Słońsk: Różnice pomiędzy wersjami

Słońsk
	{{{rodzaj miejscowości}}}
	; Kościół pw. MB Częstochowskiej
Państwo	lubuskie
Powiat	sulęciński
Gmina	Słońsk
Liczba ludności (2011)	3028
Strefa numeracyjna	(+48) 95
Kod pocztowy	66-436
Tablice rejestracyjne	FSU
SIMC	0187062
	Położenie na mapie brak Brak mapy: lubuskie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:airport}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 16:59, 2 sie 2016

Słońsk (niem. Sonnenburg) – wieś gminna o charakterze miejskim w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, siedziba gminy Słońsk.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Według danych z 2011 roku Słońsk liczył 3028 mieszkańców.

Historia

Zamek joannitów w Sonnenburgu (ob. Słońsku), sztych Meriana, XVII w

W okresie pozostawania miasta w granicach Niemiec nosiło ono nazwę Sonneburg. Zmiana na Słońsk nastąpiła po II wojnie światowej, wraz z włączeniem tych ziem w obszar Polski.

Pierwsza wzmianka o Słońsku (opidium) pochodzi z 1295 roku^[2].

Pierwszym udokumentowanym właścicielem miejscowości była rodzina Wedlów (gałąź Uchtenhagen), która w 1341 roku na podstawie zgody margrabiego Ludwika rozpoczęła budowę zamku ^[2]^[3]. Od 1375 roku miejscowość w posiadaniu rodziny Vockenrode. W 1415 roku zamek został sprzedany Henrykowi Kinichowi; po jego śmierci został włączony do dóbr elektora brandenburskiego jako spadek.^[3]

20 marca 1426 miasto i zamek Słońsk („Schloss und Stadt Sonnenburg”) zostały nabyte i wyznaczone na siedzibę brandenburskich joannitów. W latach 1427-1429 zakon wybudował potężny zamek^[3].

W 1808 r. Słońsk, liczący 2000 mieszkańców, uzyskał pełne prawa miejskie^[2].

W 1933 roku utworzono tu pierwsze ciężkie hitlerowskie więzienie. W nocy z 30 na 31 I 1945 r. grupa SS-manów przybyła z pobliskiego Frankfurtu n. Odrą, przy pomocy załogi więzienia rozstrzelała na jego terenie 819 więźniów^[4]. Była to jedna z największych zbrodni dokonana na obszarze obecnej Polski, podczas przechodzenia przez niego wojsk radzieckich w kierunku na Berlin (największa w Łodzi, w więzieniu radogoskim, w nocy z 17 na 18 stycznia 1945; 1500 więźniów rozstrzelanych lub spalonych żywcem). W maju 1946 miejscowość otrzymała obecną nazwę^[5].

Po wojnie niezagospodarowany zamek niszczał i do lat 70. XX wieku zalegały tam na podłogach stosy papierów niemieckich i radzieckich. Zamek spłonął w 1975 roku. Obecnie są to tylko mury bez stropów.

Słońsk leży 12 km od granicy przy drodze nr 22 łączącej Berlin i Kostrzyn nad Odrą z Poznaniem i Gorzowem Wielkopolskim. Różnymi formami ochrony przyrody objęto ponad 80% powierzchni gminy, w tym 4,5 tys. ha znajduje się na terenie Parku Narodowego Ujście Warty.

W miejscowości działały dwa państwowe gospodarstwa rolne. Państwowe Gospodarstwo Rolne w Słońsku^[6]^[7] znajdujące się na Osiedlu PGR^[8], przy przystanku autobusowym „Słońsk PGR”^[9]. Później przekształcone w Zakład Rolny w Słońsku podległy pod Państwowe Przedsiębiorstwo Gospodarki Rolnej w Ośnie Lubuskim. Drugie państwowe gospodarstwo, Zakład Produkcji Rolnej w Słońsku znajdował się na południu, w części miejscowości Łęczynek^[10]. W miejscowości działała też spółdzielnia produkcyjna w części miejscowości Beszewice^[11].

