Mae West

Mae West

Imię i nazwisko	Mary Jane West
Data i miejsce urodzenia	17 sierpnia 1893 Nowy Jork
Data i miejsce śmierci	22 listopada 1980 Los Angeles
Zawód	aktorka, piosenkarka, dramatopisarka, scenarzystka, komik
Lata aktywności	1907–1978
Strona internetowa

Mae West (właśc. Mary Jane West, ur. 17 sierpnia 1893 w Nowym Jorku, zm. 22 listopada 1980 w Los Angeles) – amerykańska aktorka filmowa i teatralna, piosenkarka, dramatopisarka, scenarzystka i komik, której szczyt popularności przypadł na lata 30. XX wieku. Słynęła ze skandalizujących ról i swobodnego trybu życia. W swoich sztukach teatralnych przełamywała tematy tabu, odważnie poruszała kwestie dotyczące seksualności. W kinie zadebiutowała dość późno, niemal w wieku 40. lat, w filmie Night After Night (1932). Zagrała łącznie w 12 filmach, z których największym sukcesem okazał się obraz Nie jestem aniołem. Po raz ostatni stanęła przed kamerami w filmie Sextette, na kilka lat przed śmiercią. Słynęła także z licznych, dowcipnych kwestii filmowych, dziś uważanych za kultowe. Stanowiła inspirację dla takich artystów jak Barbra Streisand czy Madonna. American Film Institute umieścił ją na piętnastym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends).

Kariera

Urodziła się jako córka Matyldy Doelger i byłego boksera o pseudonimie Battlin' Jack West. Pierwszą rolę zagrała w wieku 18 lat, w sztuce A La Broadway. W roku 1926 napisała i wyreżyserowała pierwszą własną sztukę teatralną, pod tytułem Sex. Była to jednocześnie jej pierwsza rola broadwayowska. Bilety na nią sprzedawały się dobrze, pomimo bardzo negatywnych opinii krytyków. Sztuka wywołała tak wielki skandal moralny, że aktorkę oraz resztę obsady aresztowano i postawiono przed sądem. W kwietniu 1927 West została skazana na 10 dni więzienia, jednak skrócono jej wyrok z powodu dobrego sprawowania. Nadało to rozgłos jej karierze i zapewniło aktorce jeszcze większą popularność. Po wyjściu na wolność napisała dwie kolejne sztuki, w tym The Drag, która poruszała temat miłości homoseksualnej. W 1928 powstała sztuka Diamond Lil, która okazała się jej największym sukcesem komercyjnym. Była ona wystawiana na Broadwayu przez pięć kolejnych miesięcy.

Po napisaniu kolejnych dwóch sztuk (które również wywołały skandal obyczajowy), odsunęła się nieco od teatru i rozpoczęła karierę w branży filmowej, związując się z Paramount Pictures. Jej pierwszy film, Night After Night (1932), w którym partnerował jej George Raft, okazał się dużym sukcesem. W 1933 roku pojawiła się w dwóch produkcjach: Lady Lou, filmowej adaptacji jej sztuki Diamond Lil oraz obrazie I'm No Angel, który stał się jej największym sukcesem kasowym i uważany jest za najlepszy film aktorki. Oba filmy przyniosły łącznie 4,5 miliona dolarów dochodu – mówiono wówczas, że Mae West uratowała studio Paramount od upadku. W 1934 roku aktorka była najlepiej opłacaną gwiazdą w Ameryce, z przychodem ok. 400 tys. dolarów, wyprzedzając tym samym takie sławy jak Marlene Dietrich i Charlie Chaplin.

Mae West (1933)

Aktorka stała się symbolem niekonwencjonalnej i prowokacyjnej kobiecości, w swoich filmach stwarzała wizerunek kobiety świadomej własnej seksualności i władzy, jaką ona daje, czym zdobyła oddanie publiczności, ale i za co była konsekwentnie krytykowana przez opinię publiczną. Wiosną 1935 miał miejsce kolejny skandal z udziałem West – na jaw wyszedł jej prawdziwy wiek oraz fakt, iż była mężatką (do tamtej pory informacje te były przez nią zatajane, a aktorka jako swoją datę urodzenia podawała rok 1900). Kolejne lata przyniosły filmy takie jak Klondike Annie czy Every Day's a Holiday, które, choć nisko oceniane przez krytyków, stawały się kinowymi przebojami. Pod koniec lat 30. odeszła ze studia Paramount i wystąpiła u boku W.C. Fieldsa w westernie komediowym My Little Chickadee. Obraz ten stał się jednym z najsłynniejszych w karierze Mae West.

