Służewiec
52°10′47″N 20°59′38″E/52,179722 20,993889| Obszar MSI Warszawy | |
 Ul. Domaniewska na Służewcu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Warszawy |
27 września 1938[1] |
| Tablice rejestracyjne |
WE |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°10′47″N 20°59′38″E/52,179722 20,993889
| |
Służewiec – dawna wieś, obecnie obszar MSI[2] w dzielnicy Mokotów w Warszawie.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Granice Służewca, według Miejskiego Systemu Informacji, wyznaczają ulice Jana Pawła Woronicza, Wołoska, Obrzeżna, Bokserska oraz tory linii radomskiej[2]. Oznacza to, że faktycznie w jego granicach znajdują się jedynie część przemysłowa i fragment części mieszkalnej Służewca. Pozostała część mieszkalna (osiedla Służewiec Południowy i Służewiec Fort) znajduje się w granicach Służewa.
W zabudowie Służewca wyróżnia się dwa obszary. Pierwszy, leżący na południu, to osiedle eksperymentalnych i prototypowych budynków mieszkalnych wznoszonych w technologii wielkiej płyty. Drugi, leżący na północy i znany jako Służewiec Przemysłowy, to teren przeznaczony w czasach PRL pod zakłady przemysłowe i magazyny (tzw. Dzielnica Przemysłowo-Składowa „Służewiec”, zajmująca obszar ok. 260 ha)[3]. Dzielnica powstała na terenach rolniczych wsi Służewiec i Zbarż[4]. Jej budowa rozpoczęła się w 1952[5].
W kilkudziesięciu zakładach przemysłowych na Służewcu na początku lat 70. pracowało ok. 20 tys. osób[3]. Największymi przedsiębiorstwami były: Fabryka Półprzewodników „Tewa”, Zakłady Urządzeń Dźwigowych, Fabryka Podzespołów Radiowych „Elwa”, Zakłady Ceramiki Radiowej, Zakłady Mięsne „Służewiec” i Stołeczne Zakłady Wyrobów Skórzanych Przemysłu Terenowego „Argo”[3]. W tej części miasta znajdowała się również fabryka wind (Kombinat Dźwigów Osobowych), której budynek został rozebrany w 2016 roku[6]. Pamiątką po tym miejscu jest wykonana przez Wandę Gosławską mozaika, pierwotnie znajdująca się w gmachu KDO, eksponowana na terenie dzielnicy[7].
Od lat 90. XX wieku dawna przemysłowa część Służewca i powiązana z nim funkcjonalnie zachodnia część Ksawerowa zaczęły być intensywnie zabudowywane budynkami biurowymi, w wyniku czego powstał największy w Polsce kompleks biurowy[8]. Do 2016 wzniesiono tam 75 biurowców[9]. W związku z kłopotami komunikacyjnymi (m.in. korki i trudności z parkowaniem), zyskał on żartobliwą nazwę Mordoru – mrocznej krainy z powieści J.R.R. Tolkiena[10][9].
Kalendarium[edytuj | edytuj kod]
- 1414 – wieś Służewiec z nadania księcia Janusza I otrzymała prawo chełmińskie,
- 1580 – wieś szlachecka w 1580 znajdowała się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[11],
- 1886 – powstał fort VIIA Twierdzy Warszawa, nazywany fortem Służewieckim, leżący obecnie na terenie osiedla Służewiec Południowy (obecnie na Służewie),
- 1938 – Służewiec zostaje przyłączony do Warszawy,
- 1939 – na Służewiec przeniesiono z Pola Mokotowskiego Tor Wyścigów Konnych (obecnie w granicach Ursynowa),
- 1951 – decyzją rządu na Służewcu ma powstać nowy ośrodek przemysłowy. Ma on zajmować ok. 260 ha na południe i południowy zachód od ul. J.P. Woronicza. Zaplanowano tam około 60 inwestycji przemysłowych oraz osiedle dla 26 tys. mieszkańców. Generalnym projektantem Służewca był J. Krotkiewicz z Warszawskiego Biura projektów Budownictwa Przemysłowego. Budowa tzw. Południowej Dzielnicy Przemysłowo-Składowej rozpoczęła się 1 września 1952[12],
- 1956 – uruchomiono zajezdnię tramwajową przy ul. Jana Pawła Woronicza,
- 1956 – na Służewcu powstają zakłady produkcyjne o profilu elektronicznym Unitra Unima (ul. Domaniewska 42/44). Zakład zajmuje teren o powierzchni 27 000 m².
Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]
- Zakład Eksploatacji Tramwajów R-3 Mokotów
- Zajezdnia Autobusowa R-1
- przystanek kolejowy Warszawa Służewiec
- Wydział Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego
- Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Siedziba spółki T-Mobile Polska przy ul. Marynarskiej 12 -
Siedziba spółki Ringier Axel Springer Polska przy ul. Domaniewskiej 49 -
Mokotów Business Park -
Park Postępu -
Siedziba Prokuratury Krajowej przy ul. Postępu 3
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 72, poz. 518
- ↑ a b Obszary MSI. Dzielnica Mokotów. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2020-03-16].
- ↑ a b c Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 269.
- ↑ Bronisław Ryś. Budowa i rozwój Służewca Przemysłowego. „Kronika Warszawy”. 3 (7). s. 45.
- ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 67, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
- ↑ Tomasz Urzykowski: Alarm dla cennej mozaiki z lat 60. Czy deweloper ją zachowa?. warszawa.wyborcza.pl, 2016-06-13. [dostęp 2021-03-14].
- ↑ Tomasz Urzykowski: "Chirurgiczna" operacja na budowie: Wycięli mozaikę z wyburzanego budynku. warszawa.wyborcza.pl, 2020-08-03. [dostęp 2021-03-14].
- ↑ Grażyna Błaszczak. Biurowy Mordor musi walczyć o wizerunek. „Rzeczpospolita”, s. B12, 22 czerwca 2016.
- ↑ a b Michał Wojtczuk. Służewiec w korku i kryzysie. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 22 czerwca 2016.
- ↑ Joanna Gierak-Onoszko. M w Mordorze. „Polityka”, s. 32, 27 stycznia–2 lutego 2016.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 259.
- ↑ Warszawa. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1966, s. 23.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Służewiec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 863.
- Służewiec na Warszawikii
- Zdjęcia dawnego Służewca. sluzewiec.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-24)].
