50°19′N 22°08′E/50,322778 22,136667Kamień (gmina w województwie podkarpackim)
| |||||
| |||||
| |||||
| Państwo |  Polska
| ||||
| Województwo | podkarpackie | ||||
| Powiat | rzeszowski | ||||
| TERYT | 1816082 | ||||
| Wójt | Ryszard Kazimierz Bugiel (2018) | ||||
| Powierzchnia | 73,21 km² | ||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
6835[1] | ||||
| • gęstość | 92,8 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy | 17 | ||||
| Kod pocztowy | 36-053 | ||||
| Tablice rejestracyjne | RZE | ||||
Adres urzędu: Kamień 28736-053 Kamień | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego   Gmina Kamień | |||||
Położenie na mapie Polski  Gmina Kamień | |||||
| 50°19′N 22°08′E/50,322778 22,136667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Portal  Polska
| |||||
_COA.svg)
Kamień – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie rzeszowskim.
Siedziba gminy to Kamień.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najstarsze ślady osadnictwa na terenie gminy wskazują na lata 10000-8000p.n.e. Pochodzące z epoki żelaza i brązu materiały archeologiczne dowodzą obecność kultury łużyckiej. W okresie wpływów rzymskich na teren Puszczy Sandomierskiej zapuszczali się nieliczni myśliwi, którzy byli przedstawicielami ludności zaliczanej do tzw. kultury przeworskiej. Opuścili oni lasy po najeździe azjatyckich Humów w końcu IVw.n.e. Od tego czasu po wiek XIV na terenie Puszczy Sandomierskiej nie było żadnego stałego osadnictwa.
W średniowieczu tereny obecnej gminy Kamień należały do Ziemi Sandomierskiej, a cała Puszcza Sandomierska do domen królewskich. Kilka kilometrów na wschód od obecnej wsi Łowisko, skraj puszczy stanowił przybliżoną granicę między Królestwem Polskim a Rusią Halicką. Do połowy XVIw. tereny te, poza niewielkimi osiedlami były bezludne. Po podboju Rusi Czerwonej, król Kazimierz Wielki zainicjował kolonizację pogranicznych puszcz i karpackich lasów. Akcja ta zaowocowała lokacją kilkuset wiosek na terenie Małopolski. Wieś Wola Kamień została ulokowana na tzw. „surowym korzeniu" przez króla Stefana Batorego w 1578r. Król miał sprowadzić osadników, którzy łany pod swoje gospodarstwa mieli wykarczować w Puszczy Sandomierskiej. Przywilej nakazywał założenie królewskiego folwarku sołtysiego a także 20 lat od tzw. „wolnizny" (stąd nazwa wsi Wola). Z biegiem lat wieś przybrała nazwę Kamień i do roku 1772 nieprzerwanie należała do dóbr królewskich. Prawdopodobnie kilkanaście lat później powstała wieś Łowisko na bazie leśnej osady w dobrach rudnicko-kopackich. Od 1593 do 1624r. dziedzicami tych dóbr byli Katarzyna Lipnicka i jej mąż Piotr Uliński z Uliny herbu Dołęga. Po nich byli Gniewoszowie Wnorowscy herbu Kościesza (1624 - 1658), a następnie Witowscy herbu Jastrzębiec (1659 - 1666). Od 1680 do 1781r. co kilkanaście lat zmieniali się jego właściciele, m.in. Załuscy (1667 - 1690) herbu Junosza, Drzewieccy (1690 - 1697) herbu Nałęcz, Sołtykowie (1697 - 1727) - założyciele kościoła w Łętowi, Potoccy (1727 - 1781) herbu Pilawa. W 1781r. Wincenty Potocki sprzedał wioski Janowi Chryzostomowi Grabińskiemu. Po jego śmieci w roku 1808 dobra kupili Białkowscy, którzy byli właścicielami do 182r. Po ich śmierci majątek ponownie został wystawiony na licytację. W roku 1840 nabył je Wilhelm br. Hompsch. Hompeschowie byli właścicielami terenów do 1898r.
W roku 1657 tereny Kamienia zostały kompletnie zniszczone przez kozacko-węgierskie wojska księcia siedmiogrodzkiego Jerzego Rakoczego. Dzieła destrukcji dopełniły działania wojenne wojsk rosyjskich (1768 - 1772). Między 1775 a 1785r. Galicję podzielono na 18 cyrkułów, m.in. rzeszowski, w którym znalazły się Kamień i Łowisko. Wkrótce gminę Kamień zasiedlili osadnicy niemieccy zmieniając nazwę na Steinau.
Początkowo puszczańskie osady w rejonie Kamienia należały do parafii p.w. Św. Wojciecha Biskupa Męczennika w Bielinach. Prawie przez ćwierć wieku Kamień należał do parafii rudnickiej, gdzie znajdował się kościół p.w. Św.Trójcy. Po wybudowaniu kościoła p.w. Matki Bożej Szkaplerznej w Górnie, wieś Kamień i Łowisko wydzielono ze starej parafii i przydzielono do parafii p.w. Narodzenia NMP w Woli Jeżowej. W latach 70. XIXw. Kamień liczył 4408 mieszkańców, z tego 1422 wiernych należało do parafii w Jeżowem, a 2513 do parafii w Górnie.Właścicielem majątku ziemskiego w Kamieniu był Eugeniusz hr. Kiński herbu Syrokomla. Dobra te obejmowały 130 mórg roli i 2559 lasu. W 1891r. społeczność wiejska poczyniła starania o budowę kościoła parafialnego w Kamieniu. W 1901r. kościół p.w. Najświętszego Serca Jezusowego w Kamieniu został konsekrowany, a w 1907r. stał się kościołem parafialnym.
W 1933r. zreformowano ustrój wsi. Połączono jednowioskowe gminy i posiadłości dworskie w gminy zbiorowe. Utworzono wtedy zbiorową gminę Kamień.
Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]
Według danych z roku 2002[2] gmina Kamień ma obszar 73,21 km², w tym:
- użytki rolne: 69%
- użytki leśne: 26%
Gmina stanowi 6,01% powierzchni powiatu.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Dane z 2017 roku:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 6856 | 100 | 3418 | 49,9 | 3438 | 50,1 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
94,9 | 46,7 | 47,0 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Kamień w 2017 roku.
Sołectwa[edytuj | edytuj kod]
Kamień (sołectwa: Kamień-Górka, Kamień-Podlesie, Kamień-Prusina), Krzywa Wieś, Nowy Kamień, Łowisko.
Miejscowość bez statusu sołectwa: Morgi.
Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]
Jeżowe, Nowa Sarzyna, Raniżów, Sokołów Małopolski
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ http://www.polskawliczbach.pl/gmina_Kamien_podkarpackie, w oparciu o dane GUS.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
| |||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||