W 1943 roku zagrała w filmie The Heat's On, który okazał się klęską finansową i dostał złe recenzje. West nie wystąpiła już w żadnym filmie przez następne niemal 30 lat. Powróciła za to do teatru i w 1944 przedstawiła nową sztukę Catherine Was Great, którą opracowywała już od długiego czasu, a która poświęcona była życiu rosyjskiej cesarzowej Katarzyny II. Trzy lata później wznowiła swój przebój sprzed lat – spektakl Diamond Lil, w którym ponownie zagrała główną rolę. Diamond Lil spotkała się z dużym sukcesem i wystawiano ją z przerwami przez następne 4 lata. W 1950 zaoferowano jej rolę w filmie Bulwar Zachodzącego Słońca, jednak aktorka odmówiła jej zagrania. W 1958 wystąpiła na gali rozdania Oscarów wykonując utwór „Baby, It’s Cold Outside” z Rockiem Hudsonem. W 1959 roku wydała autobiografię Goodness Had Nothing to Do with It, która stała się bestsellerem.

Mae West (1973)

Przez kolejne lata sporadycznie pojawiała się w programach telewizyjnych, m.in. w sitcomie Koń, który mówi w 1964 roku. W drugiej połowie lat 60. rozpoczęła karierę wokalną, nagrywając dwa albumy w 1966 roku: Way Out West, zawierający covery piosenek takich wykonawców jak The Beatles czy Bob Dylan oraz świąteczny Wild Christmas. W 1968 roku zarejestrowała płytę Great Balls of Fire, która wydana została dopiero cztery lata później. Do filmu powróciła w 1970 roku, występując z Johnem Hustonem, Raquel Welch i Farrah Fawcett w obrazie Myra Breckinridge, opartym na powieści pod tym samym tytułem autorstwa Gore Vidala. Film ten, podobnie jak książka, poruszał temat feminizmu i transseksualizmu. Przesycony treściami erotycznymi, wywołał kontrowersje. W 1976 roku, mając prawie 83 lata, West rozpoczęła przygotowania do swojego ostatniego filmu, Sextette, opartego na sztuce, którą wcześniej sama napisała. Film, wydany na szerszą skalę dopiero w 1978 roku, nie spotkał się z sukcesem.

Aktorka zmarła w listopadzie 1980 roku, w Los Angeles, mając 87 lat. Przyczyną śmierci były komplikacje po wylewie. Została pochowana na Cypress Hills Cemetery w Nowym Jorku

Jej mężem w latach 1911–1943 był Frank Szatkus. Od 1954 roku do śmierci była w związku z Paulem Novakiem (1923–1999) – młodszym o 30 lat amerykańskim zapaśnikiem.

Filmografia

Rok	Tytuł	Rola	Studio
1932	Night After Night	Maudie Triplett	Paramount Pictures
1933	Lady Lou (She Done Him Wrong)	Lady Lou
	Nie jestem aniołem (I'm No Angel)	Tira
1934	Piękność lat dziewięćdziesiątych (Belle of the Nineties)	Ruby Carter
1935	Goin' to Town	Cleo Bordon
1936	Klondike Annie	The Frisco Doll/Rose Carlton
	Na Zachód, młody człowieku (Go West, Young Man)	Mavis Arden
1937	Co dzień święto (Every Day's a Holiday)	Peaches O’Day
1940	My Little Chickadee	Flower Belle Lee	Universal Pictures
1943	The Heat's On	Fay Lawrence	Columbia Pictures
1970	Myra Breckinridge	Leticia Van Allen	20th Century Fox
1978	Sekstet (Sextette)	Marlo Manners/Lady Barrington	Crown International Pictures

Sztuki teatralne

• 1911: A La Broadway
• 1911: Vera Violetta
• 1912: A Winsome Window
• 1918: Sometime
• 1921: The Mimic World of 1921 (The Whirl of the Town)
• 1926: Sex
• 1927: The Drug
• 1927: The Wicked Age
• 1928: Diamond Lil
• 1928: The Pleasure Man
• 1931: The Constant Sinner
• 1944: Catherine Was Great
• 1945: Come on Up (Ring Twice Tonight, Embassy Row)
• 1947: Diamond Lil
• 1961: Sextette

Dyskografia

• 1966: Way Out West
• 1966: Wild Christmas
• 1972: Great Balls of Fire

Książki

• 1930: Babe Gordon
• 1932: Diamond Lil
• 1959: Goodness Had Nothing to Do with It
• 1975: Mae West on Sex, Health and ESP
• 1975: The Pleasure Man

Bibliografia

• Simon Louvish: Mae West: It Ain't No Sin. Faber and Faber, 2006.
• Dominique Mainon, James Ursini: Movie Icons: Mae West. Taschen, 2008.
• Mae West > Overview. AllMovie. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Mae West w bazie IMDb (ang.)
• Mae West w bazie Filmweb