Wojna chińsko-japońska (1937–1945): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
długie samogłoski |
drobne redakcyjne |
||
Linia 14: | Linia 14: | ||
|dowódca1 = [[Czang Kaj-szek]]<br />[[Chen Cheng]]<br />[[Yan Xishan]]<br />[[Feng Yuxiang]]<br />[[Li Zongren]]<br />[[Xue Yue]]<br />[[Bai Chongxi]]<br />[[Peng Dehuai]]<br />[[Zhu De]]<br />[[Joseph Stilwell]] |
|dowódca1 = [[Czang Kaj-szek]]<br />[[Chen Cheng]]<br />[[Yan Xishan]]<br />[[Feng Yuxiang]]<br />[[Li Zongren]]<br />[[Xue Yue]]<br />[[Bai Chongxi]]<br />[[Peng Dehuai]]<br />[[Zhu De]]<br />[[Joseph Stilwell]] |
||
|dowódca2 = [[Hirohito]]<br />[[Hideki Tōjō]]<br />[[Iwane Matsui]]<br />[[Naruhiko]]<br />[[Korechika Anami]]<br />[[Yasuhiko]]<br />[[Hajime Sugiyama]]<br />[[Shunroku Hata]]<br />[[Toshizō Nishio]]<br />[[Yasuji Okamura]]<br />[[Yoshijirō Umezu]] |
|dowódca2 = [[Hirohito]]<br />[[Hideki Tōjō]]<br />[[Iwane Matsui]]<br />[[Naruhiko]]<br />[[Korechika Anami]]<br />[[Yasuhiko]]<br />[[Hajime Sugiyama]]<br />[[Shunroku Hata]]<br />[[Toshizō Nishio]]<br />[[Yasuji Okamura]]<br />[[Yoshijirō Umezu]] |
||
|siły1 = 5 |
|siły1 = 5 600 000 żołnierzy chińskich<br />5600 żołnierzy radzieckich<br />900 amerykańskich samolotów |
||
|siły2 = 4 |
|siły2 = 4 100 000 żołnierzy japońskich<br />około 900 000 chińskich kolaborantów |
||
|straty1 = 3 |
|straty1 = 3 220 000 żołnierzy<br />17 530 000 cywilów |
||
|straty2 = 1 |
|straty2 = 1 100 000 żołnierzy |
||
|commons = Category:Second Sino-Japanese War |
|commons = Category:Second Sino-Japanese War |
||
}} |
}} |
||
'''Wojna chińsko-japońska w latach 1937-1945''', zwana również '''drugą wojną chińsko-japońską''' – [[wojna]] toczona od |
'''Wojna chińsko-japońska w latach 1937-1945''', zwana również '''drugą wojną chińsko-japońską''' – [[wojna]] toczona od 7 lipca [[1937]] do 9 września [[1945]], będąca ośmioletnim zmaganiem między [[Republika Chińska|Republiką Chińską]] i [[imperium japońskie|Cesarstwem Wielkiej Japonii]]. Rozpoczęła się przed wybuchem w Europie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i zakończyła się po [[kapitulacja Japonii|kapitulacji Japonii]] w [[wojna na Pacyfiku|wojnie na Pacyfiku]]. |
||
== Nazwa == |
== Nazwa == |
||
Linia 30: | Linia 30: | ||
Pierwszy raz Japonia starła się z [[Chiny|Chinami]] w wielkim konflikcie zbrojnym w latach [[1894]]–[[1895]], podczas [[wojna chińsko-japońska (1894-1895)|pierwszej wojny chińsko-japońskiej]]. Chiny poniosły klęskę, a skutkiem tego było m.in. przejęcie przez Japonię pełnej kontroli nad [[Korea|Koreą]], otwarcie chińskich portów dla Japonii, zagarnięcie przez Japonię [[Tajwan (wyspa)|Formozy]] z archipelagiem [[Peskadory|Peskadorów]] oraz półwyspu [[Liaotung]]. |
