Palaeothele
| Palaeothele | |||
| Selden, 2000 | |||
| Okres istnienia: karbon | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| (bez rangi) | Tetrapulmonata | ||
| (bez rangi) | Serikodiastida | ||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina |
Palaeothelidae | ||
| Rodzaj |
Palaeothele | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Eothele montceauensis Selden, 1996 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Palaeothele – wymarły rodzaj pająków z podrzędu Mesothelae, jedyny z monotypowej rodziny Palaeothelidae. W zapisie kopalnym znany z pensylwanu w karbonie.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pająki te miały szczękoczułki zaopatrzone w co najmniej pięć ząbków na przedniej krawędzi bruzdy i co najmniej trzy na jej tylnej krawędzi[1]. Prosoma miała wąskie i długie sternum[2]. Opistosoma (odwłok) była wyraźnie większa od prosomy, zaopatrzona w cztery pary kądziołków przędnych rozmieszczonych w dwóch szeroko odseparowanych rzędach po dwie pary[1][2]. Na wierzchu opistosomy występowały wyraźnie widoczne tergity umieszczone wśród miękkiego oskórka i niezajmujące całej jej szerokości[2]. Na spodzie opistosomy występowały dwa sternity, przedni i tylny, służące za wieczka płuc książkowych. Tylny koniec opistosomy wieńczył wzgórek analny[1][2].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson ten opisany został po raz pierwszy w 1996 roku przez Paula A. Seldena na łamach „Revue Suisse de Zoologie” pod nazwą Eothele. W tej samej publikacji opisany został jego gatunek typowy, Eothele montceauensis[1]. Nazwa Eothele okazała się jednak być młodszym homonimem i w 2000 roku Selden wprowadził dla rodzaju nową nazwę Palaeothele'[3]. Od momentu opisu do końca II dekady XXI wieku takson ten umieszczano jako incertae sedis w obrębie Mesothelae[1][4]. W 2021 roku Sedlden opisał w jego obrębie nowy gatunek, Palaeothele onoi, oraz umieścił go w nowej rodzinie Palaeothelidae[2].
Do rodzaju tego zalicza się dwa opisane gatunki[2]:
- Palaeothele montceauensis (Selden, 1996) – znany z dwóch datowanych na gżel skamieniałości[2], odnalezionych w Montceau-les-Mines we francuskim Masywie Centralnym[1][2]. Kądziołki przędne wszystkich par leżały w tylnej połowie opistosomy[2]
- Palaeothele onoi Selden, 2021 – znany z pojedynczej, datowanej na moskow skamieniałości odnalezionej w ogniwie Francis Creek Shale w formacji Carbondale na terenie Mazon Creek w amerykańskim stanie Illinois, w 1913 roku błędnie przyporządkowanej przez Aleksandra Pietrunkiewicza do gatunku Arthrolycosa antiqua. Epitet gatunkowy nadano na cześć arachnologa Hirotsugu Ono. Ciało miało 14,1 mm długości przy karapaksie długości 5,1 mm i szerokości 4,4 mm oraz opistosomie długości 8,3 mm i szerokości 5,8 mm. Karapaks był w zarysie prawie owalny, miał oczy umieszczone na przednim brzegu, niemal prostą i obrzeżoną krawędź tylną oraz umieszczoną w około ⅔ długości jamkę w postaci dwóch wypłycających się ku przodowi wgłębień. Odnóża były krótkie i grube. Opistosoma miała na wierzchu osiem tergitów, każdy o zaokrąglonych brzegach bocznych i z szeregiem małych guzków wzdłuż krawędzi przedniej, na spodzie zaś dwa zesklerotyzowane wieczka. Kądziołki przędne pary przednio-bocznej i małe pary przednio-środkowej leżały w przedniej połowie opistosomy, za drugim wieczkiem. Kądziołki pary tylno-bocznej i tylno-środkowej leżały w ⅔ długości opistosomy. Na tylnym końcu opistosomy umiejscowiony był dwuczłonowy wzgórek analny[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Paul A. Selden. First fossil mesothele spider, from the Carboniferous of France. „Revue Suisse de Zoologie”. hors série, s. 585-596, 1996.
- ↑ a b c d e f g h i j Paul A. Selden, New spiders (Araneae: Mesothelae), from the Carboniferous of New Mexico and England and a review of Paleozoic Araneae, [w:] S.G. Lucas, W.A. DiMichele, B.D. Allen (red.), Kinney Brick Quarry Lagerstätte, „New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin”, 84, 2021, s. 317–358.
- ↑ Paul A. Selden. Palaeothele, replacement name for the fossil mesothele spider Eothele Selden non Rowell. „Bulletin of the British Arachnological Society”. 11, s. 292, 2000.
- ↑ Jason A. Dunlop, David Penney, Denise Jekel, z dodatkowym wkładem: Lyall I. Anderson, Simon J. Braddy, James C. Lamsdell, Paul A. Selden, O. Erik Tetlie: A summary list of fossil spiders and their relatives. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern, 2020. [dostęp 2023-10-05].