, winnickim, połtawskim, chmielnickim, tarnopolskim i iwanofrankiwskim[478][479][480]. Podczas ataku rosyjskich dronów na obwód iwanofrankiwski zaatakowano obiekty infrastruktury krytycznej[481][482]. Dwie osoby zginęły, a trzy zostały ranne w oddzielnych rosyjskich atakach na Sełydowe i Oczeretyne w obwodzie donieckim[483]. MAEA podała, że ​​otrzymała raport o próbie ataku dronem na ośrodek szkoleniowy Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej o 10:35, jednak nie odnotowano ofiar ani szkód[484][485].

Rosyjskie Ministerstwo Rosji stwierdziło, że nad obwodami biełgorodzkim, rostowskim i woroneskim zniszczono ok. 50 obiektów, w tym drony, dwie rakiety Toczka-U oraz pięć małych ukraińskich balonów wyposażonych w GPS i przewożących materiały wybuchowe[486][487].

Minister Przemysłu Strategicznego Ołeksandr Kamyszin ogłosił, że Dania stała się pierwszym krajem, który zakupił broń dla SZ Ukrainy od ukraińskiego producenta uzbrojenia w ramach pakietu pomocy wojskowej, dodając, że: „Decyzja ta była niezwykle ważna zarówno dla Sił Zbrojnych Ukrainy, jak i dla ukraińskiej gospodarki. Zdolności produkcyjne naszego przemysłu obronnego znacznie przekraczają siłę nabywczą budżetu państwa”[488][489][490]. Szef polityki zagranicznej Unii Europejskiej Josep Borrell wezwał państwa członkowskie do wysłania systemów antyrakietowych na Ukrainę[491]. Kanclerz Olaf Scholz stwierdził, że oprócz kolejnego systemu Patriot, który Niemcy obiecały dostarczyć Ukrainie, Berlin ciężko pracuje nad znalezieniem kolejnych sześciu systemów Patriot w krajach NATO[492][493]. Niemiecka firma Quantum-Systems ogłosiła, że ​​otworzy drugą fabrykę na Ukrainie i w ciągu najbliższych dwóch lat planuje zainwestować do sześciu milionów euro w nową produkcję[494][495].

Z kolei szef wywiadu ukraińskiego generał Kyryło Budanow w wywiadzie The Washington Post stwierdził, że Rosja rozpocznie wielką ofensywę w czerwcu br., aby spróbować zdobyć cały Donbas. Aby pokrzyżować te plany, wywiad zamierza przeprowadzić więcej ataków transgranicznych z wykorzystaniem rosyjskich ochotników oraz stosować więcej dronów do uderzeń poza linią frontu w celu zmniejszenia rosyjskiego potencjału, w tym przemysłu zbrojeniowego, krytycznych obiektów wojskowych, lotnisk, stanowisk dowodzenia i kontroli[496].

Według doniesień, po otrzymaniu informacji od władz ukraińskich, polscy śledczy aresztowali obywatela Polski, mężczyznę o imieniu Paweł K., pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Rosji w ramach spisku mającego na celu zamach na prezydenta Zełenskiego podczas jego wizyty w Polsce. Miał on zbierać informacje na temat lotniska Rzeszów-Jasionka, będącego głównym węzłem zachodnich dostaw sprzętu wojskowego na Ukrainę[497][498][499].

19 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Budynek mieszkalny w Dnieprze po nocnym rosyjskim ataku rakietowym. W mieście zginęły dwie osoby, a co najmniej 16 zostało rannych.

Według ISW szef MSZ Rosji Siergiej Ławrow zasygnalizował zamiar zajęcia Charkowa w ramach przyszłej rosyjskiej operacji ofensywnej. Ukraińskie zdolności obrony powietrznej pozostawały ograniczone i degradowane, umożliwiając rosyjskim samolotom swobodne operowanie w niektórych krytycznych obszarach frontu. Tymczasem wojska rosyjskie dokonały potwierdzonych postępów w pobliżu Bachmutu, Awdijiwki i Doniecka[500]. Ukraina podała także, że siła pancerne rosyjskiego Południowego Zgrupowania Sił spadły „znacznie” do 650 czołgów, w tym uszkodzonych lub w inny sposób wyłączonych z użytku, a łączna liczba rozmieszczonych wozów bojowych wyniosła „nie więcej niż” 1850 pojazdów[500].

Sztab Ukrainy podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto siedem ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 102 starć. W ciągu doby wojska rosyjskie przeprowadziły 29 ataków rakietowych, 67 nalotów i 67 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało sześciu nalotów na miejsca koncentracji i jednego na punkt kontrolny[501].

Rosja przeprowadziła kolejny atak powietrzny na Ukrainę, w tym na obwód dniepropetrowski (Dniepr, Krzywy Róg i Pawłohrad) i port w Odessie[502][503]. Ogółem Rosjanie wystrzelili 14 dronów Shahed 136/131 (z Primorsko-Achtarska i Kurska) oraz 22 pociski, w tym dwie rakiety manewrujące Ch-101/Ch-555 (wystrzelone z Tu-95MS z rejonu Riazania), 12 rakiet manewrujących Ch-59/Ch-69 (z Kurska i z Morza Azowskiego), sześć rakiet Ch-22 (z bombowców Tu-22M3 znad Morza Czarnego i Azowskiego), dwie rakiety balistyczne Iskander-K (z Krymu). Według Sił Powietrznych Ukrainy zniszczono 29 obiektów, w tym wszystkie drony, dwie rakiety Ch-101/Ch-555, 11 pocisków Ch-59/Ch-69 oraz dwa Ch-22, które przechwycono za pomocą systemu Patriot, po raz pierwszy od początku inwazji[503][504][505][506][507]. Co no najmniej osiem osób, w tym troje dzieci, zginęło, a co najmniej 35 kolejnych zostało rannych w rosyjskich atakach rakietowych w obwodzie dniepropetrowskim, głównie w Dnieprze i Synelnykowem. Według władz lokalnych w Dnieprze zniszczono 10 domów prywatnych oraz uszkodzono dwa obiekty infrastruktury, w tym dworzec kolejowy oraz wieżowiec w centrum miasta i cztery budynki mieszkalne. W rejonie Krzywego Rogu uszkodzony został obiekt infrastruktury, a w wyniku ostrzału miasta trzy osoby zostały ranne[503][508][509][510][511][512]. Dwie osoby zginęły w oddzielnych atakach w obwodzie mikołajowskim (Kucurub)[513] i chersońskim (Chersoń)[514].

Po ataku rakietowym na Ukrainę rosyjski bombowiec strategiczny dalekiego zasięgu Tu-22M3 rozbił się w Kraju Stawropolskim podczas powrotu do bazy[515]. Gubernator regionu Władimir Władimirow potwierdził katastrofę samolotu, dodając, że pilotom udało się katapultować[516]. Rzecznik wywiadu ukraińskiego Andrij Jusow stwierdził, że była to zaplanowana operacja Sił Powietrznych i wywiadu Ukrainy, dodając, że może mieć to wpływ „na poprawę sytuacji w obwodzie odeskim w zakresie ryzyka ataków rakietowych”[517]. Szef wywiadu ukraińskiego generał Kyryło Budanow podał, że siły ukraińskie zestrzeliły samolot z odległości 308 km przy użyciu rakiety S-200[518][519][520][521]. Ministerstwo Obrony Rosji podało, że bombowiec rozbił się podczas powrotu na lotnisko wojskowe w Stawropolu po zakończeniu misji bojowej. Z samolotu katapultowało się czterech członków załogi, w tym trzech zabitych zostało znalezionych przez zespół poszukiwawczo-ratowniczy. Według wstępnych danych przyczyną wypadku była „awaria techniczna”[522][523][524][525].

Gubernator Wiaczesław Gładkow poinformował, że rosyjska obrona przeciwlotnicza przechwyciła 25 obiektów nad południowym obwodem biełgorodzkim. Głównym celem był Biełgorod, jednak nikt nie został ranny. Uszkodzonych zostało kilka domów prywatnych i innych budynków, z kolei mały pożar magazynu został szybko ugaszony[526]. Wieczorem we wsi Wygoniczi w obwodzie briańskim dron uderzył w lokalną podstację energetyczną, w wyniku czego wybuchł pożar[527].

Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych przegłosowała proceduralnie i przyjęła ustawę o pomocy zagranicznej o wartości 94 miliardów dolarów przy 316 głosach za i 94 głosach przeciw, z czego 60 miliardów dolarów zostanie przekazane Ukrainie, w tym 20%, czyli 12 miliardów dolarów, trafi na Ukrainę w formie pożyczki, natomiast reszta zostanie wykorzystywana do produkcji sprzętu wojskowego dla armii ukraińskiej w Stanach Zjednoczonych[528][529]. Minister obrony Kajsa Ollongren powiedziała, że Holandia przeznaczyła ok. 210 milionów dolarów na szybką dostawę amunicji przeciwlotniczej i artyleryjskiej na Ukrainę[530]. Kraje NATO odbyły nadzwyczajne spotkanie z Ukrainą i obiecały jej dodatkowe systemy obrony powietrznej[531][532]. Były prezydent i kandydat na prezydenta USA Donald Trump wezwał Europę do większej pomocy finansowej dla Ukrainy[533][534].

Dyrektor CIA William J. Burns powiedział, że zatwierdzenie pomocy dla Ukrainy jest pilne, aby zapobiec możliwym stratom w wojnie z Rosją. Dzięki pomocy wojskowej Ukraina będzie mogła kontynuować działania w 2024 roku, kwestionując ostatnie postępy Rosji i próbując powstrzymać letnią rosyjską ofensywę. Stwierdził jednak, że bez tej pomocy istnieje znaczne ryzyko porażki Ukrainy do końca 2024 roku, a „obraz tego jest o wiele bardziej tragiczny”[535][536][537]. Sekretarz stanu USA Antony Blinken, na konferencji po spotkaniu ministrów spraw zagranicznych krajów G7, powiedział, że Chiny były głównym dostawcą kluczowych komponentów dla rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie[538][539].

Rosyjskie media podały, że obywatel amerykański i mieszkaniec obwodu donieckiego, Russell Bentley, który walczył po stronie prorosyjskich separatystów podczas wojny w Donbasie, zginął w nieokreślonych okolicznościach po zaginięciu po ukraińskim ataku 8 kwietnia tego roku. Jego żona stwierdziła, że został porwany przez rosyjskich żołnierzy[540]. Ponadto rosyjskie media podały, że korespondent wojenny dziennika Izwiestija, Siemion Jeremin, został zabity w wyniku ataku ukraińskiego drona po odwiedzeniu rosyjskiej jednostki w obwodzie zaporoskim[541][542].

20 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Budynek mieszkalny w Wołczańsku po rosyjskim bombardowaniu.

Brytyjskie Ministerstwo Obrony podało, że wojska rosyjskie, chcąc zdobyć Czasiw Jar, przeprowadzały intensywne bombardowania, co było powtórzeniem taktyki z walk o Awdijiwkę, jednak postępy rosyjskich sił lądowych były powolne. 14 kwietnia dowódca armii ukraińskiej generał Ołeksandr Syrski oświadczył, iż rosyjskie wojska planują zdobycie miasta do 9 maja. 18 kwietnia dowódca ukraińskiego Zgrupowania „Chortyca” stwierdził, że rosyjskie lotnictwo zrzucało 20–30 bomb dziennie, które były zrzucane przez samoloty Su-25 operujące blisko linii frontu oraz Su-34 operujące z dalszej odległości i używające bomb szybujących. Zdaniem Ministerstwa „były to skoordynowane bombardowana, będące powtórzeniem taktyki z kampanii o Awdijiwkę. Miasto Czasiw Jar jest mocno bronione i usytuowane na wzniesieniu. Rosyjskie siły lądowe dokonują jedynie powolnych postępów na tym obszarze”[543]. W opinii ISW przez najbliższe tygodnie, zanim amerykańska pomoc dotrze na Ukrainę, sytuacja na froncie prawdopodobnie będzie się pogarszać. Zdaniem ekspertów Rosja może zintensyfikować swoje działania ofensywne na froncie oraz ataki rakietowe i dronowe, aby zmaksymalizować zyski przed tym, jak wojsko ukraińskie otrzyma nowy sprzęt i będzie mogło ustabilizować sytuację. Tymczasem siły rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Czasiw Jaru (na zachód od Bachmutu) i na północny zachód od Awdijiwki, a siły ukraińskie dokonały niedawno potwierdzonego postępu na południe od Kreminnej[544].

SG Ukrainy podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto trzy ataki. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 115 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły 15 ataków rakietowych, 63 naloty i 109 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało ośmiu nalotów na miejsca koncentracji, natomiast artyleria uderzyła w stanowisko dowodzenia, trzy obszary koncentracji, skład amunicji i system przeciwlotniczy[545].

Siły Powietrzne Ukrainy podały, że w nocy Rosjanie zaatakowali Ukrainę trzema rakietami balistycznymi Iskander-M, dwoma przeciwlotniczymi rakietami S-300/S-400 (z obwodu biełgorodzkiego) oraz dwoma rakietami manewrującymi Ch-59/Ch-69 (z Morza Czarnego), które zostały zestrzelone przez ukraińską obronę przeciwlotniczą. Zniszczono także trzy drony rozpoznawcze, w tym dwa Orłan-10 i jeden Supercam, na kierunku południowym[546][547]. Prokuratura Okręgowa podała, że nad Rosja zaatakowała budynek mieszkalny w Wołczańsku w obwodzie charkowskim, zabijając dwóch mężczyzn i raniąc kolejne dwie osoby[548][549]. Gubernator Serhij Łysak poinformował, że wojska rosyjskie zaatakowały rejon dniprowski w obwodzie dniepropetrowskim, zabijając 54-letniego mężczyznę, który zginął podczas naprawy samochodu w pobliżu miejsca ataku[550]. Gubernator Ołeh Kiper powiedział, że po południu wojska rosyjskie przeprowadziły atak rakietowy na dzielnicę mieszkalną w Odessie, raniąc co najmniej ośmiu cywilów, w tym dwoje dzieci. Ukraińska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła trzy rakiety Ch-59. W wyniku spadających szczątków doszło do pożaru w sektorze prywatnym, gdzie został zniszczony dom, a kolejne siedem uszkodzonych oraz gazociąg[551][552][553].

Siły ukraińskie przyznały się do ataków na rosyjską infrastrukturę energetyczną, w ramach których wybuchły pożary w trzech podstacjach elektrycznych w obwodach smoleńskim, kałuskim i briańskim. Zbiornik paliwa należący do Łukoila w rejonie kardymowski w obwodzie smoleńskim został podpalony przez spadające szczątki drona. Rosyjskie Ministerstwo Obrony podało, że zniszczono ok. 50 dronów nad wspomnianymi obwodami, a także w obwodach riazańskim, tulskim, moskiewskim, kurskim i biełgorodzkim, gdzie w nocy według gubernatora Wiaczesława Gładkowa zginęły co najmniej dwie osoby we wsi Poroz[554][555][556][557]. Według brytyjskiego wywiadu wojskowego Rosja straciła co najmniej 100 samolotów wojskowych od rozpoczęcia wojny w lutym 2022 roku[558].

Izba Reprezentantów USA ostatecznie przyjęła projekt ustawy mający zapewnić Ukrainie pomoc w wysokości 60,8 mld dolarów do końca września 2025 roku. Za przyjęciem dokumentu głosowało 310 kongresmanów, przy 112 głosach „przeciw”. Następnie musi zostać uchwalony przez Senat i podpisany przez prezydenta Joe Bidena. Pakiet pomocowy przewiduje przeznaczenie dla Ukrainy 13,8 mld dolarów na zakup broni i sprzętu, kolejne 13,4 mld na wymianę i naprawę przekazanej już broni, a także na szkolenie ukraińskiej armii. Kolejne 23,2 miliarda dolarów zostanie przeznaczone na uzupełnienie towarów i usług obronnych dostarczonych Ukrainie; środki te trafią do amerykańskiego przemysłu obronnego, głównie w celu zawarcia długoterminowych kontraktów, które pozwolą na ponowne uruchomienie amerykańskiego przemysłu zbrojeniowego[559][560][561][562][563]. Ponadto Izba Reprezentantów przyjęła „Ustawę o Pokoju poprzez Siłę w XXI wieku” (H.R.8038) większością 366 głosów „za” i 58 głosów „przeciw”, która obejmuje upoważnienie władz wykonawczych do przejęcia i przeniesienia rosyjskiego suwerennego majątku zamrożonego w USA na Ukrainę, aby pomóc jej w walce i odbudowie[564][565][566].

21 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Ministerstwo Obrony Rosji oświadczyło, że wojska rosyjskiego Południowego Zgrupowania Sił zajęły Bohdaniwkę, 3 km od Czasiw Jaru[567][568]. Ukraińskie Dowództwo „Południe” podało, że armia ukraińska skutecznie odparła trzy ataki rosyjskie na Staromajorśke, jeden atak na Robotyne i trzy ataki na Krynki na lewym brzegu Dniepru[569]. Rzecznicy ukraińskiego Zgrupowania „Chortyca” i 26 Brygady Artylerii, Nazar Wołoszyn i Ołeh Kałasznikow, stwierdzili że armia ukraińska kontrolowała sytuację w mieście Czasiw Jar, jednak Rosjanie kontynuowali ataki; „Czasiw Jar pozostaje niezmienny. Wróg wywiera nacisk na kierunek Bachmutu, w tym na Czasiw Jar. Sytuacja jest w pełni pod kontrolą, w mieście nie ma żadnego wroga”. Rosyjskie grupy szturmowe przybywały za pomocą BWP, przeprowadzając ataki wspierane przez drony i artylerię, jednak „w ostatnim czasie szczególnie kłopotliwe stało się lotnictwo, bombardując bombami FAB i KAB zarówno infrastrukturę cywilną, jak i pozycje obronne”. Kałasznikow dodał, że: „Dziś się tam bronimy. Nie powiedziałbym, że wróg osiągnął jakieś znaczące zyski. A jeśli spojrzymy na nasze linie obronne jako całość, tam, gdzie to możliwe, wzmacniamy je. I wzmacniamy je stale i dość znacząco”[570].

Według ISW wojska rosyjskie zrobiły postępy w pobliżu Kreminnej i Awdijiwki oraz na granicy obwodu donieckiego i zaporoskiego. Rosjanie wkroczyli do wioski Oczeretyne. Ponadto Rosjanie zwiększyli wykorzystanie na linii frontu małych, lekkich pojazdów terenowych[571]. Ukraiński obserwator wojskowy Kostiantyn Maszowiec stwierdził, że rosyjskie Centralne Zgrupowanie Sił, działające w kierunku Pokrowska i Torećka (na północny zachód i wschód od Awdijiwki), liczyło ponad 86 tys. żołnierzy, 280 czołgów, 760 pojazdów opancerzonych oraz ok. 1100 systemów artylerii[571].

Ukraiński Sztab poinformował, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto cztery ataki. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 85 starć. W ciągu dnia wojska rosyjskie przeprowadziły cztery ataki rakietowe, 45 nalotów i 71 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 100 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało dziewięciu nalotów na miejsca koncentracji, natomiast artyleria uderzyła w obszar koncentracji i punkt kontrolny[572][573].

Rzecznik Marynarki Wojennej Ukrainy Dmytro Pletenczuk powiedział, że w porcie w okupowanym Sewastopolu trafiono w 110-letni okręt ratowniczyKommuna”, w wyniku czego został uszkodzony. Nagrania w mediach społecznościowych pokazywały płonący statek. Wcześniej prorosyjski gubernator Michaił Razwożajew oświadczył, że przechwycono rakietę przeciwokrętową Neptun, a jej „fragmenty spowodowały niewielki pożar, który szybko ugaszono”[574][575][576][577].

Administracja wojskowa obwodu donieckiego podała, że ​​o 8:30 wojska rosyjskie zaatakowały Sełydowe, zabijając co najmniej jednego cywila i raniąc czterech kolejnych[578]. Gubernator Serhij Łysak powiedział, że armia rosyjska osiem razy zaatakowała rejon nikopolski w obwodzie dniepropetrowskim. Rosjanie przeprowadzili trzy ataki artyleryjskie i pięć ataków dronów na hromady nikopolską, pokrowską, marganiecką i czerwonogrigoriwską; jedna osoba została ciężko ranna[579][580]. Gubernator Ołeh Kiper podał, że po południu siły rosyjskie uderzyły rakietą balistyczną w obiekt transportowo-logistyczny w obwodzie odeskim, w wyniku czego cztery osoby zostały ranne. Według Kipera fala uderzeniowa i fragmenty rakiety uszkodziły domy prywatne, a w jednym z nich zawalił się strop[581][582].

Agencja Yonhap, powołując się na Ministerstwo Planowania i Finansów Korei Południowej, podała, że minister finansów Korei Choi Sang-mok i minister finansów Ukrainy Serhij Marczenko podpisali w Waszyngtonie umowę ramową mającą na celu udzielenie Ukrainie preferencyjnych długoterminowych pożyczek o wartości 2,1 miliarda dolarów[583].

W kwietniu 2024 roku minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow stwierdził, że Charków odgrywa „ważną rolę” w planie prezydenta Władimira Putina dotyczącym utworzenia strefy zdemilitaryzowanej na Ukrainie. Miało to na celu ochronę rosyjskich miejscowości granicznych przed ukraińskimi kontratakami. Według Ławrowa Putin dał do zrozumienia, że ​​linię frontu należy przesunąć odpowiednio daleko w głąb Ukrainy. Ponadto podkreślił swoje poparcie dla roszczeń Rosji do sprawowania władzy nad Ukrainą, stwierdzając, że co najwyżej przyszłość zachodniej Ukrainy jest niejasna, w przeciwnym razie powstanie Ukraina „prawdziwie rosyjska, która chce być częścią rosyjskiego świata, która mówi po rosyjsku”. Zdaniem Ławrowa o niczym innym nie ma mowy[584].

