Prawiek i inne czasy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
=== Odbiór książki === |
=== Odbiór książki === |
||
Po wydaniu książka stała się przedmiotem licznych omówień krytycznych. [[Ewa Kraskowska]] pisała, że w literaturze nastał "czas Olgi", określała jej prozę jako jedno z najbardziej urzekających zjawisk w literaturze i zestawiała ją z pisarstwem [[Bolesław Leśmian|Bolesława Leśmiana]] i [[Bruno Schulz|Brunona Schulza]]. [[Dariusz Nowacki]] określał prozę Tokarczuk mianem |
Po wydaniu książka stała się przedmiotem licznych omówień krytycznych. [[Ewa Kraskowska]] pisała, że w literaturze nastał "czas Olgi", określała jej prozę jako jedno z najbardziej urzekających zjawisk w literaturze i zestawiała ją z pisarstwem [[Bolesław Leśmian|Bolesława Leśmiana]] i [[Bruno Schulz|Brunona Schulza]]. [[Dariusz Nowacki]] określał prozę Tokarczuk mianem konformistycznej, jej pisarstwo uznawał za przejaw showbiznesu i narzekał na to, że postać pisarki jest wszechobecna w mediach. [[Wojciech Browarny]] wskazywał na pierwiastek feministyczny w tym pisarstwie (choć zarzekał się, że nie należy Tokarczuk włączać do grona pisarek feministycznych), [[Anna Tatarkiewicz]] zaliczała ją z kolei przedstawicielek prozy młodokobiecej. Książkę recenzowali także m.in. [[Przemysław Czapliński]] i [[Kinga Dunin]]<ref>{{Cytuj |autor = Czapliński, Przemysław. |tytuł = Kalendarium życia literackiego 1976-2000 : wydarzenia, dyskusje, bilanse |data = 2003 |data dostępu = 2019-12-27 |isbn = 83-08-03511-6 |wydanie = Wyd. 1 |miejsce = Kraków |wydawca = Wydawn. Literackie |s = 461 |oclc = 53952728 |url = https://www.worldcat.org/oclc/53952728}}</ref>. |
||
Książka została nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” w 1997<ref>{{Cytuj stronę|url = http://nike.org.pl/strona.php?p=28&eid=12|tytuł = Nagroda Nike 1997|nazwisko =|imię = |opublikowany = nike.org.pl|data dostępu = 2015-07-20}}</ref>, uzyskała też nagrodę czytelników{{r|instytutksiazki.pl}}. Za to dzieło autorka dostała również ''Paszport „Polityki”'' za rok 1996 i nagrodę Fundacji im. Kościelskich w 1997<ref name="instytutksiazki.pl">{{Cytuj stronę |url = http://www.instytutksiazki.pl/ksiazki-detal,literatura-polska,67,prawiek-i-inne-czasy.html |tytuł = Prawiek i inne czasy |autor = Olga Tokarczuk |opublikowany = instytutksiazki.pl |język = en |data dostępu = 2017-03-23}}</ref>. Powieść okazała się sukcesem czytelniczym<ref name="wydawnictwoliterackie.pl">{{Cytuj stronę |url = http://www.wydawnictwoliterackie.pl/ksiazka/3467/Prawiek-i-inne-czasy---Olga-Tokarczuk |tytuł = Olga Tokarczuk. Prawiek i inne czasy |opublikowany = wydawnictwoliterackie.pl |język = pl |data dostępu = 2017-03-23}}</ref>. Została też przełożona na ponad dwadzieścia języków{{r|wydawnictwoliterackie.pl}}. Ukazała się między innymi w wersji angielskiej jako ''Primeval and Other Times'' w przekładzie Antonii Lloyd-Jones<ref name="culture.pl">{{Cytuj stronę |url = http://culture.pl/pl/wydarzenie/dyskusja-o-prawieku-olgi-tokarczuk |tytuł = Dyskusja o „Prawieku” Olgi Tokarczuk |opublikowany = culture.pl |język = pl |data dostępu = 2017-03-23}}</ref>. Trafiła również do zestawu lektur szkolnych{{r|culture.pl}}. |
