Kłodnica: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m {{Kontrola autorytatywna}}
MBi (dyskusja | edycje)
30 040 edycji
uzupełnienia
Linia 30: Linia 30:


== Informacje ogólne ==
== Informacje ogólne ==
Długość 75 km<ref>{{Cytuj | url=http://www.mkoo.pl/index.php?mid=2 | tytuł=Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.mkoo.pl | data dostępu=2017-11-24}}</ref><ref>{{Cytuj | url=http://www.katowice.pios.gov.pl/monitoring/Wody_pow/siec.htm#2.2.6 | tytuł=Sieć hydrograficzna<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.katowice.pios.gov.pl | archiwum=https://web.archive.org/web/20091018115756/http://www.katowice.pios.gov.pl/monitoring/Wody_pow/siec.htm#2.2.6 | zarchiwizowano=2009-10-18 | data dostępu=2017-11-24 }}</ref> (według RZGW Gliwice 84 km<ref>{{Cytuj | url=http://www.gliwice.rzgw.gov.pl/index.php/pl/component/content/article/61-kkozle/170-rzeka-kodnica | tytuł=RZGW Gliwice<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.gliwice.rzgw.gov.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-24}}</ref>), powierzchnia [[dorzecze|dorzecza]] 1125,8 km², średni spadek od [[źródło|źródeł]] do ujścia wynosi 1,81 promila. Kłodnica ma charakter [[rzeka|rzeki]] podgórskiej o dużej różnicy spadku i znacznej zmienności przepływu. [[źródło|Źródła]] rzeki znajdują się w południowych dzielnicach [[Katowice|Katowic]] w [[Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Źródła Kłodnicy”|zespole przyrodniczo-krajobrazowym Źródła Kłodnicy]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Złoty | imię = Andrzej |tytuł = Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne| wydawca = Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego| miejsce =Katowice | rok =2008 | strony = | isbn = 978-83-7593-014-6}}</ref>. Płynie przez [[województwo śląskie]] i [[województwo opolskie]]. Przepływa przez [[Górnośląski Okręg Przemysłowy]] ([[Katowice]], [[Ruda Śląska]], [[Zabrze]], [[Gliwice]]) i [[Kotlina Raciborska|Kotlinę Raciborską]] i uchodzi do [[Odra|Odry]] w [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzynie-Koźlu]] w dzielnicy [[Koźle (Kędzierzyn-Koźle)|Koźle]].
Długość 75 km<ref>{{Cytuj | url=http://www.mkoo.pl/index.php?mid=2 | tytuł=Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.mkoo.pl | data dostępu=2017-11-24}}</ref><ref>{{Cytuj | url=http://www.katowice.pios.gov.pl/monitoring/Wody_pow/siec.htm#2.2.6 | tytuł=Sieć hydrograficzna<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.katowice.pios.gov.pl | archiwum=https://web.archive.org/web/20091018115756/http://www.katowice.pios.gov.pl/monitoring/Wody_pow/siec.htm#2.2.6 | zarchiwizowano=2009-10-18 | data dostępu=2017-11-24 }}</ref> (według RZGW Gliwice 84 km<ref>{{Cytuj | url=http://www.gliwice.rzgw.gov.pl/index.php/pl/component/content/article/61-kkozle/170-rzeka-kodnica | tytuł=RZGW Gliwice<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.gliwice.rzgw.gov.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-24}}</ref>), powierzchnia [[dorzecze|dorzecza]] 1125,8 km², średni spadek od [[źródło|źródeł]] do ujścia wynosi 1,81 promila. [[źródło|Źródła]] rzeki znajdują się w południowych dzielnicach [[Katowice|Katowic]] w [[Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Źródła Kłodnicy”|zespole przyrodniczo-krajobrazowym Źródła Kłodnicy]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko =Złoty | imię = Andrzej |tytuł = Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne| wydawca = Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego| miejsce =Katowice | rok =2008 | strony = | isbn = 978-83-7593-014-6}}</ref>. Płynie przez [[województwo śląskie]] i [[województwo opolskie]]. Przepływa przez [[Górnośląski Okręg Przemysłowy]] ([[Katowice]], [[Ruda Śląska]], [[Zabrze]], [[Gliwice]]) i [[Kotlina Raciborska|Kotlinę Raciborską]] i uchodzi do [[Odra|Odry]] w [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzynie-Koźlu]] w dzielnicy [[Koźle (Kędzierzyn-Koźle)|Koźle]].