22 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Wieża telewizyjna w Charkowie po rosyjskim uderzeniu rakietą Ch-59.

Ministerstwo Obrony Rosji podało, że wojska rosyjskie zajęły wieś Nowomychajliwka w obwodzie donieckim, 20 km od Wuhłedaru oraz poprawiły swoją sytuację taktyczną na linii frontu[585][586][587]. Rzecznik 79 Samodzielnej Brygady Desantowo-Szturmoweja Jarosław Czepurnyj powiedział, że sytuacja w Nowomychajłowce w obwodzie donieckim jest „napięta, ale pod kontrolą”[588]. Rzecznik ukraińskiego Zgrupowania „Chortyca” Nazar Wołoszyn powiedział, że wojska rosyjskie kontynuowały ofensywę na Czasiw Jar. Rosjanie skoncentrowali 20–25 tys. żołnierzy, aby szturmować miasto i okoliczne wsie[589][590]. Szef wywiadu ukraińskiego generał Kyryło Budanow stwierdził, że w połowie maja ​​sytuacja na froncie może stać się trudna, ale nie katastrofalna[591][592].

W ocenie ISW celem sił rosyjskich było dokonanie szerokiej penetracji linii ukraińskich na północny zachód od Awdijiwki, ale ich zdolność do tego prawdopodobnie zostanie ograniczona przez przybycie amerykańskiej i innej zachodniej pomocy na linię frontu. Tymczasem siły rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Czasiw Jaru, Awdijiwki i Doniecka oraz na granicy obwodu donieckiego zaporoskiego[593]. Brytyjskie MON podało, że zdobycie kontroli nad mającą niewielkie znaczenie strategiczne Nowomychajliwką, co zajęło rosyjskim siłom 73 dni i wymagało dużego nakładu sił, pokazuje ich powolne, ale stopniowe postępy. Dodano, że miejscowość ma ograniczone znaczenie strategiczne, lecz leży na drogach do kolejnych osad, które rozciągają się po obu stronach rzeki Suchi Jały w południowym obwodzie donieckim. Ukraińska 79 Samodzielna Brygada Desantowo-Szturmowa przekazała, że Rosjanie w czasie 6-miesięcznych walk użyli 30 tys. żołnierzy i stracili 300 szt. uzbrojenia. Następnie na tym odcinku frontu wojska rosyjskie „będą prawdopodobnie dążyć do postępów w kierunku Konstantynówki, leżącej 2 km na zachód od Nowomychajliwki. Dalsze postępy na północ od Wuhłedaru mogą ostatecznie pozwolić na ominięcie umocnień Wuhłedaru. Te umocnienia spowodowały wyjątkowo wysoką liczbę ofiar wśród rosyjskich sił lądowych”[594].

SG Ukrainy podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto siedem ataków. Rosja atakowała w kierunkach Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 86 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły sześć ataków rakietowych, 77 nalotów i 100 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów oraz zniszczoną infrastrukturę). Ponad 100 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 16 nalotów na miejsca koncentracji i dwóch na przeciwlotnicze kompleksy rakietowe, natomiast artyleria uderzyła w stanowisko dowodzenia, dwa systemy przeciwlotnicze i obszar koncentracji[595][596].

W nocy terytorium Ukrainy zostało zaatakowane przez siedem rosyjskich dronów Shahed 136/131 z Krymu oraz trzy przeciwlotnicze rakiety S-300/S-400 z okupowanego obwodu donieckiego. Ukraińska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła 5 z 7 dronów oraz jednego drona rozpoznawczego Orłan-10. Pozostałe drony uderzyły w teren farmy w obwodzie odeskim, gdzie uszkodzone zostały budynki magazynowe i maszyny rolnicze[597][598][599]. Gubernator Ołeh Siniehubow poinformował, że ok. 16:35 czasu lokalnego w mieście doszło do ataku rakietowego na infrastrukturę telewizyjną i słychać było eksplozje. Siły rosyjskie uderzyły pociskiem Ch-59 w 240-metrową wieżę telewizyjną w Charkowie, powodując zawalenie się górnej połowy masztu[600][601][602][603].

Prezydent Wołodymyr Zełenski powiedział, że odbył telekonferencję z prezydentem USA Joe Bidenem, który stwierdził, że planuje podpisać ustawę pomocową o wartości ponad 60 miliardów dolarów, gdy tylko Senat ją zatwierdzi[604][605]. Ponadto Zełenski oświadczył, że Ukraina i Stany Zjednoczone są bliskie sfinalizowania porozumienia na dostawę systemów rakietowych MGM-140 ATACMS[606]. Premier Jonas Gahr Støre powiedział, że Norwegia przekaże Ukrainie pomoc w formie dużych darowizn finansowych w celu poprawy jej obrony powietrznej[607]. Premier Donald Tusk oświadczył, że w związku z brakiem odpowiednich rezerw Polska nie dostarczy Ukrainie systemów Patriot, lecz zapewni inne formy pomocy w obronie przeciwlotniczej[608][609]. Szwedzki minister obrony Pål Jonson powiedział, że nie wyklucza dostarczenia Ukrainie systemów Patriot, jednak wówczas skupiał się na wkładzie finansowym, w tym na możliwości dostarczenia większej liczby mobilnych systemów obrony powietrznej RBS 70[610][611]. Dziennik Bild podał, że pierwotnie niemiecki rząd planował dostarczyć na Ukrainę do 400 pojazdów MRAP, jednak dostawa została opóźniona z nieoczekiwanych powodów[612][613]. Ponadto dzięki zbiórce społecznościowej 50 tys. prywatnych obywateli Słowacji w ciągu tygodnia zebrano 3 071 405 euro, aby wesprzeć czeską inicjatywę zakupu amunicji artyleryjskiej dla Ukrainy[614][615]. Z kolei greckie media Pronews podały, że USA udzieliły Grecji nieujawnionych gwarancji i zapewniły pomoc, jeśli główny wróg geopolityczny, Turcja, będzie grozić Grecji w zamian za dostarczenie Ukrainie systemów Patriot. Grecki rząd jest gotowy zapewnić Ukrainie co najmniej 1 do 2 systemów Patriot[616].

Brytyjski wywiad poinformował, że rosyjski ustawodawca Dmitrij Sablin utworzył nową rezerwową jednostkę wojskową dronów o nazwie „Bars Kaskad”, aby umożliwić VIP-om służbę na Ukrainie przy zmniejszonym ryzyku „walki na linii frontu”[617].

23 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Rzecznik ukraińskiego Zgrupowania „Chortyca” Nazar Wołoszyn powiedział, że armia rosyjska używałs broni chemicznej, w tym „całego arsenału broni, w tym trucizn”, w celu ataku na pozycje ukraińskie i próby zajęcia Oczeretynego w obwodzie donieckim, dodając, że sytuacja była „trudna”[618]. W ocenie ISW Rosjanie zamierzali zintensyfikować działania ofensywne i uderzenia na Ukrainę, aby spowodować maksymalne zniszczenia infrastruktury i wsparcia logistycznego sił ukraińskich przed przybyciem pomocy ze Stanów Zjednoczonych. Tymczasem siły ukraińskie zrobiły postępy w pobliżu Czasiw Jaru (na zachód od Bachmutu), a wojska rosyjskie posunęły się w pobliżu Doniecka[619][620].

Sztab Ukrainy oświadczył, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto trzy ataki w rejonie Krynek. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 101 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły pięć ataków rakietowych, 77 nalotów i 76 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione. Ponad 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 17 nalotów na miejsca koncentracji i jednego na kompleks rakiet przeciwlotniczych, natomiast artyleria uderzyła w stację kontroli dronów, trzy obszary koncentracji i systemy obrony przeciwlotniczej[621][622].

W nocy Rosjanie zaatakowali terytorium Ukrainy dwoma rakietami balistycznymi Iskander-M (z obwodu biełgorodzkiego) i 16 dronami Shahed 136/131 (z Krymu i obwodu kurskiego). Ukraińska obrona przeciwlotnicza i mobilne grupy ogniowe zniszczyły 15 dronów w obwodzie mikołajowskim, odeskim, kijowskim i czerkaskim[623][624][625]. Według doniesień ukraińskiego wojska dziewięć osób zostało rannych w nocnym ataku dronów Shahed 136 na dzielnicę mieszkaniową portowego miasta Odessa. Gubernator Ołeh Kiper oświadczył, że: „Czwórka z nich to dzieci – 12 i 9 lat, a także dwoje dzieci, które nie ukończyły nawet roku”. Podczas ataku uszkodzonych lub zniszczonych zostało 58 mieszkań w 22 budynkach[626][627][628]. Nad ranem Rosjanie zrzucili kierowaną bombę lotniczą UMPB D-30 SM na Konstantynówkę w obwodzie donieckim, w wyniku czego pięć osób zostało rannych. Uszkodzone zostały fasady domów prywatnych, samochód i linie energetyczne[629][630].

Według OSW Rosjanie kontynuowali ataki w Donbasie, głównie w okolicach Marjinki i Awdijiwki oraz na wschód od Czasiw Jaru. Najbardziej znaczący sukces osiągnęli w Oczeretynem, gdzie zajęli większą część miejscowości. Od zdobycia Awdijiwki oddziały rosyjskie przesunęły się na tym kierunku o ok. 8 km w głąb pozycji ukraińskich, atakując wzdłuż linii kolejowej Awdijiwka–Pokrowsk. Po kilkumiesięcznych walkach i przy ogromnych stratach Rosjanie opanowali także Nowomychajliwkę, położoną 7 km od linii rozgraniczenia z 2014 roku. Zdobycie Nowomychajliwki i Oczeretynego nie zmieniało w zasadniczy sposób sytuacji na froncie. Rosja utrzymywała niewielkie, ale stałe tempo natarcia, liczone maksymalnie w setkach metrów na dzień. Sprzyjał temu brak większych miejscowości z piętrową zabudową i zakładami przemysłowymi, o które Ukraińcy mogliby oprzeć obronę. Skuteczność obrony zależeć będzie od stopnia przygotowania fortyfikacji na kolejnych pozycjach, położonych przeważnie wśród pól, na niektórych odcinkach wzmocnionych jedynie przeszkodami wodnymi[631].

Premier Wielkiej Brytanii Rishi Sunak ogłosił nowy i do tej pory największy pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy, ostrzegając, że Władimir Putin „nie zatrzyma się na polskiej granicy”, jeśli Rosja wygra wojnę. Pakiet będzie obejmował 400 pojazdów (w tym 160 Husky TSV), ponad 1600 rakiet (w tym Storm Shadow), 4 miliony szt. amunicji strzeleckiej, 60 łodzi, a także dodatkowe 500 milionów funtów w ramach finansowania wojskowego[632][633]. Senat Stanów Zjednoczonych przyjął ustawę o pomocy finansowej dla Ukrainy, wcześniej zatwierdzoną przez Izbę Reprezentantów większością 79 głosów „za” do 18 „przeciw”, przy trzech głosach wstrzymujących się. Za przyjęciem głosowało 46 Demokratów, 31 Republikanów i dwóch niezależnych, natomiast przeciw niemu było 15 senatorów Republikanów, dwóch Demokratów i jeden senator niezależny. W najbliższym czasie dokument powinien podpisać prezydent Joe Biden[634][635][636]. Rzecznik Departamentu Obrony USA powiedział, że amerykańska pomoc wojskowa może dotrzeć na Ukrainę w ciągu kilku dni po podpisaniu ustawy przez prezydenta Bidena[637]. W ramach wsparcia wojskowego Litwa przekazała armii ukraińskiej opancerzone wozy dowodzenia i sztabu M577. Podano także, że ​​w tym roku przekazano już Ukrainie pomoc w wysokości 84 mln euro[638][639].

Szef MSZ Ukrainy Dmytro Kułeba zapowiedział podjęcie działań zachęcających pełnosprawnych ukraińskich mężczyzn mieszkających za granicą do powrotu do kraju. Zdaniem Kułeby powinno to także przywrócić sprawiedliwość wobec mężczyzn odbywających służbę wojskową[640]. W międzyczasie Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy zawiesiło świadczenie usług konsularnych Ukraińcom przebywającym za granicą, którzy kwalifikują się do służby wojskowej, z wyjątkiem osób powracających na Ukrainę[641][642]. Ponadto premier Ukrainy Denys Szmyhal powiedział, że rząd przeznaczył dodatkowe ok. 202,3 mln dolarów na budowę fortyfikacji obronnych[643].

Rzecznik Ministerstwa Spraw Zagranicznych Wang Wenbing oświadczył, że stanowisko Chin w sprawie wojny na Ukrainie jest „uczciwe i obiektywne”, Chińska Republika Ludowa „aktywnie pracuje” nad negocjacjami pokojowymi i porozumieniem politycznym. Chiny odrzuciły także oskarżenia o wspieranie inwazji Rosji i obstawały przy legalności handlu z FR. Chińska Republika Ludowa zauważyła także, że ​​rząd tego kraju zapewnia skuteczną kontrolę nad eksportem towarów wojskowych i towarów podwójnego zastosowania[644].

24 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Ewakuacja mieszkańców wsi Iwaszki (obwód charkowski), położonej przy granicy z Rosją. W związku z ciągłym ostrzałem władze ogłosiły obowiązkową ewakuację wszystkich rodzin posiadających niepełnoletnie dzieci z szeregu zaludnionych miejscowości.

Według dziennika Forbes większość Oczeretyne zajęły siły rosyjskie[645]. Według ISW wojska rosyjskie zrobiły nieznaczne postępy się w pobliżu Awdijiwki, Doniecka i Robotyne w ramach walk pozycyjnych na całej linii frontu[646].

Ukraiński SG poinformował, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto cztery ataki. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 104 starć. W ciągu doby wojska rosyjskie przeprowadziły 13 ataków rakietowych, 56 nalotów i 105 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów i zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 11 nalotów na miejsca koncentracji, natomiast artyleria uderzyła w kolejny obszar koncentracji[647][648].

O 6:58 armia rosyjska przeprowadziła ataki rakietowe na Odessę, atakując m.in. obiekty energetyczne. Część miasta została pozbawiona prądu. Według gubernator Ołeha Kipera jedna kobieta została ranna oraz zostało uszkodzonych 30 domów[649][650]. Mer Charkowa Ihor Terechow powiedział, że wczesnym rankiem Rosja wystrzeliła rakiety S-300 w stronę miasta, uszkadzając cztery budynki mieszkalne i raniąc co najmniej dwóch cywilów[651][652].

Według doniesień obu stron, ukraińskie drony uderzyły i podpaliły składy paliwa w rejonach smoleńskim i jarcewskim w obwodzie smoleńskim, w których przechowywano 26 tys. m³ paliwa. Zdaniem SBU składy były wykorzystywane do zaopatrywania sił rosyjskich na Ukrainie[653][654][655][656]. Dron uderzył także w Nowolipiecki Zakład Metalurgiczny, należący do rosyjskiej firmy NLMK w obwodzie lipieckim, jednak nie podano szczegółowych informacji na temat ofiar i wyrządzonych szkód[657][658], z kolei w obwodzie woroneskim uderzono w rafinerię ropy naftowej, powodując pożar[659][660]. Ukraina potwierdziła także, że w zeszłym tygodniu przeprowadzono ataki za pomocą rakiet ATACMS (o zasięgu 300 km) na wojska rosyjskie w południowo-wschodniej Ukrainie i na lotnisko w Dżankoju na Krymie[661][662].

Prezydent Joe Biden podpisał ustawę o pomocy finansowej dla Ukrainy. Następnie Stany Zjednoczone zapowiedziały nowy pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy o wartości 1 miliarda dolarów, który obejmował m.in. amunicję do M142 HIMARS, pociski RIM-7 i AIM-9M, BWP M2 Bradley, pojazdy MRAP i HMMWV, wyrzutnie FIM-92 Stinger, pociski artyleryjskie 155 mm (w tym odłamkowo-burzące i uniwersalna, ulepszona amunicja konwencjonalna) i 105 mm, broń przeciwpancerną Javelin i AT-4 oraz pojazdy wsparcia logistycznego i transportu sprzętu[663][664]. Prezydent Joe Biden powiedział, że w ciągu najbliższych godzin zostanie wysłana pierwsza partia pomocy dla Ukrainy w ramach nowo podpisanej ustawy o dodatkowym finansowaniu; „Dopilnuję, aby dostawy rozpoczęły się natychmiast. W ciągu najbliższych godzin zaczniemy wysyłać broń na Ukrainę. Będą to rakiety przeciwlotnicze, pociski artyleryjskie, amunicja do systemów rakietowych i pojazdy opancerzone”[665][666][667]. Ukraina otrzymała kolejną transzę środków z Unii Europejskiej w wysokości 1,5 mld euro[668].

Rząd Ukrainy wydał dekret, na mocy którego zakazano wydawania dokumentów tożsamości i paszportów ukraińskim mężczyznom w wieku od 18 do 60 lat za granicą. Ukraińscy mężczyźni w wieku od 18 do 60 lat mogą uzyskać paszporty wyłącznie w urzędzie imigracyjnym na Ukrainie[669][670]. Według danych Eurostatu w UE przebywało ok. 650 tys. ukraińskich mężczyzn w wieku poborowym, z czego według Federalnego Urzędu ds. Migracji i Uchodźców 200 tys. znajdowało się w Niemczech[671].

25 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Rosjanie przedostali się do wsi Oczeretyne w obwodzie donieckim, na północny zachód od Awdijiwki, a sytuacja na tym odcinku frontu w dalszym ciągu komplikowała się dla armii ukraińskiej. Było to możliwe dzięki masowemu wykorzystywaniu przez Rosjan bomb kierowanych, których używali do niszczenia pozycji ukraińskich. Taki przełom zagrażał miastu Pokrowsk w zachodnim obwodzie donieckim[672][673]. Brytyjskie MON podało, że ataki sił rosyjskich na zachód od Awdijiwki przyspieszyły w ostatnim tygodniu, dzięki czemu zdołały wbić się wąskim klinem w terytorium Ukrainy w celu natarcia na położoną 15 km dalej wieś Oczeretyne. Zdaniem Ministerstwa wojska rosyjskie, mimo ponoszenia ciężkich strat na tym obszarze, zdobyły kilka niewielkich miejscowości oraz będą w stanie ponawiać ataki na pozycje ukraińskie[674]. Według ISW wojska rosyjskie stabilizowały swój mały wysunięty punkt na północny zachód od Awdijwki i mogli poczynić dalsze postępy taktyczne, które mogą spowodować wycofanie się sił ukraińskich z innych pozycji wzdłuż linii frontu na zachód od Awdijwki. Tymczasem siły ukraińskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Siewierska, a Rosjanie zrobili potwierdzone postępy w pobliżu Awdijiwki i na granicy obwodu donieckiego i zaporoskiego[675].

Sztab Ukrainy podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto trzy ataki. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 114 starć. W ciągu dnia wojska rosyjskie przeprowadziły cztery ataki rakietowe, 75 nalotów i 66 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów i zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało ośmiu nalotów na miejsca koncentracji, dwóch na punkty kontrolne i trzech na przeciwlotnicze kompleksy rakietowe, natomiast artyleria uderzyła w stanowisku dowodzenia i obszar koncentracji[676][677].

Gubernator Wadim Fiłaszkin poinformował, że w rosyjskich atakach na Udachne i Kurachiwkę w obwodzie donieckim zginęły trzy osoby, a jedna została ranna[678]. Wojska rosyjskie przeprowadziły ataki rakietowe na obwód czerkaski. W mieście Smiła uszkodzeniu uległa elektrownia i 47 budynków mieszkalnych. W wyniku ataku sześć osób zostało rannych[679][680]. Po południu Rosjanie zaatakowali stację kolejową w mieście Bałaklija w obwodzie charkowskim. W wyniku ostrzału rannych zostało co najmniej 11 osób jadących pociągiem nr. 6407 „Charków–Izium[681][682]. Siły rosyjskie ostrzelały przedmieścia Chersonia, w wyniku czego zapalił się budynek mieszkalny. Na miejsce udali ratownicy, aby usunąć skutki ostrzału, jednak Rosja zastosowała taktykę „podwójnego ataku” i ponownie zaatakowała miejsce zdarzenia, raniąc dwie osoby i uszkadzając sprzęt służb ratowniczych[683]. Kijowska Administracja Wojskowa podała, że w stolicy naprawiono ponad 1000 urządzeń elektrycznych uszkodzonych w wyniku rosyjskich ataków, czyli ok. 70% strat spowodowanych przez rosyjskie drony i rakiety[684].

Prorosyjscy urzędnicy stwierdzili, że w oddzielnych ukraińskich atakach w obwodach chersońskim i zaporoskim zginęły cztery osoby. W obwodzie zaporoskim ukraiński dron zaatakował cywilny samochód, w wyniku czego zginęły co najmniej dwie osoby, z kolei w obwodzie chersońskim Ukraina przeprowadziła atak dronem na Dniepriani, powodując pożar i śmierć co najmniej dwóch osób[685].

