Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona
| ɑ | |
| Jednostka znakowa |
ɑ |
|---|---|
| Unikod |
U+0251 |
| UTF-8 (hex) |
c9 91 |
| Inne systemy | |
| X-SAMPA | A |
| Kirshenbaum | A |
| IPA Braille↗ | ⠡ |
| Przykład | |
| informacje • pomoc | |
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |
Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to ɑ (a zbliżone do greckiego α). W latach 2011–2012 komitet Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego zagłosował przeciw dodaniu do MAF odrębnego symbolu (ᴀ) dla samogłoski otwartej centralnej niezaokrąglonej[1].
W dialekcie miasta Hamont języka limburskiego przednie [aː], centralne [ɑ̈ː] i tylne [ɑː] są odrębnymi fonemami[2][3]. Takie potrójne rozróżnienie jest bardzo rzadko spotykane.
Języki, w których występuje ten dźwięk
[edytuj | edytuj kod]Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona występuje w językach:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| angielski | father | [ˈfɑːðə(ɹ)] | „ojciec” | |
| arabski | بحر | [bɑħr] | „morze” | Alofon /æ/ w sąsiedztwie spółgłosek gardłowych i faryngalizowanych. |
| fiński | kana | [ˈkɑnɑ] | „kura” | |
| limburski[2][4][5][6] | tand | [tɑːnt²] | „ząb” | Wyraz z dialektu Hamont[7]. |
| norweski | hat | [hɑːt] | „nienawidzić” | |
| ukraiński | мати | [ˈmɑtɪ] | „matka” |
W niektórych językach występuje samogłoska otwarta centralna niezaokrąglona, nieposiadająca odrębnego symbolu IPA, zapisywana [ɑ̈], [ä] lub [ɐ̞] (najczęściej używany symbol to [ä]), kiedy niezbędne jest rozróżnienie:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| czeski | laska | [ˈlɑ̈skɑ̈] | „miłość” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| hiszpański | malo | [ˈmɑ̈lo̞] | „zły” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| limburski | dialekt Hamont[8] | zaak | [zɑ̈ːk²] | „sprawa” | Z reguły transkrybowana /aː/. |
| maryjski | адакат | [ɑ̈dɑ̈kɑ̈t] | „znów” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| niemiecki | Ratte | [ˈʀɑ̈tə] | „szczur” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| polski | las | [lɑ̈s] | „las" | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| portugalski[9][10] | vá | [vɑ̈] | „proszę iść!” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| rumuński | cal | [kɑ̈l] | „koń” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| sebei[11] | (potrzebny przykład) | Z reguły transkrybowana /a/. | |||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Keating 2012 ↓, s. 245.
- ↑ a b Verhoeven 2007 ↓, s. 221.
- ↑ Choć Verhoeven pierwsze dwie samogłoski zapisuje jako /æː/ i /aː/, to z czworokątu samogłoskowego na stronie 221 wynika jasno, że mają dokładnie ten sam stopień otwarcia (całkowicie otwarty), /æː/ jest całkowicie przednie, /aː/ jest centralne, a /ɑː/ całkowicie tylne.
- ↑ Gussenhoven i Aarts 1999 ↓, s. 159.
- ↑ Heijmans i Gussenhoven 1998 ↓, s. 110.
- ↑ Peters 2006 ↓, s. 119.
- ↑ Verhoeven 2007 ↓, s. 222.
- ↑ Verhoeven 2007 ↓, s. 221–222.
- ↑ Barbosa i Albano 2004 ↓, s. 229.
- ↑ Cruz-Ferreira 1999 ↓, s. 127.
- ↑ UPSID SEBEI. [dostęp 2016-02-16].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Plínio A. Barbosa, Eleonora C. Albano. Brazilian Portuguese. „Journal of the International Phonetic Association”. 34 (2), s. 227–232, 2004. DOI: 10.1017/S0025100304001756. (ang.).
- Madalena Cruz-Ferreira: Portuguese (European). W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 126–130. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.).
- Carlos Gussenhoven, Flor Aarts. The dialect of Maastricht. „Journal of the International Phonetic Association”. 29, s. 155–166, 1999. DOI: 10.1017/S0025100300006526. (ang.).
- Linda Heijmans, Carlos Gussenhoven. The Dutch dialect of Weert. „Journal of the International Phonetic Association”. 28, s. 107–112, 1998. DOI: 10.1017/S0025100300006307. (ang.).
- Patricia A. Keating. IPA Council votes against new IPA symbol. „Journal of the International Phonetic Association”. 42 (2), s. 245, 2012. DOI: 10.1017/S0025100312000114. (ang.).
- Jörg Peters. The dialect of Hasselt. „Journal of the International Phonetic Association”. 36, s. 117–124, 2006. DOI: 10.1017/S0025100306002428. (ang.).
- Jo Verhoeven. The Belgian Limburg dialect of Hamont. „Journal of the International Phonetic Association”. 37 (2), s. 219–225, 2007. DOI: 10.1017/S0025100307002940. (ang.).
