Przejdź do zawartości

Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona
ɑ
Jednostka znakowa

ɑ

Unikod

U+0251

UTF-8 (hex)

c9 91

Inne systemy
X-SAMPA A
Kirshenbaum A
IPA Braille
Przykład
informacjepomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to ɑ (a zbliżone do greckiego α). W latach 2011–2012 komitet Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego zagłosował przeciw dodaniu do MAF odrębnego symbolu () dla samogłoski otwartej centralnej niezaokrąglonej[1].

W dialekcie miasta Hamont języka limburskiego przednie [aː], centralne [ɑ̈ː] i tylne [ɑː] są odrębnymi fonemami[2][3]. Takie potrójne rozróżnienie jest bardzo rzadko spotykane.

Języki, w których występuje ten dźwięk

[edytuj | edytuj kod]

Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona występuje w językach:

Język Słowo MAF Tłumaczenie Uwagi
angielski father [ˈfɑːðə(ɹ)] „ojciec”
arabski بحر [bɑħr] „morze” Alofon /æ/ w sąsiedztwie spółgłosek gardłowych i faryngalizowanych.
fiński kana [ˈkɑnɑ] „kura”
limburski[2][4][5][6] tand [tɑːnt²] „ząb” Wyraz z dialektu Hamont[7].
norweski hat [hɑːt] „nienawidzić”
ukraiński мати [ˈmɑtɪ] „matka”

W niektórych językach występuje samogłoska otwarta centralna niezaokrąglona, nieposiadająca odrębnego symbolu IPA, zapisywana [ɑ̈], [ä] lub [ɐ̞] (najczęściej używany symbol to [ä]), kiedy niezbędne jest rozróżnienie:

Język Słowo MAF Tłumaczenie Uwagi
czeski laska [ˈlɑ̈skɑ̈] „miłość” Z reguły transkrybowana /a/.
hiszpański malo [ˈmɑ̈lo̞] „zły” Z reguły transkrybowana /a/.
limburski dialekt Hamont[8] zaak [zɑ̈ːk²] „sprawa” Z reguły transkrybowana //.
maryjski адакат [ɑ̈dɑ̈kɑ̈t] „znów” Z reguły transkrybowana /a/.
niemiecki Ratte [ˈʀɑ̈tə] „szczur” Z reguły transkrybowana /a/.
polski las [lɑ̈s] „las" Z reguły transkrybowana /a/.
portugalski[9][10] vá [vɑ̈] „proszę iść!” Z reguły transkrybowana /a/.
rumuński cal [kɑ̈l] „koń” Z reguły transkrybowana /a/.
sebei[11] (potrzebny przykład) Z reguły transkrybowana /a/.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Keating 2012 ↓, s. 245.
  2. a b Verhoeven 2007 ↓, s. 221.
  3. Choć Verhoeven pierwsze dwie samogłoski zapisuje jako /æː/ i /aː/, to z czworokątu samogłoskowego na stronie 221 wynika jasno, że mają dokładnie ten sam stopień otwarcia (całkowicie otwarty), /æː/ jest całkowicie przednie, /aː/ jest centralne, a /ɑː/ całkowicie tylne.
  4. Gussenhoven i Aarts 1999 ↓, s. 159.
  5. Heijmans i Gussenhoven 1998 ↓, s. 110.
  6. Peters 2006 ↓, s. 119.
  7. Verhoeven 2007 ↓, s. 222.
  8. Verhoeven 2007 ↓, s. 221–222.
  9. Barbosa i Albano 2004 ↓, s. 229.
  10. Cruz-Ferreira 1999 ↓, s. 127.
  11. UPSID SEBEI. [dostęp 2016-02-16].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Plínio A. Barbosa, Eleonora C. Albano. Brazilian Portuguese. „Journal of the International Phonetic Association”. 34 (2), s. 227–232, 2004. DOI: 10.1017/S0025100304001756. (ang.). 
  • Madalena Cruz-Ferreira: Portuguese (European). W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 126–130. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.).
  • Carlos Gussenhoven, Flor Aarts. The dialect of Maastricht. „Journal of the International Phonetic Association”. 29, s. 155–166, 1999. DOI: 10.1017/S0025100300006526. (ang.). 
  • Linda Heijmans, Carlos Gussenhoven. The Dutch dialect of Weert. „Journal of the International Phonetic Association”. 28, s. 107–112, 1998. DOI: 10.1017/S0025100300006307. (ang.). 
  • Patricia A. Keating. IPA Council votes against new IPA symbol. „Journal of the International Phonetic Association”. 42 (2), s. 245, 2012. DOI: 10.1017/S0025100312000114. (ang.). 
  • Jörg Peters. The dialect of Hasselt. „Journal of the International Phonetic Association”. 36, s. 117–124, 2006. DOI: 10.1017/S0025100306002428. (ang.). 
  • Jo Verhoeven. The Belgian Limburg dialect of Hamont. „Journal of the International Phonetic Association”. 37 (2), s. 219–225, 2007. DOI: 10.1017/S0025100307002940. (ang.).