Ministerstwo Spraw Zagranicznych Danii ogłosiło, że duński parlament zgodził się na zwiększenie wsparcia wojskowego o 633 mln dolarów w ramach Duńskiego Funduszu na rzecz Ukrainy na rok 2024[686][687]. Hiszpania zobowiązała się dostarczyć Ukrainie rakiety do systemu Patriot, jednakże poinformowała, że nie przekaże swojego systemu Patriot Ukrainie[688][689][690]. Premier Kiriakos Mitsotakis powiedział, że Grecja również nie dostarczy Ukrainie systemów Patriot i S-300[691]. Komisja Bezpieczeństwa szwajcarskiego parlamentu zatwierdziła propozycję wysłania pięciu miliardów franków szwajcarskich na pomoc dla Ukrainy[692]. Z kolei minister obrony Niemiec Boris Pistorius powiedział, że Rosja produkowała więcej broni i sprzętu wojskowego, niż potrzeba do wojny na Ukrainie, i wówczas zapełniała swoje magazyny broni[693].

Polska i Litwa oświadczyły, że są gotowe pomóc władzom Ukrainy w repatriacji ukraińskich mężczyzn przebywających w tych krajach na Ukrainę w celu powołania ich do armii[694][695][696][697].

Prezydent Andrzej Duda poinformował, że zaprosił premiera Donalda Tuska do Pałacu Prezydenckiego w dniu 1 maja 2024 roku w celu omówienia m.in. kwestii rozmieszczenia broni nuklearnej w Polsce w ramach natowskiego programu Nuclear Sharing[698].

26 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Dom w Dergaczach po rosyjskim ataku bombą lotniczą UMPB D-30.

Sytuacja w froncie wschodnim była trudna dla sił ukraińskich. Armia rosyjska w dalszym ciągu posuwała się na północ od Awdijiwki i Krasnohoriwki, ale tymczasowo zamroziła ataki na Czasiw Jar ze względu na skoncentrowanie sił na południe od Bachmutu. Na południe od Iwaniwśkego miały miejsce lokalne kontrataki sił ukraińskich[699]. Rzecznik ukraińskiego Zgrupowania „Chortyca” Nazar Wołoszyn powiedział, że wojska rosyjskie próbowały okrążyć Czasiw Jar przez Bohdaniwkę i Iwaniwśke[700]. Według doniesień ukraińskich i rosyjskich obserwatorów wojennych, wojskom rosyjskim udało się przebić przez ukraińskie linie obronne w pobliżu Oczeretyne. Według informacji dziennika Der Spiegel przełom nastąpił, gdy miała miejsce rotacja jednostek armii ukraińskiej[701]. W opinii ISW siły rosyjskie dokonały potwierdzonego postępu na północny zachód od Awdijiwki, a wojska ukraińskie we wschodnim obwodzie chersońskim[702].

SG Ukrainy poinformował, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto cztery ataki. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 94 starć. W ciągu dnia wojska rosyjskie przeprowadziły 12 ataków rakietowych, 76 nalotów i 83 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów i zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 14 nalotów na miejsca koncentracji, natomiast artyleria uderzyła w dwa obszary koncentracji, stację radiolokacyjną, skład amunicji, systemy przeciwlotnicze, stację walki radioelektronicznej oraz magazyn środków materialnych i technicznych[703].

Dwie osoby zginęły, a trzy zostały ranne w wyniku rosyjskiego ostrzału infrastruktury cywilnej w Białopolu w obwodzie sumskim[704][705]. Dodatkowo uderzono w obiekt przemysłowy w Sumach[706]. W wyniku ataku na Dergacze w obwodzie charkowskim doszło do pożaru w 2-piętrowym budynku; cztery osoby zostały ranne, w tym troje dzieci[707]

Rosyjscy urzędnicy w obwodzie ługańskim stwierdzili, że w wyniku ukraińskiego ostrzału w Nowodrużeśku jedna osoba zginęła. Gubernatorzy obwodów kurskiego i briańskiego donosili także, że w oddzielnych ukraińskich atakach zginęły dwie osoby[708]. Ukraińskie media podały, że wywiad ukraiński przeprowadził operację, w wyniku której na moskiewskim lotnisku Ostafiewo doszło do zniszczenia rosyjskiego śmigłowca Ka-32. Później opublikowano nagranie przedstawiające podpalenie rosyjskiego helikoptera[709][710][711]. Ponadto wywiad ukraiński przeprowadził zakrojony na szeroką skalę cyberatak wymierzony w platformę internetową partii Jedna Rosja[712].

Stany Zjednoczone ogłosiły kolejny pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy o wartości 6 miliardów dolarów, który obejmował m.in. amunicję do MIM-104 Patriot, NASAMS i M142 HIMARS, sprzęt do integracji zachodnich wyrzutni, rakiet i radarów z systemami obrony powietrznej Ukrainy, pociski artyleryjskie 155 mm i 152 mm, precyzyjną amunicję lotniczą, systemy przeciwdronowe, radary wielozadaniowe i przeciwartyleryjskie, drony Switchblade i Puma oraz pojazdy taktyczne do holowania sprzętu. Sekretarz obrony USA Lloyd Austin nazwał go „największym pakietem pomocy w zakresie bezpieczeństwa, jaki do tej pory zadeklarowaliśmy”[713][714][715][716]. Ministrowie obrony wielu krajów ogłosili plany pomocy Ukrainie na spotkaniu Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy. Wśród nich minister obrony Bill Blair ogłosił, że Kanada przekaże 2,2 mln dolarów na krajową produkcję dronów na Ukrainie i ok. 9,5 mln dolarów na czeską inicjatywę zakupu amunicji dla Ukrainy[717][718][719]. Minister obrony Ludivine Dedonder zapowiedziała, że Belgia przekaże 213 mln dolarów na kierowany przez Niemcy program obrony powietrznej oraz dostarczy rakiety Ukrainie[720][721]. Estońskie Ministerstwo Obrony ogłosiło, że Estonia, w porozumieniu z Danią, dostarczyła Ukrainie dwie morskie łodzie patrolowe, co umożliwi jej zabezpieczenie ważnych linii morskich i ochronę jej wód[722][723][724]. Ponadto w wywiadzie dla The Sunday Times minister obrony Wielkiej Brytanii Grant Shapps stwierdził, że Włochy dostarczyły Ukrainie rakiety Storm Shadow. Rząd włoski nie jednak potwierdził tej informacji[725].

Ukraina wycofała swoje czołgi M1A1 Abrams bezpośrednio ze służby na linii frontu po dwóch miesiącach akcji. Urzędnik Departamentu obrony USA powiedział, że wycofanie było spowodowane atakami rosyjskich dronów, które utrudniały czołgom manewrowanie niezauważonymi w terenie[726][727]. Dzień później ukraińska 47 Brygada Zmechanizowana odrzuciła doniesienia, z których wynikało, że siły ukraińskie wycofały z frontu dostarczone przez USA czołgi Abrams, stwierdzając na Telegramie, że: „Czołgi spisują się świetnie na polu bitwy i na pewno nie będziemy ukrywać przed wrogiem tego, co sprawia, że się ukrywają. Co więcej, nie pozostawimy naszej piechoty bez potężnego wsparcia ogniowego”[728].

Według eksperta wojskowego Markusa Reisnera zatwierdzona kilka dni wcześniej amerykańska pomoc wojskowa pomagala ukraińskiej armii jedynie w utrzymaniu linii frontu, ale nie w wyzwoleniu okupowanych terytoriów. Według Reisnera: „Aby przejść do ofensywy, Ukraina potrzebowałaby znacznie większego wsparcia, które nie jest uwzględnione w 60 miliardach dolarów”[729].

Prezydent Wołodymyr Zełenski po ponad miesiącu sprawowania urzędu odwołał generała brygady Ołeksandra Jakowca ze stanowiska dowódcy Sił Wsparcia ukraińskiej armii i przeniósł go na szefa Państwowej Służby Specjalnej Transportu, zastępując na tym stanowisku Bohdana Bondara[730][731].

W internecie pojawiło się sześć zdjęć zrobionych gdzieś w Rosji, które najwyraźniej przedstawiały rozbity lekki samolot Swift 2 wyposażony w pojedynczą bombę OFAB-100-120 wraz z innym wyposażeniem pozwalającym mu stać się „zdalnie pilotowanym bombowcem”[732].

27 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Regionalny Szpital Psychiatryczny nr. 3 w Charkowie po nocnym rosyjskim ataku dwoma rakietami S-300; jeden pacjent został ranny.

Rzecznik ukraińskiego Zgrupowania „Chortyca” Nazar Wołoszyn powiedział, że wojska rosyjskie próbowały zająć pozycje i zdobyć przyczółek we frontowej wsi Oczeretyne w obwodzie donieckim[733]. W opinii ISW wojska rosyjskie mogą znacznie poszerzyć swoje zdobycze na froncie, chcąc wykorzystać fakt, że Ukraina nadal oczekiwała na dotarcie pomocy ze Stanów Zjednoczonych. Według ekspertów „przybycie pomocy z USA w najbliższych tygodniach pozwoli Ukraińcom rozwiązać bieżące braki materiałowe i ograniczyć postępy działań ofensywnych agresora, z kolei Rosjanie wydawali się intensyfikować swoje wysiłki, aby zdestabilizować obronę ukraińską i osiągnąć zdobycze terytorialne” przed jej dotarciem. Tempo rosyjskiej ofensywy było wówczas wyższe na kierunku Awdijwki niż w okolicach Czasiw Jaru, gdyż siły rosyjskie skupiały się na wykorzystaniu sytuacji taktycznej niesprzyjającej wojskom ukraińskim na północny zachód od Awdijwki. Tymczasem siły rosyjskie dokonały potwierdzonych postępów na północ od Awdijiwki i na zachód od Doniecka[734].

Ukraiński Sztab podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 88 starć. W ciągu dnia wojska rosyjskie przeprowadziły 32 ataki rakietowe, 64 naloty i 60 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów i zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 16 nalotów na miejsca koncentracji, natomiast artyleria uderzyła w punkt kontrolny i dwie stacje radarowe[735][736].

Siły Powietrzne Ukrainy poinformowały, że w nocy Rosja przeprowadziła masowy atak rakietowy na Ukrainę, używając dziewięciu rakiet manewrujących Ch-101/Ch-555 (wystrzelonych z Tu-95MS), dziewięciu kierowanych rakiet lotniczych Ch-59/Ch-69 (z obwodu biełgorodzkiego i Morza Azowskiego), dwóch rakiet przeciwlotniczych S-300 (z obwodu biełgorodzkiego), czterech rakiet manewrujących Iskander-K (z Krymu), czterech rakiet hipersonicznych Kindżał (z samolotów MiG-31K z obwodów riazańskiego i tambowskiego) i ośmiu rakiet manewrujących Kalibr (z Morza Czarnego). Atak trwał ponad dwie godziny. Ukraińska obrona przeciwlotnicza zniszczyła 21 z 36 rosyjskich rakiet[737][738][739]. W wyniku ataku poważnie uszkodzono cztery elektrownie cieplne DTEK w obwodach dniepropietrowskim, iwanofrinkowskim i lwowskim, powodując przerwy w dostawie prądu. Dwie osoby zostały ranne w Krzywym Rogu[740][741][742][743]. Ukraina stwierdziła, że dwie rakiety S-300 trafiły w Regionalny Szpital Psychiatryczny w Charkowie, raniąc jedną osobę[744].

W godzinach nocnych Ukraina przeprowadziła atak dronów na Kraj Krasnodarski w Rosji, powodując pożary w rafineriach ropy naftowej w Ilskim i Sławiańsku nad Kubaniem; w tym 10 dronów zaatakowało rafinerię i wytwórnię bitumu „Słowiańsk-EKO” w Sławiańsku nad Kubaniem[745][746][747][748]. Pojawiły się także doniesienia o atakach dronów na lotnisko Kuszczowskaja, gdzie zlokalizowano dziesiątki samolotów wojskowych, stację radarową i sprzęt walki elektronicznej[749][750]. Rosyjskie Ministerstwo Obrony stwierdziło, że zestrzeliło 66 dronów nad Krajem Krasnodarskim i dwa nad okupowanym Krymem. Zgłoszono także uszkodzenie kolumny destylacyjnej rafinerii w Sławiańsku nad Kubaniem, co zmusiło ją do częściowego zawieszenia działalności[751][752][753]. Wywiad ukraiński podał, że wraz z 15 Samodzielną Brygadą Rozpoznania Artylerii zaatakowano rosyjski radar Podlet-K1 używany do koordynowania systemów rakietowych S-300/S-400[754].

Podczas wizyty we Lwowie minister obrony Australii Richard Marles ogłosił pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy o wartości 65 mln dolarów, który obejmował drony, mobilne systemy przeciwlotnicze krótkiego zasięgu, precyzyjną amunicję lotniczą i inny „sprzęt o wysokim priorytecie”[755][756]. Premier Alexander De Croo powiedział, że Belgia jeszcze w 2024 roku wyśle myśliwce F-16 na Ukrainę, stwierdzając, że „Sytuacja jest bardzo trudna, Ukraina potrzebuje pomocy natychmiast. W ten sposób robimy duży krok, pomagając Ukrainie bronić się przed coraz bardziej nasilającymi się rosyjskimi atakami”. Minister obrony Ludivine Dedonder poinformowała, że jeszcze przed końcem roku na Ukrainę trafią cztery myśliwce[757].

Minister sił zbrojnych Wielkiej Brytanii Leo Docherty oświadczył, że od rozpoczęcia inwazji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku „ok. 450 tys. rosyjskich wojskowych zostało zabitych lub rannych, a dziesiątki tysięcy kolejnych zdezerterowało”, z kolei „liczba zabitych służących w rosyjskich prywatnych firmach wojskowych nie jest jasna”. Docherty odniósł się także do rosyjskich strat w sprzęcie, stwierdzając, że ponad 10 tys. pojazdów opancerzonych, w tym prawie 3 tys. czołgów, 109 samolotów, 136 śmigłowców, 346 dronów, 23 okręty wojenne wszystkich typów i ponad 1500 systemów artyleryjskich wszystkich typów zostało zniszczonych, porzuconych lub przejętych przez Ukrainę[758].

28 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Hotel w Mikołajowie po nocnym rosyjskim ataku rakietowym.

Ministerstwo Obrony Rosji podało, że wojska rosyjskie zajęły wieś Nowobachmutiwka, 10 km na północ od Awdijiwki[759]. Naczelny dowódca armii ukraińskiej generał Ołeksandr Syrski potwierdził, że siły ukraińskie wycofały się ze wsi Berdyczi, Semeniwka i Nowomychajliwka w obwodzie donieckim na lepiej przygotowane i chronione pozycje w celu ochrony personelu[760][761][762]. Powiedział także, że siły ukraińskie odzyskały kontrolę nad wyspą Nestryha w delcie Dniepru w obwodzie chersońskim[763]. ISW podało, że ukraińscy żołnierze doświadczyli „niekorzystnej sytuacji kadrowej w stosunku jeden do trzech na północny zachód od Awdijiwki”. Według analityków niedawne postępy rosyjskie na północny zachód od Awdijwki skłoniły Ukraińców do wycofania się z innych pozycji wzdłuż linii frontu na zachód od Awdijwki, chociaż nie ułatwiło to rosyjskich zdobyczy taktycznych. Było mało prawdopodobne, aby Rosjanie osiągnęli w najbliższej perspektywie głębszą, znaczącą operacyjnie penetrację tego obszaru. Kontynuacja rosyjskiej stabilizacji wysuniętego przyczółku stawiała rosyjskie dowództwo przed wyborem kontynuowania ataku na zachód w kierunku w Pokrowska lub próby skierowania się na północ w celu przeprowadzenia uzupełniających ofensyw z siłami rosyjskimi wokół Czasiw Jaru. Tymczasem siły rosyjskie zrobiły nieznaczne postępy w pobliżu Swatowego[764].

SG Ukrainy oświadczył, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto pięć ataków. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 131 starć. W ciągu 24h wojska rosyjskie przeprowadziły jeden atak rakietowy, 82 naloty i 108 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów i zniszczoną infrastrukturę). Ponad 120 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało 13 nalotów na miejsca koncentracji, natomiast artyleria uderzyła w obszar koncentracji i punkt kontrolny[765][766].

Ukraińskie Siły Powietrzne poinformowały, że w nocy Rosja zaatakowała Ukrainę za pomocą dziewięciu dronów, w tym czterech dronów Shahed 136/131 (z Krymu) i pięciu dronów nieznanego typu (z okupowanego obwodu chersońskiego) oraz jednej rakiety S-300 (z obwodu biełgorodzkiego). Ukraińska obrona przeciwlotnicza zniszczyła wszystkie drony Shahed w obwodach kijowskim, winnickim, chmielnickim i kirowohradzkim oraz jeden dron nieokreślonego typu w obwodzie mikołajowskim. Gubernator Witalij Kim powiedział, że Mikołajów został zaatakowany przez drony, w wyniku czego lokalny hotel został „poważnie” uszkodzony i zapalił się. Ponadto w ataku uszkodzono infrastrukturę ciepłowniczą, samochody i inny hotel[767][768][769]. W ciągu doby wojsko rosyjskie przeprowadziło ostrzał artyleryjski Stanisława w obwodzie chersońskim. Uszkodzony został dom prywatny i ranna została 21-letnia kobieta. W Kozackim siły rosyjskie zaatakowały cywilny samochód za pomocą drona kamikadze, raniąc trzech mężczyzn[770]. Rosjanie ostrzelali także 35 razy obwód sumski, gdzie trafienia odnotowano w 10 hromadach[771]. Wojska rosyjskie ostrzelały obszary zaludnione w obwodzie zaporoskim 346 razy, w tym przeprowadzono atak rakietowy na Zaporoże, w wyniku którego jedna osoba została ranna[772]. Ok. 15 miejscowości w obwodzie charkowskim zostało ostrzelanych przez artylerię i moździerze. Odnotowano kilka ofiar wśród ludności cywilnej oraz zniszczenia domów prywatnych[773][774]. W obwodzie odeskim po raz pierwszy w czasie wojny samolot szkolny Jak-52 został strącony przez rosyjski dron rozpoznawczy Orłan-10, który przeprowadzał rozpoznanie nad miastem[775][776].

Według rosyjskiej administracji okupacyjnej obwodu zaporoskiego w wyniku ukraińskiego ostrzału zginęło dwóch cywilów. Prorosyjski gubernator Jewgienij Bałitski podał, że w ataku na Połohy ranne zostały jeszcze dwie osoby, matka i jej dziecko. W ataku jeden dom został zniszczony, a pięć uszkodzonych[777]. Rosyjskie Ministerstwo Obrony stwierdziło, że w nocy zestrzelono 17 ukraińskich dronów nad obwodami biełgorodzkim (2), kurskim (3), kałuskim (3) i briańskim (9). Gubernator obwodu kałuskiego Władysław Szapsza powiedział, że trzy drony „spadły” w pobliżu składów ropy w mieście Ludinowo. Nie zgłoszono żadnych ofiar ani szkód[778][779]. Wywiad ukraiński poinformował, że ​​w Orenburgu i Władykaukazie nieznane osoby podpaliły dwie rosyjskie lokomotywy spalinowe[780][781]. Rosyjscy blogerzy wojenni stwierdzili, że ukraiński atak ATACMS zniszczył baterię S-400 na półwyspie Tarchankuckim na Krymie. Strona rosyjska i ukraińska nie skomentowały tych doniesień[764]. W mediach pojawiły się także doniesienia o ataku dronów na terytorium Krymu[782].

Według eksperta wojskowego Marcusa Keuppa tempo produkcji sprzętu w Rosji nie nadąża za tempem wyczerpywania się. Rosyjska wojna staje się „coraz gorsza technologicznie”. Według Keuppa rosyjskie rezerwy liczące prawie 3 tys. czołgów zostały wyczerpane. Keupp stwierdził, że Rosja z pewnością mogłaby kontynuować wojnę w latach 2024 i 2025, ale „coraz częściej napotykałaby problem czasowy”. Według niego ukraińskie tajne służby opublikowały w kwietniu 2024 roku raport, z którego wynikało, że ​​„przy obecnym tempie ubytku zasoby skończą się mniej więcej do połowy 2026 roku”, zanim Rosja nie będzie już w stanie zgromadzić technologii wojskowej. W dłuższej perspektywie Rosja „nie ma szans w starciu z potencjałem przemysłowym państw zachodnich (...) USA, Korei Południowej, Pakistanu, całej Europy Zachodniej[783].

Ukraina złożyła do Rady Europy wniosek o częściowe odstąpienie od przestrzegania Europejskiej konwencji praw człowieka. Dokument stanowi, że w czasie stanu wojennego prawa człowieka przewidziane w szeregu artykułów konstytucji mogą zostać czasowo ograniczone[784].

29 kwietnia[edytuj | edytuj kod]

Pałac Studentów Odeskiej Akademii Prawa po rosyjskim ataku rakietowym; cztery osoby zginęły, a 32 zostały ranne.

Ministerstwo Obrony Rosji podało, że wojska rosyjskie zajęły wieś Semeniwka, 5 km na zachód od Awdijiwki[785][786]. Naczelny dowódca armii ukraińskiej generał Ołeksandr Syrski stwierdził, że ​​armia rosyjska atakowała na całej linii frontu, ale były obszary, w których skoncentrowała więcej zasobów. W szczególności Rosjanie aktywnie działali w kierunku Kupiańska, w pobliżu wsi Stelmachiwka i Berestowe. „Walki w Kiśliwce trwały, wróg nie przestawał naciskać, jednak wieś nie została zdobyta”. W kierunku Siewierska siły rosyjskie posuwały się w rejonie Biłohoriwki i Rozdoliwki, gdzie próbowali się przebić i zablokować Siewiersk, aby stworzyć warunki do kontynuowania ofensywy na Słowiańsk[787]. W ocenie ISW siły rosyjskie zrobiły marginalne postępy taktyczne na północny i południowy zachód od Awdijiwki, ale w ciągu ostatnich 24h nie poczyniły znaczących postępów na tym odcinku. Tymczasem siły rosyjskie poczyniły potwierdzone postępy w pobliżu Awdijiwki i Doniecka. Ponadto ukraińscy urzędnicy w dalszym ciągu donosili, że władze rosyjskie zmuszali Ukraińców na okupowanych obszarach do wstąpienia do rosyjskiej armii[788].