Pierwszy raz Japonia starła się z [[Chiny|Chinami]] w wielkim konflikcie zbrojnym w latach [[1894]]–[[1895]], podczas [[wojna chińsko-japońska (1894-1895)|pierwszej wojny chińsko-japońskiej]]. Chiny poniosły klęskę, a skutkiem tego było m.in. przejęcie przez Japonię pełnej kontroli nad [[Korea|Koreą]], otwarcie chińskich portów dla Japonii, zagarnięcie przez Japonię [[Tajwan (wyspa)|Formozy]] z archipelagiem [[Peskadory|Peskadorów]] oraz półwyspu [[Liaotung]]. |
||
Wskutek dążeń [[Imperium Rosyjskie|carskiej Rosji]] do przejęcia kontroli nad Koreą, w [[1904]] r. wybuchła kolejna wojna w regionie, tym razem [[Wojna rosyjsko-japońska|japońsko-rosyjska]]. Po japońskim ataku w nocy z 8 na 9 lutego 1904 r. na [[Obrona Port Artur|Port Artur]], Rosja wypowiedziała |
Wskutek dążeń [[Imperium Rosyjskie|carskiej Rosji]] do przejęcia kontroli nad Koreą, w [[1904]] r. wybuchła kolejna wojna w regionie, tym razem [[Wojna rosyjsko-japońska|japońsko-rosyjska]]. Po japońskim ataku w nocy z 8 na 9 lutego 1904 r. na [[Obrona Port Artur|Port Artur]], Rosja wypowiedziała 10 lutego wojnę Japonii. |
||
Wojna zakończyła się klęską Rosji w 1905. Japonia otrzymała półwysep Liaotung wraz z [[Lüshunkou|Port Artur]], południową część [[Sachalin]]u oraz fragment linii kolejowej w [[Mandżuria|Mandżurii]]. |
Wojna zakończyła się klęską Rosji w 1905. Japonia otrzymała półwysep Liaotung wraz z [[Lüshunkou|Port Artur]], południową część [[Sachalin]]u oraz fragment linii kolejowej w [[Mandżuria|Mandżurii]]. |
||
Linia 45: | Linia 45: | ||
== Początek wojny == |
== Początek wojny == |
||
7 lipca 1937 r. japońskie oddziały sprowokowały tzw. "[[incydent na moście Marco Polo]]" (albo inaczej "bitwę o most Lugou"), który miał być pretekstem do rozpoczęcia kolejnego etapu wojny. Po bitwie Japończycy zajęli [[Szanghaj]], Nankin<ref>Stolicę republiki – według źródeł chińskich wymordowano tutaj około 300 tysięcy cywilów</ref> i południowe [[Shanxi]]. |
|||
Jednak w połowie [[1938]] r. japońskie postępy osłabły, a przeciwnik przeszedł do taktyki [[partyzantka|walk partyzanckich]]. Sytuacja taka trwała praktycznie do końca wojny i mimo że armia Kuomintangu (mająca przeciw sobie Japończyków i lokalnych władyków) poniosła wiele porażek, to nie została nigdy pokonana ze względu na duże rezerwy oraz na nieprzerwaną pomoc amerykańską (od [[1940]] r.). |
Jednak w połowie [[1938]] r. japońskie postępy osłabły, a przeciwnik przeszedł do taktyki [[partyzantka|walk partyzanckich]]. Sytuacja taka trwała praktycznie do końca wojny i mimo że armia Kuomintangu (mająca przeciw sobie Japończyków i lokalnych władyków) poniosła wiele porażek, to nie została nigdy pokonana ze względu na duże rezerwy oraz na nieprzerwaną pomoc amerykańską (od [[1940]] r.). |
||
Ostatecznie szacuje się, że wojna ta pochłonęła ponad 20 mln ofiar (w tym 17,5 mln [[cywil]]i) po stronie chińskiej i 1,1 mln po stronie japońskiej. Dzięki oporowi chińskiemu [[alianci II wojny światowej|alianci]] walczący na Pacyfiku mogli dużo szybciej uporać się z Japończykami, którzy zmuszeni byli utrzymywać duże kontyngenty wojsk lądowych na kontynencie. |
