Pyritaraneidae
| Pyritaraneidae | |
| Petrunkevitch, 1953 | |
| Okres istnienia: karbon | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| (bez rangi) | Pantetrapulmonata |
| (bez rangi) | Tetrapulmonata |
| (bez rangi) | Serikodiastida |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina |
Pyritaraneidae |
Pyritaraneidae – wymarła rodzina pająków z podrzędu Mesothelae. Jej zapis kopalny pochodzi z karbonu.
Takson ten wprowadzony został w 1953 roku przez Aleksandra Pietrunkiewicza na łamach „Geological Society of America Memoir”. Autor ów zaliczył doń dwa rodzaje[1]:
- Dinopilio Fritsch, 1904
- Pyritaranea Fritsch, 1899
Oba znane są w zapisie kopalnym tylko z karbonu. Wyróżniać się miały na tle wszystkich paleozoicznych pająków rozstawionymi na boki odnóżami, podobnie jak u współczesnych spachaczowatych i ukośnikowatych[1]. W 1955 roku Pietrunkiewicz utworzył dla omawianej rodziny nadrodzinę Pyritaraneidoidea[2]. Pyritaraneidae wyróżniane były jako jedna z rodzin Mesothelae jeszcze w końcu drugiej dekady XXI wieku[3].
Zasadność wyróżniania tej rodziny podważa jednak Paul A. Selden w rewizji z 2021 roku[4]. Zaliczony przez Pietrunkiewicza do Archaeometidae Eopholcus[1] zsynonimizowany został przez Seldena z Pyritaranea. Ponadto według Seldena nie da się ustalić czy opistosoma (odwłok) Pyritaranea była segmentowana, w związku z czym nie klasyfikuje on tego rodzaju w żadnym podrzędzie pająków, podtrzymując jedynie jego klasyfikację w tym rzędzie[4].
Klasyfikacja Dinopilio jest według Seldena jeszcze bardziej niepewna[4]. Pietrunkiewicz zaliczył w 1953 roku do tego rodzaju dwa gatunki, D. gigas i D. parvus[1]. D. gigas opisany został w 1904 roku przez Antonina Fritscha jako kosarz[5]. W 1953 roku Pietrunkiewicz przeniósł go do pająków na podstawie silnie skręconej opistosomy wskazującej na obecność łącznika (u kosarzy opistosoma zlana jest z prosomą w jedną tagmę) oraz chetotaksji i budowy regionu koksosternalnego przypominających te u pająków[1]. Według Seldena przynależność D. gigas do pająków jest wątpliwa, jako że duże uda i biodra okazu wskazują na obecność małego sternum lub jego całkowity brak – stąd autor ów umieszcza gatunek jako incertae sedis w obrębie pajęczaków[4]. D. parvus jest znany ze słabo zachowanej skamieniałości, którą Pietrunkiewicz zaliczył do pająków na podstawie ogólnego podobieństwa. W rodzaju Dinopilio umieścił go, gdyż „nie chciał tworzyć nowego rodzaju”[1]. Według Seldena brak jest przesłanek merytorycznych do takiej klasyfikacji. Zwraca on uwagę, że zwierzę miało szerszy niż dłuższy głowotułów z pięcioma parami odnóży, z których trzy pierwsze były rozstawione na boki, i umieszcza je wśród stawonogów bez próby przyporządkowania choćby do podtypu[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Alexandr I. Petrunkevitch. Paleozoic and Mesozoic Arachnida of Europe. „Geological Society of America Memoir”. 53, s. 1-122, 1953.
- ↑ Alexandr I. Petrunkevitch, Arachnida, [w:] R.C. Moore (red.), Treatise on invertebrate paleontology, Part P, Arthropoda 2, Boulder, Lawrence: Geological Society of America, University of Kansas Press, 1955, s. 42–162.
- ↑ Jason A. Dunlop, David Penney, Denise Jekel, z dodatkowym wkładem: Lyall I. Anderson, Simon J. Braddy, James C. Lamsdell, Paul A. Selden, O. Erik Tetlie: A summary list of fossil spiders and their relatives. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern, 2020. [dostęp 2023-10-05].
- ↑ a b c d e Paul A. Selden, New spiders (Araneae: Mesothelae), from the Carboniferous of New Mexico and England and a review of Paleozoic Araneae, [w:] S.G. Lucas, W.A. DiMichele, B.D. Allen (red.), Kinney Brick Quarry Lagerstätte, „New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin”, 84, 2021, s. 317–358.
- ↑ A. Fritsch: Palaeozoische Arachniden. 1904, s. 1-85.