Książka została nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” w 1997<ref>{{Cytuj stronę|url = http://nike.org.pl/strona.php?p=28&eid=12|tytuł = Nagroda Nike 1997|nazwisko =|imię = |opublikowany = nike.org.pl|data dostępu = 2015-07-20}}</ref>, uzyskała też nagrodę czytelników{{r|instytutksiazki.pl}}. Za to dzieło autorka dostała również ''Paszport „Polityki”'' za rok 1996 i nagrodę Fundacji im. Kościelskich w 1997<ref name="instytutksiazki.pl">{{Cytuj stronę |url = http://www.instytutksiazki.pl/ksiazki-detal,literatura-polska,67,prawiek-i-inne-czasy.html |tytuł = Prawiek i inne czasy |autor = Olga Tokarczuk |opublikowany = instytutksiazki.pl |język = en |data dostępu = 2017-03-23}}</ref>. Powieść okazała się sukcesem czytelniczym<ref name="wydawnictwoliterackie.pl">{{Cytuj stronę |url = http://www.wydawnictwoliterackie.pl/ksiazka/3467/Prawiek-i-inne-czasy---Olga-Tokarczuk |tytuł = Olga Tokarczuk. Prawiek i inne czasy |opublikowany = wydawnictwoliterackie.pl |język = pl |data dostępu = 2017-03-23}}</ref>. Została też przełożona na ponad dwadzieścia języków{{r|wydawnictwoliterackie.pl}}. Ukazała się między innymi w wersji angielskiej jako ''Primeval and Other Times'' w przekładzie Antonii Lloyd-Jones<ref name="culture.pl">{{Cytuj stronę |url = http://culture.pl/pl/wydarzenie/dyskusja-o-prawieku-olgi-tokarczuk |tytuł = Dyskusja o „Prawieku” Olgi Tokarczuk |opublikowany = culture.pl |język = pl |data dostępu = 2017-03-23}}</ref>. Trafiła również do zestawu lektur szkolnych{{r|culture.pl}}. |
||
<br /> |
<br /> |
||
=== Adaptacje === |
=== Adaptacje === |
||
* spektakl ''Prawiek i inne czasy'' Białostockiego |
* spektakl ''Prawiek i inne czasy'' Białostockiego Towarzystwa Wierszalin, reż. [[Sebastian Majewski]], premiera 1997<ref>{{Cytuj |autor = Czapliński, Przemysław. |tytuł = Kalendarium życia literackiego 1976-2000 : wydarzenia, dyskusje, bilanse |data = 2003 |data dostępu = 2019-12-27 |isbn = 83-08-03511-6 |wydanie = Wyd. 1 |miejsce = Kraków |wydawca = Wydawn. Literackie |s = 485 |oclc = 53952728 |url = https://www.worldcat.org/oclc/53952728}}</ref> |
||
<br /> |
|||
=== Miejsce akcji === |
|||
Tworząc miejsce akcji powieści, Olga Tokarczuk wzorowała się na mieszczącej się na Kielecczyźnie wsi Zagrody, gdzie spędzała wakacje w dzieciństwie<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Redakcja |tytuł = Prawiek z powieści "Prawiek i inne czasy" - to wieś Zagrody w gminie Staszów. Niezwykła historia jednego z dzieł Noblistki Olgi Tokarczuk |data = 2019-10-11 |data dostępu = 2019-12-27 |opublikowany = Echo Dnia Świętokrzyskie |url = https://echodnia.eu/swietokrzyskie/prawiek-z-powiesci-prawiek-i-inne-czasy-to-wies-zagrody-w-gminie-staszow-niezwykla-historia-jednego-z-dziel-noblistki-olgi/ar/c1-14493383 |język = pl-PL}}</ref>. Autorka podkreślała jednak mocno, że choć tytułowy Prawiek zawdzięcza Zagrodom swoją topografię, to jest miejscem przez nią zmyślonym. Tokarczuk odrzuca łączenie przedstawionych w książce osób z prawdziwymi mieszkańcami wsi, a podejmowana w latach 90. dziennikarską próba tego typu bardzo ją oburzyła<ref>{{Cytuj |autor = Śliwiński, Piotr. |rozdział = Chciałabym pilnować środka - rozmowa z Olgą Tokarczuk |tytuł = Kontrapunkt : rozmowy o książkach |data = 1999 |data dostępu = 2019-12-27 |isbn = 83-87235-18-0 |wydanie = Wyd. 1 |miejsce = Poznań |wydawca = Obserwator |s = 243 |oclc = 44740948 |url = https://www.worldcat.org/oclc/44740948}}</ref>. W 2012 roku mieszkańcy powiatu staszowskiego zorganizowali projekt dokumentowania miejsc przedstawionych w powieści. W ramach ich działań odbył się m.in. plener malarski, dokumentacja fotograficzna i gra miejska<ref name=":0" />. |