Ostatecznie szacuje się{{doprecyzuj|kto?}}, że wojna ta pochłonęła ponad 20 mln ofiar (w tym 17,5 mln [[cywil]]i) po stronie chińskiej i 1,1 mln po stronie japońskiej. Dzięki oporowi chińskiemu [[alianci II wojny światowej|alianci]] walczący na Pacyfiku mogli dużo szybciej uporać się z Japończykami, którzy zmuszeni byli utrzymywać duże kontyngenty wojsk lądowych na kontynencie. |
||
''(fragment artykułu [[wojna na Pacyfiku]])'' |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
Wersja z 10:44, 23 gru 2014
Czas |
{{{czas}}} | ||
---|---|---|---|
Miejsce | |||
Terytorium |
Republika Chińska, Mandżuria | ||
Przyczyna |
Dążenia japońskich nacjonalistów do władania całym Dalekim Wschodem | ||
Wynik |
Zwycięstwo Chińczyków | ||
Strony konfliktu | |||
| |||
Dowódcy | |||
Siły | |||
| |||
Straty | |||
| |||
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|} |
Wojna chińsko-japońska w latach 1937-1945, zwana również drugą wojną chińsko-japońską – wojna toczona od 7 lipca 1937 do 9 września 1945, będąca ośmioletnim zmaganiem między Republiką Chińską i Cesarstwem Wielkiej Japonii. Rozpoczęła się przed wybuchem w Europie II wojny światowej i zakończyła się po kapitulacji Japonii w wojnie na Pacyfiku.
Nazwa
W ChRL oraz w Republice Chińskiej wojnę nazywa się wojną przeciw Japonii (chiń. 抗日戰爭, Kàng Rì Zhànzhēng) lub ośmioletnim oporem przeciw Japonii (chiń. 八年抗戰).
W Japonii wojna znana jest pod nazwą: wojna japońsko-chińska (jap.日中戦争, Nitchū-sensō). Po wybuchu wojny na Pacyfiku w grudniu 1941 r. przerodziła się w wojnę w Wielkiej Azji Wschodniej (jap 大東亜戦争, Daitōa-sensō).
Preludium
Pierwszy raz Japonia starła się z Chinami w wielkim konflikcie zbrojnym w latach 1894–1895, podczas pierwszej wojny chińsko-japońskiej. Chiny poniosły klęskę, a skutkiem tego było m.in. przejęcie przez Japonię pełnej kontroli nad Koreą, otwarcie chińskich portów dla Japonii, zagarnięcie przez Japonię Formozy z archipelagiem Peskadorów oraz półwyspu Liaotung.
Wskutek dążeń carskiej Rosji do przejęcia kontroli nad Koreą, w 1904 r. wybuchła kolejna wojna w regionie, tym razem japońsko-rosyjska. Po japońskim ataku w nocy z 8 na 9 lutego 1904 r. na Port Artur, Rosja wypowiedziała 10 lutego wojnę Japonii.
Wojna zakończyła się klęską Rosji w 1905. Japonia otrzymała półwysep Liaotung wraz z Port Artur, południową część Sachalinu oraz fragment linii kolejowej w Mandżurii.
Japonia zaczęła coraz bardziej dominować w Mandżurii i Korei. W 1910 Japończycy zaanektowali Koreę (zobacz: historia Korei) i obalili tamtejszą dynastię. Po upadku Cesarstwa Chińskiego, rządzonego przez mandżurską dynastię Qing i proklamowaniu 1 stycznia 1912 w Nankinie Republiki Chińskiej, Chiny znalazły się w stanie nieustannej wojny domowej pomiędzy zwalczającymi się stronnictwami. Partia rządząca Kuomintang po początkowej współpracy z KPCh, musiała od 1927 toczyć z komunistami ciągłą walkę. Rządowa Narodowo-Rewolucyjna Armia odnosiła pewne sukcesy w walce z komunistami.