Ukraiński Sztab podał, że kontynuowano utrzymywanie przyczółku w obwodzie chersońskim na lewym brzegu Dniepru, gdzie odparto trzy ataki. Rosja atakowała w kierunkach Kupiańska, Łymanu, Bachmutu, Awdijiwki, Nowopawłowska i Zaporoża, gdzie doszło do 115 starć. W ciągu doby wojska rosyjskie przeprowadziły pięć ataków rakietowych, 47 nalotów i 90 ostrzałów na pozycje ukraińskie i obszary zaludnione (odnotowano ofiary wśród cywilów i zniszczoną infrastrukturę). Ponad 110 miejscowości w dziewięciu obwodach znalazło się pod ostrzałem artyleryjskim. Lotnictwo ukraińskie dokonało pięciu nalotów na miejsca koncentracji, natomiast artyleria uderzyła w obszar koncentracji i dwie stacje radarowe[789].

Gubernator Ołeh Kiper poinformował, że w wieczornym rosyjskim ataku rakietowym na Odessę co najmniej pięć osób zginęło, a ok. 32 zostały ranne, w tym dwoje dzieci i ukraiński polityk Serhij Kiwałow[790][791][792]. W wyniku ataku uszkodzonych zostało kilka budynków mieszkalnych i infrastruktura cywilna, w tym Pałac Studentów Odeskiej Akademii Prawa, gdzie doszło do dużego pożaru[793][794][795]. Według wstępnych doniesień ukraińskiej prokuratury w Odessie użyto rakiety balistycznej z amunicją kasetową[796]. Gubernator Ołeksandr Prokudin podał, że siły rosyjskie zaatakowały obszary mieszkalne w wiosce Kizomys w obwodzie chersońskim, zabijając 60-letniego mężczyznę[797]. Gubernator Ołeh Siniehubow poinformował, że zmodyfikowanymi bombami lotniczymi zaatakowano miasto Charków, gdzie dwóch cywilów zostało rannych, a wielopiętrowy budynek mieszkalny został uszkodzony[798][799].

Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg przybył z niezapowiedzianą wizytą do Kijowa, gdzie spotkał się z prezydentem Zełenskim[786][800]. Podczas spotkania negocjowano utworzenie 5-letniego specjalnego funduszu dla Ukrainy o łącznej wartości 100 miliardów euro i omawiano proces przystąpienia Ukrainy do NATO. Stoltenberg podkreślił, że Ukraina przystąpi do Sojuszu we właściwym czasie. Wygłosił także przemówienie przez parlamentem Ukrainy, stwierdzając, że Chiny, Iran i Korea Północna dostarczyły Rosji komponenty do produkcji broni na potrzeby wojny na Ukrainie oraz skrytykował państwa członkowskie NATO za niewypełnienie swoich zobowiązań w zakresie pomocy wojskowej oraz nieterminowe dostarczanie amunicji i broni, co spowodowało, że armia ukraińska zapłaciła na polu bitwy wysoką cenę[801][802]. Prezydent Zełenski i Jens Stoltenberg odwiedzili Kijowski Uniwersytet Obrony Narodowej. Zełenski oświadczył podczas sesji pytań i odpowiedzi, że Ukraina przystąpi do NATO dopiero po zakończeniu wojny z Rosją[803].

Wywiad ukraiński ogłosił, że z Południowego Okręgu Wojskowego zdezerterowało ok. 18 tys. żołnierzy rosyjskich, w tym 2 tys. żołnierzy kontraktowych i 10 tys. zmobilizowanych z 8 Armii Ogólnowojskowej oraz ok. 2,5 tys. z 58 Armii Ogólnowojskowej[804].

