Siedliska Sławęcińskie
49°44′32″N 21°21′55″E/49,742222 21,365278| wieś | |
 Widok od południa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-242[4] |
| Tablice rejestracyjne |
RJS |
| SIMC |
0360260[5] |
Położenie na mapie gminy Skołyszyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |
| 49°44′32″N 21°21′55″E/49,742222 21,365278[1]
| |
Siedliska Sławęcińskie – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Skołyszyn[5][6].
W roku 2021 we wsi mieszkało 216 mieszkańców, z czego 48,6% stanowiły kobiety, a 51,4% mężczyźni[2].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0360276 | Dół | część wsi |
| 0360282 | Granice | część wsi |
Miejscowość leży nad rzeką Ropą[7] przy drodze krajowej nr 28 na trasie Gorlice - Jasło, oraz w pobliżu linii kolejowej nr 108[2] z najbliższą stacją w Przysiekach.
Położenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Siedliska Sławęcińskie leżą w Obniżeniu Gorlickim (513,66) na Pogórzu Karpackim w południowo-wschodniej Polsce. Wieś graniczy od północy z Bączalem Dolnym, od wschodu z Przysiekami, od południa z Pustą Wolą i od strony zachodniej ze Sławęcinem. Najbliższymi miastami są: Jasło (województwo podkarpackie) w odległości 7,7 kilometra i Biecz (województwo małopolskie) odległy o 7,4 kilometra[2]. Jest to niewielka wieś o obszarze 139,3 ha. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
W Siedliskach Sławęcińskich znajduje się fragment specjalnego obszaru ochrony siedlisk w ramach sieci Natura 2000 o nazwie „Wisłoka z dopływami” i obejmuje obszar koryta rzeki Ropy wraz z wiklinami nadrzecznymi.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Siedliska Sławęcińskie założono na prawie niemieckim w 1398 roku na bazie istniejącej już osady[8]. W ten sposób weszły w skład dóbr królewskich i jako tenuta (dzierżawa) dość często zmieniały użytkownika. I tak w 1451 roku wymieniana była Katarzyna Budziszowska; w 1472 roku Jan Oświęcim; w 1476 roku Jan Brzeziński; w 1480 roku Paweł z Klęczan; w 1496 roku Jan z Klęczan; w 1502 roku Jan i Stanisław Winiarscy ze Skryszowa; w 1508 roku Jan Milorad ze Sławęcina jako posiadacze Siedlisk Sławęcińskich. W XVI wieku Siedliska Sławęcińskie weszły w skład klucza dóbr królewskich czyli starostwa niegrodowego z siedzibą w Trzcinicy, do którego należały jeszcze Przysieki, Pusta Wola i Jareniówka[9].
W 1581 roku starostwo trzcinickie należało do hr. Zofii Ocieskiej[9].; wieś dzierżawi Taszycki i są to: półtora łana kmiecego, 3 zagrody z rolą, 1 komornik z bydłem i 5 komorników bez bydła[10].
W 1595 roku klucz trzcinicki trzymał Joachim Ocieski kanclerz koronny, starosta olsztyński (zm. 1613 r.) najmłodszy syn Jana i Zofii Ocieskich. W skład dzierżawy wchodziły: Gądki folwark, Jareniówka, Przysieki, Przysieczki, Pusta Wola, Siedliska Sławęcińskie i Trzcinica.[11]. W 1629 roku dzierżawcą wsi był Rusiecki[12]. W latach 1634–1710 Siedliska Sławęcińskie znajdowały w rękach starostów libuskich, rodziny Rejów[13][14]. W 1772 roku starostwo trzcinickie z Siedliskami Sławęcińskimi dzierżawią Wilhelm i Petronela Siemieńscy[9], a po I rozbiorze Polski władze austriackie przystąpiły do zbywania królewszczyzn.