|||
=== Konstrukcja powieści === |
|||
Powieść podzielona jest na 60 małych rozdziałów, opowiadających o różnych czasach, różnych powieściowych bohaterów. Zdaniem Tokarczuk taki fragmentaryczny sposób tworzenia opowieści (pogłębiony później w ''[[Dom dzienny, dom nocny|Domu dziennym, domu nocnym]])'' odpowiada jej sposobowi postrzegania rzeczywistości. Zdaniem autorki taki sposób pisania podpowiada sposób interpretacji i pokazuje, że te osobne fragmenty są częścią czegoś większego. Jak sama twierdzi w wywiadzie, pisząc nie miała do końca świadomości, czemu ma służyć taki zabieg, ale bardzo mocno broniła go przed wydawcą, który sugerował jego zniesienie<ref>{{Cytuj |autor = Śliwiński, Piotr. |rozdział = Chciałabym pilnować środka - rozmowa z Olgą Tokarczuk |tytuł = Kontrapunkt : rozmowy o książkach |data = 1999 |data dostępu = 2019-12-27 |isbn = 83-87235-18-0 |wydanie = Wyd. 1 |miejsce = Poznań |wydawca = Obserwator |s = 244 |oclc = 44740948 |url = https://www.worldcat.org/oclc/44740948}}</ref>. |
|||
<br /> |
<br /> |
||
Wersja z 15:21, 27 gru 2019
 Autorka | |||
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Tematyka |
obyczajowa | ||
| Typ utworu | |||
| Data powstania |
1996 | ||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania | |||
| Język | |||
| Data wydania |
1996 | ||
| Wydawca | |||
| |||
Prawiek i inne czasy – powieść Olgi Tokarczuk wydana w 1996 roku nakładem wydawnictwa W.A.B.[2].
Odbiór książki
Po wydaniu książka stała się przedmiotem licznych omówień krytycznych. Ewa Kraskowska pisała, że w literaturze nastał "czas Olgi", określała jej prozę jako jedno z najbardziej urzekających zjawisk w literaturze i zestawiała ją z pisarstwem Bolesława Leśmiana i Brunona Schulza. Dariusz Nowacki określał prozę Tokarczuk mianem konformistycznej, jej pisarstwo uznawał za przejaw showbiznesu i narzekał na to, że postać pisarki jest wszechobecna w mediach. Wojciech Browarny wskazywał na pierwiastek feministyczny w tym pisarstwie (choć zarzekał się, że nie należy Tokarczuk włączać do grona pisarek feministycznych), Anna Tatarkiewicz zaliczała ją z kolei przedstawicielek prozy młodokobiecej. Książkę recenzowali także m.in. Przemysław Czapliński i Kinga Dunin[3].
Książka została nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” w 1997[4], uzyskała też nagrodę czytelników[5]. Za to dzieło autorka dostała również Paszport „Polityki” za rok 1996 i nagrodę Fundacji im. Kościelskich w 1997[5]. Powieść okazała się sukcesem czytelniczym[6]. Została też przełożona na ponad dwadzieścia języków[6]. Ukazała się między innymi w wersji angielskiej jako Primeval and Other Times w przekładzie Antonii Lloyd-Jones[7]. Trafiła również do zestawu lektur szkolnych[7].
