Octan uliprystalu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Octan uliprystalu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C30H37NO4

Masa molowa

475,62 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

126784-99-4

PubChem

130904

DrugBank

DBSALT000184

Multimedia w Wikimedia Commons

Octan uliprystalu – organiczny związek chemiczny z grupy syntetycznych hormonów steroidowych, stosowany jako lek z grupy selektywnych modulatorów receptorów progesteronu (SPRM).

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Antykoncepcja postkoitalna[edytuj | edytuj kod]

Lek stosuje się jako antykoncepcję postkoitalną[1]. Używa się w tym celu tabletki zawierającej 30 mg substancji czynnej. Stosuje się ją w przeciągu 120 godzin (5 dni) po stosunku seksualnym bez zabezpieczenia, bądź w przypadku którego zabezpieczenie się nie powiodło[2]. Wykazano, że zmniejsza ilość ciąż o 60%[3], a więc działa skuteczniej od lewonorgestrelu[4]. Lek jest dostępny na receptę w ponad 50 krajach. Sprzedaż bez recepty (OTC) testowano w Wielkiej Brytanii[5][6][7][8]. W styczniu 2015, na podstawie rekomendacji Europejskiej Agencji Leków[9], Komisja Europejska podjęła decyzję o dopuszczeniu preparatu EllaOne do sprzedaży bez recepty w krajach Unii Europejskiej[10].

W badaniach III fazy, w których uczestniczyły 2183 kobiety, odnotowano 41 ciąż (1,9%). Częściej zdarzały się one u kobiet, które w tym samym cyklu odbywały kolejne stosunki seksualne, jak też u cierpiących na otyłość[11].

Terapia włókniaków macicy[edytuj | edytuj kod]

Octan uliprystalu stosowany jest również w przedoperacyjnym leczeniu umiarkowanych bądź ciężkich objawów włókniaków macicy u dorosłych kobiet w wieku reprodukcyjnym. Dawka dobowa wynosi w takim przypadku 5 mg[12]. Terapia włókniaków macicy octanem uliprystalu przez 13 tygodni zapewnia efektywną kontrolę nadmiernego krwawienia z włókniaków macicy oraz zmniejsza ich rozmiary[13][14][15]. W przypadku dwóch przerywanych trzymiesięcznych kursów leczenia octanem uliprystalu w dawce 10 mg pod koniec pierwszego kursu brak miesiączki zaobserwowano u 79,5%, a pod koniec kolejnego u 88,5% probantek. Średnia redukcja objętości mięśniaka obserwowana po pierwszym cyklu wyniosła 41,9% i została ona utrzymana podczas drugiego cyklu (43,7%)[12].

Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]

Często lek powoduje ból brzucha, czasowe nieregularne miesiączkowanie, zaburzenia miesiączkowania. Podczas długiego stosowania (12 tygodni) zaobserwowano także ból głowy i nudności, jednak nie występowały one po przyjęciu pojedynczej dawki leku[2].

Interakcje[edytuj | edytuj kod]

Octan uliprystalu jest metabolizowany in vitro przez izoenzym CYP3A4 cytochromu P450. Prawdopodobnie więc lek wchodzi w interakcje z innymi substratami tego samego izoenzymu, jak ryfampicyna, fenytoina, ziele dziurawca, karbamazepina, rytonawir. Nie zaleca się łączyć go z tymi lekami[12][16]. Może także wstępować w interakcje z innymi hormonalnymi środkami antykoncepcyjnymi i progestagenami, jak lewonorgestrel, jak też z innymi ligandami receptora progesteronowego, jak też glukokortykosteroidami[12].

Przeciwwskazania[edytuj | edytuj kod]

Z uwagi na jego metabolizm z udziałem cytochromu P450 octanu uliprystalu nie mogą przyjmować kobiety z poważnymi chorobami wątroby[2]. Nie przeprowadzono również badań obejmujących kobiety poniżej 18 lat[17].