W 1777 roku starostwo nabył Stanisław Jabłonowski, zięć Siemieńskich. Następnie w latach 1828-1856 drogą powiązań rodzinnych Siedliska przeszły w posiadanie rodziny Stadnickich (Antoniego i jego synów). W 1856 roku Józef Bärenreither nabył starostwo trzcinickie, a potem jego żona Józefa sprzedała w 1872 roku hr. Szczęsnemu Włodkowi[14]. W 1897 roku odziedziczył majątek hr. Stanisław Włodek, syn Szczęsnego. W 1945 roku właścicielem majątku dworskiego w Siedliskach Sławęcińskich o powierzchni 21,36 ha była Maria de Lavaux. Są to głównie lasy (19,67 ha) oraz użytki rolne (1,69 ha), które upaństwowione przejmuje w całości Nadleśnictwo w Kołaczycach[15].
W 1890 roku było we wsi 27 domów mieszkalnych, w 2000 - 67, a w 2011 roku 73 domy mieszkalne. W Siedliskach Sławęcińskich nigdy nie było szkoły, a dzieci uczęszczają do szkół w Przysiekach i Skołyszynie. Wierni rzymskokatoliccy należą do parafii w Sławęcinie. We wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna, powstała w 1900 roku. Po wybudowaniu w 1976 roku remizy i domu ludowego OSP w Siedliskach połączyła się w jedną organizację z OSP w sąsiednim Sławęcinie. W 2000 roku OSP Sławęcin-Siedliska otrzymała sztandar i została odznaczona Złotym Znakiem Związku.
Na frontowej ścianie remizy 10 listopada 1984 roku odsłonięto tablicę upamiętniającą śmierć dwóch żołnierzy AK w czasie akcji dywersyjnej na mostku kolejowym w Siedliskach Sławęcińskich w 1944 roku.
W wyborach prezydenckich w 2010 i w 2015 roku wieś głosowała zdecydowanie na kandydatów konserwatywno-chadeckiej partii Prawo i Sprawiedliwość (2010: Jarosław Kaczyński, 69,44%, 2015: Andrzej Duda, 73,75%) i wygrali oni z przedstawicielem chrześcjańsko-demokratycznej Platformy Obywatelskiej (2010: Bronisław Komorowski, 30,56%, 2015: Bronisław Komorowski, 26,25%))[16][17].
Na placu obok remizy w dniu 28 listopada 2014 roku dla upamiętnienia 25 lat wolności w Polsce odpowiadając na akcję prezydenta Bronisława Komorowskiego i Lasów Państwowych posadzono dąb wolności przy udziale miejscowej OSP[18].
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Na koniec 2015 roku Siedliska Sławęcińskie liczyły 211 mieszkańców, a średnia gęstość zaludnienia wynosiła 152 osoby/km². Według danych na koniec 2012 roku na ogólną liczbę 219 mieszkańców było 100 kobiet i 119 mężczyzn; 181 osób dorosłych i 38 osób poniżej 18 roku życia oraz 34 mieszkańców w wieku emerytalnym.
| wykształcenie dane z Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku | ||||||
| brak | podstawowe | zawodowe | średnie | wyższe | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | 4 | 70 | 61 | 46 | 6 | |
| kobiet | 2 | 42 | 23 | 23 | 3 | |
| mężczyzn | 2 | 28 | 38 | 23 | 3 | |
- Ludność w wieku 13 lat i więcej według płci i poziomu wykształcenia w 2002 roku[23]:
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez wieś przebiegają następujące szlaki turystyczne[24]:
Szlaki piesze
fragment Międzygminnego spacerowego szlaku turystycznego Święcany-Przybówka wytyczonego w 1995 roku, który przebiega przez północną część wsi wzdłuż asfaltowej drogi gminnej Sławęcin -Przysieki.
Związani z Siedliskami Sławęcińskimi[edytuj | edytuj kod]
- Jacenty Mastej - ks.dr hab., o bogatym dorobku naukowym, nauczyciel akademicki, kierownik Katedry Chrystologii Fundamentalnej na Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[25], rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Rzeszowie w latach 2010-2014. Pochodzi z Siedlisk Sławęcińskich[26].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121938
- ↑ a b c d Wieś Siedliska Sławęcińskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-02] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-02].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1144 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Wirtualne Jasło [online], www.wirtualnejaslo.pl [dostęp 2023-09-20].