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są^[12]:

kościół farny rzymskokatolicki parafialny pod wezwaniem MB Częstochowskiej, gotycki z lat 1475-1522, przebudowany w XIX wieku, z zabytkowym alabastrowym ołtarzem
cmentarz ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki, ul. Lipowa, z XIX wieku
Zamek joannitów - zbudowany w latach 1427-1460, przebudowany w czasach renesansu, którego ówczesny wygląd przedstawił Matthäus Merian w 1652 roku ukazując wschodnią i północną elewację. Następnie około 1662 roku przebudowany na na barokowy pałac joannitów. Zamek został zniszczony przez pożar w 1975 roku.
park pałacowy
plebania protestancka, obecnie rzymskokatolicka, pl. Wolności 1, z początku XIX wieku
cmentarz wojenny, z połowy XIX wieku
poczta, obecnie Urząd Gminy, ul. Sikorskiego 15, z ok. 1900 roku
kamienica, ul. WOP-u 1, z XIX wieku

inne obiekty:

cmentarz żydowski
cmentarz ofiar byłego obozu i więzienia z pomnikiem upamiętniającym miejsce zbrodni
muzeum martyrologii ofiar faszyzmu - Muzeum Martyrologii Sonnenburg^[13]
Park Narodowy „Ujście Warty”

Sport

W Słońsku funkcjonuje Klub Sportowy „Warta” Słońsk występujący w rozgrywkach gorzowskiej klasy okręgowej. Został założony w 1948 r. i aż do 2008 roku występował w rozgrywkach lubuskiej klasy okręgowej i niższych. Dopiero w 2008 r. odniósł swój pierwszy sukces – awans do IV ligi (V poziom rozgrywek). Stadion tego klubu mieści się przy ulicy 3-go Lutego^[14].

Wspólnoty wyznaniowe

↑ Wieś Słońsk w liczbach. , 21-07-2016. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
↑ ^a ^b ^c Słońsk - Historia, Gminny Portla Internetowy Słońsk [dostęp: 24.03.2016]
↑ ^a ^b ^c Dariusz Markowski, Sebastian Smagłowski. Tajemnicze losy joannickich tablic herbowych ze Słońska oraz ich problematyka konserwatorska. „Acta Universitatis Nicolai Copernici”. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo XXXVIII (Toruń 2010). s. 96.
↑ Mnichowski Paweł, Obóz koncentracyjny w więzieniu w Sonneburgu (Słońsk), 1939–1945. W-wa 1982).
↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
↑ http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/?gpmap=gp0&bbox=215932.6277284098,529742.3427505046,219273.2527284098,531104.8427505046&SRS=2180 (warstwa: skany map topograficznych)
↑ Internetowy System Aktów Prawnych
↑ http://www.slonsk.bip.net.pl/?p=document&action=save&id=3498&bar_id=1906
↑ pks Słońsk, gm. Słońsk rozkład jazdy » e-podroznik.pl, tel.: 703 402 802
↑ http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/?gpmap=gp0&bbox=214595.1277284098,528195.4677505046,217935.7527284098,529557.9677505046&SRS=2180 (warstwa: skany map topograficznych)
↑ http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/?gpmap=gp0&bbox=213113.8777284098,530257.9677505046,216454.5027284098,531620.4677505046&SRS=2180 (warstwa: skany map topograficznych)
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 66-67. [dostęp 12.2.13].
↑ Mnichowski Przemysław, Obóz koncentracyjny i więzienie w Sonnenburgu (Słońsku), 1939-1945. Warszawa 1982. Porównaj też: [1].
↑ Klub Sportowy Warta Słońsk, 90minut.pl
↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.

Bibliografia

Mnichowski Paweł, Obóz koncentracyjny w więzieniu w Sonneburgu (Słońsk), 1939–1945. W-wa 1982)

Linki zewnętrzne

Historia Słońska

[1] Wieś Słońsk w liczbach. , 21-07-2016. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.

[gminaHist-2] Słońsk - Historia, Gminny Portla Internetowy Słońsk [dostęp: 24.03.2016]

[Joan-3] Dariusz Markowski, Sebastian Smagłowski. Tajemnicze losy joannickich tablic herbowych ze Słońska oraz ich problematyka konserwatorska. „Acta Universitatis Nicolai Copernici”. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo XXXVIII (Toruń 2010). s. 96.