Łotwa, Litwa i Estonia oskarżyły Rosję o tłumienie sygnałów GPS na Morzu Bałtyckim. Minister spraw zagranicznych Estonii Margus Tsahkna dodał, że państwa bałtyckie uważają zakłócanie sygnałów GPS za „atak hybrydowy Federacji Rosyjskiej”, który stwarza zagrożenie dla ich obywateli. „Zdecydowanie omówimy to z naszymi sojusznikami”[805][806].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Grace Mappes, Christina Harward, Nicole Wolkov, Karolina Hird, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 1, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
  2. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 02 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-02]. (ukr.).
  3. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 71 starć bojowych. ukrinform.pl, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-02]. (pol.).
  4. Kateryna Denisova: Ukrainian forces intercept Russian sabotage group near border in Sumy Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
  5. На Сумщині відбили напад російських диверсантів. ukrinform.ua, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  6. Kiev protégée par trois lignes de défense, selon le chef de l’administration militaire locale. lemonde.fr, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (fr.).
  7. Павлюк: Ми зробили все, щоб захоплення Києва не було. ukrinform.ua, 2024-03-31. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  8. Tote bei russischem Beschuss im Osten. tagesschau.de, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (niem.).
  9. Ворог продовжує обстрілювати Херсонську область, є постраждалі. interfax.com.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-02]. (ukr.).
  10. Yuliia Dysa, Gareth Jones: Ukraine says it downed two of three Russian drones overnight. Reuters, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
  11. Polska Agencja Prasowa: Ukraina: Siły powietrzne strąciły w nocy dwa z trzech dronów wystrzelonych przez Rosję. wnp.pl, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (pol.).
  12. Kateryna Denisova: Mayor: Russia destroys 'almost all' energy infrastructure in Kharkiv. kyivindependent.com, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
  13. Kateryna Denisova: Authorities: Russia uses 5 Zircon hypersonic missiles against Kyiv in 2024. kyivindependent.com, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
  14. Olena Kapnik: Терехов заявив, що в Харкові армія РФ знищила практично всю критичну інфраструктуру. tsn.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  15. Chris York: Car bomb kills Moscow-appointed official in occupied Starobilsk, Luhansk Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
  16. Autobombe tötet Vertreter der russischen Besatzungsbehörden in Ostukraine. tagesschau.de, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (niem.).
  17. Η Ελλάδα στέλνει χιλιάδες πυρομαχικά στην Ουκρανία μέσω Τσεχίας. ieidiseis.gr, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (gr.).
  18. Andrij Siniawski: Швеція виділила $3,7 мільйона на гуманітарну допомогу для України. eurointegration.com.ua, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (ukr.).
  19. Elsa Court: Zelensky holds meeting on drone production, electronic warfare. kyivindependent.com, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
  20. Chris York: Ukraine has attack drones with range of over 1,000 kilometers, says Fedorov. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
  21. Riley Bailey, Christina Harward, Nicole Wolkov, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 2, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  22. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 03 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  23. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 75 starć bojowych, lotnictwo Sił Zbrojnych Ukrainy wykonało 13 ataków na wroga. ukrinform.pl, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-03]. (pol.).
  24. W ciągu tygodnia na froncie doszło do ponad 450 starć wojskowych. ukrinform.pl, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (pol.).
  25. Kateryna Hodunova: Ministry: Ukraine destroyed record 976 Russian artillery systems in March. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  26. Informacyjna Agencja Radiowa: Arsenał rakietowy Rosji obnażony. Ukraiński wywiad podał dane. polskieradio24.pl, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (pol.).
  27. Uliana Bezpałko: Кремль збирає сили. Де Росія може почати новий наступ і скільки в неї залишилось ракет. rbc.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  28. Paweł Kapusta: Mocny cios w Rosję. Ukraińscy żołnierze zestrzelili "Forpost". Wirtualna Polska, 2024-04-01. [dostęp 2024-04-04]. (pol.).
  29. onet.pl: Ukraińska armia zniszczyła rosyjskiego drona nad Morzem Czarnym. To jeden z najdroższych bezzałogowców. MSN, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-04]. (pol.).
  30. Ewa Slastnowa: Українська ППО вночі збила дев’ять із десяти ударних безпілотників — Олещук. nv.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  31. Kateryna Denisova: Russia attacks Ukraine with 10 drones overnight, causing fires. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  32. Elsa Court: Russian attack kills elderly man in Kherson Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  33. Elsa Court: Russian attack in Kharkiv Oblast kills man, injures boy. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  34. Maria Czekariewa: РФ обстріляла Харківщину — є загиблий, отримав поранення 11-річний хлопчик. harkiv.novyny.live, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  35. На Херсонщині росіяни знову поцілили у газогін, є жертва - ОВА. unn.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  36. Kateryna Hodunova: Update: Russia's missile attack against Dnipro injures 18, including 5 children. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  37. Днепр попал под ракетный обстрел. Повреждены детский сад, колледж и предприятие. Ранены 18 человек, в том числе пять детей. Meduza, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ros.).
  38. Ракетний удар РФ по Дніпру: кількість постраждалих зросла до 18 – ОВА. radiosvoboda.org, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  39. Laura Gozzi: Ukraine war: Deepest Ukraine drone attack into Russian territory injures 12. BBC, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  40. Carro e Motos: Video: Plane transformed into drone, attacks Russian refinery 1,200km from Ukrainian border. MSN, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  41. Dinara Khalilova: Military intelligence: Ukraine hits drone factory in Russia's Tatarstan. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  42. TASS: Украинские беспилотники впервые с начала войны атаковали предприятия в Татарстане. Meduza, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ros.).
  43. Uliana Bezpałko, Maria Kuczerjavets: ГУР атакувало завод зі збірки "Шахедів" у Татарстані за 1000 км від України, - джерело. rbc.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  44. Guy Faulconbridge, Vladimir Soldatkin: Ukrainian drone hits Russia's third-biggest refinery, damage not critical. Reuters, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  45. Елабуга и Нижнекамск в Татарстане подверглись атаке дронов. svoboda.org, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ros.).
  46. Marjan-Serhij Chupak: Українські дрони атакували завод ТАНЕКО у Татарстані: що про нього відомо. 24tv.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  47. Атака на Татарстан: під удар дронів потрапив також російський НПЗ. slovoidilo.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  48. Thomas Newdick: Russia’s Shahed-136 Factory Attacked By Light Plane Converted Into A Drone. twz.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  49. Will Stewart, Eleni Salvoni: Dramatic moment Ukrainian drone sets off fireball explosion as it flies into Russian plant assembling Iranian Shahed UAVs. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  50. Carro e motos: ビデオ:ドローンに改造された飛行機が、ウクライナ国境から1,200km離れたロシアの製油所を攻撃. dailymotion.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  51. Olena Goncharova: Russia claims drone attack damages residential buildings in Kursk. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  52. Kateryna Denisova: Ukraine's military intelligence says it disabled power substation in occupied Sevastopol. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  53. Alena Szewczuk: Південна Корея надасть Україні допомогу у понад $2 млрд. ua.korrespondent.net, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  54. Латвія затвердила новий пакет допомоги Україні: 9,6 млн євро піде на відбудову та військову підтримку. unn.ua, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  55. Zelensky lowers army conscription age from 27 to 25. france24.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  56. Selenskyj senkt Einzugsalter von 27 auf 25 Jahre. spiegel.de, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (niem.).
  57. Kateryna Hodunova: Zelensky signs several laws on mobilization, making younger men eligible for draft. kyivindependent.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  58. Ukraine senkt Alter für Einberufung von Reservisten. tagesschau.de, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (niem.).
  59. Agence France-Presse: Russia Appoints New Black Sea Fleet Commander After Ukrainian Attacks. barrons.com, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  60. Medienbericht: Putin ernennt neuen Marinechef. tagesschau.de, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (niem.).
  61. Russia’s FSB Intercepts IEDs Hidden in Orthodox Icons Sent From Ukraine. Kyiv Post, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  62. Abbey Fenbert: Allies demand international tribunal to hold Russia accountable for crimes in Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  63. Political Declaration of the Ministerial Conference on Restoring Justice for Ukraine. government.nl, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  64. Martin Fornusek: Netherlands allocates $11 million to help Ukraine investigate Russian war crimes. kyivindependent.com, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  65. Sofia Telishevska, Oksana Kovalenko: Нідерланди виділять €10 мільйонів для підтримки України в рослідуванні воєнних злочинів. babel.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  66. Mike Corder: Ukrainians file online compensation claims as register opens of damage to homes caused by war. Associated Press, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ang.).
  67. Реєстр збитків, завданих агресією Російської Федерації проти України: прийом заяв через портал «Дія». ombudsman.gov.ua, 2024-04-02. [dostęp 2024-04-03]. (ukr.).
  68. Nicole Wolkov, Riley Bailey, Angelica Evans, Grace Mappes, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 3, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  69. Ministry of Defence: Latest Defence Intelligence update on the situation in Ukraine – 04 April 2024. Twiiter, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  70. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 04 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  71. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 65 starć bojowych. ukrinform.pl, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-04]. (pol.).
  72. Воїни 60 та 63-ї бригад знищили ТОС-1А «Солнцепёк». mil.in.ua, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  73. Нічний FPV-дрон бригади “Азов” знищив ТОС-1А “Солнцепёк” на Донеччині. mil.in.ua, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  74. Силами ППО ліквідовано чотири з чотирьох ударних БПЛА, які атакували вночі Україну. interfax.com.ua, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  75. Abbey Fenbert: Air Force: Ukraine downs 4 out of 4 Shahed drones launched overnight. kyivindependent.com, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  76. Martin Fornusek: Russian missile attack against Sumy Oblast kills 1, injures 2. kyivindependent.com, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  77. Andrzej Wilk, Piotr Żochowski: Prezydent Ukrainy obniżył wiek poborowych do 25. roku życia. 769. dzień wojny. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  78. Andrew Gray, John Irish: NATO to plan long-term Ukraine aid, mulls 100-billion euro fund. Reuters, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  79. Agence France-Presse: Nato chief eyes five-year aid package for Ukraine. rthk.hk, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  80. Informacyjna Agencja Radiowa: 100 mld dolarów w ciągu 5 lat. Szef NATO proponuje nowy fundusz dla Ukrainy. polskieradio.pl, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (pol.).
  81. Anna Voitenko: Finland signs Ukraine security deal, Zelenskiy warns of Russia troop plans. Reuters, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  82. Iryna Kutelewa: Фінляндія виділяє новий пакет військової допомоги України. eurointegration.com.ua, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  83. Martin Fornusek, Kateryna Denisova: Ukraine, Finland sign long-term security agreement. kyivindependent.com, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  84. Martin Fornusek: Zelensky: Russia prepares to mobilize additional 300,000 troops by June. kyivindependent.com, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  85. Polska Agencja Prasowa: Wojna w Ukrainie. Wielka mobilizacja w Rosji. 300 tys. dodatkowych żołnierzy. polskieradio24.pl, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (pol.).
  86. Selenskyj: Russland griff im März mit mehr als 3.000 Bomben an. tagesschau.de, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (niem.).
  87. Plus de 400 missiles et 600 drones russes lancés au mois de mars en Ukraine, selon Volodymyr Zelensky. lemonde.fr, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (fr.).
  88. Kateryna Hodunova: Military intelligence: Ukraine denies Russia's potential offensive on Kharkiv, calls it 'psychological operation'. kyivindependent.com, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  89. Nikita Szenderowski: Чи є пряма загроза наступу РФ на Харків: експерт дав відповідь. unian.ua, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  90. Kateryna Denisova: Military Intelligence: Russia has about 200 Su-34, Su-35 fighter jets, 7 A-50 planes. kyivindependent.com, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ang.).
  91. Росія має близько 100 літаків Су-35 та сім А-50У - розвідка. ukrinform.ua, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  92. Christina Harward, Nicole Wolkov, Angelica Evans, Riley Bailey, Karolina Hird: Russian Offensive Campaign Assessment, April 4, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  93. Diana Bondarenko: ЗС РФ стоять біля східних околиць Часового Яру: що змінилося на фронті (карта). focus.ua, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-05]. (ukr.).
  94. Diana Bondarenko: Чи зайшли росіяни до Часового Яру: у ЗСУ зробили заяву. apostrophe.ua, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-05]. (ukr.).
  95. Гнойник выжигаем чугуном. У Часова Яра разворачивается битва «Авдеевка 2». aif.ru, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ros.).
  96. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 05 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-05]. (ukr.).
  97. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 75 starć bojowych, lotnictwo Sił Zbrojnych Ukrainy wykonało 13 ataków na wroga. ukrinform.pl, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-05]. (pol.).
  98. Войска РФ атаковали Харьков дронами-камикадзе. Есть погибшие. Meduza, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  99. Martin Fornusek: General Staff: Ukraine downs 11 of 20 Russian 'kamikaze' drones overnight. kyivindependent.com, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  100. W obwodzie charkowskim w nocy obrona powietrzna zestrzeliła 11 z 20 „Szahedów”. ukrinform.pl, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (pol.).
  101. Dmytro Basmat: Update: 4 killed, including first responders, 12 injured in Russian attacks on Kharkiv. kyivindependent.com, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  102. Aleksandra Iwanowa: В Харькове при повторном ударе дронов погибли спасатели. dw.com, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ros.).
  103. Nocny atak „szahedów” na Charków: 4 osoby nie żyją, 12 rannych. ukrinform.pl, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (pol.).
  104. Kateryna Kuzniecowa: Масована атака "Шахедів" на Харків: у МВС показали фото загиблих рятувальників та назвали прізвища. tsn.ua, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ukr.).
  105. Julia Ryabovil: Працювали на одній зміні: у Харкові росіяни шахедом вбили 52-річного рятувальника, син якого гасив пожежу у сусідніх будинках. nv.ua, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ukr.).
  106. Stromausfall für 350.000 Menschen in Region Charkiw. tagesschau.de, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (niem.).
  107. Konstantyn Katyszew: На Харківщині без світла 350 тисяч споживачів. ua.korrespondent.net, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-04]. (ukr.).
  108. Martin Fornusek: UPDATED: Russian attack against Kharkiv district kills 1, injures 2. kyivindependent.com, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  109. Dinara Khalilova: Governor: 2 killed, 1 injured in Russian attack on Donetsk Oblast village. kyivindependent.com, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  110. Martin Fornusek: State Emergency Service: Russian double-tap attacks have killed 91 first responders, injured 348. kyivindependent.com, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  111. Martin Fornusek: Russia claims 5 Ukrainian drones downed over Belgorod, Tula oblasts. kyivindependent.com, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  112. Rachel Amran: Russia claims drone attack on Kursk. kyivindependent.com, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  113. Noah Robertson: Russian military ‘almost completely reconstituted,’ US official says. defensenews.com, 2024-04-03. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  114. Julia Zawadska: Держдеп США: Російська армія майже повністю відновилася після величезних втрат. nv.ua, 2024-04-04. [dostęp 2024-04-05]. (ukr.).
  115. Russia claims to have captured village in Ukraine’s Donetsk region. france24.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  116. Le ministère de la défense russe annonce la prise de Vodiane, dans l’est de l’Ukraine. lemonde.fr, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (fr.).
  117. L’armée ukrainienne dément l’entrée des forces russes dans les faubourgs de Tchassiv Yar. lemonde.fr, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (fr.).
  118. Kateryna Denisova: Ukraine's military denies Russian troops reached Chasiv Yar's suburb. kyivindependent.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  119. Angelica Evans, Riley Bailey, Christina Harward, Grace Mappes, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 5, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  120. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 06 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-06]. (ukr.).
  121. Martin Fornusek: General Staff: Enlistment offices to summon men aged 25 to provide personal data, undergo medical checks. kyivindependent.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  122. Kateryna Hodunova: Interior Ministry: Russia struck Ukraine around 30,000 times in 2024 so far. kyivindependent.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  123. Kateryna Hodunova: Military: Russian use of prohibited chemical weapons has become 'systemic'. kyivindependent.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  124. James Rushton: Russia carrying out illegal chemical attacks on Ukrainian soldiers. The Telegraph, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  125. La Russie dit avoir neutralisé cinquante-trois drones dans la nuit. lemonde.fr, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (fr.).
  126. a b Abbey Fenbert: Russia reports massive Ukrainian drone strike amid claims of airbase attacks. kyivindependent.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  127. У Росії поскаржились на атаку понад пів сотні безпілотників. gazeta.ua, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ukr.).
  128. Illia Novikov: Ukraine claims it destroyed Russian warplanes in one of its biggest drone attacks of the war. Associated Press, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  129. Kateryna Zakharchenko, Alisa Orlova: Kyiv Confirms Ukrainian Drones Destroyed 6 Russian Planes at Air Base, as Many as 3 Sites Blasted. Kyiv Post, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  130. Robert Greenall: Ukraine war: Six Russian planes destroyed by drones, says Kyiv. BBC, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  131. Kiev annonce avoir détruit six avions russes sur une base aérienne. lefigaro.fr, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (fr.).
  132. Удар беспилотников по аэродрому Морозовск под Ростовом. Украина заявила, что уничтожены самолеты. BBC, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ros.).
  133. Daria Dmytrieva: Ukraine organizes attack on three Russian airfields, Tu-95MS amaged. rbc.ua, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  134. Informations sur l'attaque de la base aériennes de Morozovsk dans la région de Rostov. lemonde.fr, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (fr.).
  135. Six avions russes détruits sur la base russe de Morosovsk, selon une source ukrainienne. lemonde.fr, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (fr.).
  136. Marina Łicziszuk: Сили ППО вночі збили всі 13 "Шахедів", якими Росія атакувала Україну. war.obozrevatel.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ukr.).
  137. Sonya Bandouil: Air Force: Ukraine downs all 13 Shahed drones launched overnight. kyivindependent.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  138. Martin Fornusek: Update: 4 killed, 23 injured in Russian April 5 attacks on Zaporizhzhia. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  139. Tote nach russischem Raketenschlag auf Saporischschja. tagesschau.de, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (niem.).
  140. Российские военные обстреляли Запорожье. Погибли четыре человека, более 20 получили ранения. Meduza, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ros.).
  141. Вчорашня ракетна атака по Запоріжжю: кількість поранених зросла до 23, серед них - 2 дітей. rubryka.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-06]. (ukr.).
  142. Kateryna Hodunova: Ukraine announces mandatory evacuation for children from 52 settlements in Sumy Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  143. За останні тижні росія знищила 80% українських ТЕЦ - Шмигаль. unn.ua, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ukr.).
  144. Sonya Bandouil: WHO has recorded 1,682 attacks against health care in Ukraine since Russia’s full-scale invasion. kyivindependent.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  145. Від початку повномасштабного вторгнення РФ в Україні загинуло 128 медпрацівників, 288 поранено - ВООЗ. interfax.com.ua, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ukr.).
  146. Kateryna Hodunova: Drone reportedly attacks military base in Russian-occupied Transnistria. kyivindependent.com, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ang.).
  147. У Придністров’я заявили що їхній військовий об’єкт атакував дрон. unn.ua, 2024-04-05. [dostęp 2024-04-06]. (ukr.).
  148. La situation est « particulièrement difficile » dans trois secteurs, estime le commandant en chef de l’armée ukrainienne. lemonde.fr, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (fr.).
  149. Riley Bailey, Grace Mappes, Angelica Evans, Kateryna Stepanenko, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 6, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  150. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 07 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-07]. (ukr.).
  151. Polska Agencja Prasowa: Kolejna ciężka doba w Ukrainie. Rosjanie atakowali ponad sto razy, wystrzelili kilkanaście dronów. polskieradio24.pl, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-07]. (pol.).
  152. Генштаб ВСУ: за ночь сбили 28 из 32 дронов, данные по ракетам уточняются. BBC, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ros.).
  153. Воздушные силы: ночью удалось сбить все три крылатые ракеты. BBC, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ros.).
  154. Сили ППО вночі знищили три крилаті ракети та 28 «шахедів» російських окупантів. hromadske.radio, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ukr.).
  155. Martin Fornusek: Air Force: Ukraine downs 28 drones, 3 missiles launched by Russia overnight. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  156. Siły obrony powietrznej zniszczyły w nocy trzy rakiety manewrujące i 28 Shahedów. ukrinform.pl, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (pol.).
  157. Rachel Amran, Dinara Khalilova: UPDATED: 7 killed, 11 injured in Russian attack on Kharkiv. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  158. Число жертв ночного ракетного удара по Харькову выросло до семи. BBC, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ros.).
  159. Olena Kuzmych: Нічний удар по Харкову: зросла кількість загиблих та поранених. tsn.ua, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ukr.).
  160. Julia Zacharczenko, Tetiana Zabożko: Вибухи в Харкові 6 квітня: після ударів С-300 семеро загиблих та 11 поранених. fakty.com.ua, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ukr.).
  161. Kateryna Hodunova: UPDATED: Russian attacks kill 5, injure 2 in Donetsk Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  162. Донецкая областная прокуратура сообщила о российском обстреле Покровского района, в результате которого погибли пять человек. BBC, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ros.).
  163. Dinara Khalilova: Governor: Russia strikes Kharkiv, at least 1 killed, 1 injured. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  164. Dinara Khalilova: Governor: Russian attack on Odesa district kills man. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  165. Росіяни вдарили «Іскандером» по комунальному господарству на Одещині, загинув працівник. ukrinform.ua, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ukr.).
  166. Martin Fornusek: Russia claims Belgorod hit by Ukrainian rocket attack. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  167. Roman Petrenko: Oil pipeline blown up in Russia's Rostov Oblast – video. Ukraińska prawda, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  168. Polska Agencja Prasowa: Eksplozja rosyjskiego rurociągu. Wywiad Ukrainy: wstrzymano dostawy ropy. polskieradio24.pl, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (pol.).
  169. Dinara Khalilova: Lithuania delivers additional armored personnel carriers to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  170. Oleksandra Zimko: Estonia finds another million shells for Ukraine. rbc.ua, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  171. Kateryna Hodunova: Zelensky: Ukraine needs 25 Patriot air defense systems to cover the country. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  172. Kateryna Hodunova: Zelensky says Kharkiv is prepared for a potential Russian offensive. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  173. Martin Fornusek: Minister: Over 36 million tons of goods exported via Black Sea corridor since August 2023. kyivindependent.com, 2024-04-06. [dostęp 2024-04-07]. (ang.).
  174. Vassili Golod: Budanow rechnet mit russischer Offensive im Frühjahr. tagesschau.de, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (niem.).
  175. Dmytro Basmat: Budanov: Renewed Russian offensive expected in late spring, early summer. kyivindependent.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  176. Informacyjna Agencja Radiowa: Wojna w Ukrainie. Szef wywiadu wojskowego zapowiada ofensywę Rosji. polskieradio24.pl, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (pol.).
  177. En direct, guerre en Ukraine : Kiev envisage de mobiliser certains détenus et la conscription pour les femmes. lemonde.fr, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (fr.).
  178. Nicole Wolkov, Christina Harward, Riley Bailey, Kateryna Stepanenko, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 7, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  179. ISW poinformowało, że wojska rosyjskie posuwają się w rejonie Awdijiwki. ukrinform.pl, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (pol.).
  180. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 08 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-08]. (ukr.).
  181. Сили ППО вночі збили всі дрони, якими росіяни атакували Україну. slovoidilo.ua, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ukr.).
  182. Air Force: Ukraine shoots down 17 Russian drones in central, eastern regions overnight. kyivindependent.com, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  183. Obrona powietrzna zniszczyła w nocy 17 rosyjskich Shahedów. ukrinform.pl, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (pol.).
  184. Головне за ніч та ранок неділі, 7 квітня: атака "шахедів" на Харків, обстріл Гуляйполя. lb.ua, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ukr.).
  185. Поліція показала наслідки обстрілів на Харківщині. ua.korrespondent.net, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ukr.).
  186. Pavel Polityuk, Jane Merriman: Three civilians killed in Russian strike on Zaporizhzhia region, Kyiv says. Reuters, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  187. Росіяни обстріляли Гуляйполе на Запоріжжі, є загиблі. hromadske.radio, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ukr.).
  188. Lisa Browko: Росіяни обстріляли Гуляйполе на Запоріжжі — загинули три людини. babel.ua, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ukr.).
  189. 85-year-old woman killed as Russia strikes Kupiansk in Kharkiv Oblast with aerial bomb, authorities report. kyivindependent.com, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  190. Felix Light, Ros Russell: Woman killed by Ukrainian drone shrapnel in Russia's Belgorod region, governor says. Reuters, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  191. Alexander Khrebet: Source: Russia lost 7 aircraft in Ukraine's April 5 attack on air base. kyivindependent.com, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  192. Drohnenangriff auf AKW Saporischschja gemeldet. spiegel.de, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (niem.).
  193. «Росатом» заявил, что при «беспрецедентных атаках» дронов на Запорожскую АЭС ранены три человека. Meduza, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ros.).
  194. IAEA confirms 3 direct strikes on main reactor containment structures of Zaporizhzhia Nuclear Power Plant. kyivindependent.com, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  195. МАГАТЭ: атаки дронов нанесли ущерб энергоблоку Запорожской АЭС. svoboda.org, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ros.).
  196. Olena Buturlim: На території Запорізької АЕС вибухнув безпілотник: Росія вже назвала "винних". unian.ua, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ukr.).
  197. Ian Aikman: Ukraine war: UN body urges restraint after Zaporizhzhia nuclear plant hit. BBC, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  198. Olga Kowal: В МАГАТЕ заявили про удари дрона по куполу реактора ЗАЕС, є постраждалі. ua.news, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ukr.).
  199. Dmytro Basmat: Zelensky: Ukraine will lose war if US Congress fails to deliver aid funding. kyivindependent.com, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  200. Polska Agencja Prasowa: Wołodymyr Zełenski: bez amerykańskiej pomocy nasz kraj przegra wojnę z Rosją. polskieradio.pl, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (pol.).
  201. Prosecutor General's Office: Russian soldiers kill 3 Ukrainian POWs. kyivindependent.com, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  202. Karolina Hird, Nicole Wolkov, Grace Mappes, Angelica Evans, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 8, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  203. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 09 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-09]. (ukr.).
