Linia kolejowa Krzelów – Leszno Dworzec Mały

Linia kolejowa nr 318 (D 29)

Krzelów – Leszno Dworzec Mały
Dane podstawowe
Zarządca	Leszczyńsko – Górowsko – Ścinawska Kolej Mała Towarzystwo Akcyjne, Górowska Kolej Mała Towarzystwo Akcyjne PKP
Numer linii	318 (D 29)
Długość	59,800 km
Rozstaw szyn	1435 mm
Sieć trakcyjna	brak
Prędkość maksymalna	20 km/h
Historia
Lata budowy	1914–1916
Rok otwarcia	1916 – ruch towarowy 1917 – ruch pasażerski
Rok włączenia do PKP	1945
Rok zawieszenia ruchu	1919, 1920, 1945, 1960, 1964
Rok likwidacji	1922, 1944, 1945, 1984
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   362 ↑ Legnica Północna 0,000 Krzelów 2,263 Wyszęcice 4,856 Gryżyce 6,436 Rajczyn 7,780 Borki 10,094 Jagielno Górowskie 31,203 Bieliszów 15,899 Chobienia 18,379 Lubów 21,907 Irządze 24,631 Luboszyce 26,389 Bełcz Wielki rzeka Barycz 30,186 Osetno 32,683 Rogów Górowski 35,119 Stara Góra 37,800 Góra Śląska 40,800 Sławęcice Górowskie 372 → Bojanowo – Odrzycko 43,3007 Glinka 46,700 Witoszyce granica państwa do 1939 49,100 Laskowa ↑ dolnośląskie rzeka Kopanica ↓ woj. wielkopolskie 52,000 Henrykowo Wielkopolskie 57,000 Leszno Zaborowo 59,800 Leszno Dworzec Mały 14 → Ostrów Wielkopolski 359 → Zbąszyń 360 → Jarocin 817 ← Leszno Grzybowo 271 ↓ Poznań Główny

Linia kolejowa nr 318 – zlikwidowana, nie elektryfikowana, jednotorowa linia kolejowa o długości 59,800 km, łącząca stacje: Leszno Dworzec Mały i Krzelów.

Historia

11 czerwca 1914 roku z udziałem Królestwa Prus, Prowincji Poznańskiej, powiatów: leszczyńskiego, górowskiego, ścinawskiego oraz miast: Góra, Ścinawa i Chobienia, a także, z należącym do Lenz Co, Kolejowym Towarzystwem Budowlanym, założono Leszczyńsko – Górowsko – Ścinawską Kolej Małą Towarzystwo Akcyjne z siedzibą w Górze. Ze względu na wybuch I wojny światowej, krótko po założeniu kolejki, trasę otwarto dla ruchu towarowego dopiero 15 września 1916 roku, a dla ruchu pasażerskiego 24 maja 1917 roku. Ruch obsługiwała – tak jak na Kolei Legnicko – Rawickiej – firma Lenz & Co.

Po wysadzeniu mostu na Kopanicy w czasie powstania wielkopolskiego, linia stała się nieprzejezdna. Poza tym po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, pomiędzy Laskową a Chróściną (niem. Kraschen) przebiegać zaczęła granica państwowa pomiędzy Polską a Niemcami. Od 17 stycznia 1920 roku linia na trasie Leszno – Laskowa nie była używana, a w 1922 rozebrana, na co wskazują nigdy nie wznowione kursy do Leszna, nawet podczas niemieckiej okupacji w czasie II wojny światowej. Dziś spacerując wzdłuż torów linii Poznań – Wrocław widać jeszcze starotorze, ciągnące się do ogródków działkowych za Zaborowem.

Czynna była natomiast pozostała część linii. Nazwę Towarzystwa zmieniono 25 marca 1939 roku na Górowską Kolej Małą Towarzystwo Akcyjne. Trasę Góra – Krzelów – Ścinawa (bo tam dojeżdżała większość pociągów) obsługiwało w latach 20. i 30. XX wieku pięć pociągów dziennie w dni robocze. W czasie II wojny światowej linia obsadzona była już tylko przez 3 – 4 pociągi dziennie.

Po likwidacji linii i dworca budynek został adaptowany do innych celów. W okresie PRL znajdował się tam m.in. zakład fryzjerski oraz gabinet stomatologiczny.

Przebieg

Linia rozpoczynała się na stacji Leszno Dworzec Mały w Prowincji Poznańskiej i wiodła w kierunku południowym równolegle do torów linii nr 271 Wrocław Główny – Poznań Główny przez nieistniejącą już dziś leszczyńską stację Leszno Zaborowo. Wiodła wzdłuż dzisiejszej drogi wojewódzkiej 323 i pomiędzy Henrykowem Wielkopolskim a Laskową przecinała Kopanicę. Następnie przekraczała granicę prowincji Dolny śląsk i wiodła dalej krzyżując się w Sławęcicach z państwową linią Bojanowo – Odrzycko. Od tego momentu tory biegły równolegle do siebie mając jednocześnie osobne dworce w Sławęcicach i Górze. Kolejny raz przekraczała rzekę pomiędzy Osetnem a Bełczem Wielkim poprzez most na Baryczy. Za Górą linia kierowała się w kierunku Odry i biegła wzdłuż niej, aż do Ścianawy. W Krzelowie osiągała linię kolei legnicko-rawickiej, która prowadziła przez Ścinawę do stacji Legnica Północna.

