Fenytoina

Fenytoina
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	5,5-difenyloimidazolidyno-2,4-dion, 5,5-difenylohydantoina
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	Phenytoinum,; Phenytoinum natricum,; Phenytoinum natrium
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C15H12N2O2
Masa molowa	252,27 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały, krystaliczny proszek, higroskopijny, bez zapachu
	Identyfikacja
Numer CAS	57-41-0
PubChem	1775
DrugBank	DB00252
SMILES
	C1=CC=C(C=C1)C2(C(=O)NC(=O)N2)C3=CC=CC=C3
InChI
	InChI=1S/C15H12N2O2/c18-13-15(17-14(19)16-13,11-7-3-1-4-8-11)12-9-5-2-6-10-12/h1-10H,(H2,16,17,18,19)
	InChIKey
	CXOFVDLJLONNDW-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,29 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	32 mg/l (22 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	etanol: dość trudno; chlorek metylenu: dość trudno; DMSO: rozpuszczalna
Temperatura topnienia	286 °C
logP	2,47
Kwasowość (pKa)	8,33
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Zwroty H	H302, H350, H360
Zwroty P	P201, P308+P313
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
	Toksyczny; (T)
Zwroty R	R45, R61, R22
Zwroty S	S53, S45
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 1 0
Temperatura samozapłonu	600 °C
Numer RTECS	MU1050000
Dawka śmiertelna	LD50 56,4 mg/kg (królik, dożylnie)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	N03 AB02; N03 AB52
Stosowanie w ciąży	kategoria D
Farmakokinetyka
Działanie	przeciwpadaczkowe
Biodostępność	70–100% (doustnie); 24,4% (doodbytniczo)
Okres półtrwania	ok. 22 h (doustnie); 10–15 h (dożylnie)
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	90–95%
Metabolizm	wątrobowy
Wydalanie	z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie, dożylnie, domięśniowo
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fenytoina (łac. Phenytoinum) – organiczny związek chemiczny, pochodna hydantoiny. Stosowana jako lek o działaniu przeciwdrgawkowym i przeciwarytmicznym.

Mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]

Mechanizm jej działania polega na blokowaniu kanałów sodowych, co w konsekwencji prowadzi do hamowania potencjału czynnościowego komórki i braku depolaryzacji. Hamuje przenikanie jonów wapnia przez błony komórkowe podczas depolaryzacji. Hamuje fosforylacje kompleksu wapń-kalmodulina. Fenytoina stabilizuje błonę komórkową neuronów i podwyższa próg drgawkowy.

Z uwagi na wąski margines terapeutyczny, dość liczne działania niepożądane i skuteczność nowszych leków przeciwpadaczkowych – stopniowo jest wycofywana z przewlekłego leczenia padaczki.

Stosowana również w kardiologii jako lek przeciwarytmiczny. Na mięsień sercowy wywiera działanie inotropowe ujemnie. Wydłuża okres refrakcji i przyspiesza przewodzenie bodźców.

Wskazania[edytuj | edytuj kod]

stan padaczkowy
napady toniczno-kloniczne (grand mal)
napady częściowe, zwłaszcza proste

Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]

ze strony układu krążenia: zaburzenia rytmu serca, niedokrwistość megaloblastyczna^[8];
ze strony przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, zaburzenia żołądkowo-jelitowe;
ze strony OUN: zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia widzenia, napady drgawkowe (po przedawkowaniu);
przerost dziąseł – charakterystyczny objaw niepożądany po stosowaniu fenytoiny, u osób młodych (20%), wynika ze zmienionego metabolizmu kolagenu; nie wymaga przerywania leczenia. Staranna higiena jamy ustnej w istotny sposób zmniejsza tę dolegliwość^[8];
niedoczynność tarczycy^[9] (opublikowano również odmienne zdanie na ten temat)^[10].

Przeciwwskazania[edytuj | edytuj kod]

Nie stosować w okresie ciąży i karmienia piersią.

Interakcje z innymi lekami[edytuj | edytuj kod]

Salicylany mogą ją wypierać z połączeń z białkami. Jest induktorem metabolicznym; przyspiesza metabolizm doustnych środków antykoncepcyjnych, co powoduje skrócenie ich czasu działania.

Dawkowanie[edytuj | edytuj kod]

Dawkowanie fenytoiny powinno być zindywidualizowane. Zaleca się jego ustalanie na podstawie oznaczeń stężenia fenytoiny we krwi. Fenytoina odznacza się niskim indeksem terapeutycznym, więc łatwo ją przedawkować.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .
↑ Farmakopea Polska IV, Ministerstwo Zdrowia, t. 1, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1965, s. 1393, OCLC 603050816 .
↑ 5,5-Diphenylhydantoin (nr D4007) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
↑ ^a ^b ^c Phenytoin and Phenytoin Sodium. [w:] NTP (National Toxicology Program). 2014. Report on Carcinogens, Thirteenth Edition. [on-line]. Research Triangle Park, NC: U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service., 2014-10-02. [dostęp 2015-06-22].
↑ ^a ^b Phenytoin, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2012-08-17] (ang.).
↑ Phenytoin, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00252 (ang.).
↑ ^a ^b Fenytoina. ^{[martwy link]} The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2012-08-17]. (ang.).^{[niewiarygodne źródło?]}
↑ ^a ^b Andrzej Członkowski: Leki przeciwpadaczkowe. W: Wojciech Kostowski, Zbigniew S. Herman: Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 75. ISBN 978-83-200-3726-5.
↑ Krzysztof Bury: Niedoczynność tarczycy. [dostęp 2015-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-22)].
↑ Phenytoinum WZF. 2010 Centrum Informacji o Leku.. [dostęp 2015-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-22)]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jerzy Majkowski, Lidia Bułachowa. Padaczka. PZWL 1991 r.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[FP8-1] Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .

[FP4-2] Farmakopea Polska IV, Ministerstwo Zdrowia, t. 1, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1965, s. 1393, OCLC 603050816 .

[SA-3] 5,5-Diphenylhydantoin (nr D4007) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.

[RoC-4] Phenytoin and Phenytoin Sodium. [w:] NTP (National Toxicology Program). 2014. Report on Carcinogens, Thirteenth Edition. [on-line]. Research Triangle Park, NC: U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service., 2014-10-02. [dostęp 2015-06-22].

[CID-5] Phenytoin, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2012-08-17] (ang.).

[DB-6] Phenytoin, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00252 (ang.).

[AKRON-7] Fenytoina. ^{[martwy link]} The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2012-08-17]. (ang.).^{[niewiarygodne źródło?]}

[Farmakologia-Kostowski-8] Andrzej Członkowski: Leki przeciwpadaczkowe. W: Wojciech Kostowski, Zbigniew S. Herman: Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 75. ISBN 978-83-200-3726-5.

[Bury-9] Krzysztof Bury: Niedoczynność tarczycy. [dostęp 2015-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-22)].

[Phenytoinum_WZF-10] Phenytoinum WZF. 2010 Centrum Informacji o Leku.. [dostęp 2015-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-22)]. (pol.).

[1]

[2]

[4]

[5]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]