Ciąża[edytuj | edytuj kod]

W przeciwieństwie do lewonorgestrelu, a podobnie do mifepristonu, octan uliprystalu wykazuje embriotoksyczność w badaniach na zwierzętach[18]. Przed zastosowaniem leku należy więc wykluczyć ciążę[2]. Europejska Agencja Leków zaproponowała unikanie wzmianek o możliwości użycia octanu uliprystalu jako środka aborcyjnego w celu zapobieżenia stosowaniu leku niezgodnie ze wskazaniami rejestracyjnymi[19]. Nie jest prawdopodobne, by octan uliprystalu mógł być efektywnie stosowany jako środek aborcyjny, gdyż stosowany jest w znacznie mniejszej dawce (30 mg) niż z grubsza podobnie działający mifepriston, stosowany w dawce 600 mg i wymagający połączenia z prostaglandynami w celu wywołania poronienia[20]. Jednak dane na temat embriotoksyczności u ludzi są bardzo ograniczone i nie jest znane rzeczywiste ryzyko wywołania aborcji lub działania teratogennego. Z 29 kobiet, które zaszły w ciążę, mimo przyjęcia octanu uliprystalu, 16 przeszło aborcję, u 6 doszło do spontanicznego poronienia, 6 zaakceptowało i kontynuowało ciążę, a jedna przestała uczestniczyć w badaniu[21].

Laktacja[edytuj | edytuj kod]

Nie zaleca się karmić piersią w przeciągu 36 godzin po przyjęciu leku. Nie wiadomo, czy octan uliprystalu bądź jego metabolity są wydzielane do mleka[2][22].

Farmakokinetyka[edytuj | edytuj kod]

W badaniach na zwierzętach substancja szybko i niemal w całości wchłaniała się w jelitach. Przyjęcie pokarmu opóźnia wchłanianie, nie wiadomo jednak, czy wywiera wpływ istotny klinicznie[23].

Octan uliprystalu jest metabolizowany w wątrobie, w większości przez izoenzym CYP3A4 cytochromu P450, a w małej ilości również przez izoenzymy CYP1A2 i CYP2D6. Wykazano aktywność farmakologiczną dwóch głównych metabolitów, mniejszą jednak, niż oryginalnej substancji. Specyfik opuszcza organizm ludzki z kałem[24].

Farmakodynamika[edytuj | edytuj kod]

Jako SPRM octan uliprystalu wywiera działania częściowego agonisty oraz antagonisty receptora progesteronowego. Wiąże także receptor glukokortykosteroidowy. Nie wykazuje jednak istotnego powinowactwa do receptora estrogenowego, androgenowego ani mineralokortykosteroidowego[25]. Badanie kliniczne II fazy sugeruje, że mechanizm działania leku może obejmować blokowanie lub opóźnianie owulacji oraz opóźnianie dojrzewania endometrium[26].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Europejska Agencja Leków zaakceptowała octan uliprystalu w marcu 2009[27].

Amerykańska Agencja Żywności i Leków zaakceptowała zapisywanie leku na receptę 13 sierpnia 2010[28], zgodnie z rekomendacją komisji doradczej[29][30]. Watson Pharmaceuticals ogłosił dostępność octanu uliprystalu w USA 1 grudnia 2010 w aptekach, klinikach i przez internet (KwikMed)[31].

Preparaty[edytuj | edytuj kod]

