Mieczysław Żywczyński

Mieczysław Żywczyński

Data i miejsce urodzenia	13 stycznia 1901 Warszawa
Data i miejsce śmierci	21 lutego 1978 Lublin
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	Diecezja płocka
Prezbiterat	1926
Odznaczenia

Mieczysław Żywczyński (ur. 13 stycznia 1901 w Warszawie, zm. 21 lutego 1978 w Lublinie) – polski duchowny rzymskokatolicki, historyk, profesor zwyczajny Wydziału Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Życiorys

Był synem Władysława i Emilii z Piekutów. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Warszawie. W 1921 ukończył Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Płocku. Tu też ukończył seminarium duchowne, gdzie nawiązał bliższą znajomość z (późniejszym księdzem patriotą) Leonardem Świderskim. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1926 roku. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim filozofię (pracę magisterską Wielka Emigracja i Kościół pisał pod kierunkiem prof. Marcelego Handelsmana; obrona w roku 1930). Dzięki stypendium przebywał kilkakrotnie we Włoszech, Szwajcarii i Austrii (1930, 1932, 1935, 1937). W 1933 uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Geneza i następstwa encykliki „Cum primum” z 9 VI 1832 r. Watykan i sprawa polska w latach 1830–1837.

Po wybuchu II wojny światowej został wysiedlony z Płocka, tracąc zgromadzone rękopisy i bibliotekę. Przebywał w Łowickiem i Kieleckiem (1939-1941). Następnie przybył do Warszawy. Tutaj od 1942 uczestniczył w wyższym tajnym nauczaniu na Uniwersytecie Ziem Wschodnich. W 1945 habilitował się na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1946 był wykładowcą Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Objął na nim Katedrę Historii Kościoła. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1966 tytuł profesora zwyczajnego.

Był współorganizatorem Instytutu Historii Kościoła KUL. W badaniach naukowych początkowo skupił się na stosunku Kościoła katolickiego do ruchów społecznych w Europie, później głównym kierunkiem jego zainteresowań stały się dzieje powszechne. Jego synteza historii XIX w. do 1871 r., opublikowana w 1964 r., doczekała się łącznie trzynastu wydań (w tym dwóch z dodrukami) i do dziś stanowi jeden z podstawowych podręczników akademickich. Związany z ruchem tzw. „księży patriotów” i środowiskiem „Pax” (działalność w Komitecie Intelektualistów i Działaczy Katolickich).

Pod jego kierunkiem prace pisali Czesław Bartnik, Zygmunt Zieliński oraz Jan Kracik.

Grób ks. prof. Mieczysława Żywczyńskiego na cmentarzu przy Lipowej

Publikacje

• Geneza i następstwa encykliki „Cum primum” z 9 VI 1832 r. (Warszawa, 1935)
• Watykan a sprawa polska w latach 1830–1837 (1935)
• Papiestwo i papieże średniowiecza (Lwów, 1938)
• Kościół i rewolucja francuska (Warszawa, 1951)
• Metternich w świetle nowszej historiografii (1961)
• Włochy nowożytne 1796–1870 (Warszawa, 1971)
• Szkice z dziejów radykalizmu chrześcijańskiego (1976)
• Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków (Warszawa, 1985)
• Historia powszechna 1789–1870, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006 (ost. wyd., pierwsze: 1964)

Rękopisy

Pozostawił po sobie mocno osobisty dziennik z lat 1948–1949 i 1952–1969, noszący również cechy zapisków o charakterze intymnym. Dotyczy on jego działalności o charakterze społeczno-politycznym, naukowym i życia codziennego. Ważne miejsce zajmuje w nim złożona sytuacja autora na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, zwłaszcza po 1956 r. Sporo charakterystyk współczesnych mu duszpasterzy, w tym hierarchii kościelnej, działaczy katolickich i pracowników naukowych KUL.

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)
• Złoty Krzyż Zasługi (1952).

Bibliografia

• Biogramy pracowników naukowo-dydaktycznych w: Księga pamiątkowa w 75-lecie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, pod red. księdza Mariana Ruseckiego, Redakcja Wydawnictwa KUL, Lublin 1994

Linki zewnętrzne

• Mieczysław Żywczyński – bibliografia osobowa w LitDok Bibliografia Historii Europy Środkowo-wschodniej, Herder-Institut (Marburg)