  204. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 56 starć bojowych, większość ataków odnotowano na kierunku nowopawłowskim. ukrinform.pl, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-09]. (pol.).
  205. Siły obrony powietrznej zestrzeliły w nocy 17 Szahedów i rakietę. ukrinform.pl, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (pol.).
  206. Alena Szewczuk: У ЗСУ розповіли про кількість збитих цілей під час нічної атаки. ua.korrespondent.net, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ukr.).
  207. Dmytro Basmat: Air Force: Ukraine downs 17 drones, 1 missile overnight. kyivindependent.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  208. Martin Fornusek, Dinara Khalilova: UPDATED: 3 killed, 8 injured in Russian attack on industrial facility in Zaporizhzhia. kyivindependent.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  209. Drei Tote bei russischem Angriff auf Saporischschja. tagesschau.de, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (niem.).
  210. Внаслідок удару по підприємству в Запоріжжі загинуло троє людей. slovoidilo.ua, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ukr.).
  211. Dinara Khalilova: UPDATED: 1 killed, at least 5 injured in Russian attacks on Sumy Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  212. Dinara Khalilova: Authorities: Russian attacks in Donetsk Oblast kill 1, injure 5, including teenage girl. kyivindependent.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  213. Dinara Khalilova: Governor: Russian attack on Poltava Oblast kills 1, injures 10, including 3 children. kyivindependent.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  214. Ukraine: 80 Prozent der Wärmekraftwerke angegriffen. tagesschau.de, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (niem.).
  215. Polska Agencja Prasowa: Pożar rosyjskiego okrętu wojennego na Bałtyku. Akcja tuż przy granicy z Polską. polskieradio24.pl, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (pol.).
  216. Maksymilian Dura: Okręt rakietowy „Sierpuchow” płonie w Bałtijsku. Ale czy na pewno?. defence24.pl, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (pol.).
  217. Guerre en Ukraine: les renseignements ukrainiens auraient incendié un navire lance-missiles russe. ouest-france.fr, 2024-04-07. [dostęp 2024-04-09]. (fr.).
  218. Guerre en Ukraine: nouveau revers pour la flotte russe avec l’incendie du navire lance-missile "Serpoukhov". lindependant.fr, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (fr.).
  219. David Brennan: Russian Missile Ship on Fire in 'NATO Lake': Report. Newsweek, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  220. Российский ракетный корабль «Серпухов» выведен из строя на Балтике – ГУР. ru.krymr.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ros.).
  221. Украинская разведка сообщила о пожаре на российском ракетном корабле Балтийского флота. holod.media, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ros.).
  222. Martin Fornusek: Sources: Ukrainian hackers destroy data center used by Russian military industry. kyivindependent.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  223. Українські хакери знищили дата-центр, яким користувався російський військово-промисловий комплекс – джерела Армії (...). Telegram, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ukr.).
  224. Українські хакери знищили важливий для російського ВПК дата-центр – ЗМІ. slovoidilo.ua, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ukr.).
  225. Британія і Франція домовилися збільшити постачання військової допомоги Україні. armyinform.com.ua, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ukr.).
  226. PM call with President Macron of France: 8 April 2024. gov.uk, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  227. Cameron will in USA für Freigabe von Ukraine-Hilfspaket werben. tagesschau.de, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (niem.).
  228. Martin Fornusek: The Economist: Russian attacks aim to make Kharkiv uninhabitable for civilians. kyivindependent.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  229. Kateryna Hodunova: Ground Forces commander calls on Ukrainians to join the army amid manpower shortage. kyivindependent.com, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ang.).
  230. Командувач Сухопутних військ спростував ворожі фейки про мобілізацію в Україні. lb.ua, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ukr.).
  231. Олександр Павлюк: росія не залишить у спокої ні тих, хто сховався, ні тих, хто зрадив Україну. armyinform.com.ua, 2024-04-08. [dostęp 2024-04-09]. (ukr.).
  232. Kateryna Chernoval: Росіяни захопили Первомайське, - DeepState. unian.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  233. Jewgienij Wasylenko: Одна з найгарячіших точок. Російські окупанти захопили західні околиці Первомайського на Донеччині - Deep State. nv.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  234. Российские «военкоры» и украинский проект Deep State заявили, что Россия захватила село Первомайское в Донецкой области. nv.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ros.).
  235. Rachel Amran: Russian pro-war channels allege capture of Pervomaiske village, publish videos. kyivindependent.com, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  236. Nicole Wolkov, Karolina Hird, Christina Harward, Grace Mappes, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 9, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  237. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 10 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  238. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 83 starć bojowych. ukrinform.pl, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-10]. (pol.).
  239. Ołeksandr Humeniuk: Rosjanie w szale na froncie. Mają nowy cel. "Rzucają żołnierzy, by utopić ich wszystkich we własnej krwi". onet.pl, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-15]. (pol.).
  240. Сили ППО знищили всі “шахеди”, якими РФ вночі атакувала Україну. zn.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  241. Olena Goncharova: Air Force: Ukraine downs 20 drones overnight. kyivindependent.com, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  242. W nocy obrona powietrzna zniszczyła wszystkie 20 Szachedy. ukrinform.pl, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-10]. (pol.).
  243. Kateryna Hodunova: Update: Russian attack on Kostiantynivka on April 9 kills 3, including child. kyivindependent.com, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  244. Удар по Костянтинівці: з-під завалів дістали тіла дорослих і дитини. gazeta.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  245. Tania Matiasz: ​У Костянтинівці на місці влучання російської авіабомби з-під завалів дістали тіла жінки та дитини. lb.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  246. Dinara Khalilova: Governor: Russian attack on Chernihiv Oblast town kills woman. kyivindependent.com, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  247. Dmytro Guliichuk: РФ обстріляла місто Семенівку на Чернігівщині: одна людина загинула (фото). tsn.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  248. Ołeksandr Ponomarenko: Окупанти обстріляли прикордонне місто в Чернігівській області. Одна людина загинула, ще одна — поранена. ukranews.com, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  249. Удар по Костянтинівці: з-під завалів дістали тіла дорослих і дитини. gazeta.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  250. Dinara Khalilova: IAEA: Drone attack reported on Zaporizhzhia Nuclear Power Plant's training center. kyivindependent.com, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  251. Agence France-Presse: Ukrainian Artillery Strike Kills 2 in Russian Border Region. themoscowtimes.com, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  252. Reuters: Russia says it destroys Ukraine anti-ship missile, downs four drones. Yahoo! Finance, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  253. Yuri Zoria: Ukrainian drones hit military aviation training center in Russia’s Voronezh Oblast. euromaidanpress.com, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  254. Tom Balmforth, Alison Williams, Christina Fincher: Ukraine struck Russian aviation factory in Voronezh region, Ukrainian spy source says. Reuters, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  255. Maryana Myhal: Дрони атакували навчальний авіаційний центр у Воронезькій області РФ (відео). glavcom.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  256. Une chaîne russe indépendante fait état d’une nouvelle bombe russe accidentellement larguée dans l’est de l’Ukraine. lemonde.fr, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (fr.).
  257. Andrzej Wilk, Piotr Żochowski: Rosjanie uderzają w Charków. 775. dzień wojny. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (pol.).
  258. Rheinmetall to deliver to Ukraine 20 additional Marder IFVs. milmag.pl, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  259. Ivanna Kostina, Anastasia Protz: Ukraine to receive 20 additional Marder infantry fighting vehicles from Germany. Ukraińska prawda, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  260. Natasha Bertrand: US transfers thousands of seized Iranian guns, rocket launchers and munitions to Ukraine. CNN, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
  261. Уряд США передав Україні конфісковану іранську зброю. armyinform.com.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  262. Відомо про 54 українських військовополонених, страчених росіянами – Офіс генпрокурора. 5.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  263. Офіс генпрокурора: відомо про страчених росіянами 54 українських військовополонених. mil.in.ua, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-10]. (ukr.).
  264. Martin Fornusek: Military denies Russia gained foothold in Robotyne. kyivindependent.com, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  265. Nicole Wolkov, Angelica Evans, Grace Mappes, Riley Bailey, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 10, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  266. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 11 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-11]. (ukr.).
  267. Forbes: Mysterious Ukrainian Drones Destroy Russian Air Defence. charter97.org, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  268. Thomas Burgel: Ukraine: le RAM X, nouveau drone kamikaze de Kiev, sème la destruction dans les défenses russes. geo.fr, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-11]. (fr.).
  269. W nocy siły obrony powietrznej zniszczyły 14 z 17 szahedów. ukrinform.pl, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (pol.).
  270. Повітряні сили: вночі збили 14 «Шахедів» і дві Х-59. radiosvoboda.org, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ukr.).
  271. Рф атакувала Україну дронами, «Іскандерами» та ракетами Х-59: результат роботи ППО. slovoidilo.ua, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ukr.).
  272. Kateryna Hodunova: UPDATED: Russian attack on Kharkiv Oblast kills 3, including child, injures 3. kyivindependent.com, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  273. Dinara Khalilova: Governor: Russian missile attack on Odesa kills 4, including 10-year-old girl. kyivindependent.com, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  274. Ракетний удар рф по Одещині: кількість постраждалих зросла до 14. unn.ua, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ukr.).
  275. Walentina Pustiwa: Вечірня атака на Одещину: четверо загиблих. ua.korrespondent.net, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ukr.).
  276. Російський вертоліт Ка-27 впав у Криму не лише через технічні причини – ВМС. slovoidilo.ua, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ukr.).
  277. Elsa Court: UPDATED: Russian military helicopter crashes in Black Sea after explosion, Ukrainian Navy says. kyivindependent.com, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  278. Russian Attack Helicopter Crashes Near Annexed Crimea. themoscowtimes.com, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  279. Elsa Court: Russian Defense Ministry says Mi-24 helicopter crashes off Crimea. kyivindependent.com, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  280. Rafał Muczyński: Zgoda USA na wsparcie ukraińskich MIM-23 HAWK. milmag.pl, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (pol.).
  281. Ołena Iwaszkiw: Держдеп США схвалив продаж комплектуючих ЗРК Hawk на $138 млн для України. Ukraińska prawda, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ukr.).
  282. Tara Copp, Matthew Lee: U.S. announces $138 million in emergency military sales of Hawk missile systems support for Ukraine. Associated Press, 2024-04-09. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  283. Germany provides a new defense aid package for Ukraine. mil.in.ua, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ang.).
  284. Konstantyn Katyszew: Україна та Британія підписали оборонну угоду. ua.korrespondent.net, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ukr.).
  285. Press officer killed in Ukraine’s attack on journalists near Kremennaya. TASS, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-11]. (ros.).
  286. Появились кадры обстрела ВСУ съемочной группы «Вести Луганск». aif.ru, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ros.).
  287. При обстреле съёмочной группы «Вести Луганск» погиб выпускник воронежского вуза Евгений Половодов. gorcom36.ru, 2024-04-10. [dostęp 2024-04-11]. (ros.).
  288. Les troupes russes sont sept à dix fois plus nombreuses que les troupes ukrainiennes dans l’est de l’Ukraine. lemonde.fr, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (fr.).
  289. Christina Harward, Nicole Wolkov, Angelica Evans, Riley Bailey, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 11, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  290. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 12 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  291. Elsa Court: Air Force: Ukraine downs 57 of 82 missiles, drones overnight. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  292. Julia Ryabovil: Сили ППО збили орієнтовно 37 шахедів з 40 під час масованого удару РФ — Генштаб ЗСУ. nv.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  293. Удар по енергетиці "Кинджалами", шахедами і ракетами з Ту-95. Є загиблі. Трипільська ТЕС на Київщині повністю зруйнована. BBC, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  294. Zustimmung zu militärischer Unterstützung der Ukraine steigt. spiegel.de, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (niem.).
  295. Julia Ryabovil: Масований удар по енергосистемі: Росія атакувала об'єкти у чотирьох областях — Міненерго. nv.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  296. W wyniku rosyjskiego ataku uszkodzone zostały obiekty energetyczne w pięciu regionach – Ukrenergo. ukrinform.pl, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (pol.).
  297. Kateryna Hodunova: Energy company loses 100% of generation capacity after Russia destroys Kyiv Oblast plant. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  298. Россия полностью уничтожила Трипольскую ТЭС под Киевом в результате ночного обстрела. istories.media, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ros.).
  299. Трипольская ТЭС — самая мощная электростанция в Киевской области — полностью разрушена в результате российского удара. Meduza, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ros.).
  300. РФ для удару по Трипільській ТЕС використала найновіші Х-69 і це гірше за "Кинжал". Defence Express, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  301. Oleksandr Maruszczak: Ракетний удар по Трипільській ТЕС: чи є загроза блекауту для Києва та області. tsn.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  302. Martin Fornusek: Naftogaz: Russian attack targets two gas storage facilities. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  303. Ołeksij Boczkar: Росія атакувала Львівщину Кинджалами, в області працювала ППО. nv.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  304. «РВ»: МиГ-31 ударили ракетами по газохранилищу в Львовской области. aif.ru, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ros.).
  305. Elsa Court: Death toll from Russian attack on Mykolaiv rises to 5. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  306. Julia Zawadska: Терористичний удар. У ЗСУ показали наслідки російського обстрілу Миколаєва. nv.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  307. Iryna Labiak: Потужний удар по Миколаєву: зросла кількість загиблих, з’явилося відео з наслідками. tsn.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  308. Окупанти атакували Запорізьку область: 279 ударів за добу, поранено жінку. unn.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  309. Kateryna Denisova: Governor announces mandatory evacuation from 3 Kharkiv Oblast districts. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  310. Russia’s FSB Says Foiled Ukrainian Landing Attempt in Kherson Region. themoscowtimes.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  311. Пресечена спланированная Британией высадка десанта ВСУ на Тендровской косе. TASS, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ros.).
  312. Росіяни кажуть, що відбили атаки українських ДРГ у Чорному морі – де це сталося. zn.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  313. Україна та Латвія уклали безпекову угоду. president.gov.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  314. Martin Fornusek: Ukraine, Latvia sign long-term security agreement. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  315. Ми критично потребуємо посиленої підтримки від партнерів, передусім ППО – Володимир Зеленський під час зустрічі з Президентом Польщі. president.gov.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  316. Червень має стати важливим для України – Володимир Зеленський під час саміту у Вільнюсі. president.gov.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  317. Kateryna Denisova: Zelensky meets Czech, Romanian presidents in Lithuania. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  318. Kateryna Denisova: Poland has Soviet-made air defense missiles that may be sent to Ukraine, Duda says. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  319. До яких радянських ЗРК у Польщі є ракети, передачу яких анонсував Дуда. Defence Express, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  320. Kateryna Hodunova: Lithuania provides Ukraine with generators, anti-drone systems. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  321. Литва передала на потреби ЗСУ антидронові системи та генератори. mil.in.ua, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  322. Європарламент відмовився схвалювати бюджет Ради ЄС через Patriot для України. zakordon.rayon.in.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  323. Iwanna Kostina: Європарламент відмовився схвалити фінансування Ради ЄС, доки Україні не дадуть нові Patriot. eurointegration.com.ua, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  324. Kateryna Hodunova: EU Parliament refuses decision on budget until members commit more Patriots to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  325. Dan Sabbagh, Artem Mazhulin: Ukrainian MPs pass controversial mobilisation bill to boost troop numbers. The Guardian, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  326. Olena Harmash, Tom Balmforth: Ukraine parliament overhauls army draft rules to boost troop strength. Reuters, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  327. Kateryna Hodunova: Ground Forces: Heads of southern, eastern military commands reassigned to new posts. kyivindependent.com, 2024-04-11. [dostęp 2024-04-12]. (ang.).
  328. Dmytro Usyk: "Я лишаюся в армійській родині": ОК "Південь" опублікувало звернення генерала Ковальчука. 24tv.ua, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  329. Командувача ОК “Південь” Андрія Ковальчука звільнили: хто очолив командування. odessa-life.od.ua, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-12]. (ukr.).
  330. Angelica Evans, Christina Harward, Grace Mappes, Riley Bailey, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 12, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  331. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 13 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-13]. (ukr.).
  332. Ruhephasen für ukrainische Truppen. tagesschau.de, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (niem.).
  333. Elsa Court: Military intelligence: Russia sending units from Far East to replenish losses in Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  334. Maryna Lisnichuk: Сили ППО збили 16 із 17 дронів, якими РФ атакувала Україну. war.obozrevatel.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-13]. (ukr.).
  335. Dmytro Basmat: Air Force: Ukraine downs 16 drones overnight. kyivindependent.com, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  336. Siły obrony powietrznej zniszczyły w nocy 16 z 17 Shahedów. ukrinform.pl, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  337. У Криворізькому районі після удару РФ виникла пожежа на території об’єкту критичної інфраструктури – ОВА. radiosvoboda.org, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-13]. (ukr.).
  338. Martin Fornusek: Russian shelling of Kharkiv Oblast village kills 1, injures 2. kyivindependent.com, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  339. Nate Ostiller: Russian attacks in Donetsk Oblast kill 2, injure 8. kyivindependent.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  340. Ukraine’s military chief warns of ‘significantly’ worsening battlefield situation in the east. Associated Press, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  341. Klitschko drängt auf mehr Luftwaffenabwehrsysteme. tagesschau.de, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (niem.).
  342. Drones attack Novoshakhtinsk oil refinery in Russia overnight - media. ukrinform.net, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  343. Martin Fornusek: Russia claims Ukrainian drone attacks on Rostov, Belgorod oblasts. kyivindependent.com, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  344. Martin Fornusek: Media claim drone attack on Russia's Belgorod damages Gazprom administrative building. kyivindependent.com, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  345. Hoffnung auf weitere US-Hilfen für Ukraine – Trump stellt sich hinter Johnson. spiegel.de, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-13]. (niem.).
  346. Putin: Russische Luftangriffe auf Ukraine Teil von deren "Entmilitarisierung". tagesschau.de, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (niem.).
  347. Martin Fornusek: Ukraine additionally allocates close to $100 million for fortifications. kyivindependent.com, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  348. Kateryna Denisova: Shmyhal: Ukraine to purchase electronic warfare systems to protect critical infrastructure. kyivindependent.com, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  349. Elsa Court: Rebuilding Kyiv Oblast power plant possible but 'futile' without air defense, Centerenergo says. kyivindependent.com, 2024-04-12. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  350. Abbey Fenbert: ISW: Russia deploying new Kh-69 cruise missile in escalating attacks on Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
  351. China soll Russland beim Ausbau des Militärs unterstützen. spiegel.de, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-13]. (niem.).
  352. Polska Agencja Prasowa: Wojna w Ukrainie. USA: Rosja przeznaczyła 90 proc. mikroelektroniki importowanej z Chin na zbrojenia. polskieradio24.pl, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-13]. (pol.).
  353. Nate Ostiller: Syrskyi: 'Situation on eastern front has significantly deteriorated in recent days'. kyivindependent.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  354. Walentina Pustiva: Шольц пообіцяв передати Україні ще один Patriot. ua.korrespondent.net, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  355. Informacyjna Agencja Radiowa: Dowódca sił zbrojnych Ukrainy gen. Ołeksandr Syrski: sytuacja na froncie wschodnim znacznie się pogorszyła. polskieradio.pl, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (pol.).
  356. a b Ukraine’s top commander says eastern frontline has ‘significantly worsened’. Financial Times, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  357. Главком ВСУ: обстановка на фронте серьёзно обострилась. svoboda.org/, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ros.).
  358. Kateryna Denisova: Defense Ministry: Russian forces reach outskirts of Donetsk Oblast's Bohdanivka. kyivindependent.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  359. Agence France-Presse: Kyiv Says Eastern Front ‘Deteriorated’ as Russia Claims Village. themoscowtimes.com, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  360. Riley Bailey, Grace Mappes, Christina Harward, Angelica Evans, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 13, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  361. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 14 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  362. Росіяни обстрілюють Донецьку область, є загиблі - голова ОВА. interfax.com.ua, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  363. Governor: Russian aerial bomb attack kills 1, wounds 2 in Donetsk Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  364. Alexander Khrebet: Russia attacks residential areas in Donetsk Oblast, killing 3. kyivindependent.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  365. Російські війська 15 разів обстріляли населені пункти Донеччини, загинуло троє місцевих жителів, поранені четверо. interfax.com.ua, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  366. Dominic Culverwell: Russian attack on Kharkiv Oblast kills two. kyivindependent.com, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  367. Kateryna Denisova: Police: Russian forces attack civilian car in Chernihiv Oblast, killing man. kyivindependent.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  368. На Харківщині російські загарбники вбили ще двох цивільних українців, - голова ОВА. magnolia-tv.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  369. Kateryna Denisova: Russian proxy claims missile strike on machinery factory in occupied Luhansk. kyivindependent.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  370. У Луганську крилаті ракети уразили об’єкт окупантів. mil.in.ua, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  371. Diana Bondarenko: У Луганську пролунало два вибухи: ракети могли влучити у скупчення техніки РФ, деталі (карта). focus.ua, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  372. Прильоти по Луганську, ТРО контратакувала на Донецькому напрямку: стрім із прифронтової студії. armyinform.com.ua, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  373. Над Белгородской областью сбили еще один украинский БПЛА. TASS, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ros.).
  374. Kateryna Denisova: Germany to send additional Patriot air defense system, missiles to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  375. Verteidigungsministerium: Deutschland wird der #Ukraine unverzüglich eine weitere Feuereinheit #PATRIOT übergeben, um russische Luftangriffe abzuwehren. Sie wird zusätzlich zu den bereits gelieferten und weiterhin geplanten #Luftverteidigung​ssystemen abgegeben. Twitter, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (niem.).
  376. Nadia Karbunar: Німеччина передасть Україні ще одну систему Patriot. glavcom.ua, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  377. Olena Bohdanyok: Німеччина передасть Україні ще одну систему Patriot — Міноборони ФРН. glavcom.ua, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  378. Walentina Pustiva: Шольц пообіцяв передати Україні ще один Patriot. ua.korrespondent.net, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (ukr.).
  379. Informacyjna Agencja Radiowa: Ukraina otrzyma system Patriot. Zełenski dziękuje Niemcom za wsparcie. polskieradio24.pl, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (pol.).
  380. Polska Agencja Prasowa: Ukraina skopiowała najskuteczniejszy rosyjski dron. Będzie teraz atakować najeźdźców. polskieradio24.pl, 2024-04-13. [dostęp 2024-04-14]. (pol.).
  381. Alexander Khrebet: FT: Russia may be gearing up for large-scale offensive against Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  382. Syrskyi: Russia set a goal to capture Chasiv Yar till 'Victory Day' on May 9. kyivindependent.com, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  383. Michał Bruszewski: Obsesja Putina. Czasiw Jar ma być zdobyty na Święto Dnia Zwycięstwa. defence24.pl, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-15]. (pol.).
  384. Ukraiński generał ujawnia plany Rosji. "Chcą zająć miasto do 9 maja". polsatnews.pl, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (pol.).
  385. Nicole Wolkov, Riley Bailey, Grace Mappes, Angelica Evans, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 14, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  386. Wołodymyr Kostirin: ЗСУ просунулися в районі Кремінної та Новомихайлівки: карти ISW. rbc.ua, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-15]. (ukr.).
  387. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 15 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-15]. (ukr.).
  388. Ukraine befürchtet russische Aktion an AKW. tagesschau.de, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (niem.).
  389. Генштаб попереджає про підготовку Росією «провокації» на Запорізькій атомній електростанції. radiosvoboda.org, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ukr.).
  390. Росія вдарила по Україні "Шахедами" та керованими ракетами: скільки знищила ППО. informator.ua, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ukr.).
  391. Зранку росіяни знову атакували критичну інфраструктуру у Харкові. bukvy.org, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ukr.).
  392. Ołeh Siniehubow: Харківщина, 14 квітня (...). Telegram, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ukr.).
  393. Walentina Pustiwa: Атаки на Дніпропетровщину 14 квітня: 12 постраждалих. ua.korrespondent.net, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ukr.).
  394. Russian missile attack on Dnipro injures 12, including 15-year-old boy. kyivindependent.com, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  395. Rachel Amran: Russia attacks 7 communities in Sumy Oblast, killing 1. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  396. Dominic Culverwell: Russia claims 10 Ukrainian drones downed in Krasnodar Krai. kyivindependent.com, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ang.).
  397. Roman Petrenko: РФ заявила про масову атаку безпілотників у Краснодарському краї. Ukraińska prawda, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-15]. (ukr.).
  398. Nicolas Butylin: „Es kann schnell zu einem Dammbruch kommen“ – Oberst aus Österreich zur Lage in der Ukraine. Berliner Zeitung, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-16]. (niem.).
  399. Christina Harward, Grace Mappes, Nicole Wolkov, Kateryna Stepanenko, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 15, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  400. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 16 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-16]. (ukr.).
  401. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 104 starć bojowych. ukrinform.pl, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-16]. (pol.).
  402. W ciągu tygodnia odparto ponad 300 ataków na kierunkach bachmuckim i nowopawłowskim – Sztab Generalny. ukrinform.pl, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (pol.).
  403. Kateryna Denisova: Ukraine intercepts Russian sabotage group near border in Sumy Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  404. Kateryna Denisova: Governor: Russian attack on Siversk in Donetsk Oblast kills 4. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  405. Унаслідок обстрілу Сіверська загинули четверо людей – Донецька ОВА. radiosvoboda.org, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ukr.).
