Paweł Kamiński
| Data urodzenia |
1834 |
|---|---|
| Data śmierci |
1907 |
| Proboszcz parafii starokatolickiej w Katowicach | |
| Okres sprawowania |
1874-1876 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diakonat |
1859 |
| Prezbiterat |
26 lutego 1860 |
Paweł Franciszek Kamiński (niem. Paul Franz Kaminski; ur. 1834, zm. 1907) – polski duchowny starokatolicki, prekursor ruchu starokatolickiego na terenie obecnej Polski.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Duchowny rzymskokatolicki[edytuj | edytuj kod]
Paweł Kamiński pochodził z Częstochowy. Urodził się jako nieślubny syn Ślązaka, Bernarda Steinmanna-Kamińskiego i Żydówki, Róży Wartenberger. Po skończeniu szkoły elementarnej w 1851 roku przyjął chrzest w obrządku rzymskokatolickim. Dzięki protekcji swojego opiekuna, proboszcza z Piekar Śląskich, Jana Alojzego Ficka udał się na dalsze nauki za granicę. W 1852 roku został przyjęty przez ojca Hieronima Kajsiewicza do nowicjatu zgromadzenia zmartwychwstańców w Rzymie. Opuścił go jednak i od 1858 roku kontynuował naukę u księży misjonarzy w Paryżu, gdzie też otrzymał niższe święcenia kapłańskie i diakonatu. Po powrocie do Królestwa Polskiego, 26 lutego 1860 roku otrzymał święcenia kapłańskie w Warszawie z rąk biskupa kujawsko-kaliskiego, Jana Marszewskiego. Na terenie archidiecezji warszawskiej pracował jako kaznodzieja i nauczyciel filozofii oraz matematyki w seminarium lazarystów przy kościele Świętego Krzyża w Warszawie.
Podczas powstania styczniowego zaangażował się w działalność konspiracyjną. Był kapelanem powstańczym w guberni radomskiej. Po upadku powstania wyjechał do Francji. Był nauczycielem literatury oraz języków angielskiego i hiszpańskiego w Tuluzie. Po powrocie na Śląsk został duszpasterzem w Dobrej.
W okresie Soboru Watykańskiego I stał się krytykiem jego postanowień. Sprzeciwiał się publicznie, przede wszystkim ogłoszeniu dogmatu o nieomylności papieża. Dzięki wsparciu Friedricha Grundmanna i Richarda Holtze w 1871 roku rozpoczął wydawanie własnego tygodnika Prawda, w którym przedstawiał swoje racje przeciwstawne naukom soborowym. Działalność publicystyczną kontynuował do 1877 roku.
Duchowny starokatolicki[edytuj | edytuj kod]
W marcu 1871 roku dzięki pomocy swoich sympatyków ksiądz Paweł Kamiński zakupił w Katowicach nieużywany i przygotowany do rozbiórki jednonawowy kościółek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny przy Placu Wilhelma. Przejął również w zarząd cmentarz na Załęskim Przedmieściu przy ul. Gliwickiej. Swoim zachowaniem podjął się tym samym tworzenia w tej miejscowości parafii niezależnej. Za działania niezgodne z prawem kanonicznym, 16 kwietnia 1871 roku został suspendowany przez biskupa wrocławskiego Heinricha Förstera, a następnie za niepodporządkowanie się karom kościelnym i nieuznanie nowych dogmatów katolickich 27 maja 1872 roku ekskomunikowany.
Po zerwaniu jedności z Kościołem rzymskokatolickim rozpoczął otwarcie sympatyzować z innymi dysydentami w Rzeszy Niemieckiej. Zaproszony przez innych księży i teologów o podobnych poglądach udał się na kongres do Monachium, na którym ukształtowana została doktryna starokatolicyzmu. W 1872 roku przyłączył swoją gminę wyznaniową do Biskupstwa Starokatolickiego w Rzeszy Niemieckiej. 22 lipca 1872 roku odprawił pierwsze nabożeństwo starokatolickie w języku polskim i w języku niemieckim.
