Powiat jaworski

powiat jaworski
	powiat
	; Wieś Słup w gminie Męcinka
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Data powstania	1 stycznia 1999
TERC	0205
Siedziba	Jawor
Starosta	Michał Bander
Powierzchnia (2024)	581,10 km²
Populacja (2023); • liczba ludności	; 47 213
• gęstość	81 os./km²
Urbanizacja	53,2%
Nr kierunkowy	75, 76
Kod pocztowy (2024)	59-4XX
Tablice rejestracyjne	DJA
	Adres urzędu:ul. Wrocławska 26; 59-400 Jawor
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin miejsko-wiejskich	1
Liczba gmin wiejskich	4
Liczba sołectw	74
Liczba miejscowości	82
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat jaworski – powiat w Polsce, położony w środkowej części województwa dolnośląskiego, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Siedzibą jego władz jest miasto Jawor.

Podział administracyjny

Powiat jaworski powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami^[1].

Został stworzony z części województw legnickiego (miasto Jawor oraz gminy Męcinka, Mściwojów, Paszowice i Wądroże Wielkie) oraz jeleniogórskiego (gmina Bolków)^[2]^[3]. Terytorium powiatu zostało określone w kształcie zbliżonym do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku^[4]^[5]^[6]. W jego skład weszła gmina Wądroże Wielkie, w 1975 roku należąca do powiatu legnickiego; z drugiej strony, należąca wówczas do powiatu jaworskiego gmina Dobromierz w 1999 roku weszła w skład powiatu świdnickiego^[3].

Z powiatem jaworskim graniczą jednostki^[7]:

powiat legnicki od północy,
powiaty średzki i świdnicki od wschodu,
powiaty kamiennogórski i wałbrzyski od południa,
powiaty karkonoski i złotoryjski od zachodu.

W skład powiatu wchodzi 6 gmin: 1 miejska, 1 miejsko-wiejska oraz 4 wiejskie. Na jego terenie położone są dwa miasta: Bolków oraz Jawor^[8].


Gmina^[8]				Pow. (2024)^[9]	Ludność (2023)^[9]	Siedziba^[10]
TERYT	Typ	Nazwa		Pow. (2024)^[9]	Ludność (2023)^[9]	Siedziba^[10]
0205011	miejska		Jawor	18,80	20 503	—
0205023	miejsko-wiejska		Bolków	152,55	9587	Bolków
0205032	wiejska		Męcinka	147,78	5219	Męcinka
0205042	wiejska		Mściwojów	71,80	3981	Mściwojów
0205052	wiejska		Paszowice	101,12	4199	Paszowice
0205062	wiejska		Wądroże Wielkie	89,05	3724	Wądroże Wielkie

Pokrycie terenu

Powiat jaworski według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 581,10 km², co stanowiło 2,91% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 263. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[11]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty rolne (69,4%) oraz leśne (23,1%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 6,1% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 1,4%^[12].

**Pokrycie terenu w powiecie jaworskim**
stan na 1 stycznia 2024 r.^[12]

Demografia

Liczba mieszkańców w powiecie jaworskim w latach 1998–2022
Źródło: Bank Danych Lokalnych^[13]. Stan w dniu 31 grudnia.

Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie jaworskim zamieszkiwało 47 213 mieszkańców: 24 094 kobiet (51,0% ludności) i 23 119 mężczyzn (49,0%), czyli 1,64% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 81 osób na km². Pod względem ludności powiat jaworski zajął w 2024 roku 243. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[11].

Wskaźnik urbanizacji wyniósł 53,2%; w miastach w tym dniu mieszkało 25 135 osób, zaś na wsi 22 078 osób^[13].

**Sytuacja demograficzna w powiecie jaworskim**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[13]

**Piramida wieku mieszkańców powiatu jaworskiego**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[13]

Gospodarka

W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 10,6% do aktywnych zawodowo^[14].