Po utracie swoich głównych sił, komuniści przegrupowali się i wycofali do północno-zachodniej części kraju. Pokonano 12 tys. km, a wydarzenie to znane jest w historii jako Wielki Marsz. Na przywódcę Wielkiego Marszu, został wypromowany, wcześniej mało znany, Mao Zedong.
Wielki Marsz posłużył siłom Czang Kaj-szeka do przywrócenia jedności kraju, gdyż militaryści, przestraszeni perspektywą ustanowienia władzy komunistycznej, przechodzili na jego stronę. Mimo to siły komunistów zostały jednak zachowane, a do ich zniszczenia zabrakło jak to określał Czang Kaj-szek: "Historycznych 5 minut". Powodem zaprzestania walki z komunistami było wkroczenie Japończyków do Chin. Wobec potężnego zagrożenia, KPCh stała się łącznikiem pomiędzy siłami nacjonalistów a Sowietami, obiecującymi dostawy broni i zaopatrzenia. Zniszczenie sił Mao nie wchodziło więc w grę. Pozwoliło to odbudować im nadwątlone siły, a nawet ponownie zaatakować domniemanego sojusznika w czasie "wspólnej" wojny z Japonią.
Od lat 30. w Japonii narastały nastroje skrajnie faszystowskie i szowinistyczne. Słabe rządy cywilne, w tym sam cesarz Hirohito (Shōwa), były bezsilne wobec nacjonalistycznych militarystów. Pod pretekstem wyzwolenia Azjatów spod panowania Europejczyków (głosili oni hasło: "Azja dla Azjatów") dążyli oni do zdobycia nowych terytoriów bogatych w surowce strategiczne, niezbędne dla funkcjonowania nowoczesnego państwa.
18 września 1931 doszło do tzw. "incydentu mukdeńskiego", po którym Armia Kwantuńska zajęła Mandżurię. Utworzono z niej marionetkowe państwo zwane Mandżukuo. Państwem tym rządził od 1934, osadzony na tronie przez Japończyków, cesarz Puyi z mandżurskiej dynastii Qing (wcześniej cesarz chiński, obalony w 1912 r. przez Yuan Shikaia).
Początek wojny
7 lipca 1937 r. japońskie oddziały sprowokowały tzw. "incydent na moście Marco Polo" (albo inaczej "bitwę o most Lugou"), który miał być pretekstem do rozpoczęcia kolejnego etapu wojny. Po bitwie Japończycy zajęli Szanghaj, Nankin[1] i południowe Shanxi.
Jednak w połowie 1938 r. japońskie postępy osłabły, a przeciwnik przeszedł do taktyki walk partyzanckich. Sytuacja taka trwała praktycznie do końca wojny i mimo że armia Kuomintangu (mająca przeciw sobie Japończyków i lokalnych władyków) poniosła wiele porażek, to nie została nigdy pokonana ze względu na duże rezerwy oraz na nieprzerwaną pomoc amerykańską (od 1940 r.).
Ostatecznie szacuje się[kto?], że wojna ta pochłonęła ponad 20 mln ofiar (w tym 17,5 mln cywili) po stronie chińskiej i 1,1 mln po stronie japońskiej. Dzięki oporowi chińskiemu alianci walczący na Pacyfiku mogli dużo szybciej uporać się z Japończykami, którzy zmuszeni byli utrzymywać duże kontyngenty wojsk lądowych na kontynencie.
- ↑ Stolicę republiki – według źródeł chińskich wymordowano tutaj około 300 tysięcy cywilów