Poczet królów i książąt polskich
Poczet królów i książąt polskich – cykl rysunków Jana Matejki z lat 1890–1892, przedstawiający 44 królów i książąt polskich, w tym cztery księżne i królowe (Dobrawę, Ryksę, Jadwigę i Annę Jagiellonkę).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Poczet Matejki był kolejnym chronologicznie namalowanym pocztem królów polskich. Wcześniej dzieła o tej tematyce stworzyli także inni malarze: w latach 1768–1771 Marcello Bacciarelli, a później także Aleksander Lesser oraz Ksawery Pillati.
Artysta początkowo rozważał stworzenie ilustrowanej historii Polski, ale zdecydował się na wariant łatwiejszy, ograniczony do życiorysów królów i książąt polskich, które napisał Stanisław Smolka. Pierwsza edycja cyklu została wydana przez wiedeńskiego księgarza i drukarza M. Perlesa.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Wizerunki Matejko wykonał czarno–białe, stosując swobodny rysunek ołówkiem i umiejętnie wykorzystując ziarnistość tworzywa (papieru). Nosił się z zamiarem wykonania wersji barwnej Pocztu, czego jednak nie zrealizował. Wersję taką stworzyli po jego śmierci jego uczniowie – Leonard Stroynowski i Zygmunt Papieski. Sylwetkom władców twórca nadał sugestywne cechy charakterologiczne stanowiące o ich rozpoznawalności dla potomnych. W wykonanych przedstawieniach dodatkowo zawarł bogatą symbolikę w sztafażu, rekwizytach, atrybutach, szczegółach ubioru i wyglądzie poszczególnych postaci, co w pełni zostało odczytane dopiero współcześnie[1].
W 1961 r. rysunki Matejki ukazały się po raz pierwszy jako album w wersji kolorowej. Pokolorował je Adam Stalony-Dobrzański przy współpracy Nikodema Pułki i Jerzego Skąpskiego.[2]
Według Marii Szypowskiej jest to najpopularniejsze dzieło Jana Matejki, reprodukowane w milionach egzemplarzy[3]. Szymon Kobyliński wyraził pogląd, że we wcześniejszym portretowaniu władców ani Bacciarellli, ani Lesser nie zapanowali tak nad wyobraźnią rodaków, jak Matejko, gdy stworzył własną – i odtąd ogólnonarodową – wizję ilustrowanego zbioru władców Polski[4].
Galeria rysunków Jana Matejki[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Galeria obrazów Leonarda Stroynowskiego i Zygmunta Papieskiego[edytuj | edytuj kod]
Mieszko I
Bolesław I Chrobry
Mieszko II Lambert
Kazimierz I Odnowiciel
Bolesław II Śmiały
Władysław I Herman
Bolesław III Krzywousty
Władysław II Wygnaniec
Bolesław IV Kędzierzawy
Mieszko III Stary
Kazimierz II Sprawiedliwy
Leszek I Biały
Władysław Laskonogi
Henryk I Brodaty
Bolesław V Wstydliwy
Leszek II Czarny
Przemysł II
Wacław II
Władysław I Łokietek
Kazimierz III Wielki
Ludwik Andegaweński
Jadwiga Andegaweńska
Władysław II Jagiełło
Władysław III Warneńczyk
Kazimierz IV Jagiellończyk
Jan I Olbracht
Aleksander Jagiellończyk
Zygmunt I Stary
Michał Korybut Wiśniowiecki
Stanisław II August Poniatowski
.jpg)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Dzieje cywilizacji w Polsce
- Nowy poczet władców Polski
- Poczet królów polskich (Bacciarelli)
- Poczet królów i książąt polskich (seria monet)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Por. Szymon Kobyliński, dz. cyt. w bibliografii.
- ↑ Stanisław Grodziski, Adam Stalony-Dobrzański, Poczet królów polskich według Jana Matejki, Jan Skarbowski (red.), Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW "Prasa", 1961.
- ↑ Maria Szypowska: Jan Matejko wszystkim znany. Fundacja Artibus-Wurlitzer/Wyd. Domu Słowa Polskiego, s. 357–359.
- ↑ Sz. Kobyliński: Tajemnice „Pocztu” Matejki, wstęp.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Szymon Kobyliński: Tajemnice „Pocztu” Matejki. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 83-10-08586-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Poczet królów i książąt polskich, Pinakoteka
- POCZET KRÓLÓW I KSIĄŻĄT POLSKICH JANA MATEJKI, Piotr Łukaszewicz