  406. На Донеччині через обстріли армією РФ за добу загинув один місцевий житель, поранено двох. interfax.com.ua, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ukr.).
  407. Dinara Khalilova: UPDATED: Russian attack on Kharkiv Oblast village kills 2, injures at least 4. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  408. Natalia Zabaznowa: Внаслідок російського удару по закладу освіти на Харківщині загинули двоє людей. zaxid.net, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ukr.).
  409. Kateryna Hodunova: Source: Ukrainian forces hit command post in Russian-occupied Crimea. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  410. Tanya Poliakowska: У Криму високопоставлені російські офіцери потрапили під ракетний удар, - ЗМІ. unian.ua, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ukr.).
  411. Inna Andalicka: Нідерланди виділили додатково понад 4 мільярди євро для України. unian.ua, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ukr.).
  412. Voorjaarsnota 2024: extra geld voor Oekraïne, decentrale overheden en Defensie. rijksoverheid.nl, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (niderl.).
  413. Dmytro Schwartz: "Коаліція дронів": Канада надасть Україні 450 БпЛА SkyRanger. dw.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-16]. (ukr.).
  414. Kateryna Hodunova: Netherlands, Germany, Canada to send drones to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  415. Kateryna Denisova: Minister: Ukraine allocates $6 billion for arms procurement in 2024. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  416. Kateryna Denisova: Media: Lancet drone analog presented to Zelensky, being used at the front. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  417. Atombehörde warnt: Kernkraftwerk Saporischschja sei Unfall »gefährlich nahe«. spiegel.de, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-16]. (niem.).
  418. Abbey Fenbert: Russia plans 'false flag' attacks on Zaporizhzhia nuclear plant, Kyiv tells UN. kyivindependent.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  419. Dinara Khalilova: Energoatom starts building new power units at Khmelnytskyi nuclear plant. kyivindependent.com, 2024-04-15. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  420. Martin Fornusek: Military: Fall of Chasiv Yar would open Russia's way to 'last strongholds' in Donetsk Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  421. Nicole Wolkov, Chistina Harward, Karolina Hird, Kateryna Stepanenko, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 16, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  422. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 17 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-17]. (ukr.).
  423. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 68 starć bojowych. ukrinform.pl, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-17]. (pol.).
  424. Tatiana Bojarczuk: Вночі сили ППО знищили 9 із 9 запущених ворогом "шахедів". lb.ua, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ukr.).
  425. Abbey Fenbert: Air Force: Ukraine downs 9 out of 9 Russian drones launched overnight. kyivindependent.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  426. W nocy wojsko zniszczyło wszystkie dziewięć Szachedów, których Rosja użyła do ataku na Ukrainę. ukrinform.pl, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (pol.).
  427. Walentina Pustiwa: У Брянську знеструмлено військові об'єкти - ГУР. ua.korrespondent.net, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ukr.).
  428. Kateryna Denisova: Prosecutor's Office: 15 people suffer concussion after Russian attack on Beryslav in Kherson Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  429. Kateryna Denisova: Source: Ukraine strikes Russian modernized long-range radar system in Bryansk Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  430. Konstantyn Katyszew: Росіяни скинули бомбу на Берислав, 15 постраждалих. ua.korrespondent.net, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ukr.).
  431. Kateryna Denisova: Military intelligence reports fire at substation in Russia's Bryansk Oblast, outages at military facilities. kyivindependent.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  432. Jakub Ber, Andrzej Wilk: Intensyfikacja rosyjskich ataków na energetykę. 782. dzień wojny. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (pol.).
  433. Kateryna Denisova: Denmark announces $313 million military aid package for Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  434. Ukrainian Engineers Design ‘Kronos’ Submarine That Fires Torpedoes. Kyiv Post, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  435. Hanna Arhirova: Ukrainian president signs controversial law to boost conscription to fend off Russia’s aggression. Associated Press, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  436. Zelensky Signs New Mobilization Bill Into Law. Kyiv Post, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  437. Informacyjna Agencja Radiowa: Wojna w Ukrainie. Prezydent Zełenski podpisał ustawę o mobilizacji. Znika kluczowy zapis. polskieradio24.pl, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (pol.).
  438. Президент Зеленський вважає, що без пакета допомоги від США на $61 мільярд в України не буде шансів перемогти. babel.ua, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ukr.).
  439. Kateryna Denisova: Zelensky: Russia fires 10 times more shells, uses 300 aircraft in Ukraine only. kyivindependent.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  440. Martin Fornusek: Ombudsman: Almost 37,000 Ukrainians considered missing. kyivindependent.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
  441. Dmytro Schwartz: Лубінець: 37 тисяч українців вважаються зниклими безвісти. dw.com, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ukr.).
  442. Омбудсман України: «Майже 37 тисяч людей вважаються зниклими безвісти: Україна працює, щоб знайти і повернути своїх громадян додому!». ombudsman.gov.ua, 2024-04-16. [dostęp 2024-04-17]. (ukr.).
  443. Karolina Hird, Nicole Wolkov, Angelica Evans, Riley Bailey, Kateryna Stepanenko, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 17, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  444. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 18 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-18]. (ukr.).
  445. Kateryna Hodunova: UPDATE: Russian missile attack on Chernihiv kills 18, injures 78, including children. kyivindependent.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  446. Ukraine war: Seventeen dead in Russian missile strike on Chernihiv. BBC, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  447. Death toll from Russian missile attack on Chernihiv rises to 17 – State Emergency Service. interfax.com.ua, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  448. Российские войска нанесли ракетный удар по Чернигову. Разрушены несколько многоэтажных домов: Погибли 17 человек, десятки получили ранения. Meduza, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ros.).
  449. Ksenia Rekun: Чернігів обстріляли ракетами: є загиблі та травмовані. suspilne.media, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ukr.).
  450. У Чернігові завершили пошуково-рятувальну операцію на місці російської атаки. hromadske.radio, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ukr.).
  451. Martin Fornusek: Zelensky confirms Ukraine struck Russian military airfield in occupied Crimea. kyivindependent.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  452. a b У Криму був уражений військовий аеродром «Джанкой». armyinform.com.ua, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ukr.).
  453. a b У Джанкої у районі військового аеродрому уразили об’єкти РФ. mil.in.ua/, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ukr.).
  454. В Джанкое произошли взрывы возле военного аэродрома. Возник пожар. svoboda.org, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ros.).
  455. В районе российского военного аэродрома в Крыму произошел взрыв. Meduza, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ros.).
  456. Stefan Korshak: ANALYSIS: Ukrainian Long-Range Missile Strike Hammers Russian Airfield in Crimea, Maybe ATACMS. Kyiv Post, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  457. Stefan Korshak: Ukrainian Defense Forces destroyed S-400 launchers and radar in Crimea. mil.in.ua, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  458. ЗМІ назвали можливі втрати росіян внаслідок атаки на аеродром у Джанкої. slovoidilo.ua, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ukr.).
  459. Удар по аеродрому у Джанкої: знищено 30 окупантів, ще 80 - поранені. flot2017.com, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ukr.).
  460. Ewa Slastnowa: Чотири установки С-400 та три РЛС. ГУР назвало втрати окупантів після атаки на аеродром у Джанкої. nv.ua, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-18]. (ukr.).
  461. Kateryna Hodunova: Military intelligence: Ukraine destroys missile launchers, radar stations at Russian military airfield in Crimea. kyivindependent.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  462. Informacyjna Agencja Radiowa: Ukraińcy uderzyli na Krym. Uszkodzili cztery rosyjskie wyrzutnie rakiet. polskieradio24.pl, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-18]. (pol.).
  463. Chris York: Sources: HUR confirms attack on Russian bomber factory in Tatarstan. kyivindependent.com, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  464. Kateryna Denisova: Source: Ukraine strikes radar station in Russia's Mordovia Republic. kyivindependent.com, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  465. Anastazja Perc: ГУР заявило про знищення гелікоптера Мі-8 на аеродромі в Самарі. Ukraińska prawda, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ukr.).
  466. Moskau: Haben Drohnen und Raketen abgewehrt. tagesschau.de, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (niem.).
  467. Dinara Khalilova: Canada earmarks $1.16 billion for military aid to Ukraine in 2024 budget. kyivindependent.com, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  468. Martin Fornusek: Dutch PM offers to buy Patriot systems from allies for Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  469. Chris York: Zelensky: Russia must pay a 'painful price' as 'sole culprit of this war'. kyivindependent.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  470. Martin Fornusek: Speaker Johnson: US House to vote on $61 billion Ukraine aid bill on April 20. kyivindependent.com, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  471. Marek Wałkuski: Pomoc z USA dla walczącej Ukrainy. Znamy termin głosowania w Kongresie. polskieradio24.pl, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (pol.).
  472. Martin Fornusek: Biden voices support for Johnson's foreign aid bills. kyivindependent.com, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (ang.).
  473. Marek Wałkuski: Wsparcie USA dla Ukrainy i Izraela. Biden poparł wielomiliardowy pakiet. polskieradio24.pl, 2024-04-17. [dostęp 2024-04-18]. (pol.).
  474. Dmytro Brasławski: РФ відправляє в атаки на Часів Яр найманців з інших країн. У ЗСУ розповіли подробиці. rbc.ua, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ukr.).
  475. Christina Harward, Riley Bailey, Angelica Evans, Grace Mappes, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 18, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  476. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 19 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-19]. (ukr.).
  477. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 86 starć bojowych, większość ataków było na kierunku bachmuckim. ukrinform.pl, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-19]. (pol.).
  478. Walentina Pustiwa: ППО знищила вночі всі 13 ворожих Шахедів. ua.korrespondent.net, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ukr.).
  479. Kateryna Hodunova: Air Force: Ukraine downs 13 Russian drones overnight on April 18. kyivindependent.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  480. Obrona powietrzna zniszczyła wszystkich 13 „Szachedów”, którymi Rosjanie zaatakowali w nocy. ukrinform.pl, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (pol.).
  481. Iryna Znas: На Прикарпатті дрони цілили в критичну інфраструктуру. zn.ua, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ukr.).
  482. Alena Szewczuk: РФ атакувала критичну інфраструктуру на Прикарпатті. ua.korrespondent.net, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ukr.).
  483. Kateryna Hodunova: Russian attacks on Donetsk Oblast kill 2, injure 3. kyivindependent.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  484. Elsa Court: IAEA: Reports of attempted drone attack just outside Zaporizhzhia Nuclear Power Plant. kyivindependent.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  485. Росіяни на ЗАЕС повідомили МАГАТЕ про атаку безпілотником, але не пустили на місце інциденту. ukrinform.ua, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ukr.).
  486. Russia reports downing 5 Ukrainian military balloons in Kyiv’s latest apparent war innovation. Associated Press, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  487. Holly Ellyatt: Ukraine war updates: Russia fends off drone, missile and ‘balloon’ attack; Ukraine says it deserves same support as Israel. CNBC, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  488. Elsa Court: Minister: Denmark first to buy military aid for Ukraine from Ukrainian manufacturer. kyivindependent.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  489. Данія стала першою країною, яка закупить озброєння для ЗСУ в українських виробників – Мінстратегпром. radiosvoboda.org, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ukr.).
  490. Tatiana Bojarczuk: ​Данія стала першою країною, яка власним коштом закупить українську зброю для ЗСУ. lb.ua, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ukr.).
  491. EU countries must send anti-missile systems to Ukraine, Borrell says. Reuters, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  492. Шесть от НАТО и одна из Берлина. Шольц считает, что Украина может получить еще семь систем ПВО Patriot. strana.today, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ros.).
  493. Alya Shandra: Scholz hopes to find six more Patriot systems in NATO countries. euromaidanpress.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  494. Jurij Tarasowski: Німецька Quantum-Systems відкрила новий завод з виробництва дронів в Україні. Forbes, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-19]. (ukr.).
  495. Vice Chancellor Robert Habeck opens drone factory and development hub of Quantum Systems during delegation trip to Ukraine. quantum-systems.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  496. Polska Agencja Prasowa: Rosjanie szykują wielką ofensywę. "Chcą zdobyć cały Donbas". polskieradio24.pl, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (pol.).
  497. Ido Vock: Man arrested in Poland over alleged Russia plot to kill Zelensky. BBC, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  498. Martin Fornusek: Polish, Ukrainian authorities expose Pole who allegedly offered to assassinate Zelensky for Russia. kyivindependent.com, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (ang.).
  499. Möglicher Anschlag auf Selenskyj – Polen nimmt mutmaßlichen russischen Spion fest. spiegel.de, 2024-04-18. [dostęp 2024-04-19]. (niem.).
  500. a b Angelica Evans, Grace Mappes, Christina Harward, Riley Bailey, George Barros: Russian Offensive Campaign Assessment, April 19, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  501. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 20 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  502. Ukraine meldet mehrere Tote nach russischem Beschuss – Habeck im Luftschutzkeller. spiegel.de, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (niem.).
  503. a b c Удар по Дніпру - є загиблі та багато поранених. Україна вперше знищила російський Ту-22М3 і ракети Х-22. BBC, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  504. Kateryna Denisova: Air Force: Ukraine downs 29 of 36 Russian aerial targets overnight. kyivindependent.com, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  505. Andrew Carey, Svitlana Vlasova, Victoria Butenko, Daria Tarasova-Markina: Ukraine’s air defenders claim two major firsts, but missiles evading interception kill 7. CNN, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  506. Сили оборони знищили вночі 15 ракет, 14 БПЛА і бомбардувальник Ту-22М3. interfax.com.ua, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  507. Walentina Romanenko: Сили оборони вперше знищили стратегічний бомбардувальник РФ – носій ракет Х-22. Ukraińska prawda, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  508. Abbey Fenbert, Kateryna Denisova: Russian attacks on Dnipropetrovsk Oblast kill 8, including children, injure 35. kyivindependent.com, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  509. Российский удар по Украине: 8 погибших в Синельникове и Днепре. svoboda.org, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ros.).
  510. Рф атакувала Кривий Ріг ракетами і дронами: є прильоти, постраждали люди. slovoidilo.ua, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  511. Olga Kowal: У Дніпрі завершили рятувальну операцію, з-під завалів дістали ще одну жертву. ua.news, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  512. У Дніпропетровській ОВА уточнили, скільки дітей загинуло від удару росіян. slovoidilo.ua, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  513. Martin Fornusek: Russian shelling of Mykolaiv Oblast kills elderly woman, injures 2 civilians. kyivindependent.com, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  514. Chris York: Russian attack on Kherson kills 80-year-old woman. kyivindependent.com, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  515. At least nine killed in Ukraine strikes as Kyiv says it downed Russian warplane. france24.com, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  516. У Росії впав стратегічний бомбардувальник Ту-22м3, такі сьогодні запускали ракети по Україні. zn.ua, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  517. У Буданова пояснили, як збиття Ту-22М3 вплине на ракетні обстріли Одещини. informator.ua, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  518. Kateryna Zakharchenko: Kyiv Destroys Russian Long-Range Bomber Used in Odesa Attack. Kyiv Post, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  519. Howard Altman, Thomas Newdick: Russian Tu-22M3 Backfire Shot Down With S-200 Missile: Ukraine’s Spy Chief. twz.com, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  520. Natalia Kawa: Що відомо про систему С-200, "жертвою" якої міг стати не тільки Ту-22М3. rbc.ua, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  521. Konstantyn Katyszew: Буданов розповів, чим нищать стратегічні літаки РФ. ua.korrespondent.net, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  522. Guerre en Ukraine: l’armée ukrainienne affirme avoir abattu un bombardier russe, une première. ouest-france.fr, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (fr.).
  523. Ukraine will erstmals russischen Tu-22-Bomber abgeschossen haben. spiegel.de, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (niem.).
  524. Один из четырех членов экипажа Ту-22M3 погиб. iz.ru, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ros.).
  525. В МО назвали предварительную причину падения самолёта на Ставрополье. life.ru, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ros.).
  526. Gouverneur: Russland fängt Dutzende Flugobjekte über Belgorod ab. tagesschau.de, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (niem.).
  527. Elena Kachurowska: Під Брянськом після удару БПЛА горить підстанція. ua.korrespondent.net, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  528. Leigh Ann Caldwell, Marianna Sotomayor: Bipartisan House coalition advances Ukraine aid. The Washington Post, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  529. Annie Karni: Ukraine Aid Bill Clears Critical Hurdle in the House as Democrats Supply the Votes. The New York Times, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  530. Martin Fornusek: Netherlands allocates over $210 million for ammunition for Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  531. NATO-Länder sagen Ukraine Hilfe bei Luftverteidigung zu. tagesschau.de, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (niem.).
  532. Polska Agencja Prasowa: Ukraina dostanie kluczowe systemy. Przełom na szczytach NATO. polskieradio24.pl, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (pol.).
  533. Trump fordert von Europa mehr Geld für die Ukraine. tagesschau.de, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (niem.).
  534. Ołeksandr Krawczenko: Виживання України повинно бути набагато важливішими для Європи, але також важливе і для США, – Трамп. lb.ua, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  535. Sonya Bandouil: CIA Director: Ukraine could lose by the end of 2024 without aid. kyivindependent.com, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  536. Polska Agencja Prasowa: Szef CIA: Ukraina może przegrać wojnę jeszcze w tym roku. TVN24, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (pol.).
  537. Politico: Ukraina nie dotrwa do końca roku? Niepokojące doniesienia CIA. polskieradio24.pl, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (pol.).
  538. Crispian Balmer, Humeyra Pamuk: Blinken says China is Russia's primary military complex supplier. Reuters, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  539. Konstantyn Katyszew: Блінкен назвав основного постачальника для ОПК РФ. ua.korrespondent.net, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  540. Agence France-Presse: U.S. Citizen Killed in Moscow-Held Donetsk – Russian Media. themoscowtimes.com, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  541. Russian war correspondent killed by Ukrainian drone, Izvestia says. Reuters, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  542. Izvestia correspondent Semyon Eremin killed in special operation zone. TASS, 2024-04-19. [dostęp 2024-04-20]. (ros.).
  543. Ministry of Defence: Latest Defence Intelligence update on the situation in Ukraine – 21 April 2024. Twitter, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-21]. (ang.).
  544. Riley Bailey, Angelica Evans, Nicole Wolkov, Christina Harward, Kateryna Stepanenko, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 20, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (ang.).
  545. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 21 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-21]. (ukr.).
  546. Olena Bohdanyok: Вночі знищили 2 ракети і 3 розвідувальні БпЛА — Повітряні Сили. suspilne.media, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (ukr.).
  547. Kateryna Denisova: Air Force: Ukraine downs 2 Russian missiles, 3 drones overnight. kyivindependent.com, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  548. Kateryna Denisova: UPDATE: 2 killed, 2 injured in Russian attack on border city of Vovchansk. kyivindependent.com, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (ang.).
  549. Inna Litwin: Росіяни вдарили по Вовчанську, є загиблий. ua.korrespondent.net, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (ukr.).
  550. Kateryna Hodunova: Russian attack on Dnipropetrovsk Oblast kills man. kyivindependent.com, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  551. Dinara Khalilova: UPDATED: Russian missile attack on Odesa injures 8, including 2 children. kyivindependent.com, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  552. Natalia Korszak: Армія РФ атакувала Одещину ракетами: один будинок зруйновано, є поранені. suspilne.media, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (ukr.).
  553. Kateryna Tyszenko: Ракетний удар по Одесі: кількість поранених зросла, з них двоє малих дітей. Ukraińska prawda, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (ukr.).
  554. Rachel Amran: Russia claims 2 killed in attack on Belgorod. kyivindependent.com, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (ang.).
  555. Kateryna Denisova: Source: Ukrainian drones strike Russian energy facilities overnight. kyivindependent.com, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  556. Dmytro Lewicki, Władysława Kowalenko: Defense forces attacked power stations and oil depot in Russia - Sources. rbc.ua, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (ang.).
  557. Elena Kachurowska: Атака БПЛА: у черговому регіоні РФ виникла пожежа. ua.korrespondent.net, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (ukr.).
  558. Briten: Russland hat 100 Kampfflugzeuge verloren. tagesschau.de, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-21]. (niem.).
  559. Kaanita Iyer, Shania Shelton, Isabelle D'Antonio: House passes key foreign aid package. CNN, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  560. Anthony Zurcher, Will Vernon, Helena Humphrey, James Waterhouse: US House approves critical $61bn Ukraine aid package. BBC, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  561. La Chambre des représentants américaine adopte un plan d’aide de 60,8 milliards de dollars à l’Ukraine. lemonde.fr, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (fr.).
  562. Paweł Vuets: $61 мільярд – наш! Конгрес схвалив допомогу Україні: хто насправді отримає ці гроші?. glavcom.ua, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  563. Ołeksandr Kunycki: Конгрес США схвалив надання Києву 61 млрд доларів допомоги. dw.com, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ukr.).
  564. House approves Ukraine, Israel aid bills. The Washington Post, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  565. Serhij Albul: Палата представників США ухвалила законопроєкт щодо арешту заморожених активів РФ. lb.ua, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (chiń.).
  566. 118th Congress (2023–2024): H.R.8038 - 21st Century Peace through Strength Act. congress.gov, 2024-04-20. [dostęp 2024-04-20]. (ang.).
  567. Victoria Lukovenko: Russia Claims Advances Near Chasiv Yar as Ukraine Hails New Aid. themoscowtimes.com, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
  568. La Russie revendique la prise d’une localité dans l’est de l’Ukraine. lemonde.fr, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (fr.).
  569. Сили оборони відбили чотири штурми на Оріхівському напрямку і три - на лівобережжі Дніпра. ukrinform.ua, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ukr.).
  570. Władysława Kowalenko: Situation under control, no occupiers in Chasiv Yar: Ukrainian Armed Forces. rbc.ua, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
  571. a b Nicole Wolkov, Grace Mappes, Christina Harward, Kateryna Stepanenko, Karolina Hird: Russian Offensive Campaign Assessment, April 21, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
  572. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 22 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-22]. (ukr.).
  573. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 85 starć bojowych. ukrinform.pl, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-22]. (pol.).
  574. Chris York, Nate Ostiller: Update: Ukraine's Navy confirms Russian ship Kommuna hit in Sevastopol. kyivindependent.com, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
  575. David Axe: The Russian Warship ‘Kommuna’ Is Special: A 111-Year-Old Veteran Of Three Fleets And Three Wars. The Ukrainian Navy Attacked Her Anyway. Forbes, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
  576. Tristan Fiedler: Ukraine bestätigt die Beschädigung eines weiteren russischen Kriegsschiffes in Sewastopol. tagesspiegel.de, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (niem.).
  577. Milana Golovan: Речник ВМС підтвердив ураження російського корабля "Коммуна" у Севастополі. news.liga.net, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ukr.).
  578. Ворог обстріляв Українськ на Донеччині - один загиблий, четверо постраждалих. ukrinform.ua, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ukr.).
  579. Росіяни атакували дронами та артилерією Дніпропетровську область: є руйнування та постраждала. zn.ua, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ukr.).
  580. Russian attacks in Dnipropetrovsk Oblast injure woman. kyivindependent.com, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
  581. Alena Szewczuk: Росія завдала ракетного удару по Одещині: є поранені. ua.korrespondent.net, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ukr.).
  582. На Одещині внаслідок ворожого ракетного удару постраждали четверо людей. ukrinform.ua, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ukr.).
  583. Oh Seok-min: S. Korea signs framework agreement to provide Ukraine with economic cooperation funds. en.yna.co.kr, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
  584. Lawrow deutet offenbar russische Sommeroffensive auf Charkiw an. spiegel.de, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-22]. (niem.).
  585. Sergei Bobok, Victoria Lukovenko: Biden Promises Speedy Delivery Of Battlefield Aid For Ukraine. barrons.com, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (niem.).
  586. Минобороны РФ объявило, что захватило Новомихайловку — село между Марьинкой и Угледаром. Meduza, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ros.).
  587. Минобороны РФ сообщило об освобождении Новомихайловки в ДНР. Meduza, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ros.).
  588. Elsa Court, Martin Fornusek: Russia claims to have captured Novomykhailivka, Ukraine denies. kyivindependent.com, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  589. Для штурму міста та навколишніх сіл росіяни зосередили 20-25 тисяч військових. zn.ua, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ukr.).
  590. Kateryna Denisova: Military: Over 20,000 Russian troops trying to storm Chasiv Yar, outskirts. kyivindependent.com, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  591. Oksana Torop: “Нас чекає важкий період, але Україна не програє” - Кирило Буданов в інтерв'ю ВВС. BBC, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ukr.).
  592. BBC News Україна: "Нас чекає важкий період, але Армагеддону не буде". Інтерв'ю з Кирилом Будановим. YouTube, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ukr.).
  593. Angelica Evans, Karolina Hird, Christina Harward, Kateryna Stepanenko, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 22, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  594. Ministry of Defence: Latest Defence Intelligence update on the situation in Ukraine – 23 April 2024. Twitter, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  595. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 23 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-23]. (ukr.).
  596. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 86 starć bojowych, lotnictwo Sił Zbrojnych Ukrainy wykonało 18 ataków na wroga. ukrinform.pl, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-23]. (pol.).
  597. Уночі ППО знищила 5 із 7 шахедів, є влучання на Одещині. unn.ua, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ukr.).
  598. Dmytro Basmat: Air Force: Ukraine downs 6 drones overnight. kyivindependent.com, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  599. Siły obrony powietrznej zniszczyły w nocy pięć Szachedów. ukrinform.pl, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (pol.).
  600. Kateryna Denisova, Elsa Court: Russia partially destroys Kharkiv TV tower. kyivindependent.com, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  601. Ukraine war: Moment Kharkiv TV tower snaps in half and falls to the ground after Russian attack. Sky News, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  602. Russian air strike took out TV tower in Ukraine's Kharkiv, Zelenskiy says. Reuters, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  603. Российские войска нанесли удар по харьковской телебашне. BBC, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ros.).
  604. Elsa Court: Biden tells Zelensky he will sign aid bill as soon as Senate approves. kyivindependent.com, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  605. Informacyjna Agencja Radiowa: Wojna w Ukrainie. Joe Biden: szybko przekażemy pakiety uzbrojenia. polskieradio24.pl, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (pol.).