Starostowie jaworscy

Na podstawie źródła^[15]:

Jan Jarosiński (13 listopada 1998 – 23 listopada 2006)
Stanisław Laskowski (24 listopada 2006 – 19 listopada 2018)
Aneta Kucharzyk (20 listopada 2018 – 6 maja 2024)
Michał Bander (od 7 maja 2024)^[16]

Przypisy

↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).
↑ Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 210-211.
↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
↑ Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-19] (pol.).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-09-19] (pol.).
↑ Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-09-19] (pol.).
↑ ^a ^b Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. jaworski). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-19] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-09-19] (pol.).
↑ Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Rynek pracy / Bezrobocie rejestrowane / Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-09] .
↑ Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 20. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-01-09].
↑ Michał Bander nowym starostą jaworskim. [dostęp 2024-05-07].

Linki zewnętrzne

[1] Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).

[2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).

[rozp_powiaty-3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).

[4] Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 210-211.

[5] Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).

[6] Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).

[7] Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-19] (pol.).

[TERYT-8] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).

[gminy_2024-9] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-09-19] (pol.).

[10] Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).

[pow_2024-11] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-09-19] (pol.).

[pokrycie_terenu-12] Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. jaworski). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-19] (pol.).

[BDL-13] Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-09-19] (pol.).

[14] Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Rynek pracy / Bezrobocie rejestrowane / Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-09] .

[15] Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 20. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-01-09].

[16] Michał Bander nowym starostą jaworskim. [dostęp 2024-05-07].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Miasta na prawach powiatu	Jelenia Góra Legnica Wałbrzych Wrocław (siedziba)
Powiaty	bolesławiecki dzierżoniowski głogowski górowski jaworski kamiennogórski karkonoski kłodzki legnicki lubański lubiński lwówecki milicki oleśnicki oławski polkowicki strzeliński średzki świdnicki trzebnicki wałbrzyski wołowski wrocławski ząbkowicki zgorzelecki złotoryjski
Miasta	Wrocław Wałbrzych Legnica Jelenia Góra Lubin Głogów Świdnica Bolesławiec Oleśnica Oława Dzierżoniów Zgorzelec Bielawa Kłodzko Świebodzice Polkowice Jawor Nowa Ruda Lubań Kamienna Góra Bogatynia Jelcz-Laskowice Strzegom Ząbkowice Śląskie Boguszów-Gorce Złotoryja Trzebnica Brzeg Dolny Chojnów Wołów Strzelin Góra Milicz Siechnice Syców Kowary Środa Śląska Kudowa-Zdrój Bystrzyca Kłodzka Oborniki Śląskie Lwówek Śląski Ziębice Chocianów Kąty Wrocławskie Sobótka Pieszyce Żarów Twardogóra Żmigród Gryfów Śląski Polanica-Zdrój Piława Górna Głuszyca Szklarska Poręba Piechowice Lubawka Przemków Pieńsk Ścinawa Szczawno-Zdrój Jaworzyna Śląska Lądek-Zdrój Bolków Bierutów Kamieniec Ząbkowicki Olszyna Karpacz Nowogrodziec Duszniki-Zdrój Leśna Świeradów-Zdrój Zawidów Mieroszów Mirsk Prochowice Wojcieszów Niemcza Węgliniec Wąsosz Złoty Stok Międzylesie Bardo Międzybórz Radków Wiązów Prusice Miękinia Świerzawa Lubomierz Wleń
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Jawor Bolków
Gminy miejskie	Jawor
Gminy miejsko-wiejskie	Bolków
Gminy wiejskie	Męcinka Mściwojów Paszowice Wądroże Wielkie

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie
Miasta (1945-75)	Bolków Dobromierz (do 1945) Jawor
Gminy wiejskie (1945-54 i 1973-75)	Bolków (od 1973) Dobromierz Kaczorów (do 1954) Męcinka (od 1973) Mściwojów Paszowice Piotrowice (do 1954) Słup (do 1954) Wierzchosławice (do 1954)
Gromady (1954-72)	Bolków (1954-72) Dobromierz (1954-72) Gniewków (1954-71) Jawor (1960-72) Kaczorów (1954-72) Lipa (1954-72) Małuszów (1954-59) Męcinka (1954-72) Mściwojów (1954-72) Paszowice (1954-72) Piotrowice (1954-71) Pomocne (1954-72) Roztoka (1954-72) Sady Górne (1954-59) Snowidza (1954-59) Sokola (1954-72) Wierzchosławice (1954-56)