Linia Leszno Dworzec Mały – Krzelów najbliżej Odry znajdowała się w okolicach Luboszyc i Chobieni. Jednakże w Chobieni dworzec znajdował się po wschodniej stronie rzeki, zaś miasto po zachodniej. Linia na całej długości nie przekraczała Odry, Dopiero za Krzelowem, w Ścinawie przechodziła na zachodni brzeg rzeki poprzez most wybudowany dla Kolei Legnicko-Rawickiej

Infrastruktura

Węzły

Stacja węzłowa	Linia	Kierunek	Status
Leszno	14	Łódź Kaliska – Forst	czynny
	271	Wrocław Główny – Poznań Główny
	359	Zbąszyń
	360	Jarocin
	817	Leszno Grzybowo

Stacje i przystanki

Km	Nazwa Poprzednia nazwa	Zdjęcie	Liczba krawędzi peronowych	Infrastruktura	Źródło
0,000	Krzelów Krehlau, Grzelów		3	Stacja kolejowa
2,263	Wyszęcice Wischütz, Wyszącice		1	Przystanek osobowy
4,856	Gryżyce Krischütz		1	Przystanek osobowy
6,436	Rajczyn Rayschen, Rościn		1	Przystanek osobowy
8,000	Borki Neuvarwerk		0	Stacja towarowa
10,094	Jagielno Górowskie Nieder Gimmel, Imienno Jemielno		3	Przystanek osobowy
13,100	Bieliszów Neu Heidau		1	Przystanek osobowy
15,899	Chobienia Köben, Chobień		3	Przystanek osobowy
18,379	Lubów Lübchen, Lubień		2	Przystanek osobowy
18,379	Irządze Irrsingen		1	Przystanek osobowy
24,631	Luboszyce Herrnlauersitz		1	Przystanek osobowy
26,389	Bełcz Wielki Oderbeltsch, Waldvorwerk, Bronikowice		2	Przystanek osobowy
30,186	Osetno Groß Osten		1	Przystanek osobowy
32,683	Rogów Górowski Neuguth, Skarszów		1	Przystanek osobowy
35,119	Stara Góra Alt Guhrau, Góra Stara		1	Przystanek osobowy, rampa towarowa
37,800	Góra Śląska Guhrau		3	Stacja kolejowa, rampa towarowa
40,800	Sławęcice Schlabitz		1	Stacja kolejowa, rampa towarowa
43,300	Glinka Gleinig, Oberklinge, Glinka Górna		3	Przystanek osobowy, rampa towarowa
46,700	Witoszyce Heinzendorf-Kraschen		2	Przystanek osobowy
granica państwa do 1939 /
49,100	Laskowa Heizendorfer Waldhäuser		1	Przystanek osobowy
granica województw dolnośląskiego i wielkopolskiego
52,000	Henrykowo Heinrichshof		1	Przystanek osobowy
57,000	Leszno Zaborowo Lissa Saboren		1	Przystanek osobowy
59,80	Leszno Dworzec Mały Lissa Lissa Kleinbanhof		1	Stacja węzłowa

Charakterystyka techniczna

Linia nosiła nazwę małej, bowiem jej parametry odbiegały od ówcześnie przyjętych standardów (promienie łuków, nacisk osiowy, wielkość wzniesień), a nie jak podają niektóre źródła, że była linią wąskotorową. Rozstaw szyn wynosił 1435 mm. Podróż z Leszna do Krzelowa zajmowała według rozkładu z 1917 roku 3 godziny. Średnia prędkość pociągu wynosiła 20 km/h.

Ruch pociągów

W 1928 roku linia Leszno – Krzelów obsługiwana była przez 4 parowozy serii T3 (polskie oznaczenie TKh1), 1 wagon spalinowy, 5 wagonów osobowych i 2 wagony bagażowe. Stan taboru na roku 1939 wskazuje: 3 lokomotywy, 2 wagony silnikowe, 7 wagonów osobowych, 2 bagażowe. Poza tym, linia obsługiwała pociągi towarowe posiadając 32 wagony towarowe.

Wykorzystanie linii

Ruch osobowy	Ruch towarowy	Rozebrane odcinki
Krzelów – Góra Śl. do 1960	Krzelów – Góra Śl. do 1964	Leszno – Laskowa 1922
Góra Śl. – Witoszyce do 22 stycznia 1945		Laskowa – Witoszyce do 1944
Witoszyce – Henrykowo Wlkp. do 1919		Witoszyce – Góra Śl. 1945
Henrykowo Wlkp. – Leszno do 1920		Góra Śl. – Krzelów 1984

Linki zewnętrzne

• Eisenbahnen in Schlesien
• Karten des Gebietes um Guhrau. dirk.steindorf-sabath.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-06)].
• Linia Leszno – Góra – Krzelów
• Linia kolejowa nr 318. jelenia.rail.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-09)].