Barok wileński: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Realizacje: drobne merytoryczne |
|||
Linia 47: | Linia 47: | ||
* kościół Jezuitów pw. św. Stefana w [[Połock]]u (1733-1745) |
* kościół Jezuitów pw. św. Stefana w [[Połock]]u (1733-1745) |
||
* kościół w Lucynie |
* kościół w Lucynie |
||
* kościół dominikanów w [[Pasiene]] (Posiń) |
|||
<center><gallery> |
<center><gallery> |
||
Plik:StCatherineVilnius3.jpg|Kościół św. Katarzyny w Wilnie |
Plik:StCatherineVilnius3.jpg|Kościół św. Katarzyny w Wilnie |
Wersja z 10:10, 14 wrz 2015
Barok wileński (szkoła wileńska) – kierunek architektury barokowej najliczniej występujący na terenach północno-wschodniej Rzeczypospolitej (Wileńszczyzna oraz Inflanty polskie) oraz incydentalnie w południowo wschodnich częściach Korony Królestwa Polskiego, której twórcy działali w latach 1735-1763 (zakończenie budowy kościoła i klasztoru w Berezweczu). Najbardziej znanym architektem szkoły był Jan Krzysztof Glaubitz. Inni polscy architekci tworzący w tym stylu to Ludwik Hryncewicz (twórca m.in. kościoła w Wołyńcach i fasady kościoła Misjonarzy w Wilnie), Aleksander Osikiewicz (twórca bazyliańskiej cerkwi w Borunach), B. Kosiński, Owsiukiewicz, ks. Tomasz Żebrowski.
Cechy
Cechą charakterystyczną szkoły wileńskiej są wysokie i bardzo smukłe wieże, w których każda kondygnacja jest opracowana w odmienny sposób, a całość jest zwieńczona niewielką kopułką. Na każdej kondygnacji znajdował się wysoki i wąski otwór. Drugą cechą, rozwiniętą w późniejszym okresie, jest wycinanie w murze fantazyjnych w zarysie otworów okien i drzwi, która to cecha była też stosowana w północnych Włoszech oraz w Kalabrii i na Sycylii. Trzecią cechą szkoły było stosowanie skomplikowanych falowań ścian w szczytach i fasadach. Budowle wznoszono zazwyczaj na prostych rzutach.
Realizacje
Za pierwszą realizację szkoły uważa się kościół św. Trójcy w Głębokiem z 1735 roku. Następne to m.in.:
- kościół Świętego Ducha w Wilnie (II poł. XVIII w) proj. J.K. Glaubitz
- kościół św. Katarzyny w Wilnie (1739-1743) J.K. Glaubitz
- Cerkiew św. Trójcy w Wilnie i klasztor bazylianów, po 1748 r., bazylianów (J.K. Glaubitz)
- Kościół św. Jakuba i Filipa i klasztor Dominikanów w Wilnie
- Kościół Augustianów w Wilnie
- kościół Misjonarzy w Wilnie (1751-1756), proj. L. Hryncewicz
- Kościół św. Rafała w Wilnie proj. prawdopodobnie J.K. Glaubitz
- Kościół Wszystkich Świętych i klasztor karmelitów w Wilnie (1733–1749) ks. Idzi Polkiewicz,
- Kościół na Kalwarii w Werkach koło Wilna (1755-1772) proj. J.K. Glaubitz
- kościół w Stołowiczach (Jakub Fontana i Jan Krzysztof Glaubitz)
- kościół św. Andrzeja w Słonimiu
- kościół w Zdzięciole
- kościół Pijarów w Łużkach (1744-1756)
- cerkiew unicka w Mińsku
- kościół Bernardynek w Mińsku (obecnie sobór prawosławny) (1633–1642)
- Kościół Bernardynów w Mińsku (1752)
- Kościół św. Wojciecha i klasztor Benedyktynek w Mińsku (lata osiemdziesiąte XVIII w.) proj. Tomasz Romanowski
- Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Hermanowiczach (1787)
- sobór św. Zofii w Połocku (1738-1765) proj. J.K. Glaubitz
- Kościół Jezuitów w Dyneburgu
- Kościół jezuitów pw. św. Franciszka Ksawerego w Kownie
- Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Witebsku (1740–1750) proj. Józef Fontana
- Cerkiew bazylianów w Tołoczynie, fundacja Sanguszków
- Klasztor w Borunach z kościołem św. św. Piotra i Pawła (1747-1756) proj. Aleksander Osikiewicz
- Kościół i klasztor w Śmiłowiczach (1767-1791)
- Kościół Michała Archanioła i św. Jana Chrzciciela w miejscowości Jezno (1768-1772), fundacja Paców
- zespół klasztorny Bazylianów w Berezweczu (1756-1767) proj. J.K. Glaubitz (nieistniejący)
- Kościół karmelitów Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Głębokiem (1730–1735) proj. J.K. Glaubitz
- Kościół Jezuitów w Pińsku (zburzony)
- Klasztor Bazylianów w Torokaniach (1757)
- Kościół Najświętszej Maryi Panny w Smolanach (II poł. XVIII w.) (ruina)
- Kościół pw. Objawienia Najświętszej Maryi Panny w Datnowie
- Kościół w Wierzbołowie
- cerkiew Trójcy Świętej w bazyliańskim klasztorze w Wolnej (1768)
- Klasztor Bazylianów w Buczaczu (1750-1770 lub 1765-1771) proj. Jana Gotryd Hoffmann
- Kościół św. Trójcy w Stokliszkach (1765-1776)
- kościół misjonarzy pw. św. Trójcy w Łyskowie (1763-1785)
- kościół św. Jana w Wasiliszkach (1769)
- kościół Jezuitów pw. św. Stefana w Połocku (1733-1745)
- kościół w Lucynie
- kościół dominikanów w Pasiene (Posiń)
-
Kościół św. Katarzyny w Wilnie
-
Kościół Augustianów w Wilnie
-
Kościół Misjonarzy w Wilnie
-
Kościół w Werkach pod Wilnem
-
Wrota bazyliańskie w Wilnie
-
Cerkiew św. Trójcy w Wilnie
-
Kościół św. Jakuba i Filipa w Wilnie
-
Cerkiew św. Mikołaja w Wilnie (przed przebudową w XIX w.)
-
Kościół Wszystkich Świętych w Wilnie
-
Kaplica w Ponarach
-
Kościół Bernardynek w Mińsku
-
Kościół w Zdzięciole
-
Kościół w Jeznach
-
Cerkiew bazyliańska w Berezweczu (zburzona)
-
Kościół św. Trójcy w Głębokiem
-
Kościół karmelitów w Głębokiem
-
Kościół św. Andrzeja w Słonimiu
-
Kościół Jezuitów w Pińsku (zburzony)
-
Cerkiew bazyliańska w Witebsku (po lewej) i kościół św. Antoniego (po prawej)
-
Tołoczyn
-
Kościół NMP w Smolanach
-
Kościół w Datnowie
-
Wierzbołów
-
Wolna
-
Kowno
-
Hermanowicze
-
Stokliszki
-
Wasiliszki
-
Łysków
-
Kościół Jezuitów w Połocku
Literatura
- Stanisław Lorentz, Jan Krzysztof Glaubitz – architekt wileński XVIII wieku, Warszawa 1937.
- Mariusz Karpowicz, Sztuka Polska XVIII wieku, Warszawa 1986, s. 91-95.