Adaptacje
- spektakl Prawiek i inne czasy Białostockiego Towarzystwa Wierszalin, reż. Sebastian Majewski, premiera 1997[8]
Miejsce akcji
Tworząc miejsce akcji powieści, Olga Tokarczuk wzorowała się na mieszczącej się na Kielecczyźnie wsi Zagrody, gdzie spędzała wakacje w dzieciństwie[9]. Autorka podkreślała jednak mocno, że choć tytułowy Prawiek zawdzięcza Zagrodom swoją topografię, to jest miejscem przez nią zmyślonym. Tokarczuk odrzuca łączenie przedstawionych w książce osób z prawdziwymi mieszkańcami wsi, a podejmowana w latach 90. dziennikarską próba tego typu bardzo ją oburzyła[10]. W 2012 roku mieszkańcy powiatu staszowskiego zorganizowali projekt dokumentowania miejsc przedstawionych w powieści. W ramach ich działań odbył się m.in. plener malarski, dokumentacja fotograficzna i gra miejska[9].
Konstrukcja powieści
Powieść podzielona jest na 60 małych rozdziałów, opowiadających o różnych czasach, różnych powieściowych bohaterów. Zdaniem Tokarczuk taki fragmentaryczny sposób tworzenia opowieści (pogłębiony później w Domu dziennym, domu nocnym) odpowiada jej sposobowi postrzegania rzeczywistości. Zdaniem autorki taki sposób pisania podpowiada sposób interpretacji i pokazuje, że te osobne fragmenty są częścią czegoś większego. Jak sama twierdzi w wywiadzie, pisząc nie miała do końca świadomości, czemu ma służyć taki zabieg, ale bardzo mocno broniła go przed wydawcą, który sugerował jego zniesienie[11].
Przypisy
- ↑ Prawiek i inne czasy / Olga Tokarczuk.
- ↑ Przemysław. Czapliński, Kalendarium życia literackiego 1976-2000 : wydarzenia, dyskusje, bilanse, Wyd. 1, Kraków: Wydawn. Literackie, 2003, s. 448, ISBN 83-08-03511-6, OCLC 53952728 [dostęp 2019-12-27].
- ↑ Przemysław. Czapliński, Kalendarium życia literackiego 1976-2000 : wydarzenia, dyskusje, bilanse, Wyd. 1, Kraków: Wydawn. Literackie, 2003, s. 461, ISBN 83-08-03511-6, OCLC 53952728 [dostęp 2019-12-27].
- ↑ Nagroda Nike 1997. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
- ↑ a b Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy. instytutksiazki.pl. [dostęp 2017-03-23]. (ang.).
- ↑ a b Olga Tokarczuk. Prawiek i inne czasy. wydawnictwoliterackie.pl. [dostęp 2017-03-23]. (pol.).
- ↑ a b Dyskusja o „Prawieku” Olgi Tokarczuk. culture.pl. [dostęp 2017-03-23]. (pol.).
- ↑ Przemysław. Czapliński, Kalendarium życia literackiego 1976-2000 : wydarzenia, dyskusje, bilanse, Wyd. 1, Kraków: Wydawn. Literackie, 2003, s. 485, ISBN 83-08-03511-6, OCLC 53952728 [dostęp 2019-12-27].
- ↑ a b Redakcja, Prawiek z powieści "Prawiek i inne czasy" - to wieś Zagrody w gminie Staszów. Niezwykła historia jednego z dzieł Noblistki Olgi Tokarczuk [online], Echo Dnia Świętokrzyskie, 11 października 2019 [dostęp 2019-12-27] (pol.).
- ↑ Chciałabym pilnować środka - rozmowa z Olgą Tokarczuk, [w:] Piotr. Śliwiński, Kontrapunkt : rozmowy o książkach, Wyd. 1, Poznań: Obserwator, 1999, s. 243, ISBN 83-87235-18-0, OCLC 44740948 [dostęp 2019-12-27].
- ↑ Chciałabym pilnować środka - rozmowa z Olgą Tokarczuk, [w:] Piotr. Śliwiński, Kontrapunkt : rozmowy o książkach, Wyd. 1, Poznań: Obserwator, 1999, s. 244, ISBN 83-87235-18-0, OCLC 44740948 [dostęp 2019-12-27].
Bibliografia
- Jarosław Klejnocki: W środku mitu. Recenzja książki: Olga Tokarczuk, „Prawiek i inne czasy”. polityka.pl, 2008. [dostęp 2017-03-23]. (pol.).