W latach 1871-1872 ksiądz Paweł Kamiński prowadził akcję misyjną w okolicach Raciborza. W listopadzie 1871 roku pozyskał dla Kościoła starokatolickiego świątynię w Zawadzie Książęcej i grupę wiernych wśród mieszkańców miejscowości Zawada Książęca, Łęg oraz Ciechowice[1][2]. Placówka ta jednak nie odniosła zamierzonego sukcesu i upadła na przełomie września i października 1872 roku dzięki zaangażowaniu rzymskokatolickiego proboszcza jemielnickiego Karla Gratzy[3][4][5][6][7][8].
W 1874 roku związku z przebudową Placu Wilhelma w Katowicach, Paweł Kamiński przeniósł swoją placówkę duszpasterską i kościół parafialny na ulicę Karola. 3 listopada 1874 roku uzyskał dla katowickiej gminy starokatolickiej legalizację prawną pod nazwą Eine katholische Parioche unter dem Name altkatholische Parioche in Kattowitz. Dekret erekcyjny wydał prezydent Rejencji Opolskiej[9].
Założona przez księdza Pawła Kamińskiego wspólnota starokatolicka na pruskim Górnym Śląsku liczyła około 3 tysięcy wiernych, w tym około 1,5 tysiąca w Katowicach. Istniała do lat trzydziestych XX wieku. W 1933 roku połączyła się z Polskim Kościołem Starokatolickim. W 1938 roku dawny kościół parafii starokatolickiej w Katowicach został przekazany przez władze województwa śląskiego rzymskokatolickiej parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Po II wojnie światowej w miejscu dawnej parafii starokatolickiej powstała rzymskokatolicka parafia Przemienienia Pańskiego w Katowicach.
Od 1876 roku ksiądz Paweł Kamiński pracował w parafiach starokatolickich w: Koblencji, Stühlingen, Tiengen, następnie w Hohentengen i w Baden. W 1879 roku zerwał z celibatem i ożenił się ze śpiewaczką operową Mathilde Barro. W 1895 roku udał się w krótką, kilkunastomiesięczną podróż misyjną do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Pracował tam jako duszpasterz w polskiej parafii niezależnej we Freeland.
Ostatnie lata życia spędził w Szwajcarii. Jego synem był niemiecki kompozytor i profesor Pruskiej Akademii Sztuk w Berlinie, Heinrich Kaminski.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Paweł Kamiński. Nowa gmina Staro-Katolików. „Prawda : pismo poświęcone religii i nauce”, s. 6, 01.12.1871. (pol.).
- ↑ Szymon Karwot: Historia parafii w Zawadzie Książęcej. Przewodnik Racibórz i okolice. [dostęp 2009-03-23]. (pol.).
- ↑ Augustin Weltzel: Geschichte des Ratiborer Archipresbyterats. Ratibor: Im Selbstverlage des Verfassers, 1885, s. 380-383. (niem.).
- ↑ Z Górnego Śląska. „Katolik”, s. 2-4, 17.10.1872. Karol Miarka. (pol.).
- ↑ Z Górnego Śląska. „Katolik”, s. 5, 24.10.1872. Karol Miarka. (pol.).
- ↑ Z Górnego Śląska. „Katolik”, s. 6, 21.11.1872. Karol Miarka. (pol.).
- ↑ Charles Euler: Le Concile du Vatican et le mouvement anti-infaillibiliste en Allemagne: L'excommunication du chanoine Dr von Doellinger et sa déclaration en réponse. T. II. Paris: Sandoz & Fischbacker, 1874, s. 493-497. (fr.).
- ↑ Adolf Warzok: Czas na rozdrożach: wspomnienia. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1981, s. 21-22.
- ↑ A. Jemielita, Inny katolicyzm: o starokatolikach i ich próbach demokratyzacji Kościoła, [w:] „Dalej” 44/2011, s. 53–64.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Szczepański Henryk, Gwiazdy i legendy dawnych Katowic – Sekrety Załęskiego Przedmieścia, Wydawnictwo Naukowe Śląsk,Katowice 2015,ISBN 978-83-7164-860-1
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Paweł Franciszek Kamiński - biogram w Genealogii Polaków. genealogia.okiem.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)].
- Krzysztof Biliński: Ks. Paweł Kamiński – pierwszy polski starokatolik. CREDO. [dostęp 2009-03-23].
- Albert Karkosz: Refleksja historyczna dotycząca Parafii Przemienienia Pańskiego w Katowicach. Parafia Przemienienia Pańskiego – Katowice. [dostęp 2009-03-23].
- Paweł Kamiński – publikacje w bibliotece Polona