  606. Kateryna Denisova: Zelensky: Ukraine, US 'finalized' agreements on ATACMS. kyivindependent.com, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  607. Nate Ostiller: Norway to provide Ukraine with new contributions for air defense. kyivindependent.com, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  608. Elsa Court: Tusk rules out sending Patriots to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  609. Польща не має Patriot для України, але допомагатиме іншим озброєнням для захисту неба - Туск. ukrinform.ua, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ukr.).
  610. Kateryna Denisova: Sweden's defense minister doesn't rule out sending Patriots to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  611. Andrij Siniawski: Швеція не виключає, що надішле Україні систему Patriot. eurointegration.com.ua, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ukr.).
  612. Julian Röpcke: Geheimdokumente zeigen Mega-Auftrag: Pistorius hat ein gepanzertes Problem. Bild, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (niem.).
  613. Ołeh Pawluk, Ołeksandr Szumilin: Bild: У Німеччині зривають поставки в Україну бронемашин MRAP. Ukraińska prawda, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ukr.).
  614. Iwanna Kostina, Ołeksandr Szumlin: Slovaks raise over €3 million for ammunition for Ukraine. Ukraińska prawda, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  615. Joshua Posaner: Slovaks crowd-fund ammo for Ukraine. politico.eu, 2024-04-21. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  616. Teofrastos Andreopoulos: Δίνουμε Patriot PAC-3 στην Ουκρανία με «εγγυήσεις» των ΗΠΑ έναντι της τουρκικής απειλής και οικονομικό πακέτο αντισταθμιστικών. pronews.gr, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-24]. (gr.).
  617. Maria Kohlina: Special fake unit far from front created for Kremlin elite - UK intelligence. rbc.ua, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-23]. (ang.).
  618. Chris York: Military: Russian forces using chemical weapons to storm Ocheretyne, situation 'difficult'. kyivindependent.com, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  619. Karolina Hird, Riley Bailey, Christina Harward, Angelica Evans, Annika Ganzeveld, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 23, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  620. W najbliższej przyszłości Rosja zintensyfikuje uderzenia i zintensyfikuje działania ofensywne – Instytut Badań nad Wojną: Russian Offensive Campaign Assessment, April 23, 2024. ukrinform.pl, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (pol.).
  621. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 24 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-24]. (ukr.).
  622. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 101 starć bojowych. ukrinform.pl, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-24]. (pol.).
  623. Maksym Lipczański: Нічна атака: Сили оборони збили майже всі "шахеди". ua.korrespondent.net, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ukr.).
  624. Siły Powietrzne zestrzeliły 15 z 16 szahedów, które zaatakowały Ukrainę. ukrinform.pl, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (pol.).
  625. Olena Goncharova, Dinara Khalilova: Governor: Russian drone attack on Odesa injures 9, including 4 children. kyivindependent.com, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  626. Odessa: neun Verletzte bei Drohnenangriff. tagesschau.de, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (niem.).
  627. В Одесі внаслідок нічної атаки дронів постраждали дев’ятеро людей, четверо з них - діти. ukrinform.ua, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ukr.).
  628. З’явились перші кадри наслідків атаки дронами по Одесі (ФОТО). odessa.comments.ua, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ukr.).
  629. Walentina Romnanenko: Росіяни скинули авіабомбу на Костянтинівку: постраждали 5 людей в цивільному авто. Ukraińska prawda, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ukr.).
  630. Natalia Sorokina: Росіяни скинули авіабомбу на Костянтинівку – поранені водій та пасажири цивільної автівки. mrpl.city, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ukr.).
  631. Jakub Ber, Piotr Żochowski, Jakub Graca, Jacek Tarociński: Amerykański pakiet wsparcia dla Ukrainy. 789. dzień wojny. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (pol.).
  632. Pippa Crerar: Rishi Sunak promises UK’s largest ever military support package for Ukraine. The Guardian, 2024-04-22. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  633. Adam Dąbrowski: Rekordowy pakiet. Wiemy, co ogłosi w Polsce brytyjski premier. polskieradio24.pl, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (pol.).
  634. Morgan Rimmer, Ted Barrett: Senate passes $95 billion package sending aid to Ukraine, Israel and Taiwan after months of delay. CNN, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  635. Catie Edmondson: Senate Approves Aid for Ukraine and Israel, Sending It to Biden’s Desk. The New York Times, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  636. Hannah Dormido, Szu Yu Chen, Kati Perry, Adrián Blanco: How senators voted on a TikTok ban, aid to Ukraine and Israel. The Washington Post, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  637. Nate Ostiller: Pentagon says military aid can arrive in Ukraine 'within days' once Biden signs bill. kyivindependent.com, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  638. Konstantyn Katyszew: Литва передала Україні бронемашини M577. ua.korrespondent.net, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ukr.).
  639. Lietuva perdavė Ukrainai šarvuočius M577. kam.lt, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (lit.).
  640. Kiew will Exil-Ukrainer zur Heimkehr bewegen. tagesschau.de, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (niem.).
  641. Ukraine cuts consular services for potential conscripts lodged overseas. Al Jazeera, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  642. Nate Ostiller, Elsa Court: Ukraine suspends consular, passport services for military-age men abroad. kyivindependent.com, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  643. Kateryna Denisova: Government allocates additional over $200 million for fortifications. kyivindependent.com, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ang.).
  644. Alena Szewczuk: Китай зробив чергову заяву щодо війни в Україні. ua.korrespondent.net, 2024-04-23. [dostęp 2024-04-24]. (ukr.).
  645. David Axe: As Russian Troops Broke Through Ukrainian Lines, Panicky Ukrainian Commanders Had No Choice But To Deploy One Of Their Least-Prepared Brigades. Forbes, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  646. Riley Bailey, Nicole Wolkov, Angelica Evans, Grace Mappes, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 24, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  647. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 25 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-25]. (ukr.).
  648. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 104 starć bojowych. ukrinform.pl, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-25]. (pol.).
  649. Ołeh Kiper: Войска РФ нанесли ракетный удар по Одессе. Часть города осталась без электричества. Meduza, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ros.).
  650. Maksym Lipczański: В Одесі пролунали вибухи: частина міста без світла. ua.korrespondent.net, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ukr.).
  651. Dmytro Basmat: Russia launches missile attacks on Kharkiv, leaving 2 injured. kyivindependent.com, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  652. Olena Kachurowska: Удар по Харкову: куди влучили. ua.korrespondent.net, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ukr.).
  653. Abbey Fenbert: Drone attack allegedly causes fire at energy facility in Russia's Smolensk Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  654. Des frappes ukrainiennes provoquent des incendies dans des installations énergétiques et pétrolières russes. lemonde.fr, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (fr.).
  655. Ołena Iwaszkiw: В Смоленській області РФ через атаку безпілотників горять два "паливно-енергетичні об'єкти". Ukraińska prawda, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ukr.).
  656. Olena Krasnolutska: У Смоленській області палає нафтобаза. ua.korrespondent.net, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ukr.).
  657. Fire, evacuation after Ukraine drone attacks on Russia's Smolensk, Lipetsk. Reuters, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  658. Une usine métallurgique ciblée par l’Ukraine à Lipetsk. lemonde.fr, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (fr.).
  659. Abbey Fenbert: Russian media: Drone attacks strike infrastructure in Russia's Voronezh, Lipetsk oblasts. kyivindependent.com, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  660. У Воронежі сталася пожежа на НПЗ. zn.ua, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ukr.).
  661. Ukraine setzt erstmals weitreichende ATACMS-Raketen ein. tagesschau.de, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (niem.).
  662. Ralf Borchard: USA bestätigen Lieferung von ATACMS-Raketen. tagesschau.de, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (niem.).
  663. Biden Administration Announces Significant New Security Assistance for Ukraine. U.S. Department of Defense, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  664. Michael Williams, Arlette Saenz, Kevin Liptak: Biden signs foreign aid bill providing crucial military assistance to Ukraine. CCN, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  665. Konstantyn Katyszew: Байден підписав закон про допомогу Україні. ua.korrespondent.net, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ukr.).
  666. За кілька годин почнемо відправляти зброю в Україну – Байден. ua.news, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ukr.).
  667. Biały Dom: President Biden Delivers Remarks on H.R. 815, the National Security Supplemental. YouTube, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-25]. (ukr.).
  668. Russia to push Ukraine further back if Kyiv gets long range U.S. missiles, says Kremlin. Reuters, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  669. Kateryna Hodunova: Government bans sending passports to military-age Ukrainian men abroad. kyivindependent.com, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (ang.).
  670. Ukraine stoppt Ausgabe von Reisepässen an Auslandsukrainer im wehrfähigen Alter. spiegel.de, 2024-04-24. [dostęp 2024-04-25]. (niem.).
  671. Oliver Maksan: In Deutschland leben 200 000 wehrfähige Ukrainer. Angst vor Kriegsdienst müssen sie trotzdem keine haben. nzz.ch, 2023-12-22. [dostęp 2024-04-25]. (niem.).
  672. Прорив росіян в Очеретине. Як це сталось і чим загрожує обороні ЗСУ на Донбасі. BBC, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ukr.).
  673. Anastazja Odincowa: В Очеретиному провал фронту і великі втрати, відповідальне командування 115 ОМБр — аналітик DeepState. nv.ua, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ukr.).
  674. Latest Defence Intelligence update on the situation in Ukraine – 26 April 2024. Twitter, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  675. Christina Harward, Nicole Wolkov, Grace Mappes, Riley Bailey, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 25, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  676. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 26 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-26]. (ukr.).
  677. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 114 starć bojowych. ukrinform.pl, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-26]. (pol.).
  678. Martin Fornusek: Russian attacks on Donetsk Oblast kill 3, injure 1. kyivindependent.com, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  679. Igor Taburets: Войска РФ атаковали ракетами Черкасскую область. Поврежден объект энергетической инфраструктуры. Meduza, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ros.).
  680. Nate Ostiller: UPDATED: Russia strikes critical infrastructure in Cherkasy Oblast, injures 6. kyivindependent.com, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  681. Wiktoria Kozyr: Удар по вокзалу в Балаклії — у міській адміністрації розповіли деталі обстрілу. harkiv.novyny.live, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ukr.).
  682. Kateryna Hodunova: UPDATE: Russian attack on city in Kharkiv Oblast injures at least 11. kyivindependent.com, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  683. Natalia Kawa: Біля Херсону РФ вдарила по рятувальниках, які прибули на ліквідацію попереднього удару (відео). rbc.ua, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ukr.).
  684. Rachel Amran: 70% of energy infrastructure damaged by Russian attacks in Kyiv has been restored, authorities say. kyivindependent.com, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  685. Agence France-Presse: Ukraine, Russia Exchange Fire, at Least 7 Dead. themoscowtimes.com, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  686. Rachel Amran: Denmark announces additional $633 million in military support to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  687. Bredt flertal af Folketingets partier er enige om at tilføre flere midler til Ukrainefonden. fmn.dk, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (duń.).
  688. Spain to send Patriot missiles to Ukraine, El Pais reports. Reuters, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  689. Greece, Spain will refuse to send Ukraine air defense systems. Politico, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  690. Waleria Poliszuk: Іспанія надасть Україні партію ракет для Patriot, - ЗМІ. rbc.ua, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  691. Abbey Fenbert: Greece won't send Patriots to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  692. Swiss parliamentary committee backs $5.5 bln aid plan for Ukraine. Reuters, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  693. Martin Fornusek: German defense minister: Russia already produces surplus military equipment. kyivindependent.com, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  694. Shaun Walker: Poland and Lithuania pledge to help Kyiv repatriate Ukrainians subject to military draft. The Guardian, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  695. Polska Agencja Prasowa: Mobilizacja ukraińskich mężczyzn za granicą. Minister obrony Litwy: pójdziemy w ślady Polski. polskieradio24.pl, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (pol.).
  696. Katarzyna Kuzniecowa: Польща та Литва готові вислати українських чоловіків: чи буде депортація — відповідь юриста. tsn.ua, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-26]. (ukr.).
  697. Литва може допомогти Україні повернути чоловіків призовного віку за прикладом Польщі. ukrinform.ua, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-26]. (ukr.).
  698. Anton Filipow: Президент Польщі запросив прем’єра поговорити про ядерну зброю. eurointegration.com.ua, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-26]. (ukr.).
  699. UKRAINE: situation sur la période du 25 au 26 avril 2024. defense.gouv.fr, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (fr.).
  700. Kateryna Denisova: Military: Russian forces trying to encircle Chasiv Yar. kyivindependent.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  701. Fedir Petrov, Oliver Imhof: Russen brechen in ukrainische Defensivlinien ein. spiegel.de, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (niem.).
  702. Angelica Evans, Christina Harward, Nicole Wolkov, Grace Mappes, Riley Bailey, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 26, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  703. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 27 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  704. Kateryna Denisova: Russian attack on Sumy Oblast kills 2 elderly women, injures 3. kyivindependent.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  705. Росіяни протягом двох годин били по інфраструктурі Білопілля на Сумщині, є загиблі і поранені. slovoidilo.ua, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  706. Natalia Hurkowska: Окупанти завдали авіаудару про об'єкту промисловості у Сумах. rbc.ua, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  707. РФ вдарила КАБами по передмістю Харкова: приліт - у житловий будинок, поранені діти. flot2017.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  708. Agence France-Presse: Russian Officials Say Ukrainian Attacks Kill 3. themoscowtimes.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  709. Dinara Khalilova, Kateryna Denisova: Source: Ukraine destroys Russian Ka-32 helicopter at Moscow airfield. kyivindependent.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  710. Serhij Albul: ГУР заявило про знищення ворожого гелікоптера Ка-32 в Москві. lb.ua, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  711. Stanisław Pohoriłow: ГУР повідомило про знищення у Москві ворожого гелікоптера Ка-32. Ukraińska prawda, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  712. Kateryna Hodunova: Ukraine's military intelligence launches cyberattack against United Russia party. kyivindependent.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  713. Biden Administration Announces Historic New Security Assistance Package for Ukraine. U.S. Department of Defense, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  714. Luis Martinez: Pentagon announces new $6 billion military aid package for Ukraine. ABC News, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  715. Kateryna Hodunova: US to allocate additional $6 billion in military aid to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  716. Polska Agencja Prasowa: Szef Pentagonu ogłosił pakiet uzbrojenia dla Ukrainy wart 6 mld dolarów. polskieradio.pl, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-27]. (pol.).
  717. Kateryna Hodunova: Canada to donate nearly $12 million to Ukraine's drone production, Czech ammunition initiative. kyivindependent.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  718. Канада виділяє 2,1 млн доларів на виробництво БпЛА в Україні. mspu.gov.ua, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  719. Канада виділить Україні понад 2,3 млн доларів на виробництво дронів. radiosvoboda.org, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  720. Kateryna Hodunova: Minister: Belgium to allocate $213 million for German-led air defense initiative. kyivindependent.com, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  721. Jurij Swyrydiuk: Бельгія виділить 213 млн доларів на ініціативу ППО для України. suspilne.media, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  722. Chris York: Estonia, Denmark transfer two naval patrol boats to Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  723. Естонія передала Україні два патрульні катери. mil.in.ua, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  724. Tanya Matyash: Естонія в координації з Данією передала Україні два патрульні катери. lb.ua, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  725. Yuri Zoria: Italy supplies Ukraine with Storm Shadow missiles, UK Defense Secretary discloses. euromaidanpress.com, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ang.).
  726. Tara Copp: Ukraine pulls US-provided Abrams tanks from the front lines over Russian drone threats. Associated Press, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  727. Vulnerability of M1A1 Abrams MBTs: Five Delivered to Ukraine Taken Out in Two Months. armyrecognition.com, 2024-04-25. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  728. Martin Fornusek: Military denies media report about pulling Abrams tanks from front. kyivindependent.com, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  729. "Was jetzt kommt, hilft der Ukraine nur, die Linie zu halten". n-tv.de, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (niem.).
  730. Kateryna Hodunova: Zelensky dismisses Armed Forces' Support Forces commander appointed in March. kyivindependent.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  731. Ołeh Waskiw: Зеленський звільнив командувача Сил підтримки ЗСУ. suspilne.media, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ukr.).
  732. Howard Altman: Ukraine Appears To Be Using Light Planes Converted Into Reusable Bomber Drones. twz.com, 2024-04-26. [dostęp 2024-04-27]. (ang.).
  733. Martin Fornusek: Military: Russia gains foothold in Ocheretyne in Donetsk Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  734. Karolina Hird, Riley Bailey, Angelica Evans, Nicole Wolkov, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 27, 2024. Institute for the Study of War, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  735. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 28 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-28]. (ukr.).
  736. Informacyjna Agencja Radiowa: Wojna w Ukrainie. Rosjanie znów nacierają, zaciekłe walki na froncie. polskieradio24.pl, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-28]. (pol.).
  737. Jarosława Denkowycz: На Україну летіли "Кинджали", "Калібри" і авіаційні ракети: як відпрацювала ППО та де є влучання – подробиці. tsn.ua, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ukr.).
  738. Masowy atak: obrona powietrzna zniszczyła w nocy 21 z 34 rakiet wroga. ukrinform.pl, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (pol.).
  739. Ihor Biereżanski: Росія здійснила масований ракетний обстріл України: куди цілились окупанти. tsn.ua, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ukr.).
  740. Associated Press: Russia strikes Ukraine's energy infra with barrage of missiles. economictimes.com, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  741. Mykoła Ołeszczuk: Россия нанесла массированный ракетный удар по Украине. В трех регионах повреждены ТЭС, в Харькове — психиатрическая больница. Meduza, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ros.).
  742. В Украине из-за ракетной атаки повреждены четыре ТЭС и больница. svoboda.org, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ros.).
  743. Elżbieta Żabska: Ракетний удар по Прикарпаттю: влада повідомила про наслідки (фото). glavcom.ua, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ukr.).
  744. Russian Forces Attack Kharkiv, Injuring Hospital Patient. Kyiv Post, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  745. Dinara Khalilova: Source: SBU hits oil refineries, military airfield in Russia’s Krasnodar region. kyivindependent.com, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  746. Olga Voitovych, Lauren Said-Moorhouse: Russian oil refineries and military airfield targeted in drone attack, as thermal energy plants are damaged in Ukraine. CNN, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  747. Władimir Krawcow: Де розташовані російські Ільський і Слов'янський НПЗ, які атакували дрони: показуємо на карті. 24tv.ua, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ukr.).
  748. Дрони вдарили по НПЗ із ТОП-5 в Краснодарському краї. zn.ua, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ukr.).
  749. Дрони СБУ атакували військовий аеродром і два НПЗ у Краснодарському краї Росії - джерело. ukrinform.ua, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ukr.).
  750. Військові дрони СБУ здійснили напад на аеродром «Кущевск» та два нафтопереробні заводи в Краснодарському краї РФ. mezha.net, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ukr.).
  751. Illia Novikov: Russia renews attacks on the Ukrainian energy sector as Kyiv launches drones at southern Russia. The Washington Post, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  752. Reuters: Oil refinery in Russia’s Krasnodar suspends operations after Ukraine drone attack, says TASS. CNBC, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  753. Ukraine drones target two refineries, airfield in Russia's Krasnodar region, Kyiv source says. Reuters, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  754. Dinara Khalilova: Ukraine’s military intelligence says it hit Russian $5 million radar system. kyivindependent.com, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  755. Rob Harris: Australia announces further funding for Ukraine’s fight, passing $1b in total. smh.com.au, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  756. Elsa Court: Australia announces $65 million aid package for Ukraine. kyivindependent.com, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (ang.).
  757. Informacyjna Agencja Radiowa: Belgia nie będzie czekać, wyśle F-16 dla Kijowa jeszcze w tym roku. polskieradio24.pl, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-28]. (pol.).
  758. Polska Agencja Prasowa: Straty Rosji w Ukrainie. Mnóstwo zabitych i rannych. polskieradio24.pl, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (pol.).
  759. Agence France-Presse: Moscow Claims Forces Took Control of Village in Eastern Ukraine. themoscowtimes.com, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-29]. (ang.).
  760. Kateryna Hodunova: Syrskyi: Ukrainian forces retreat from 3 villages in Donetsk Oblast. kyivindependent.com, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ang.).
  761. Dan Peleschuk, Tom Balmforth: Ukraine pulls back from three villages in east, Zelenskiy pleads for weapons. Reuters, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ang.).
  762. Elżbieta Coomber: В угрупованні військ Хортиця розповіли про причини відходу з Бердичів. nv.ua, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  763. Kateryna Denisova: Military: Ukraine regaining control over Nestryha Island in Kherson Oblast complicates Russian advances. kyivindependent.com, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-29]. (ang.).
  764. a b Riley Bailey, Angelica Evans, Nicole Wolkov, Grace Mappes, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 28, 2024. Institute of the Study of War, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ang.).
  765. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 29 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  766. Sytuacja na froncie - w ciągu minionej doby doszło do 131 starć bojowych, Siły Powietrzne Sił Zbrojnych Ukrainy dokonały 13 ataków na wroga. ukrinform.pl, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-29]. (pol.).
  767. Повітряні сили вночі знищили чотири російські БпЛА та один невстановлений дрон. zaxid.net, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  768. Kateryna Denisova: Russia attacks Ukraine with 9 drones overnight, damaging hotel in Mykolaiv. kyivindependent.com, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ang.).
  769. Roman Petrenko: Готель, атакований в Миколаєві, нещодавно відновився після обстрілу в 2022 році – Кім. Ukraińska prawda, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  770. Walentina Pustiwa: На Херсонщині через російські удари постраждали четверо цивільних. ua.korrespondent.net, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  771. По одній з громад Сумщини росіяни випустили чотири авіаракети – ОВА. zn.ua, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  772. Армія рф вдарила понад 340 разів по Запорізькій області: поцілила ракетою по Запоріжжю, є поранений. unn.ua, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  773. По Харківщині росіяни били з РСЗВ, артилерією і КАБами, є поранені - ОВА. unn.ua, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  774. Ворог продовжує обстрілювати Херсонську область. unn.ua, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  775. Iryna Martsiasz: Тренувальний Як-52 збив розвідрон на Одещині: у мережі показали кадри з кабіни пілота. 24tv.ua, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  776. Ołeksandr Matwienko: В Одеській області радянський літак Як-52 збив російський дрон "Орлан" (відео). 24tv.ua, 2024-04-27. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  777. Von Russland eingesetzter Gouverneur meldet Tote in Region Saporischschja. tagesschau.de, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (niem.).
  778. Kateryna Denisova: Russia claims 17 drones shot down, including near Kaluga Oblast's oil depot. kyivindependent.com, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ang.).
  779. Ołeksandr Kunycki: Дрони атакували нафтобазу в Калузькій області РФ. dw.com, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  780. Alexander Khrebet: Military intelligence: 2 locomotives destroyed in Russia. kyivindependent.com, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ang.).
  781. Anastazja Odincowa: У Росії невідомі знищили два тепловози — ГУР показало відео пожежі. nv.ua, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  782. Elena Kachurowska: У Джанкої та Брянську прогриміли вибухи. ua.korrespondent.net, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (ukr.).
  783. Raimund Neuß: Hat Putin den Ukraine-Krieg wirklich schon strategisch verloren, Herr Keupp?. rundschau-online.de, 2024-04-28. [dostęp 2024-04-29]. (niem.).
  784. Kiev, Ucraina esce temporaneamente da Convenzione europea diritti. rainews.it. [dostęp 2024-04-29]. (wł.).
  785. Russia Claims Capture of Another Ukrainian Village Near Avdiivka. themoscowtimes.com, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ang.).
  786. a b Vicky Wong: Zelensky: Russia taking advantage of slow arms delivery. BBC, 2024-04-30. [dostęp 2024-04-30]. (ang.).
  787. Де відступає і де наступає українська армія. BBC, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  788. Christina Harward, Angelica Evans, Grace Mappes, Karolina Hird, Frederick W. Kagan: Russian Offensive Campaign Assessment, April 29, 2024. Institute of the Study of War, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ang.).
  789. Генеральний штаб ЗСУ: Оперативна інформація станом на 10.00 30 квітня 2024 року щодо російського вторгнення. YouTube, 2024-04-30. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  790. Chris York: Updated: Russian strike on Odesa kills 5, injures around 30. kyivindependent.com, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ang.).
  791. В Одессе пять человек погибли при ракетном ударе. Meduza, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ros.).
  792. Swietłana Neszetna: Ворог здійснив ракетний удар по Одесі: восьмеро поранених, горить резиденція екснардепа Ківалова (відео). tsn.ua, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  793. Ракетный удар по Одессе. Столтенберг в Киеве. 796-й день полномасштабной войны РФ против Украины. rfi.fr, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ros.).
  794. Alena Szewczuk: Росіяни обстріляли Одесу: восьмеро поранених. ua.korrespondent.net, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  795. Ракетний удар по Одесі: горить "замок Ківалова". unn.ua, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  796. Russischer Angriff auf Odessa offenbar mit Streumunition. tagesschau.de, 2024-04-30. [dostęp 2024-04-30]. (niem.).
  797. Kateryna Denisova: Russian attack on Kherson Oblast kills man. kyivindependent.com, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ang.).
  798. Російські війська обстріляли Харків: поцілили у зону житлової забудови міста. bukvy.org, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  799. Окупанти вдарили по Харкову КАБом: одна людина поранена. armyinform.com.ua, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  800. NATO chief, on unannounced Kyiv visit, says arms flows to Ukraine will increase. Reuters, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ang.).
  801. Iwanna Kostina, Jewhen Kiziłow: Столтенберг запросив Зеленського на саміт НАТО, але висловив сумніви щодо запрошення до вступу. Ukraińska prawda, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  802. Dmytro Schwartz: Україну не запросять в НАТО на саміті в липні - Cтолтенберг. dw.com, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  803. Kateryna Hodunova: Zelensky: Ukraine will join NATO only after defeating Russia. kyivindependent.com, 2024-04-30. [dostęp 2024-04-30]. (ang.).
  804. Martin Fornusek: Military intelligence: Over 18,000 Russian troops of Southern Military District have deserted. kyivindependent.com, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ang.).
  805. Латвія, Литва та Естонія звинуватили РФ у придушенні сигналів GPS у Балтійському морі. radiosvoboda.org, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ukr.).
  806. Russian GPS jamming threatens air disaster, warn Baltic ministers. Financial Times, 2024-04-29. [dostęp 2024-04-30]. (ang.).