Powiat niżański

Powiat niżański
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Siedziba	Nisko
Starosta	Robert Bednarz
Powierzchnia	785,58 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności	; 66 221
• gęstość	84,30 os./km²
Urbanizacja	35,58%
Tablice rejestracyjne	RNI
	Adres urzędu:plac Wolności 2; 37-400 Nisko
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich	3
Liczba gmin wiejskich	4
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 21 lis 2021, była oparta na tej wersji.

Powiat niżański – powiat w Polsce (województwo podkarpackie), odtworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nisko.

Według danych z 31 grudnia 2020 roku^[1] powiat zamieszkiwało 66 221 osób.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejsko-wiejskie: Nisko, Rudnik nad Sanem, Ulanów
gminy wiejskie: Harasiuki, Jarocin, Jeżowe, Krzeszów
miasta: Nisko, Rudnik nad Sanem, Ulanów

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2020^[1]):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	66 221	100	33 523	50,62	32 698	49,38
Miasto	23 297	35,18	11 963	18,07	11 334	17,12
Wieś	42 924	64,82	21 560	32,56	21 364	32,26

Piramida wieku mieszkańców powiatu niżańskiego w 2014 roku^[2].

Historia

Dawny powiat niżański (do 1954 roku) składał się z 2 miast: Niska i Rudnika nad Sanem (Stalowa Wola wchodziła w skład powiatu do 1953, kiedy została powiatem grodzkim) oraz 9 gmin: Bojanów, Jarocin, Jeżowe, Kamień, Nisko, Rudnik, Ulanów I i Ulanów II^[3].

Reforma administracyjna z 1954 spowodowała podział powiatu na 2 miasta: Nisko i Rudnik nad Sanem oraz 27 gromad: Bieliny, Bojanów, Cholewiana Góra, Dąbrówka, Domostawa, Groble, Jarocin, Jata, Jeżowe, Kamień, Kłyżów, Kopki, Kurzyna Średnia, Łętownia, Łowisko, Nart Nowy, Nowosielec, Przędzel, Przyszów, Pysznica, Racławice, Stany, Tarnogóra, Ulanów, Wólka Bielińska, Wólka Tanewska, Zarzecze[2].

1 stycznia 1956, w związku z utworzeniem powiatu leżajskiego, z powiatu niżańskiego odłączono gromady Łętownia i Tarnogóra^[4].

W 1958 roku Ulanów odzyskał prawa miejskie, w związku z czym gromada Ulanów została przekształcona w miasto^[5].

Dawny powiat niżański (sprzed reformy w 1975 roku) miał podobne granice jak dziś, lecz nie obejmował gminy Harasiuki (początkowo pod nazwą gmina Huta Krzeszowska), która należała do powiatu biłgorajskiego, ani gminy Krzeszów, która należała do powiatu leżajskiego. 31 grudnia 1961 roku z powiatu tarnobrzeskiego przyłączono gromadę Jastkowice^[6].

Do 1972 roku na skutek łączenia zniesiono gromady: Cholewiana Góra, Dąbrówka, Groble, Jata, Kłyżów, Łowisko, Przyszów, Racławice i Wólka Bielińska.

31 grudnia 1972 roku powiat niżański dzielił się na 3 miasta: Nisko, Rudnik nad Sanem i Ulanów oraz 16 gromad: Bieliny, Bojanów, Domostawa, Jarocin, Jastkowice, Jeżowe, Kamień, Kopki, Kurzyna Średnia, Nart Nowy, Nowosielec, Przędzel, Pysznica, Stany, Wólka Tanewska i Zarzecze.

1 stycznia 1973 roku weszła reforma zastępująca gromady przez odtworzone gminy. Powiat niżański został podzielony na 3 miasta: Nisko, Rudnik nad Sanem i Ulanów oraz 8 gmin: Bojanów, Jarocin, Jeżowe, Kamień, Nisko, Pysznica, Rudnik nad Sanem i Ulanów^[7]. 9 grudnia 1973 powiat niżański przemianowano na powiat stalowowolski z równoczesnym przeniesieniem siedziby Powiatowej Rady Narodowej z Niska do Stalowej Woli. Nie obejmował on jednak samej Stalowej Woli, która stanowiła oddzielny powiat grodzki. Powiat stalowowolski przetrwał do końca maja 1975 roku^[8].

1 czerwca 1975 roku obszar byłego powiatu niżańskiego wszedł w skład nowego województwa tarnobrzeskiego, z wyjątkiem gminy Kamień, która pozostał w znacznie okrojonym województwie rzeszowskim^[9].