Preparaty octanu uliprystalu dostępne są pod nazwami Ellaone, Ella, Esmya.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Mitchell D. Creinin i inni, Progesterone receptor modulator for emergency contraception: a randomized controlled trial, „Obstetrics and Gynecology”, 108 (5), 2006, s. 1089–1097, DOI: 10.1097/01.AOG.0000239440.02284.45, PMID: 17077229, PMCID: PMC2853373.
  2. ↑ a b c d e Summary of Product Characteristics: ellaOne 30 mg tablet. [dostęp 2010-11-20].
  3. ↑ European Public Assessment Report for Ellaone. Summary for the public, EMA, 2009, s. 2 [dostęp 2009-11-22].
  4. ↑ Anna F. Glasier i inni, Ulipristal acetate versus levonorgestrel for emergency contraception: a randomised non-inferiority trial and meta-analysis, „The Lancet”, 375 (9714), 2010, s. 555–562, DOI: 10.1016/S0140-6736(10)60101-8, PMID: 20116841.
  5. ↑ James Trussell, Kelly Cleland: Dedicated emergency contraceptive pills worldwide. Princeton: Office of Population Research at Princeton University, Association of Reproductive Health Professionals, 2013-02-13. [dostęp 2014-03-25].
  6. ↑ ICEC: EC pill types and countries of availability, by brand. New York: International Consortium for Emergency Contraception (ICEC), 2014. [dostęp 2014-03-25].
  7. ↑ HRA Pharma: Countries where ellaOne was launched. Paris: HRA Pharma, 2013-03. [dostęp 2014-03-25].
  8. ↑ ECEC: Emergency contraception availability in Europe. New York: European Consortium for Emergency Contraception (ECEC), 2014. [dostęp 2014-03-25]. Cytat: Ulipristal acetate Emergency Contraception Pills (UPA ECPs), while available in most European countries since 2010, are not yet available in Albania, Estonia, Macedonia, Malta, Switzerland and Turkey. For now UPA ECPs are sold with a prescription in all countries, although provision without a prescription is currently being tested in the United Kingdom..
  9. ↑ European Medicines Agency – News and Events – EMA recommends availability of ellaOne emergency contraceptive without prescription [online], www.ema.europa.eu [dostęp 2017-11-19] (ang.).
  10. ↑ http://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2015/20150107130448/dec_130448_en.pdf
  11. ↑ Caroline Moreau, James Trussell, Results from pooled Phase III studies of ulipristal acetate for emergency contraception, „Contraception”, 86 (6), 2012, s. 673–680, DOI: 10.1016/j.contraception.2012.05.012, PMID: 22770793, PMCID: PMC3766836.
  12. ↑ a b c d Summary of Product Characteristics: Esmya 5mg tablet. [dostęp 2014-02-20].
  13. ↑ Lynnette K. Nieman i inni, Efficacy and tolerability of CDB-2914 treatment for symptomatic uterine fibroids: a randomized, double-blind, placebo-controlled, phase IIb study, „Fertility and Sterility”, 95 (2), 2011, 767–772.e1–2, DOI: 10.1016/j.fertnstert.2010.09.059, PMID: 21055739, PMCID: PMC4180231.
  14. ↑ Eric D. Levens i inni, CDB-2914 for uterine leiomyomata treatment: a randomized controlled trial, „Obstetrics and Gynecology”, 111 (5), 2008, s. 1129–1136, DOI: 10.1097/AOG.0b013e3181705d0e, PMID: 18448745, PMCID: PMC2742990.
  15. ↑ Jacques Donnez i inni, Ulipristal acetate versus placebo for fibroid treatment before surgery, „The New England Journal of Medicine”, 366 (5), 2012, s. 409–420, DOI: 10.1056/NEJMoa1103182, PMID: 22296075.
  16. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 12, 14.
  17. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 33, 43.
  18. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 16.
  19. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 41.
  20. ↑ The Care of Women Requesting Induced Abortion. Evidence-based clinical guideline number 7, London: RCOG, 2004, ISBN 1-904752-06-3 [zarchiwizowane z adresu 2008-02-27].
  21. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 37.
  22. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 43.
  23. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 12, 20.
  24. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 13–14, 21.
  25. ↑ Barbara J. Attardi i inni, In vitro antiprogestational/antiglucocorticoid activity and progestin and glucocorticoid receptor binding of the putative metabolites and synthetic derivatives of CDB-2914, CDB-4124, and mifepristone, „The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology”, 88 (3), 2004, s. 277–288, DOI: 10.1016/j.jsbmb.2003.12.004, PMID: 15120421.
  26. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 22–23.
  27. ↑ CHMP 2009 ↓, s. 3.
  28. ↑ Elaine Gansz Bobo: FDA approves ella™ tablets for prescription emergency contraception. FDA. [dostęp 2015-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-10)]. (ang.).
  29. ↑ Emma Hitt: FDA Panel Gives Ulipristal Acetate Unanimous Positive Vote for Emergency Contraception Indication. 2010-06-18. [dostęp 2010-06-22].
  30. ↑ Gardiner Harris: F.D.A. Approves 5-Day Emergency Contraceptive. [w:] The New York Times [on-line]. 2010-08-14. [dostęp 2010-08-14].
  31. ↑ Watson PR: Watson Launches ella(R)(ulipristal acetate). 2010-12-01. [dostęp 2015-02-18].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Octan_uliprystalu&oldid=73597625”