Młyny (województwo świętokrzyskie)
50°33′04″N 20°43′28″E/50,551111 20,724444
| wieś | |
 Stara kapliczka, widok od strony południowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-100[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TBU |
| SIMC |
0232288[5] |
Położenie na mapie gminy Busko-Zdrój  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu buskiego  | |
| 50°33′04″N 20°43′28″E/50,551111 20,724444[1]
| |
Młyny – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój[6][5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Miejscowość położona jest w północnej części gminy Busko-Zdrój. Około 10 km od Buska-Zdroju, na pograniczu gmin Chmielnik i Pińczów. Wieś znajduje się na terenie Szanieckiego Parku Krajobrazowego, w zachodniej części Kotliny Borzykowskiej. Wzdłuż wsi od przysiółka Pomyków płynie rzeczka zwana „Bród”, ale powszechnie używana jest nazwa „Potok Pomykowski”. Płynie ona przez kotlinę Borzykowską i wpada do Sanicy w rejonie wsi Palonki.
Nazwa wsi pochodzi od znajdujących się i działających we wsi 5 młynów wodnych wybudowanych nad Potokiem Pomykowskim i dlatego wieś otrzymała nazwę „Młyny”. W latach 1470–1480 pisano nazwę wsi „Mlini”.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0232302 | Piasek | część wsi |
| 0232319 | Psia Górka | część wsi |
| 0232325 | Ściegna | część wsi |
| 0232331 | Wschodnia | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
W XV wieku wieś należała do Krzesława z Kurozwęk herbu Róża a później do Wojciecha Padniewskiego. Następnie weszła w skład Ordynacji Myszkowskich. Pierwszym jej dziedzicem po rozpadzie ordynacji w 1813 roku był Jan Olrych Szaniecki, a kolejnymi m.in.: Józef Lubowidzki, Aniela Florentyna Kobylańska i Leokadia Sielska[7]. Na terenie wsi znajdował się dwór, datowany na przełom XVIII i XIX. Do dworu należały wówczas trzy osady młynarskie, każda złożona z młyna, stodół, chlewów, mieszkania młynarza, jak również funkcjonowała cegielnia. Do dziś z zespołu dworskiego nic nie pozostało. W 1827 r. wieś Młyny posiadała 46 domów i 360 mieszkańców[8].
W 1864 roku car Aleksander II Romanow wydał dekret o uwłaszczeniu włościan w Królestwie Polskim. Na mocy tego dekretu zniesiono pańszczyznę, a wieś Młyny stała się własnością mieszkających w niej rolników[9].
Folwarki w Młynach i Pomykowie posiadały 1170 mórg z czego grunty orne i ogrody stanowiły 627 mórg, łąki -121 mórg, pastwiska – 117, powierzchnie stawów wynosiły 11 mórg, lasu 197 mórg. W Młynach występowały pokłady torfu i wapienia[8].
W roku 1917 w miejscowości Młyny powstała szkoła podstawowa i świetlica. 10 listopada 1937 roku została przemianowana na Publiczną Szkołę Powszechną pierwszego stopnia. Mieściła się w małym budynku, na miejscu której obecnie funkcjonuje remiza OSP i świetlica wiejska. W okresie okupacji hitlerowskiej obok szkoły powszechnej, w Młynach działała filia Rolniczej Szkoły Zawodowej Busku-Zdroju.
W 1968 roku została wybudowana w miejscowości nowa szkoła. W roku 2000 ze względów oszczędnościowych i ze względu na małą liczbę uczniów została ona zamknięta. W budynku utworzono mieszkania komunalne dla 9 rodzin.
W odrębnym budynku działa do dziś Ochotnicza Straż Pożarna w Młynach, która powstała w 1928 roku. Jej założycielką była nauczycielka Waleria Merwidówna. Strażacy z Młynów początkowo zbierali się w budynku szkoły, który po roku 1968 przejęli na własność. W 1974 roku otwarto nową strażnicę, w której znajdują się dwie sale, garaż, kotłownia i kuchnia. OSP Młyny liczy ponad 40 członków. W roku 2010 odbyły się w Młynach Dożynki Gminne. W 2013 roku miał miejsce jubileusz 85-lecie OSP Młyny połączony z nadaniem sztandaru dla tutejszej jednostki.
Wieś liczy około 156 domów i ponad 500 mieszkańców.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 81854
- ↑ Wieś Młyny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 789 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ Robert Zwierzyniecki, Zarys historii wsi parafii Szaniec, Kraków 2017, s. 19,20.
- ↑ a b Młyny (7), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 551.
- ↑ Robert Zwierzyniecki, Zarys historii wsi parafii Szaniec, Kraków 2017, s. 20.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sulimierski Filip - Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich. Warszawa.1880.
- Siedziba gminy: Busko-Zdrój