1 stycznia 1999 roku z obszaru dawnego województwa tarnobrzeskiego zostały odtworzone zarówno powiat niżański, jak i powiat stalowowolski. W związku z utworzeniem obydwu powiatów, powiat niżański obejmuje nieco zmieniony obszar niż w 1973 roku. Obecny powiat niżański obejmuje gminy: Harasiuki (wcześniej w powiecie biłgorajskim) oraz Krzeszów (wcześniej w powiecie leżajskim), nie obejmuje zaś gmin: Bojanów, Pysznica (obecnie w powiecie stalowowolskim) oraz Kamień (obecnie w powiecie rzeszowskim).

Starostowie niżańscy

Mirosław Waniewski (1999–2000) (AWS)
Julian Ozimek (2000–2002) (SLD)
Janusz Nawrocki (2002–2006)
Władysław Pracoń (2006–2010) (PiS)
Gabriel Waliłko (2010–2014)
Robert Bednarz (od 2014) (PiS)

Sąsiednie powiaty

Serwisy internetowe

Strona Powiatu Niżańskiego

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2020). GUS. [dostęp 2021-08-26]. (pol.).
↑ Powiat niżański w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Uchwała Nr 29/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu niżańskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41) .
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów leżajskiego i ropczyckiego oraz zmiany granic niektórych powiatów w województwie rzeszowskim. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-25] (pol.).
↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 października 1957 r. w sprawie utworzenia miasta Ulanów w powiecie niżańskim, województwie rzeszowskim. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-25] (pol.).
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 października 1961 r. w sprawie zniesienia i zmiany granic niektórych powiatów w województwie rzeszowskim. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-25] (pol.).
↑ Polska - Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974 .
↑ Dz.U. z 1973 r. nr 39, poz. 230
↑ Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-25] (pol.).

[populacja2020-1] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2020). GUS. [dostęp 2021-08-26]. (pol.).

[populacja2016-2] Powiat niżański w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[3] Uchwała Nr 29/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu niżańskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41) .

[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów leżajskiego i ropczyckiego oraz zmiany granic niektórych powiatów w województwie rzeszowskim. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-25] (pol.).

[5] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 października 1957 r. w sprawie utworzenia miasta Ulanów w powiecie niżańskim, województwie rzeszowskim. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-25] (pol.).

[6] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 października 1961 r. w sprawie zniesienia i zmiany granic niektórych powiatów w województwie rzeszowskim. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-25] (pol.).

[7] Polska - Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974 .

[8] Dz.U. z 1973 r. nr 39, poz. 230

[9] Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-04-25] (pol.).

[a-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f podczas okupacji 1939–45 jednostka włączona do Landkreis Jaroslau (dystrykt krakowski, GG)

[b-11] zas okupacji 1939–45 jednostka włączona do Landkreis Kraśnik (dystrykt lubelski, GG)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[A]

[B]

Miasta na prawach powiatu	Krosno Przemyśl Rzeszów (siedziba) Tarnobrzeg
Powiaty	bieszczadzki brzozowski dębicki jarosławski jasielski kolbuszowski krośnieński leski leżajski lubaczowski łańcucki mielecki niżański przemyski przeworski ropczycko-sędziszowski rzeszowski sanocki stalowowolski strzyżowski tarnobrzeski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Nisko Rudnik nad Sanem Ulanów
Gminy miejsko-wiejskie	Nisko Rudnik nad Sanem Ulanów
Gminy wiejskie	Harasiuki Jarocin Jeżowe Krzeszów

Przynależność wojewódzka	woj. lwowskie (1920–39) woj. rzeszowskie (1945–73)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Nisko (od 1933) Rudnik (od 1934)
Miasteczka (1920–34)	Rudnik (→) Ulanów
Gminy miejskie (1920–39^ab i 1945–73 →)	Nisko^[A] Rudnik^[A] Stalowa Wola (1945–53 →) Ulanów (do 1934 i od 1958)
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39^ab, 1945–54 i 1973 →)	Bojanów (od 1951) Jarocin^[B] Jeżowe^[A] Kamień^[A] Nisko^[A] Pysznica (1973) Rudnik^[A] Stany (do 1939, 1945–50 i 1952–54) Ulanów (1973) Ulanów I^[B] (do 1954) Ulanów II^[B] (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bieliny (1954–72) Bojanów (1954–72) Cholewiana Góra (1954–61) Dąbrówka (1954–59) Domostawa (1954–72) Groble (1954–61) Jarocin (1954–72) Jastkowice (← 1961–72) Jata (1954–61) Jeżowe (1954–72) Kamień (1954–72) Kłyżów (1954–61) Kopki (1954–72) Kurzyna Średnia (1954–72) Łętownia (1954–55 →) Łowisko (1954–61) Nart Nowy (1954–72) Nowosielec (1954–72) Przędzel (1954–72) Przyszów (1954–68) Pysznica (1954–72) Racławice (1954–61) Stany (1954–72) Tarnogóra (1954–55 →) Ulanów (1954–57) Wólka Bielińska (1954–61) Wólka Tanewska (1954–72) Zarzecze (1954–72)