[4] Mnichowski Paweł, Obóz koncentracyjny w więzieniu w Sonneburgu (Słońsk), 1939–1945. W-wa 1982).

[5] Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).

[6] ttp://mapy.geoportal.gov.pl/imap/?gpmap=gp0&bbox=215932.6277284098,529742.3427505046,219273.2527284098,531104.8427505046&SRS=2180 (warstwa: skany map topograficznych)

[7] Internetowy System Aktów Prawnych

[8] ttp://www.slonsk.bip.net.pl/?p=document&action=save&id=3498&bar_id=1906

[9] s Słońsk, gm. Słońsk rozkład jazdy » e-podroznik.pl, tel.: 703 402 802

[10] ttp://mapy.geoportal.gov.pl/imap/?gpmap=gp0&bbox=214595.1277284098,528195.4677505046,217935.7527284098,529557.9677505046&SRS=2180 (warstwa: skany map topograficznych)

[11] ttp://mapy.geoportal.gov.pl/imap/?gpmap=gp0&bbox=213113.8777284098,530257.9677505046,216454.5027284098,531620.4677505046&SRS=2180 (warstwa: skany map topograficznych)

[12] Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 66-67. [dostęp 12.2.13].

[13] Mnichowski Przemysław, Obóz koncentracyjny i więzienie w Sonnenburgu (Słońsku), 1939-1945. Warszawa 1982. Porównaj też: [1].

[14] Klub Sportowy Warta Słońsk, 90minut.pl

[15] Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

@@ Linia 60: / Linia 60: @@
 * [[kościół farny]] rzymskokatolicki parafialny pod wezwaniem MB Częstochowskiej, gotycki z lat 1475-1522, przebudowany w XIX wieku, z zabytkowym alabastrowym ołtarzem
 * cmentarz ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki, ul. Lipowa, z XIX wieku
+* [[Zamek joannitów w Słońsku|Zamek joannitów]] - zbudowany w latach 1427-1460, przebudowany w czasach renesansu, którego ówczesny wygląd przedstawił [[Matthäus Merian]] w 1652 roku ukazując wschodnią i  północną elewację. Następnie około 1662 roku przebudowany na na barokowy pałac joannitów. Zamek został zniszczony przez pożar w 1975 roku.
-* cmentarz wojenny, z połowy XIX wieku
+* park pałacowy
-* zespół zamkowy, z XV wieku, 1662 roku, XIX wieku:
-** zamek w ruinie - pałac joannitów, zniszczony przez pożar w 1975 roku
-** park
 * plebania protestancka, obecnie rzymskokatolicka, pl. Wolności 1, z początku XIX wieku
+* cmentarz wojenny, z połowy XIX wieku
 * poczta, obecnie Urząd Gminy, ul. Sikorskiego 15, z ok. 1900 roku
 * kamienica, ul. WOP-u 1, z XIX wieku

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (1946–50) woj. zielonogórskie (1950–75)
Miasta	Lubniewica (1945) Ośno Lubuskie (← 1955–75) Sulęcin (Cielęcin) (1945–75) Słońsk (1945) Toruń Lubuski (1945)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Kołczyn (1945–54) Krzeszyce (1945–54, 1973–75) Lemierzyce (Lubomierzyce) (1945–46) Lubniewice (Lubniewica) (1945–54, 1973–75) Łagów (1945–54) Ośno (Lubuskie) (1973–75) Słońsk (1945–54, 1973–75) Sulęcin (Cielęcin) (1945–54, 1973–75) Torzym (Toruń Lubuski) (1945–54, 1973–75) Wielowieś (1945–53)
Gromady (1954–72)	Głuchowo (1954–61) Kołczyn (1954–72) Krępiny (1954–61) Krzeszyce (1954–72) Lemierzyce (1954–61) Lubniewice (1954–72) Łagów (1954 →) Miechów (1954–57) Ostrów (1954–57) Ośno Lubuskie (1958–75) Słońsk (1954–72) Smogóry (1954–57) Sulęcin (1958–75) Torzym (1954–72) Trzebów (1954–57) Trzemeszno (Lubuskie) (1954–72)
Legenda	* 1945–46 jako powiat cielęciński