- ↑ Ryszard Oleszkowicz, Skołyszyn. Zarys monograficzny, Skołyszyn 1998. wyd. II, s. 39
- ↑ a b c Władysław Sarna, Opis powiatu jasielskiego, 1908 reprint JDK Jasło 1995, s. 167, 168, 169
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno – statystycznym. Małopolska. T.III, Warszawa 1886, s. 116
- ↑ Henryk Rutkowski, Atlas Historyczny Polski. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku, cz.2, Instytut Historii PAN Warszawa 2008, s. 77, 97
- ↑ Stefan Inglot – redakcja, Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1629, Wrocław 1956. Zakład Ossolińskich s. 264
- ↑ Stefan Inglot – redakcja, Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1680 wraz z aneksem miast według rejestru z roku 1655, Wrocław 1959. Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Tom II, str. 290
- ↑ a b Tadeusz Ślawski, Siepietnica, Skołyszyn 1996, s. 19, 22
- ↑ Praca zbiorowa, Na śladach dworów i dworków Jasielszczyzny, Jasło 2005, s. 294, 295
- ↑ Skołyszyn gm. –wyniki głosowania – strona PKW. [dostęp 2015-08-16].
- ↑ Ponowne głosowanie, gm. Skołyszyn: Siedliska Sławęcińskie – strona PKW. [dostęp 2015-08-16].
- ↑ Aktualności – strona gminy. [dostęp 2015-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- ↑ Władysława Kołodziej, Gabriela Ślawska, Gmina Skołyszyn: przeszłość i teraźniejszość, Skołyszyn 2006, str.248
- ↑ Demografia - na stronie gminy Skołyszyn. [dostęp 2015-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-08)].
- ↑ Ludność w latach 2000-2007 - na stronie BIP Skołyszyn. [dostęp 2015-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
- ↑ Sołectwo Siedliska Sławęcińskie - liczba mieszkańców. Strona gminy Skołyszyn. [dostęp 2020-03-08].
- ↑ Siedliska Sławęcińskie - Bank Danych Lokalnych-GUS. [dostęp 2015-08-07].
- ↑ Szlaki turystyczne – strona gminy. [dostęp 2015-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-08)].
- ↑ Katolicki Uniwersytet Lubelski- strona pracownika. [dostęp 2015-09-28].
- ↑ Zwiastowanie – nr 3 z 1993 roku. [dostęp 2015-09-28].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Garbacik – redakcja, Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego, PWN Kraków 1964
- Wiesław Hap, Ziemia Jasielska naszą Małą Ojczyzną, Jasło 2014, wyd.II, ISBN 978-83-63105-04-4
- Władysława Kołodziej, Gabriela Ślawska, Gmina Skołyszyn: przeszłość i teraźniejszość, Skołyszyn: Urząd Gminy, 2006, ISBN 83-86744-73-1, OCLC 170018816.
- Ryszard Oleszkowicz, Skołyszyn. Zarys monograficzny, Skołyszyn 1998. wyd. II, ISBN 83-86744-50-2
- Na śladach dworów i dworków Jasielszczyzny, Aleksandra Dacyl, Zbigniew Dranka, Zdzisław Świstak, Jasło: Mała Poligrafia Redemptorystów, 2005, ISBN 83-86744-58-8, OCLC 749753089.
- Władysław Sarna, Opis powiatu jasielskiego, 1908 reprint JDK Jasło 1995, ISBN 83-903825-2-0
- Tadeusz Ślawski, Siepietnica, Skołyszyn 1996, ISBN 83-86744-62-6
- Edward Wojtuń, Pomniki, tablice i miejsca pamięci narodowej w Gminie Skołyszyn woj. krośnieńskie, Skołyszyn 1996,68, ISBN 83-86744-15-4
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedliska ''koło Sławęcina'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 511.