Kłodnica ma charakter [[rzeka|rzeki]] podgórskiej o dużej różnicy spadku między źródłem i ujściem, wynoszącym ok. 150 m, oraz o znacznej zmienności przepływu. Historyczne (wg danych z 1922 r.) przepływy minimalne pod Gliwicami wynosiły 0,82 m<sup>3</sup>/s, średnie 2,3 m<sup>3</sup>/s, a maksymalne 70,0 m<sup>3</sup>/s, natomiast odpowiednie wartości pod Kędzierzynem 1,57 m<sup>3</sup>/s, 5,31 m<sup>3</sup>/s i 177,0 m<sup>3</sup>/s<ref name = "RI">Roman Ingarden: ''Rzeki i kanały żeglowne w b. trzech zaborach i znaczenie ich gospodarcze dla Polski'', Nakładem Ministerstwa Robót Publicznych, Kraków 1922, s. 345–348[https://polona.pl/item/rzeki-i-kanaly-zeglowne-w-b-trzech-zaborach-i-znaczenie-ich-gospodarcze-dla-polski,ODQ5MTE2NzY/374/#info:metadata]</ref>. W górnym biegu rzeki (do Gliwic) znaczną część wód prowadzonych przez Kłodnicę stanowiły w przeszłości wypompowywane na powierzchnię wody kopalniane. Przepływy te dla ich wartości średnich były zbyt małe dla celów żeglugi czy spławu, natomiast wystarczały do napędu [[Koło wodne|kół wodnych]]. Na całej długości rzeki od [[Halemba|Halemby]] po ujście istniały w latach 20. XX w. 22 [[jaz]]y, piętrzące wodę na wysokość 2-3 m<ref name = "RI"/>.
Dno doliny Kłodnicy jest płaskie i podmokłe. Z powodu dużych zanieczyszczeń w górnym biegu Kłodnicy woda jest ciemna, zamulona i zanieczyszczona. W dolnym biegu rzeka nieco się oczyszcza.


Dno doliny Kłodnicy na odcinku środkowym i dolnym jest płaskie i podmokłe. Z powodu dużych zanieczyszczeń w górnym biegu Kłodnicy woda jest ciemna, zamulona i zanieczyszczona. W dolnym biegu rzeka nieco się oczyszcza. Przez wiele lat na odcinku od Halemby do Gliwic w wyniku [[Szkoda górnicza|szkód górniczych]] następowało osiadanie gruntów wokół koryta rzeki. Jednocześnie duża ilość osadów niesionych w górnym biegu przez wodę powoduje podnoszenie się poziomu koryta rzeki. Wymusiło to budowę wałów ograniczających koryto Kłodnicy, której lustro wody podnosi się lokalnie ponad poziom sąsiednich gruntów.
⚫
Wzdłuż Kłodnicy od [[Gliwice|Gliwic]] biegnie [[Kanał Gliwicki]], dla którego rzeka Kłodnica jest podstawowym [[źródło|źródłem]] zasilania. Na jej drodze znajduje się [[Dzierżno Duże|zbiornik Dzierżno Duże]] zwane również [[Dzierżno Duże|Jeziorem Rzeczyckim]], które jest zasilane wodami Kłodnicy i jednocześnie poprawia jakość wody w rzece.


⚫
Wzdłuż Kłodnicy od [[Gliwice|Gliwic]] biegnie [[Kanał Gliwicki]], dla którego rzeka Kłodnica jest podstawowym [[źródło|źródłem]] zasilania. Na jej drodze znajduje się [[Dzierżno Duże|zbiornik Dzierżno Duże]] zwane również [[Dzierżno Duże|Jeziorem Rzeczyckim]], które jest zasilane wodami Kłodnicy i jednocześnie poprawia jakość wody w rzece.
== Bieg ==
== Bieg ==
Bieg [[rzeka|rzeki]] Kłodnicy można podzielić na trzy odcinki:
Bieg [[rzeka|rzeki]] Kłodnicy można podzielić na trzy odcinki:

Wersja z 23:20, 7 kwi 2022

Kłodnica
Ilustracja
Kłodnica w centrum Gliwic (2021)
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Lokalizacja

Wyżyna Katowicka

Rzeka
Długość 75 km
Powierzchnia zlewni

1125,8 km²

Średni przepływ

7 m³/s ujście do Odry

Źródło
Miejsce Katowice – Południowe dzielnice
Wysokość

305 m n.p.m.

Współrzędne

50°12′30″N 19°01′53″E/50,208333 19,031389

Ujście
Recypient Odra
Miejsce

Kędzierzyn-Koźle

Wysokość

ok. 165 m n.p.m.

