Galileuszowe księżyce Jowisza: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.7.1) (robot poprawia fa:ماههای گالیلهای |
Luckas-bot (dyskusja | edycje) m r2.7.1) (robot dodaje: be:Галілеевы спадарожнікі |
||
Linia 51: | Linia 51: | ||
[[als:Galileischer Mond]] |
[[als:Galileischer Mond]] |
||
[[ar:أقمار غاليليو]] |
[[ar:أقمار غاليليو]] |
||
[[be:Галілеевы спадарожнікі]] |
|||
[[br:Loarennoù galilean]] |
[[br:Loarennoù galilean]] |
||
[[bg:Галилееви спътници]] |
[[bg:Галилееви спътници]] |
Wersja z 11:31, 10 lip 2011
Galileuszowe księżyce Jowisza – cztery największe księżyce Jowisza, z których trzy zostały odkryte przez Galileusza 7 stycznia 1610, a czwarty, Ganimedes, 11 stycznia przy pomocy skonstruowanej przez niego lunety. Uważa się, że księżyce te zaobserwował niezależnie, w tym samym czasie, niemiecki astronom Simon Marius.
Nazwy
Księżyce noszą nazwy (w kolejności od planety): Io, Europa, Ganimedes i Kallisto. Zostały one zaproponowane przez Mariusa, Galileusz nazywał je „gwiazdami medycejskimi” (Sidera Medicea), na cześć rodu Medyceuszy. Dziś używane nazwy pochodzą od imion kochanek (i kochanka) Zeusa, greckiego odpowiednika boga Jupitera, czyli Jowisza: Io, Europy, Ganimedesa i Kallisto.
Na podstawie swoich obserwacji Galileusz uznał, że księżyce krążą wokół Jowisza. Odkrycie to wspierało heliocentryczną teorię Kopernika, pokazując że nie wszystkie ciała niebieskie krążą wokół Ziemi.
Rezonans orbitalny
Księżyce galileuszowe pozostają wobec siebie w rezonansie orbitalnym (4:2:1). Na cztery obiegi Io wokół Jowisza przypadają dwa obiegi Europy i jeden Ganimedesa. Dodatkowo Kallisto znajduje się w rezonansie (3:7) z Ganimedesem.
Parametry fizyczne księżyców galileuszowych
W kolejności rosnącej odległości od Jowisza, zdjęcia nie są w skali.
Numer | Nazwa | Zdjęcie | Jasność | Średnica [km] |
Półoś wielka [tys. km] |
Okres obiegu [dni] |
Mimośród orbity | Nachylenie orbity | Rok odkrycia |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I | Io | 5,0 | 3 643 | 421,8 | 1,77 | 0,0041 | 0,036 | 1610 | |
II | Europa | 5,3 | 3 122 | 671,1 | 3,55 | 0,0094 | 0,467 | 1610 | |
III | Ganimedes | 4,6 | 5 262 | 1 070,4 | 7,16 | 0,0011 | 0,172 | 1610 | |
IV | Kallisto | 5,7 | 4 821 | 1 882,7 | 16,69 | 0,0074 | 0,307 | 1610 |
Prawie do końca XIX wieku uważano, że Jowisz ma tylko cztery księżyce. Dopiero w 1892 amerykański astronom Edward Emerson Barnard odkrył piąty księżyc – Amalteę, krążącą bliżej Jowisza niż księżyce galileuszowe. Obecnie (wrzesień 2008 r.) znane są 63 satelity planety, w większości bardzo małe.
Zobacz też
- podstawowe zagadnienia z zakresu astronomii
- księżyce Jowisza – lista obecnie znanych satelitów planety
- Galileoskop