Hideki Tōjō

Hideki Tōjō 東條 英機
Data i miejsce urodzenia	30 grudnia 1884 Kōjimachi (Tokio)
Data i miejsce śmierci	23 grudnia 1948 Tokio
40. premier Japonii
Okres	od 17 października 1941 do 22 lipca 1944
Przynależność polityczna	Stowarzyszenie Wspierania Władzy Cesarskiej
Poprzednik	Fumimaro Konoe
Następca	Kuniaki Koiso
Odznaczenia

Hideki Tōjō (jap. 東條 英機, Tōjō Hideki, ur. 30 grudnia 1884 w Tokio, zm. 23 grudnia 1948 tamże) – generał Cesarskiej Armii Japońskiej i polityk, nazywany „Hitlerem Dalekiego Wschodu”. W latach 1941–1944 premier Japonii (w rzeczywistości sprawował władzę dyktatorską). Uznany za zbrodniarza wojennego, skazany na śmierć i stracony. Nosił pseudonim Kamisori Tōjō (jap. カミソリ東條, Tōjō-brzytwa).

Droga do władzy

W 1905 ukończył Cesarską Akademię Wojskową ze stopniem podporucznika. W latach 1919–1922 przebywał w Niemczech i Szwajcarii jako attaché wojskowy. Od 1920 związał się z Toseiha (Ugrupowaniem Kontroli), będącą obok Kōdō-ha (Ugrupowaniem Cesarskiej Drogi) jedną z czołowych frakcji nacjonalistycznych w armii. W latach 1935–1937 był dowódcą Kempeitai, japońskiej żandarmerii wojskowej w Armii Kwantuńskiej, stacjonującej na półwyspie Kwantung, a następnie został jej szefem sztabu. Nie brał czynnego udziału w próbie przewrotu wojskowego zwanego incydentem z 26 lutego 1936. W 1938 otrzymał stanowisko wiceministra wojny. W latach 1940–1941 został mianowany ministrem wojny w drugim gabinecie księcia Fumimaro Konoe. W przeciwieństwie do polityki zagranicznej Konoe, Tōjō opowiadał się za wypowiedzeniem wojny Stanom Zjednoczonym. Był za ścisłym sojuszem z Państwami Osi oraz za wspólnym zwalczaniem międzynarodowego komunizmu.

Premier Japonii

Książę Fumimaro Konoe podał się do dymisji 18 października 1941. Cesarz Hirohito mianował tego samego dnia Tōjō na stanowisko premiera. Tōjō stanął na czele rządu, a zarazem pozostał w czynnej służbie wojskowej. Zyskał dzięki temu władzę dyktatorską i dowództwo nad japońskimi siłami zbrojnymi. Był pomysłodawcą ataku na Pearl Harbor, skutkiem czego Japonia przystąpiła do II wojny światowej. Tōjō ponosi odpowiedzialność za dalszą politykę ekspansji oraz za masowe ludobójstwo i zbrodnie wojenne popełniane na terenach Azji oraz Pacyfiku, wskutek których śmierć poniosło 8 milionów ludzi. Wydał m.in. rozkaz bezwzględnego traktowania wziętych do niewoli żołnierzy alianckich oraz mordowania schwytanych lotników, którzy według niego byli zbrodniarzami wojennymi. Popierał prowadzenie dalszych badań w obozach takich jak oddział 731, w których przeprowadzano eksperymenty na ludziach. W związku z niepomyślnym dla Cesarstwa Japonii przebiegiem wojny, ustąpił ze stanowiska premiera 22 lipca 1944.

Tōjō przed Trybunałem Tokijskim

Po zakończeniu II wojny światowej próbował popełnić samobójstwo, jednak udało się go uratować i został aresztowany przez aliantów. Został postawiony w 1946 przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym dla Dalekiego Wschodu w Tokio i oskarżony o udział w zbrodniach wojennych. W 1948 został uznany za winnego i został skazany na karę śmierci przez powieszenie. Egzekucja odbyła się w Tokio 23 grudnia 1948.

Bibliografia

• Encyklopedia PWN
• Lord Russell of Liverpool, Rycerze bushidō
• Raymond Lamont-Brown, Kempeitai – japońska tajna policja

Poprzednik Shigenori Togo

Minister spraw zagranicznych Japonii 1942–1942

Następca Masayuki Tani