Samogłoska otwarta przednia niezaokrąglona
| a | |
| Jednostka znakowa |
a |
|---|---|
| Unikod |
U+0061 |
| UTF-8 (hex) |
61 |
| Inne systemy | |
| X-SAMPA | a |
| Kirshenbaum | a |
| IPA Braille↗ | ⠁ |
| Przykład | |
| informacje • pomoc | |
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |
Samogłoska otwarta przednia niezaokrąglona – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym i X-SAMPA, to a. W latach 2011–2012 komitet Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego zagłosował przeciw dodaniu do MAF odrębnego symbolu (ᴀ) dla samogłoski otwartej centralnej niezaokrąglonej[1].
W dialekcie miasta Hamont języka limburskiego przednie [aː], centralne [äː] i tylne [ɑː] należą do odrębnych fonemów[2][3]. Takie potrójne rozróżnienie jest bardzo rzadko spotykane.
Języki, w których występuje ten dźwięk
[edytuj | edytuj kod]Samogłoska otwarta przednia niezaokrąglona występuje w językach:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| angielski | Received Pronunciation[4] | cat | [kʰat] | „kot” | Realizowana jako [æ] przez konserwatywnych użytkowników[4]. |
| duński[5] | Dansk | [ˈd̥ansɡ̊] | „duński” | Wymowa niektórych konserwatywnych użytkowników; inni użytkownicy wymawiają ją jako prawie otwartą [æ][6][7]. | |
| limburski[2][8][9][10] | pèns | [paːns²] | „brzuch” | Wyraz z dialektu Hamont[11]. | |
| polski[12] | jajko | [ˈjajkɔ] | „jajko” | Alofon /a/ między spółgłoskami miękkimi. | |
W niektórych językach występuje samogłoska otwarta centralna niezaokrąglona, nieposiadająca odrębnego symbolu IPA, zapisywana [ä], [ɑ̈] lub [ɐ̞] (najczęściej używany symbol to [ä]), kiedy niezbędne jest rozróżnienie:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| czeski | laska | [ˈläskä] | „miłość” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| hiszpański | malo | [ˈmälo̞] | „zły” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| limburski | dialekt Hamont[13] | zaak | [zäːk²] | „sprawa” | Z reguły transkrybowana /aː/. |
| maryjski | адакат | [ädäkät] | „znów” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| niemiecki | Ratte | [ˈʀätə] | „szczur” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| polski | las | [läs] | „las” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| portugalski[14][15] | vá | [vä] | „proszę iść!” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| rumuński | cal | [käl] | „koń” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| sebei[16] | (potrzebny przykład) | Z reguły transkrybowana /a/. | |||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Keating 2012 ↓, s. 245.
- ↑ a b Verhoeven 2007 ↓, s. 221.
- ↑ Choć Verhoeven pierwsze dwie samogłoski zapisuje jako /æː/ i /aː/, to z czworokątu samogłoskowego na stronie 221 wynika jasno, że mają dokładnie ten sam stopień otwarcia (całkowicie otwarty), /æː/ jest całkowicie przednie, /aː/ jest centralne, a /ɑː/ całkowicie tylne.
- ↑ a b Received Pronunciation. [dostęp 2015-11-01].
- ↑ Basbøll 2005 ↓, s. 32.
- ↑ Grønnum 1998 ↓, s. 100.
- ↑ Basbøll 2005 ↓, s. 45.
- ↑ Gussenhoven i Aarts 1999 ↓, s. 159.
- ↑ Heijmans i Gussenhoven 1998 ↓, s. 110.
- ↑ Peters 2006 ↓, s. 119.
- ↑ Verhoeven 2007 ↓, s. 222.
- ↑ Rocławski 1976 ↓, s. 75, 110.
- ↑ Verhoeven 2007 ↓, s. 221–222.
- ↑ Barbosa i Albano 2004 ↓, s. 229.
- ↑ Cruz-Ferreira 1999 ↓, s. 127.
- ↑ UPSID SEBEI. [dostęp 2016-02-16].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Plínio A. Barbosa, Eleonora C. Albano. Brazilian Portuguese. „Journal of the International Phonetic Association”. 34 (2), s. 227–232, 2004. DOI: 10.1017/S0025100304001756. (ang.).
- Hans Basbøll: The Phonology of Danish. Nowy Jork: Oxford University Press, 2005. ISBN 0-203-97876-5. (ang.).
- Madalena Cruz-Ferreira: Portuguese (European). W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 126–130. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.).
- Carlos Gussenhoven, Flor Aarts. The dialect of Maastricht. „Journal of the International Phonetic Association”. 29, s. 155–166, 1999. DOI: 10.1017/S0025100300006526. (ang.).
- Linda Heijmans, Carlos Gussenhoven. The Dutch dialect of Weert. „Journal of the International Phonetic Association”. 28, s. 107–112, 1998. DOI: 10.1017/S0025100300006307. (ang.).
- Patricia A. Keating. IPA Council votes against new IPA symbol. „Journal of the International Phonetic Association”. 42 (2), s. 245, 2012. DOI: 10.1017/S0025100312000114. (ang.).
- Jörg Peters. The dialect of Hasselt. „Journal of the International Phonetic Association”. 36, s. 117–124, 2006. DOI: 10.1017/S0025100306002428. (ang.).
- Bronisław Rocławski: Zarys fonologii, fonetyki, fonotaktyki i fonostatystyki współczesnego języka polskiego. Gdańsk: Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Gdańskiego, 1976. (pol.).
- Jo Verhoeven. The Belgian Limburg dialect of Hamont. „Journal of the International Phonetic Association”. 37 (2), s. 219–225, 2007. DOI: 10.1017/S0025100307002940. (ang.).