Współrzędne

50°19′46″N 18°09′43″E/50,329444 18,161944

Mapa
Mapa rzeki
Dorzecze Kłodnicy
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast po lewej znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons
Kłodnica w centrum Gliwic.

Kłodnica (niem. Klodnitz) − rzeka w południowej Polsce, prawostronny dopływ rzeki Odry.

Informacje ogólne

Długość 75 km[1][2] (według RZGW Gliwice 84 km[3]), powierzchnia dorzecza 1125,8 km², średni spadek od źródeł do ujścia wynosi 1,81 promila. Źródła rzeki znajdują się w południowych dzielnicach Katowic w zespole przyrodniczo-krajobrazowym Źródła Kłodnicy[4]. Płynie przez województwo śląskie i województwo opolskie. Przepływa przez Górnośląski Okręg Przemysłowy (Katowice, Ruda Śląska, Zabrze, Gliwice) i Kotlinę Raciborską i uchodzi do Odry w Kędzierzynie-Koźlu w dzielnicy Koźle.

Kłodnica ma charakter rzeki podgórskiej o dużej różnicy spadku między źródłem i ujściem, wynoszącym ok. 150 m, oraz o znacznej zmienności przepływu. Historyczne (wg danych z 1922 r.) przepływy minimalne pod Gliwicami wynosiły 0,82 m3/s, średnie 2,3 m3/s, a maksymalne 70,0 m3/s, natomiast odpowiednie wartości pod Kędzierzynem 1,57 m3/s, 5,31 m3/s i 177,0 m3/s[5]. W górnym biegu rzeki (do Gliwic) znaczną część wód prowadzonych przez Kłodnicę stanowiły w przeszłości wypompowywane na powierzchnię wody kopalniane. Przepływy te dla ich wartości średnich były zbyt małe dla celów żeglugi czy spławu, natomiast wystarczały do napędu kół wodnych. Na całej długości rzeki od Halemby po ujście istniały w latach 20. XX w. 22 jazy, piętrzące wodę na wysokość 2-3 m[5].

Dno doliny Kłodnicy na odcinku środkowym i dolnym jest płaskie i podmokłe. Z powodu dużych zanieczyszczeń w górnym biegu Kłodnicy woda jest ciemna, zamulona i zanieczyszczona. W dolnym biegu rzeka nieco się oczyszcza. Przez wiele lat na odcinku od Halemby do Gliwic w wyniku szkód górniczych następowało osiadanie gruntów wokół koryta rzeki. Jednocześnie duża ilość osadów niesionych w górnym biegu przez wodę powoduje podnoszenie się poziomu koryta rzeki. Wymusiło to budowę wałów ograniczających koryto Kłodnicy, której lustro wody podnosi się lokalnie ponad poziom sąsiednich gruntów.

Wzdłuż Kłodnicy od Gliwic biegnie Kanał Gliwicki, dla którego rzeka Kłodnica jest podstawowym źródłem zasilania. Na jej drodze znajduje się zbiornik Dzierżno Duże zwane również Jeziorem Rzeczyckim, które jest zasilane wodami Kłodnicy i jednocześnie poprawia jakość wody w rzece.

Bieg

Bieg rzeki Kłodnicy można podzielić na trzy odcinki:

Dopływy

Do najważniejszych dopływów Kłodnicy należą:

Ciekawostki

Kłodnica w Panewnikach
  • W Kędzierzynie-Koźlu, około 500 metrów poniżej śluzy Nowa Wieś na Kanale Gliwickim, znajduje się tak zwany "syfon Kłodnicy". Jest to "bezkolizyjne skrzyżowanie" Kanału Gliwickiego i rzeki Kłodnicy, która przepływa pod kanałem. Jest to jedno z dwóch takich "skrzyżowań" cieków wodnych w Polsce. Drugie to syfon strugi Flis pod Kanałem Bydgoskim w Bydgoszczy.
Kłodnica w Zabrzu.

Przypisy

  1. ↑ Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem [online], www.mkoo.pl [dostęp 2017-11-24].
  2. ↑ Sieć hydrograficzna [online], www.katowice.pios.gov.pl [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2009-10-18].
  3. ↑ RZGW Gliwice [online], www.gliwice.rzgw.gov.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  4. ↑ Andrzej Złoty: Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne. Katowice: Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, 2008. ISBN 978-83-7593-014-6.
  5. ↑ a b Roman Ingarden: Rzeki i kanały żeglowne w b. trzech zaborach i znaczenie ich gospodarcze dla Polski, Nakładem Ministerstwa Robót Publicznych, Kraków 1922, s. 345–348[1]

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kłodnica&oldid=66835653”